Nederland: verschil tussen versies
Label: Ongedaan maken |
k (Link naar doorverwijspagina Wormer gewijzigd in Wijdewormer met DisamAssist) |
||
(4 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 15: | Regel 15: | ||
== Geschiedenis == |
== Geschiedenis == |
||
{{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van Nederland}} |
{{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van Nederland}} |
||
− | {{zijbalk geschiedenis Nederland}} |
||
=== Het Romeinse rijk === |
=== Het Romeinse rijk === |
||
In 57 [[voor Christus|v. Chr.]] veroverden de [[Romeinse Rijk|Romeinen]] de Zuidelijke Nederlanden, en in 50 na Christus maakten de Romeinen van de [[Rijn]] een grens tussen hun rijk en het noorden van Nederland. Het noordelijke deel werd toen beheerd door de [[Friezen]], dat was een machtig volk. Dit konden de Romeinen niet te veroveren, omdat de Friezen, [[Cananefaten]], [[Tubanten]] en [[Bataven]] allemaal dapper krijgsvolk waren. De Romeinen hadden 3 grote steden in Nederland: Noviomagus (Nijmegen), Mosae Trajectum (Maastricht) en Forum Hadriaum ([[Voorburg]], in de buurt van [[Den Haag]]). |
In 57 [[voor Christus|v. Chr.]] veroverden de [[Romeinse Rijk|Romeinen]] de Zuidelijke Nederlanden, en in 50 na Christus maakten de Romeinen van de [[Rijn]] een grens tussen hun rijk en het noorden van Nederland. Het noordelijke deel werd toen beheerd door de [[Friezen]], dat was een machtig volk. Dit konden de Romeinen niet te veroveren, omdat de Friezen, [[Cananefaten]], [[Tubanten]] en [[Bataven]] allemaal dapper krijgsvolk waren. De Romeinen hadden 3 grote steden in Nederland: Noviomagus (Nijmegen), Mosae Trajectum (Maastricht) en Forum Hadriaum ([[Voorburg]], in de buurt van [[Den Haag]]). |
||
Regel 55: | Regel 54: | ||
== Waterland == |
== Waterland == |
||
[[Bestand:Watersnoodramp 1953.gif|300px|thumb|De [[Watersnoodsramp]] van '53]] |
[[Bestand:Watersnoodramp 1953.gif|300px|thumb|De [[Watersnoodsramp]] van '53]] |
||
− | Nederland wordt ook wel waterland genoemd, omdat er altijd grote overstromingen zijn geweest. Eeuwen zijn Nederlanders al bezig om dijken en dammen te bouwen en meren droog te leggen. In de Gouden Eeuw was men daar al mee bezig. Een bekende waterbouwkundige uit die tijd was [[Jan Adriaanszoon Leeghwater]]. Hij legde onder meer de [[Schermer]] en de [[Wormer]] droog. Zijn doel was om het [[Haarlemmermeer]] droog te leggen, maar dat lukte pas in 1837. |
+ | Nederland wordt ook wel waterland genoemd, omdat er altijd grote overstromingen zijn geweest. Eeuwen zijn Nederlanders al bezig om dijken en dammen te bouwen en meren droog te leggen. In de Gouden Eeuw was men daar al mee bezig. Een bekende waterbouwkundige uit die tijd was [[Jan Adriaanszoon Leeghwater]]. Hij legde onder meer de [[Schermer]] en de [[Wijdewormer|Wormer]] droog. Zijn doel was om het [[Haarlemmermeer]] droog te leggen, maar dat lukte pas in 1837. |
In Nederland zijn er twee grote projecten geweest in het teken van waterbouwkunde. De [[Zuiderzeewerken]] en de [[Deltawerken]]. Daarnaast zijn er nog kleine waterbouwwerken. Denk maar eens aan de [[Tweede Maasvlakte]] en de [[Hondsbossche Zeewering]]. Nederland is nu het best beschermde land tegen overstromingen van heel de wereld, ook al loopt Nederland wel gevaar, vanwege de ligging aan zee. Omdat Nederland relatief laag onder de zeespiegel ligt (NAP) en veel vlak land heeft, zou een overstroming grote gevolgen kunnen hebben. |
In Nederland zijn er twee grote projecten geweest in het teken van waterbouwkunde. De [[Zuiderzeewerken]] en de [[Deltawerken]]. Daarnaast zijn er nog kleine waterbouwwerken. Denk maar eens aan de [[Tweede Maasvlakte]] en de [[Hondsbossche Zeewering]]. Nederland is nu het best beschermde land tegen overstromingen van heel de wereld, ook al loopt Nederland wel gevaar, vanwege de ligging aan zee. Omdat Nederland relatief laag onder de zeespiegel ligt (NAP) en veel vlak land heeft, zou een overstroming grote gevolgen kunnen hebben. |
||
Regel 79: | Regel 78: | ||
=== Natuur === |
=== Natuur === |
||
[[Bestand:Kootwijkerzand 1.jpg|250px|thumb|Het [[natuurgebied]] de [[Veluwe]]: een goed voorbeeld van de Nederlandse natuur]] |
[[Bestand:Kootwijkerzand 1.jpg|250px|thumb|Het [[natuurgebied]] de [[Veluwe]]: een goed voorbeeld van de Nederlandse natuur]] |
||
− | |||
==== Planten ==== |
==== Planten ==== |
||
Er komen heel veel [[planten]] in Nederland voor, die verschillen in grootte. Er zijn ook veel verschillende [[landschap]]pen te zien, waarvan sommige zelfs uniek zijn voor [[Europa (werelddeel)|Europa]], zoals de [[duin]]landschappen aan de [[kust]]en en de zogenaamde [[laagveenmoeras]]sen. De laagveenmoerassen komen zelfs nergens anders in Europa voor. Ook komen er gewoon bekende [[Bloem (plant)|bloem]]en en planten voor, zoals de [[boterbloem]] en het [[madeliefje]]. De [[paardenbloem]] komt ook regelmatig voor in weides en in open plekken met veel gras. Ook zijn er vele wilde [[fruit|vruchten]] in het wilde Nederland te vinden, zoals de [[framboos]] en de [[braam]]. |
Er komen heel veel [[planten]] in Nederland voor, die verschillen in grootte. Er zijn ook veel verschillende [[landschap]]pen te zien, waarvan sommige zelfs uniek zijn voor [[Europa (werelddeel)|Europa]], zoals de [[duin]]landschappen aan de [[kust]]en en de zogenaamde [[laagveenmoeras]]sen. De laagveenmoerassen komen zelfs nergens anders in Europa voor. Ook komen er gewoon bekende [[Bloem (plant)|bloem]]en en planten voor, zoals de [[boterbloem]] en het [[madeliefje]]. De [[paardenbloem]] komt ook regelmatig voor in weides en in open plekken met veel gras. Ook zijn er vele wilde [[fruit|vruchten]] in het wilde Nederland te vinden, zoals de [[framboos]] en de [[braam]]. |
||
Regel 202: | Regel 200: | ||
=== Geloof === |
=== Geloof === |
||
[[Bestand:Elfstedentocht-Plaatsnamen.png|right|250px|thumb|De route van de [[Elfstedentocht]].]] |
[[Bestand:Elfstedentocht-Plaatsnamen.png|right|250px|thumb|De route van de [[Elfstedentocht]].]] |
||
− | Nederland was in de Middeleeuwen een katholiek land. Veel mensen geloofden toen in de [[Rooms-Katholieke Kerk]]. Na de middeleeuwen veranderde dit en gingen steeds meer mensen kritisch zijn op de kerk. Veel mensen werden toen [[Protestantisme|protestants]]. Dit is nog steeds te merken. In het noorden zijn de meeste mensen nog altijd protestants. Vooral in [[Friesland]] en [[Groningen (provincie)|Groningen]] is dit te merken. In het zuiden, vooral in [[Limburg (Nederland)|Limburg]] en [[Noord-Brabant]], zijn veel mensen katholiek. Uit |
