Zuiderzeewerken
De Zuiderzeewerken was een project waarbij de Zuiderzee werd afgesloten, het IJsselmeer gevormd werd en stukken land werden ingepolderd. In 1891 werd begonnen met het project en in 1975 was het project pas af met de voltooiing van de Houtribdijk. Het project was een plan van Cornelis Lely. De bouw van alle werken hebben driekwart eeuw in beslag genomen. Het valt niet uit te sluiten dat er in de toekomst nog een uitbreiding komt.
Redenen
Ongeveer 10.000 jaar geleden van de laatste grote ijstijd, smolt er veel ijs. Hierdoor ontstond de Noordzee. De Noordzee ging steeds meer landinwaarts. Hierdoor ontstond heel langzaam ook de Zuiderzee. De Romeinen noemden het water dat er toen al was het Flevomeer, later werd dit het Aelmere. Er zijn veel watersnoodrampen geweest waarbij de zee stukken land innam. In de Middeleeuwen werd het water zo een echte binnenzee en konden er daardoor dijken worden gebouwd.
Ongeveer halverwege de 19de eeuw was er een tekort aan landbouwgrond. Daarom maakte ingenieur Cornelis Lely een plan waarin de Zuiderzee werd afgesloten en een deel van de zee werd ingepolderd. Alleen in 1916 is een van de polders overstroomd.
Eerderen plannen
Plan-Kloppenburg -en Faddegon
In 1848 maakten J. Kloppenburg en P. Faddegon een plan. Het plan hield in dat het grootste gedeelte Zuiderzee zou worden ingepolderd. Beide hadden ze geen verstand van water. De een werkte in een zeepfabriek en de ander was werktuigbouwkundige. De IJ en een groot gedeelte van de Zuiderzee zou worden ingepolderd. De polder zou worden afgesloten door een dijk van Enkhuizen naar Stavoren. Ook zou er een nieuw kanaal naar Amsterdam komen en Wieringen bleef