+ | Nederland was in de Middeleeuwen een katholiek land. Veel mensen geloofden toen in de [[Rooms-Katholieke Kerk]]. Na de middeleeuwen veranderde dit en gingen steeds meer mensen kritisch zijn op de kerk. Veel mensen werden toen [[Protestantisme|protestants]]. Dit is nog steeds te merken. In het noorden zijn de meeste mensen nog altijd protestants. Vooral in [[Friesland]] en [[Groningen (provincie)|Groningen]] is dit te merken. In het zuiden, vooral in [[Limburg (Nederland)|Limburg]] en [[Noord-Brabant]], zijn veel mensen katholiek. Uit cijfers uit 2023 bleek dat {{formatnum:58}}% van de Nederlandse bevolking geen geloof aanhangt. {{formatnum:17}}% is rooms-katholiek en {{formatnum:13}}% is protestants. {{formatnum:6}}% van de bevolking gelooft in de [[islam]] en de overige {{formatnum:6}}% is andere godsdiensten. Denk maar aan bijvoorbeeld het [[jodendom]] en het [[hindoeïsme]]. |
=== Taal === |
=== Taal === |
||
Regel 420: | Regel 418: | ||
=== Politieke partijen === |
=== Politieke partijen === |
||
− | In Nederland zijn er een aantal landelijke politieke partijen. Alle huidige landelijke partijen zijn ontstaan na de Tweede Wereldoorlog. De [[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]] is de oudste partij en [[ |
+ | In Nederland zijn er een aantal landelijke politieke partijen. Alle huidige landelijke partijen zijn ontstaan na de Tweede Wereldoorlog. De [[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]] is de oudste partij en [[Nieuw Sociaal Contraxr]] de jongste. Bijna elke landelijke partij zit in de Eerste of Tweede Kamer. Verder zijn er ook partijen die zich speciaal richten op de provincie of op de gemeente. Denk bijvoorbeeld aan de [[Partij voor het Noorden]] of [[Leefbaar Rotterdam]]. De huidige Nederlandse regering bestaat uit de [[Partij voor de Vrijheid]] (PVV), de [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie]] (VVD), [[Nieuw Sociaal Contract]] (NSC) en de [[BoerBurgerBeweging]] (BBB). [[Dick Schoof]] is sinds 2 juli 2024 de [[minister-president van Nederland]]. |
=== Internationale organisaties === |
=== Internationale organisaties === |
||
Regel 495: | Regel 493: | ||
[[Categorie:Landen van Europa]] |
[[Categorie:Landen van Europa]] |
||
− | |||
[[Categorie:Lidstaat van de Europese Unie]] |
[[Categorie:Lidstaat van de Europese Unie]] |
||
[[Categorie:Koninkrijk der Nederlanden]] |
[[Categorie:Koninkrijk der Nederlanden]] |
Huidige versie van 2 dec 2024 om 19:22
Over dit artikel en/of onderwerp bestaat er ook een portaal! Klik hier om het portaal te bekijken! |
Koninkrijk der Nederlanden | |
---|---|
Hoofdstad | Amsterdam |
Aantal inwoners | 17.697.431 (2022) |
Oppervlakte | 41.543 km² |
Regeringsvorm | Constitutionele monarchie met parlement |
Koning | Willem-Alexander (sinds 2013) |
Minister-president | Dick Schoof (sinds 2024) |
Religie (2018) |
Geen religie (58%) Rooms-katholicisme (17%) Protestantisme (13%) Islam (6%) overig (6%) |
Officiële talen | Nederlands (landelijk) Fries (in Friesland) Papiaments (op Bonaire) Engels (op Saba en Sint Eustatius) |
Munteenheid | Euro (Europees Nederland) Amerikaanse dollar (Caribisch Nederland) |
Volkslied | Wilhelmus |
Motto | Je maintiendrai Ik zal handhaven |
Nationale feestdag | Koningsdag (27 april) Bevrijdingsdag (5 mei) |
Landcode | NLD (31) |
Caribisch Nederland: Bonaire, Saba en Sint Eustatius. Aruba, Curaçao en Sint Maarten hebben een aparte status! | |
Portaal Nederland |
Nederland is een West-Europees land. Het ligt in de Benelux en is een land binnen het Koninkrijk der Nederlanden, samen met Curaçao, Sint Maarten en Aruba. Aan de grenzen liggen de Noordzee, Duitsland en België.
De hoofdstad van Nederland is Amsterdam, de regeringszetel en hofstad is Den Haag. Andere belangrijke Nederlandse steden zijn: Rotterdam, met één van de grootste havens ter wereld (heel lang de grootste ter wereld), Utrecht, het grote verkeersknooppunt van Nederland, Groningen, een studentenstad en Eindhoven, de vijfde stad van Nederland. De oudste steden van Nederland zijn: Maastricht en Nijmegen die allebei door de Romeinen zijn gesticht, al meer dan tweeduizend jaar geleden. De officiële talen in Nederland zijn het Nederlands en het Fries.
Nederland staat bekend als een tolerant en liberaal land. Nederland is erg mild tegen over softdrugs en voert een uniek gedoogbeleid (zie kopje Hoofdstad). Ook was Nederland het eerste land waar homo's mochten trouwen en euthanasie en abortus legaal is. Nederland staat ook bekend om zijn tolerantie ten aanzien van vreemde godsdiensten en culturen. Lees meer over godsdienst en cultuur. Daarnaast staat Nederland bekent om schilders zoals Rembrandt van Rijn en Vincent van Gogh en om de molens van Kinderdijk deze staan ook op de werelderfgoed lijst. Net zoals Schokland. Lees meer over Werelderfgoed en over schilders
Verder kent Nederland een rijke geschiedenis, waarin het koningshuis een belangrijke rol speelt. Nederland heeft bijna het oudste volkslied ter wereld: Het Wilhelmus.
Naam
Vroeger was Nederland nog verdeeld in allemaal staten. Pas in de vijftiende eeuw werd de naam 'Nederlanden' gebruikt. Het was een naam die bij het land paste. Het was het lageland van Europa. Het was lager dan Duitsland, Frankrijk en België. Later is die naam ingekort naar Nederland. Nederland staat voor "Netherlands" (Engels) dat in het Frans "Pays Bas", wat "Laaglanden" Betekent.
Geschiedenis
Het Romeinse rijk
In 57 v. Chr. veroverden de Romeinen de Zuidelijke Nederlanden, en in 50 na Christus maakten de Romeinen van de Rijn een grens tussen hun rijk en het noorden van Nederland. Het noordelijke deel werd toen beheerd door de Friezen, dat was een machtig volk. Dit konden de Romeinen niet te veroveren, omdat de Friezen, Cananefaten, Tubanten en Bataven allemaal dapper krijgsvolk waren. De Romeinen hadden 3 grote steden in Nederland: Noviomagus (Nijmegen), Mosae Trajectum (Maastricht) en Forum Hadriaum (Voorburg, in de buurt van Den Haag).
De Middeleeuwen
Aan het eind van de 4e eeuw vertrokken de Romeinen uit Nederland, waarna de Friezen, de Franken en de Saksen Nederland overnamen. In de 8e eeuw was Nederland alleen maar van de Franken, al leefden de Friezen er nog altijd. Die leefden toen alleen nog maar in het Noorden, in wat nu de provincies Groningen en Friesland zijn. Ze werden in de 7e en 8e eeuw grotendeels bekeerd tot het christendom, ofwel gekerstend. De meest bekende predikers van het geloof waren Willibrord en Bonifatius. Karel de Grote was daarna de heerser over het rijk van de Franken. Hij bevorderde het christendom met het laten stichten van veel kloosters. Daar werden veel geschriften uit de tijd van de Grieken en de Romeinen overgeschreven. Het is iets waar we nu nog steeds gebruik van maken. Na zijn dood is het rijk in drie delen verdeeld omdat zijn zonen alle drie wilden regeren. De Nederlanden waren een waterige uithoek van Europa, maar dat veranderde in de loop van de Middeleeuwen. De handel kwam op Na het uiteenvallen van het rijk van de Franken behoorde Nederland toe aan de Spaanse koning, van het "Heilige Romeinse Rijk" en aan de Habsburgers.
De Reformatie
In de 16e eeuw werden de Nederlanden steeds belangrijker. Erasmus was een van de belangrijkste geleerden in de 16e eeuw. De enige Nederlandse paus ooit leefde in die tijd. Aan het eind van de 16e eeuw kwam Nederland in opstand. Toen bestond het nog uit allemaal verschillende staten. In de Tachtigjarige Oorlog vocht Nederland, onder leiding van Willem van Oranje voor zijn vrijheid. Aan het begin van de 80-jarige oorlog is het huidige volkslied ontstaan: Het Wilhelmus. Na de moord op Willem van Oranje werd hij dan uitgeroepen tot de Vader des Vaderlands. Alle leden van het Nederlands koningshuis stammen dan ook van hem af. Vanaf ongeveer 1600 was Nederland een republiek en pas in 1648 erkende Spanje dat, tijdens de Vrede van Munster. Rond die tijd had Nederland een periode van grote economische bloei (Dit is het wanneer het heel goed gaat met de economie dus met de handel en dergelijke), die halverwege de 17e eeuw zijn hoogtepunt had bereikt. Nederland was de grootste handelsstaat in de wereld geworden en heerste over de wereldzeeën.
De Gouden Eeuw
Deze periode noemen we ook wel de Gouden Eeuw. Niet alleen was Nederland rijk aan overzeese gebieden en grondstoffen, ook de kunst deed het goed. Beroemde kunstenaars zoals Jan Steen, Rembrandt van Rijn en Johan Vermeer leefden in deze tijd. In de Gouden Eeuw heerste Nederland over de wereldzeeën. Frankrijk en Engeland, die dat daarvoor deden, hadden te veel problemen in eigen land. Omdat Nederland veel handel dreef in verre landen, en er veel kostbaarheden stal, nam de welvaart alleen maar toe. De bevolkingsaantallen bleven klein. Er woonden in Nederland rond 1750 maar een paar miljoen mensen. De meesten van hen woonden in Amsterdam en Rotterdam – het platteland was erg dunbevolkt en vol boerderijen en veehouderijen. En er was meer: ook de wetenschap deed het goed in deze tijd. Antoni van Leeuwenhoek was een bekende uitvinder uit die tijd, hij ontdekte onder andere de microscoop.
De verschillende staten en provincies van Nederland werden in 1800 samengevoegd tot één staat. Het Koninkrijk der Nederlanden werd een monarchie in 1815 toen koning Willem I regeerde. Hij had veel macht, veel meer dan zijn latere opvolgers zouden hebben. Van de regering hoefde hij zich niks aan te trekken. Het gebied van Nederland, België en Luxemburg hoorde allemaal bij Nederland. Dat was zo bepaald nadat Napoleon was verslagen en een grote sterke staat naast Frankrijk moest zijn: Groot Nederland.
Tiendaagse Veldtocht
De Belgen waren het hier natuurlijk niet mee eens. Zij wilden zelfstandigheid. Het Nederlandse leger viel België binnen. De Tiendaagse Veldtocht begon en duurde van 2 augustus tot 12 augustus 1831. Nederland won de oorlog. De Fransen dreigden Nederland toen aan te vallen als ze de Belgen niet met rust lieten, want België had Frankrijk om hulp geroepen. Nederland wilde niet óók nog een oorlog met Frankrijk riskeren en in 1839 erkende Nederland de Belgische onafhankelijkheid, hoewel Willem I hier niet blij mee was. De "Belgische" provincies Limburg en Luxemburg werden verdeeld in een Belgisch en Nederlands deel. Luxemburg werd pas in 1890 een zelfstandig land.
Eerste Wereldoorlog
Tijdens de Eerste Wereldoorlog bleef Nederland neutraal, vooral ook omdat de Nederlandse koningin Wilhelmina familie was van de Duitse keizer Wilhelm de II. Toch was één hele bekende vrouw uit die tijd een Nederlandse. Haar naam was Mata Hari, en ze was een dubbelspion in Parijs die voor de Fransen en de Duitsers werkten. In het buitenland is ze erg bekend. In de Eerste Wereldoorlog vluchten ongeveer één miljoen Belgen over de grens naar Nederland over de Draad die de Duitsers hadden gebouwd.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog wilde Nederland weer neutraal blijven. Ondanks alle pogingen van de Nederlandse regering om zich buiten de oorlog te houden, vielen de Duitsers Nederland binnen. Het verouderde Nederlandse leger wist zich vijf dagen te verdedigen tegen de Duitsers. Toen de Duitsers Rotterdam hadden gebombardeerd en het oude centrum werd verwoest, gaf de opperbevelhebber van het Nederlandse leger, generaal Winkelman, zich over. Hij wist dat Nederland anders nog meer steden zou verliezen. Hierna werd Nederland vijf jaar bezet door de Duitsers. Er werden meer dan 100.000 Nederlandse joden en zigeuners vermoord, en veel Nederlanders gingen staken, omdat ze niet voor de Duitsers wilden werken. Duizenden Nederlanders zaten in Jappenkampen in Nederlands-Indië. De schade was heel erg groot.
Na de Tweede Wereldoorlog
Na de oorlog begon, met hulp uit de Verenigde Staten van Amerika, de wederopbouw. Nederland kreeg de "Marshallhulp", waarmee de Nederlandse welvaart toenam, en Nederland werd een modern land met veel industrie. Tegelijkertijd werden veel koloniën van Nederland zelfstandig. Indonesië verklaarde zich al in 1945 onafhankelijk. Er werd een oorlog gevoerd in Indonesië. Tijdens de twee politionele acties vocht het Nederlandse leger tegen de Indonesische rebellen van Soekarno. Tweeduizend Nederlandse soldaten sneuvelden , en tussen de 200.000 en 2.000.000 Indonesiërs werden door de Nederlanders vermoord. In 1949 erkende de Nederlandse regering de Indonesische onafhankelijkheid. Dat gebeurde onder druk van de VS die zeiden dat als Nederland zich niet uit Indonesië terugtrok, ze de Marshallhulp zouden stopzetten. In 1999 kwam Koningin Beatrix zelfs naar Indonesië ter ere van het vijftigjarig jubileum van het land.
In 1980 was Suriname de laatste Nederlandse kolonie die zelfstandig werd. Veel Surinamers waren het daar zelf niet mee eens: ze vonden het jammer voor de economie, die erg werd geholpen doordat ze onderdeel van Nederland waren. Na de zelfstandigheid van Suriname kwamen dan ook erg veel Surinamers naar Nederland toe. Veel van hen wonen nog steeds in Nederland.
In 1951 was Nederland medeoprichter van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, die uiteindelijk uitgroeide tot de Europese Unie. Dat bracht een nog grotere welvaart en een betere economie met zich mee. De relatie tussen Nederland en haar buurlanden werd hierdoor ook beter. Op 1 januari 2002 ging Nederland in plaats van de eigen munt, de gulden, net als de meeste andere EU-landen met de Europese munt, de euro betalen. In veel opzichten ontstond er zo één Europese markt, zonder al te veel belemmeringen . Sinds de jaren 60 hebben ook veel immigranten uit het buitenland zich in Nederland gevestigd . Dat begon met Italianen, Hongaren en Turken, maar later ook veel Marokkanen, Algerijnen, Noord- en Midden-Afrikanen, Antillianen, Surinamers en Polen. Allemaal brachten ze hun eigen cultuur, godsdienst (vooral de islam), keuken, taal en gewoonten mee naar Nederland. Tot op de dag van vandaag is Nederland dan ook een multiculturele samenleving geworden .
Waterland
Nederland wordt ook wel waterland genoemd, omdat er altijd grote overstromingen zijn geweest. Eeuwen zijn Nederlanders al bezig om dijken en dammen te bouwen en meren droog te leggen. In de Gouden Eeuw was men daar al mee bezig. Een bekende waterbouwkundige uit die tijd was Jan Adriaanszoon Leeghwater. Hij legde onder meer de Schermer en de Wormer droog. Zijn doel was om het Haarlemmermeer droog te leggen, maar dat lukte pas in 1837.
In Nederland zijn er twee grote projecten geweest in het teken van waterbouwkunde. De Zuiderzeewerken en de Deltawerken. Daarnaast zijn er nog kleine waterbouwwerken. Denk maar eens aan de Tweede Maasvlakte en de Hondsbossche Zeewering. Nederland is nu het best beschermde land tegen overstromingen van heel de wereld, ook al loopt Nederland wel gevaar, vanwege de ligging aan zee. Omdat Nederland relatief laag onder de zeespiegel ligt (NAP) en veel vlak land heeft, zou een overstroming grote gevolgen kunnen hebben.
Deltawerken
Bij de laatste grote overstroming in 1953, de Watersnoodramp van 1953, kwamen maar liefst 1800 mensen om in het kolkende water. Duizenden dieren verdronken en duizenden mensen werden dakloos. Zoiets mocht niet weer gebeuren. Vooral Zeeland was hard getroffen en sommige delen van Zuid-Holland. Hierdoor kwam er een netwerk van dijken en dammen, de Deltawerken. Onder de Deltawerken vallen onder meer de Maeslantkering, de Oosterscheldekering en de Brouwersdam.
Zuiderzeewerken
Naast de Deltawerken, zijn er ook de Zuiderzeewerken. Onder de Zuiderzeewerken valt onder meer de Afsluitdijk, Het IJsselmeer en de provincie Flevoland. De Afsluitdijk vormt een buffer tussen aan de ene kant de Noordzee en Waddenzee en aan de andere kant het IJsselmeer en Markermeer. Het IJsselmeer was vroeger, toen Flevoland nog niet bestond, veel groter en zouter en heette de Zuiderzee. Het IJssel- en Markermeer worden gescheiden door de Houtribdijk. Door de Zuiderzeewerken zijn Wieringen, Marken, Urk en Schokland geen eilanden meer. Door de Zuiderzeewerken kwam er ook een twaalfde provincie, Flevoland.
Geografie
Nederland ligt in het westen van Europa. In het oosten grenst Nederland aan Duitsland met een grens van 577 km, en in het zuiden aan België met een grens van 450 km. In het westen en het noorden ligt de Noordzee. Aan de andere kant van die zee liggen Noorwegen in het noorden en het Verenigd Koninkrijk in het westen. In het midden van Nederland liggen het IJsselmeer en het Markermeer. De scheiding tussen het Markermeer en het IJsselmeer heet de Houtribdijk. Boven het IJsselmeer ligt de Waddenzee. Aan de rand van de Waddenzee liggen de Waddeneilanden. De grootste daarvan zijn Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Dit is te onthouden via het ezelsbruggetje Tv-tas.
Landschap
Nederland is een plat land. Het grootste deel ligt onder de zeespiegel Het laagste punt is 6,76 , meter onder het zeeniveau dat is in Nieuwerkerk aan den IJssel. Het hoogste punt is 322,4 meter boven het zeeniveau dat is in de buurt van het drielandenpunt. In ons land zijn verschillende vulkanen waarvan de grootste in de gemeente Saba is. Dat is op Caribisch Nederland. De grootste rivier in Nederland is de Rijn, deze komt uit de bergen van Zwitserland en mondt uit in de Noordzee.
Natuur
Planten
Er komen heel veel planten in Nederland voor, die verschillen in grootte. Er zijn ook veel verschillende landschappen te zien, waarvan sommige zelfs uniek zijn voor Europa, zoals de duinlandschappen aan de kusten en de zogenaamde laagveenmoerassen. De laagveenmoerassen komen zelfs nergens anders in Europa voor. Ook komen er gewoon bekende bloemen en planten voor, zoals de boterbloem en het madeliefje. De paardenbloem komt ook regelmatig voor in weides en in open plekken met veel gras. Ook zijn er vele wilde vruchten in het wilde Nederland te vinden, zoals de framboos en de braam.
Dieren
In Nederland komen veel dieren in het wild voor. Veelvoorkomende zoogdieren zijn: herten, konijnen en op bepaalde plekken vleermuizen, met name in grotten en oude ruïnes. Ook komen er veel vogels voor, zoals mussen, vinken en mezen. Ook zijn er veel merels, kraaien en reigers in Nederland te spotten, en soms zijn er zelfs ooievaars. Op bepaalde plekken zijn er ook roofvogels te zien. Dat zijn dan meestal buizerds en valken. Vanwege de vele vogelsoorten die in Nederland leven, en de vele die er in bepaalde seizoenen leven omdat het klimaat mild is, is Nederland een geliefd land bij vogelspotters. In natuurgebieden is dan ook bijna altijd een hutje te vinden voor de echte vogelspotters, meestal goed gecamoufleerd (gaat op in het landschap. Reptielen zijn er ook in Nederland, hoewel dat meestal kleine slangen of hagedissen zijn. Veelvoorkomende amfibieën zijn de kikker, de pad en de salamander. En natuurlijk zijn er erg veel ongewervelden. Meestal zijn dat muggen, mieren, vliegen, bijen, wespen, wormen, lieveheersbeestjes en slakken.
In gebieden als de Veluwe en enkele natuurgebieden in het Noorden van het land (zoals bijvoorbeeld de provincie Groningen zijn naast herten ook vossen en wilde zwijnen te vinden. Op konijnen, hazen, zwijnen en soms herten mag door jagers met een jachtvergunning worden gejaagd: de dieren worden geschoten en opgegeten, de vacht vaak opgezet voor de sier. Op welk dier mag je jagen? Dat hangt af van het seizoen. In het ene seizoen zijn het zwijnen, dan weer herten en konijnen mag je vaak het jaar door jagen. Er wordt bijgehouden hoeveel er wordt geschoten. Zo blijft de natuur in balans. In 2011 is er zelfs een wolf gespot in het oosten van Nederland.
Natuurgebieden
In Nederland zijn er twintig nationale parken. Op Zuid-Holland en Flevoland na heeft iedere provincie één nationaal park. Onder nationale parken vallen onder meer De Hoge Veluwe, de Utrechtse Heuvelrug en de Oosterschelde. 5 van de nationale parken liggen in Caribisch Nederland. Bij de benoeming van nationale parken, worden sommige parken weleens afgewezen. Hierdoor zijn Terschelling, de Oostvaardersplassen en het Groene Hart geen nationaal parken.
Klimaat
Nederland heeft een gematigd zeeklimaat (volgens het Köppen-systeem, een systeem voor de verschillende klimaattypes), wat inhoudt dat er milde winters, koele zomers zijn en het hele jaar door neerslag. In de zomer ligt de gemiddelde temperatuur rond de 18&nsp;°C. 's Zomers zijn het oosten van Brabant en uiterste noorden van Limburg gemiddeld de warmste plekken. De warmste en de koudste maanden zijn juli en januari. Limburg is de droogste provincie van Nederland. In Nederland valt er neerslag in de vorm van sneeuw, hagel, regen en ijzel. Gemiddeld valt er zo'n 780 mm neerslag per jaar. Op 8 maart 2013 is er een neerslagrecord gemeten in de Bilt. Alle 24 uren waarop er een meting uitgevoerd wordt, heeft het geregend. Om de tien minuten wordt er een meting uitgevoerd in de Bilt. Tijdens elke meting werd elke keer ten minste 0,1 millimeter neerslag gemeten. De warmste temperatuur in Nederland ooit was 38,6 °C, terwijl de koudste temperatuur in Nederland ooit -27.8 °C was. Het gemiddelde aantal zomerdagen boven de 25 graden varieert heel erg, op de Waddeneilanden is dat gemiddeld 5 dagen, terwijl het er gemiddeld 25 in het zuiden zijn. De droogste maand is meestal maart. Vanaf mei tot augustus is het het zonnigst en van juni tot september is het het warmst. Hagel valt het meest in de zomer, terwijl regen vaak voorkomt in de winter. In oktober en november komen de meeste stormen voor. In Nederland wordt het klimaat beïnvloed door de Noordzee. Op zee warmt het veel minder snel dan op het land. Het hele jaar wordt de Noordzee opgewarmd door de zon. Dit duurt heel lang, want de zee is erg groot. Wanneer het de hele zomer lekker warm weer is geweest, heeft de Noordzee kunnen opwarmen. De wind die vanaf de zee het land op wordt geblazen, is warmer dan het land zelf. Dit zorgt ervoor dat in Nederland er zachte winters zijn. Andersom zorgt het er ook voor dat er zachte zomers zijn. De Noordzee heeft dan de hele periode vanaf de herfst en de winter kunnen afkoelen en blaast in de zomer koele lucht vanaf zee het land op.
Hoofdstad
Amsterdam is de hoofdstad van Nederland. Het is in Nederland de stad met het meeste toerisme. Amsterdam staat bekend om zijn vele winkels en restaurants. Er zijn ook veel clubs (nachtclubs). Veel buitenlanders gaan naar Amsterdam vanwege de drugs: Nederland is het enige land ter wereld waar softdrugs legaal mogen worden gekocht, verkocht en gebruikt. Dat trekt veel mensen aan uit landen als de VS, Engeland en het Midden-Oosten, waar de wetten over drugs veel strenger zijn en drugshandel streng wordt bestraft. De softdrugs mogen niet onbeperkt worden verkocht: je mag niet met meer dan zoveel gram over straat en telen van wiet, hennep en marihuanaplanten mag alleen voor eigen gebruik. Amsterdam is ook erg bekend van de "Wallen" Er is zelfs eens een film van James Bond opgenomen in Amsterdam: "Diamonds are forever", met Sean Connery als James Bond. Ook Baantjer, een Nederlandse detectiveserie over inspecteur Jurriaan de Cock (met "Cee-oo-cee-kaa"), wordt (grotendeels) opgenomen in Amsterdam. Vooral het café waar Baantjer altijd heengaat en het politiebureau (aan de Warmoesstraat) zijn bekend.
Bevolking
Veel inwoners van Nederland komen eigenlijk uit het buitenland. Nederland is aantrekkelijk, het staat op de 7de plaats van de beste landen om in te wonen. De nieuwkomers kun je naar herkomst verdelen in drie groepen:
- Immigranten uit voormalige Nederlandse kolonies
- Arbeidsimmigranten
- Vluchtelingen
De meesten van deze nieuwe Nederlanders zijn allochtonen. Een allochtoon is iemand die zelf, of van wie een van de ouders in het buitenland geboren is. Van alle mensen die in Nederland wonen, heeft 20% tenminste een ouder die in het buitenland is geboren, maar vrijwel alle Nederlanders hebben wel mensen in hun familie die uit het buitenland kwamen. Veel Nederlanders stammen af van vluchtelingen uit Vlaanderen die aan het eind van de 16 eeuw naar Nederland kwamen omdat zij protestants waren en dat mocht niet van de Spaanse koning. Andere Nederlanders hebben voorouders die als gastarbeiders uit Duitsland kwamen om landarbeid te verrichten. In plattelandsgebieden wonen minder allochtonen, in steden veel meer. Dit komt omdat daar in de jaren 60 en 70 het werk voor de gastarbeiders was geconcentreerd. Allochtonen worden door de overheid onderverdeeld in: Westerse Allochtonen (45%) zijn mensen met een ouder uit Europa, Noord-Amerika, Australië, Nieuw-Zeeland, Japan of Indonesië. Niet westerse allochtonen (55%) hebben een ouder uit Afrika, Azië, Oceanië of Zuid-Amerika. In Nederland komt die ouder dan vooral uit Suriname, de Antillen, Turkije of Marokko. De eerste generatie had vaak een lagere opleiding en gemiddeld hebben deze groepen nogsteeds een lager inkomen dan gemiddeld in Nederland. De ontwikkeling van het herkomstgebied heeft ook een invloed op de groepen in Nederland.
Bevolkingsgroepen
Er zijn ongeveer 800.000 Europese allochtonen in Nederland. Hoe langer ze in Nederland wonen, hoe minder buitenlander ze zich voelen. Westerse allochtonen komen hier meestal via hun werkgever en blijven maar enkele jaren. De grootste groep allochtonen in Nederland zijn Indonesiërs, bijna 400.000 mensen. De meesten wonen hier al meer dan 50 jaar. De grootste bevolkingsgroepen met meer dan 100.000 mensen in Nederland zijn:
- De autochtone Nederlanders
- Indonesiërs
- Duitsers
- Turken
- Marokkanen
- Surinamers
- Antillianen
- Polen
- Chinezen
Grote steden
Nederland heeft 21 steden met meer dan 100.000 inwoners. Dit is de top 15:
Naam | Inwoners | Provincie |
---|---|---|
Amsterdam | 859.732 | Noord-Holland |
Rotterdam | 641.326 | Zuid-Holland |
Den Haag | 534.158 | Zuid-Holland |
Utrecht | 349.234 | Utrecht |
Eindhoven | 229.637 | Noord-Brabant |
Tilburg | 215.946 | Noord-Brabant |
Almere | 205.058 | Flevoland |
Groningen | 203.954 | Groningen |
Breda | 183.851 | Noord-Brabant |
Apeldoorn | 161.569 | Gelderland |
Haarlem | 160.287 | Noord-Holland |
Enschede | 157.907 | Overijssel |
Arnhem | 157.660 | Gelderland |
Amersfoort | 150.943 | Utrecht |
Geloof
Nederland was in de Middeleeuwen een katholiek land. Veel mensen geloofden toen in de Rooms-Katholieke Kerk. Na de middeleeuwen veranderde dit en gingen steeds meer mensen kritisch zijn op de kerk. Veel mensen werden toen protestants. Dit is nog steeds te merken. In het noorden zijn de meeste mensen nog altijd protestants. Vooral in Friesland en Groningen is dit te merken. In het zuiden, vooral in Limburg en Noord-Brabant, zijn veel mensen katholiek. Uit cijfers uit 2023 bleek dat 58% van de Nederlandse bevolking geen geloof aanhangt. 17% is rooms-katholiek en 13% is protestants. 6% van de bevolking gelooft in de islam en de overige 6% is andere godsdiensten. Denk maar aan bijvoorbeeld het jodendom en het hindoeïsme.
Taal
In Nederland is Nederlands de officiële taal. Met in Friesland het Fries als officiële taal. In Caribisch Nederland zijn er weer andere talen die officieel zijn. Zoals op Bonaire; Papiaments en op Sint Eustatius en Saba; Engels. Daar zijn dat de voertalen dus je leert het gewoon als moedertaal. Naast de officiële talen zijn er ook nog dialecten zoals het Nedersaksisch en het Zeeuws.
Cultuur
Nederland heeft een unieke cultuur. Nederland staat erom bekend erg tolerant te zijn, bijvoorbeeld tegenover homo's, drugs en drank. Nederland is het enige land waar softdrugs geteeld, verkocht en gekocht mag worden. Ook worden in Nederland veel dialecten gesproken, zoals het Gronings en zijn er drie officiële talen: het Nederlands, het Fries (in Friesland) en het Papiaments (op Bonaire).
Eten en drinken
Nederland kent een paar typisch Nederlandse gerechten. De Hollandse Pot van aardappels, vlees en groente is ook in het buitenland bekend als een gezonde basisregel voor een gezonde maaltijd, al zijn de buitenlanders vaak niet te spreken over de smaak. Ook typisch Nederlands is de "Hollandse nieuwe", de eerst gevangen haring van het seizoen, gezouten en geserveerd met uitjes. Rauw gegeten, schoongemaakt en erg gezond. Elk jaar wordt het eerste vaatje Hollandse Nieuwe in de haven van Scheveningen geveild. Dan is er de kibbeling, gefrituurde witvis, soms gegeten met knoflook- of remouladesaus. In de Nederland worden ook veel soorten stamppotten gegeten, zoals hutspot, een stamppot van aardappelen, uien en wortelen, gegeten met spekjes en rookworst. Ook staat Nederland bekend om de vele soorten kaas, zoals Goudse kaas en Edammer kaas. Ander eten dat als typisch Nederlands wordt gezien, is bijvoorbeeld de oliebol, de kroket, de stroopwafel en poffertjes. In Nederland zijn maar een paar restaurants met Michelinsterren. Er zijn maar drie restaurants met drie sterren. De Librije, De Leest en de Inter Scaldes.
Feestdagen
Er zijn 8 officiële feestdagen waarvan 2 Nationale feestdagen je hebt daarnaast ook nog onofficiële feestdagen bijvoorbeeld Sinterklaas, Prinsjesdag en Carnaval. Nationale dodenherdenking is geen feestdag maar een herdenking. Vooral Koningsdag is erg bekend, binnen en buiten Nederland.
Datum | Feest | Nationaal? |
---|---|---|
1 jan. | Nieuwjaarsdag | |
varieert | Goede Vrijdag | |
varieert | Eerste Paasdag | |
varieert | Tweede Paasdag | |
27 april | Koningsdag | |
5 mei | Bevrijdingsdag (einde Tweede Wereldoorlog) | |
varieert | Hemelvaartsdag | |
varieert | 1e Pinksterdag | |
varieert | 2e Pinksterdag | |
25 dec. | 1e Kerstdag | |
26 dec. | 2e Kerstdag | |
31 dec. | Oudejaarsdag |
Literatuur
De Nederlandse literatuur is erg bekend. Het Achterhuis van Anne Frank is wereldberoemd. Anne Frank zat tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergedoken en schreef circa twee jaar lang haar belevenissen op. Na Tweede Wereldoorlog was Anne overleden en werd haar dagboek gevonden en uitgegeven. Een van de bekendste Nederlandse schrijfsters is Annie M.G. Schmidt. Zij schreef veel kinderboeken waar veel kinderen in Nederlanden en Vlaanderen zijn mee opgegroeid. Denk maar eens aan boeken als Pluk van de Petteflet en de verhalen van Jip en Janneke. Een andere bekende schrijver is Dick Bruna. Hij is vooral bekent omdat hij Nijntje schreef.
Media
In Nederland zijn enkele grote mediabedrijven gevestigd. De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) bezit de televisiezenders NPO 1, NPO 2 en NPO 3 en een aantal radiozenders. De NPO maakt zelf geen programma's. Onder de NPO vallen circa 20 omroepen, die allemaal hun eigen doelgroep en genre hebben. Zo verzorgt de NOS het nieuws en zorgt de BNN voor programma's voor jongeren. De NPO is een publieke omroep, omdat het wordt betaald door de overheid. Daarnaast heeft twee grote commerciële zendernetwerken. RTL Nederland en SBS Broadcasting. De twee mediabedrijven zijn de grootste commerciële televisienetwerken en bezitten vele televisie- en radiozenders. Naast radio en televisie, heeft Nederland nog een aantal bedrijven die kranten verspreiden. In Nederland zijn er verschillende kranten. Zoals De Telegraaf, het Algemeen Dagblad en De Volkskrant. Deze zenders en kranten zijn landelijk, maar er zijn er ook die lokaal of regionaal zijn. In Nederland heeft iedere provincie een eigen radiozender en televisiezender, behalve Zuid-Holland want die heeft er twee. Ook hebben veel steden en gemeenten een eigen radio en/of televisiezender soms delen gemeenten er één. Ook heeft bijna iedere gemeente een eigen krant. Soms wordt deze krant ook in omliggende gemeenten uitgegeven.
Musea
In Nederland zijn er allerlei musea. Het bekendste musea is het Rijksmuseum in Amsterdam. Maar ook het Van Gogh Museum, het Stedelijk Museum Amsterdam, het Mauritshuis, de Kunsthal en het Zuiderzeemuseum zijn bekende musea. Het Rijksmuseum is bekend om het schilderij de Nachtwacht van Rembrandt van Rijn. Het Van Gogh Museum is bekend om de schilderijen van Vincent van Gogh. In het Stedelijk Museum is veel te vinden over moderne kunst. In het Mauritshuis hangen vooral schilderijen uit de Gouden Eeuw. In de Kunsthal zijn ook schilderijen te vinden. Het Zuiderzeemuseum gaat over de Zuiderzeewerken en de Zuiderzee.
Bekende monumenten
Naast alle musea, zijn er bepaalde plekken in Nederland die veel mensen trekken. Neem een voorbeeld aan Madurodam, de Efteling, het Keukenhof en Paleis Het Loo. Mensen van over de hele wereld komen naar Nederland voor deze monumenten. Madurodam is een miniatuurstad in Den Haag, de Efteling is het grootste attractiepark van Nederland, het Keukenhof is een tuin die in de lente vol met bloembollen staat en Paleis Het Loo is een paleis in Apeldoorn waar veel van de Nederlandse Koninklijke familie staat. Ook hebben veel steden bekende monumenten. Denk maar eens aan het Paleis op de Dam in Amsterdam, de Martinitoren van Groningen, de Erasmusbrug van Rotterdam en de Pier van Scheveningen. Ook worden de nationale parken, de stranden en de waddeneilanden vaak bezocht.
Schilderijen
In de Gouden Eeuw zijn veel schilderijen gemaakt door bijvoorbeeld Jan Steen en Rembrandt van Rijn. Het bekendste Nederlandse schilderij is waarschijnlijk De Nachtwacht. Maar er zijn nog veel meer Nederlandse schilderijen bijvoorbeeld het huishouden van Jan Steen of de zonnebloemen van Vincent van Gogh. Ook kennen heel veel mensen het Melkmeisje dat geschilderd is door Johannes Vermeer.
Architectuur
Amsterdam staat bekend om zijn unieke architectuur: de vele grachten, en de historische grachtenpanden uit de Gouden Eeuw en de tijd van de VOC die er haar handelskantoren en pakhuizen had. Nog altijd zitten er kantoren en bedrijven in de grachtenpanden. Die vallen op door hun schitterende gevels, vaak prachtig versierd. Vanwege de vele grachten en de oude binnenstad, staat Amsterdam in het buitenland bekend als het "Venetië van het Noorden". Vroeger voor de tweede wereldoorlog had Rotterdam ook heel veel oude architectuur maar door het bombardement op Rotterdam is er heel veel oude architectuur verloren gegaan.
Werelderfgoed
In Nederland zijn staan er 10 gebieden op de werelderfgoedlijst. Dat is een lijst met dingen die je alleen in Nederland vind. Het is uniek.
- De molens van Kinderdijk - Deze zijn beroemd omdat daar de meeste oude molens bij elkaar staan.
- Van Nellefabriek in Rotterdam - Een groot bedrijfspand
- Grachtengordel van Amsterdam
- Waddenzee
- Rietveld Schröderhuis in Utrecht - Een huis gebouwd volgens de Stijl.
- Droogmakerij De Beemster in Noord-Holland.
- ir. D.F. Woudagemaal bij Lemmer - Het grootste stoomgemaal.
- De oude binnenstad van Willemstad op Curaçao
- Stelling van Amsterdam - Een verdedigingsnetwerk om Amsterdam te beveiligen.
- Schokland en omgeving in de Noordoostpolder
- Het Planetarium
Sport
Nederland is een bekend voetballand, en was één van de beste voetballanden ter wereld zelfs. Nederland heeft jaren lang in de wereld top tien gestaan. Nederland stond zelfs ooit in de top 3. Nederland heeft goede hockeyspelers, met name de hockeydames zijn erg bekend, omdat ze vele toernooien winnen. In sporten als judo zijn Nederlanders vaak ook goed, en heeft Nederland al diverse medailles op zijn naam staan. Enkele van de beste schaatsers aller tijden en van dit moment, komen ook uit Nederland. Vooral het noorden heeft een echte schaatscultuur, met name Friesland, waar men tot 1997 (en misschien in de toekomst weer) de Elfstedentocht reed. Sven Kramer is na Shauni Davis de beste schaatser van dit moment, een Nederlander en een Fries.
Wereldberoemde voetballers komen ook uit Nederland. Nederlandse spelers komen uit voor internationale topclubs als FC Barcelona, Real Madrid en Arsenal, soms zijn ze zelfs topscorer. De legendarische voetballers Johan Cruijff en Abe Lenstra zijn beiden Nederlanders, verder zijn ook bijvoorbeeld Marco van Basten en Dennis Bergkamp zeer bekend. Volgens velen was Johan Cruijff zelfs de beste voetballer aller tijden, anderen vinden dat Pélé de beste voetballer alle tijden is. Voetbal is dan ook populair onder de jeugd. Beroemde coaches komen vaak uit Nederland (Dick Advocaat, Leo Beenhakker, Guus Hiddink, Louis van Gaal, enz.)
Nationale symbolen
Vlag
De Vlag van Nederland bestaat uit 3 horizontale banen. Van boven naar beneden zijn dit de kleuren rood-wit-blauw. De vlag is een symbool van het hele Koninkrijk der Nederlanden. De vlag wordt meestal op vaste data uitgehangen. Bijvoorbeeld op Koningsdag, Bevrijdingsdag, Nationale Dodenherdenking, Koninkrijksdag en de dag van de opening van de Staten-Generaal. Op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis en op Koningsdag, wappert er boven de vlag ook een oranje wimpel. Dit is het symbool van huis Oranje-Nassau. Op Nationale Dodenherdenking en op rouwdagen, hangt de vlag halfstok.
Wapen
Van het Wapen van het Koninkrijk der Nederlanden zijn er 3 versies. Hieronder staan ze van groot naar klein:
- Het Koninklijk wapen: Dit is het volledige wapen.
- Het Rijkswapen: Het Koninklijk wapen zonder wapenmantel.
- Het Kleine Rijkswapen: Het Rijkswapen zonder de twee leeuwen naast het wapen, de kroon erop en de wapenspreuk.
Volkslied
Het Wilhelmus ging over Willem van Oranje en zijn worsteling omtrent het bestrijden van de Spaanse overheersers. Het lied is lang populair geweest, maar werd in de 19e eeuw vervangen door een ander lied, namelijk Wien Neêrlands bloed. Het was het Nederlandse volkslied tot 1933. Het lied "Wien Neêrlands bloed" ging over het Nederlandse bloed dat ons Nederlanders door de aderen stroomt, en dat dat van "alle smetten vrij moest zijn". Oftewel: vrij van buitenlands bloed, want buitenlandse volkeren waren minder waard. Eigenlijk was dit volkslied erg racistisch, omdat het zong dat sommige rassen meer waard zijn dan andere. Daarom werd het vervangen door het Wilhelmus. Dat is nu nog steeds het volkslied van Nederland. Het Wilhelmus vond Koningin Wilhelmina erg leuk: het zong van haar voorvader, de Vader des Vaderlands Willem van Oranje. Het huidige volkslied stamt uit 1572 en is geschreven door Marnix van st. Aldegonde, een goede vriend van Willem van Oranje. Het is het oudste volkslied ter wereld. Het Japanse is ouder, maar dat bestaat alleen uit tekst en is in de 19e eeuw veranderd.
Koningshuis
Nederland heeft een koningshuis. De koning van Nederland is Willem-Alexander. Hij volgde zijn moeder Beatrix op, nadat die aftrad (met pensioen ging). Hij is de eerste koning van Nederland sinds 1890. Hij is getrouwd met koningin Máxima en heeft drie dochters, waarvan de oudste, Amalia, hem later zal opvolgen als koningin van Nederland. Daarmee zorgen we ervoor dat Nederland een constitutionele monarchie blijft. Een constitutionele monarchie is een monarchie , die een grondwet heeft. Aan die grondwet moet iedereen zich houden, zelfs de koning en koningin. Dat is zo bepaald sinds de regering van Koning Willem II. Zijn vader, Willem I, had nog wel veel meer te zeggen dan de koning nu. In de regering had de koningin tot 2012 een belangrijke plaats. Ze koos de formateur, die dan weer het kabinet (de regerende partijen) samen mocht stellen in overleg met Hare Majesteit de Koningin van Nederland (de officiële titel van Koningin Beatrix). Willem-Alexander doet dit niet meer.
In de Nederlandse samenleving heeft het koningshuis een belangrijke rol. De koninklijke familie staat dicht bij het volk, de gewone mensen. Ze laten zich vaak zien. Ze knippen lintjes door, openen bruggen, scholen en ziekenhuizen en reizen naar het buitenland voor staatsbezoeken. Ze ontvangen buitenlandse presidenten en hun echtgenotes en leiden hen rond door hun paleizen. En doen op Koningsdag mee aan allerlei festiviteiten: de prinsen van Oranje doen soms zelfs mee met koekhappen, en koning Willem-Alexander heeft zelfs eens de Elfstedentocht uitgereden, de Friese "Tocht der Tochten".
Wanneer een kroonprinses koningin wordt, wordt haar echtgenoot (haar man) de prins-gemaal. Wanneer een kroonprins trouwt (Willem-Alexander) dan wordt zijn vrouw (Máxima) wel de koningin. Lange tijd was Prins Claus, de man van Koningin Beatrix, de prins-gemaal.
Willem van Oranje-Nassau was oorspronkelijk Duitser. Zijn kinderen waren half-Duits (hij trouwde met Nederlandse vrouwen). De stamvader van het Nederlandse koningshuis is dus een Duitser. De vader van Juliana, Prins Hendrik, was ook Duits, en haar man prins Bernard van Lippe Biesterveld (de vader van Beatrix) ook. Beatrix trouwde met Claus, ook een Duitser. Koning Willem-Alexander trouwde vervolgens met de populaire Máxima, een Argentijnse. Verder hebben de Oranjes Franse en Russische voorouders.
Politiek
Regeringszetel
Hoewel Amsterdam de hoofdstad is, wordt Nederland bestuurd vanuit Den Haag. In Den Haag zit de regering in het Binnenhof. Den Haag is de derde grote stad van Nederland en de hoofdstad van Zuid-Holland. Den Haag is ook bekend vanwege de vele internationale rechtbanken die de stad heeft, waaronder in het Vredespaleis. Het stadsdeel Scheveningen hoort ook bij Den Haag, hier gaan veel mensen naar toe voor het strand en de boulevard. In het centrum van Den Haag staan een aantal paleizen. Hier staat onder meer het werkpaleis van de koning, Paleis Noordeinde. Maar ook Paleis Huis ten Bosch en Paleis Lange Voorhout staan hier. In Den Haag staan er 1159 rijksmonumenten. Alleen in Amsterdam, Utrecht, Maastricht en Leiden staan er meer.
Het Rijk
Hoewel Amsterdam de hoofdstad van Nederland is, bevindt de regering zich in Den Haag. De Nederlandse koning regeert zelf niet, hij is alleen het staatshoofd. De Nederlandse regering bestaat uit een kabinet. In het kabinet zitten een aantal ministers en één minister-president. Er is voor bijna alles een minister. Bijvoorbeeld Defensie, Justitie, Binnenlandse Zaken, enz. De ministers bedenken wetten.
Het Nederlandse parlement bestaat uit twee kamers: de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. Samen worden ze de Staten-Generaal genoemd. De Tweede Kamer bestaat uit 150 zetels. Dit is ook de belangrijkste kamer en ze controleert de ministers. De Eerste Kamer controleert de ministers en de Tweede Kamer. De Eerste Kamer vergadert elke dinsdag en ze kan als laatste zeggen of er een beslissing wel of niet doorgaat. Op de Tweede Kamer kan rechtstreeks gestemd worden, de leden van Eerste Kamer worden gekozen door de Provinciale Staten.
De provincie
Nederland heeft twaalf provincies. De provincies zijn de tweede bestuurslaag. Alle twaalf provincies hebben een hoofdstad. In de hoofdstad zit de raad van de provincie. Elke provincie heeft een commissaris van de Koning. Die worden gekozen door de ministers en de koning. De Provinciale Staten zorgen voor het algemeen bestuur in een provincie. De Gedeputeerde Staten doen het dagelijks bestuur. Hieronder zie je een overzicht van de provincies in Nederland.
Vlag | Provincie | Bevolking | Hoofdstad |
---|---|---|---|
Groningen | 582.944 | Groningen | |
Friesland (Fryslân) | 647.268 | Leeuwarden | |
Drenthe | 492.100 | Assen | |
Overijssel | 1.151.501 | Zwolle | |
Flevoland | 411.670 | Lelystad | |
Gelderland | 2.060.103 | Arnhem | |
Utrecht | 1.330.518 | Utrecht | |
Noord-Holland | 2.831.182 | Haarlem | |
Zuid-Holland | 3.646.010 | Den Haag | |
Zeeland | 382.304 | Middelburg | |
Noord-Brabant | 2.528.286 | 's-Hertogenbosch | |
Limburg | 1.117.198 | Maastricht |
De gemeente
De Nederlandse gemeente is de derde en laatste bestuurslaag. In Nederland zijn er ongeveer 350 gemeenten. Per provincie verschilt het aantal gemeenten. De meeste gemeenten liggen in Zuid-Holland en de minste in Flevoland. Elke gemeente heeft een eigen hoofdplaats. Hier staat het gemeentehuis. Soms heeft de gemeente de naam van de hoofdplaats, bijvoorbeeld Amsterdam, Arnhem, Leeuwarden. Soms heeft de gemeente een andere naam dan de hoofdplaats, bijvoorbeeld Leidschendam-Voorburg, Molenlanden en Aa en Hunze. Elke gemeente heeft een burgemeester en een aantal wethouders. Samen vormen zij het College van B & W. Daarnaast is er nog een gemeenteraad. Eens in de vier jaar wordt die gemeenteraad gekozen door de inwoners van de gemeente.
Politieke partijen
In Nederland zijn er een aantal landelijke politieke partijen. Alle huidige landelijke partijen zijn ontstaan na de Tweede Wereldoorlog. De SGP is de oudste partij en Nieuw Sociaal Contraxr de jongste. Bijna elke landelijke partij zit in de Eerste of Tweede Kamer. Verder zijn er ook partijen die zich speciaal richten op de provincie of op de gemeente. Denk bijvoorbeeld aan de Partij voor het Noorden of Leefbaar Rotterdam. De huidige Nederlandse regering bestaat uit de Partij voor de Vrijheid (PVV), de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), Nieuw Sociaal Contract (NSC) en de BoerBurgerBeweging (BBB). Dick Schoof is sinds 2 juli 2024 de minister-president van Nederland.
Internationale organisaties
Nederland is lid van verschillende internationale organisaties. Nederland vormt samen met Luxemburg en België de Benelux. In 1944 werd de Benelux opgericht voor het vrij transporteren van goederen en sinds 2010 werken de landen ook samen op het gebied van justitie, binnenlandse zaken en duurzame ontwikkeling. Nederland is ook een van de 6 landen die de Europese Unie is begonnen en is hier nog steeds lid van. Hierdoor wordt in Nederland de Euro gebruik als munt en Nederland is ook onderdeel van de Schengenzone. Naast deze twee organisaties is Nederland ook lid van de NAVO en de Verenigde Naties.
Het Koninkrijk der Nederlanden
In 2010 werden de Nederlandse Antillen opgeheven. Al in 1985 werd Aruba een onafhankelijk land in Het Koninkrijk der Nederlanden. In 2010 kwamen daar Curaçao en Sint Maarten bij. Nu zijn er dus eigenlijk 4 landen in Het Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Het verschil is dat Nederland meer bestuurslagen heeft dan Curaçao, Sint Maarten en Aruba. In Nederland heb je de gemeentes (de gemeenteraad), de provincie (de Provinciale Staten) en het land (de Eerste en Tweede Kamer). En in die andere landen heb je alleen maar het land (Staten van Aruba/Sint Maarten/Curaçao). Alle mensen die in Het Koninkrijk der Nederlanden wonen zijn dus Nederlander en mogen dus vrij door de Europese Unie reizen. Maar Europeanen mogen niet vrij in Curaçao, Sint Maarten en Aruba reizen want die landen horen niet bij de Europese Unie.
Caribisch Nederland
In 2010 werden de Nederlandse Antillen opgeheven. De eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius werden een gemeente van Nederland. De drie eilanden kregen de naam Caribisch Nederland, ook wel de BES-eilanden. De BES-eilanden kregen de status Bijzondere gemeente. Hierdoor worden net als een gewone gemeente gestuurd, maar toch net iets anders.
Economie
Nederland is een echt exportland. Dit betekent dat Nederland erg veel exporteert. Dit gebeurt via luchtvaart, zoals via Schiphol. Maar ook via de haven, bijvoorbeeld die van Rotterdam, maar ook de havens van Amsterdam, Vlissingen, Terneuzen en de Eemshaven zijn erg belangrijk. Van de haven kan het via de rivieren, de Rijn, de Maas en de Schelde naar andere landen zoals Duitsland en België. Het vliegveld van Rotterdam is erg belangrijk voor koninklijke en diplomatieke ontvangst en ontvangst voor staatsbezoeken.
Zo worden er bijvoorbeeld bloemen over de hele wereld geëxporteerd. Zo gaan ze bijvoorbeeld naar New York, Brussel, Athene en Rome. Ook zijn fietsen en kaas een belangrijk exportproduct. Verder worden er nog televisieprogramma's geëxporteerd.
Verkeer en vervoer
Autoverkeer
In Nederland zijn er een aantal soorten wegen. De belangrijkste wegen zijn de Rijkswegen. De Rijkswegen zijn snelwegen die onderhouden en aangelegd zijn door het Rijk. In Nederland zijn er 57 rijkswegen. Er zijn ook weer drie soorten rijkswegen. Je hebt Planwegen, Plaatsvervangende wegen en Geplande wegen. Veel grote steden in Nederlanden hebben ook nog een ringweg. Dit ligt als een soort ring om de stad heen. Ook zijn er provinciale wegen. Deze worden betaald en onderhouden door de provincie. Provinciale wegen worden vaak afgekort tot N, bijvoorbeeld N3. Rijkswegen worden vaak afgekort tot A, bijvoorbeeld A2. Langs de Nederlandse wegens staan vaak wegwijzers, dit zijn borden langs de weg die je informatie geven. Deze borden worden voor een groot deel betaald door de ANWB. De ANWB is hierdoor de grootste organisatie van Nederland.
Spoorwegen
Naast alle autowegen, zijn er ook spoorwegen. Tussen allerlei steden zijn er spoorlijnen. Veel grote steden hebben meerdere stations. Het belangrijkste station heet dan het centraal station. In Gelderland liggen de meeste spoorlijnen en in Flevoland de minste. Op de Nederlandse spoorwegen rijden treinen. De Nederlandse Spoorwegen (NS) zorgt ervoor dat er landelijk veel treinen rijden. Andere internationale treinen rijden ook door Nederland, denk maar eens aan de Thalys. Het bedrijf ProRail zorgt voor het onderhoud van de spoorwegen.
Luchthavens
De bekendste Nederlandse luchthaven is Schiphol in Amsterdam. Een andere bekende luchthaven is de Rotterdam The Hague Airport. Deze luchthaven ligt tussen de steden Den Haag en Rotterdam. De luchthaven wordt gebruikt voor onder meer staatsbezoeken. Eindhoven Airport is een andere bekende luchthaven. De afgelopen jaren breidt deze luchthaven steeds meer uit. Dit komt door de ligging van Eindhoven in een "driehoek" tussen de Randstad, Brussel en het Ruhrgebied.
Scheepvaart
De grootste haven van Europa (dus ook van Nederland) is de Haven van Rotterdam. Dit is ook één van de grootste havens ter wereld. De Rotterdamse haven breidt zich nog steeds uit, zo is het meest recentelijk de Tweede Maasvlakte afgerond. Door de Nieuwe Waterweg wordt Rotterdam verbonden met de zee.
In Amsterdam ligt ook een haven. Vroeger gingen de schepen via de Zuiderzee het water op, maar sinds de bouw van de Afsluitdijk kan dit niet meer. De schepen gaan nu via het Noordzeekanaal. Het Noordzeekanaal mondt uit bij het plaatsje IJmuiden. Verder hebben veel andere steden ook een haven, zoals Harlingen, Den Helder, Vlissingen en Lemmer.
Fiets
In Nederland wordt ook veel gefietst. Nederland wordt soms ook wel eens fietsland genoemd. Dit komt omdat Nederland een vrij vlak land is, met veel fietspaden om op te fietsen. Zo zijn er veel fietsrotondes en fietstunnels in Nederland. In Nederland fiets je altijd met licht, wat echt nodig is. Een fietsbel is ook nodig. Meestal zijn kinderen heel jong als ze leren fietsen, bijvoorbeeld de leeftijden 3 of 4.
Onderwijs
In Nederland heb je leerplicht van 5 jaar tot 16 jaar. Je moet dan naar school. De meeste kinderen gaan als ze 4 zijn al naar school. Daarvoor kan je naar de peuterspeelzaal. In Nederland ga je eerst naar de basisschool deze heeft 8 groepen. Ze heten 'gewoon' groep 1, groep 2, enz. (De norm is dat je 4 bent in groep 1.) Daarna heb je de middelbare school (voortgezet onderwijs). Daar zit je in een klas. Het ligt eraan welk niveau je doet hoeveel jaar je naar die school moet. VMBO 4 jaar, HAVO 5 jaar en VWO 6 jaar. Daarna beroepsonderwijs MBO en HBO of wetenschappelijk onderwijs (WO).
Fotogalerij
Video
Externe links
Koninkrijk der Nederlanden | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Europese Unie | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Provincies van Nederland | |||
---|---|---|---|
Drenthe · Flevoland · Friesland · Gelderland · Groningen · Limburg · Noord-Brabant · Noord-Holland · Overijssel · Utrecht · Zeeland · Zuid-Holland |
Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa | |||
---|---|---|---|
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen |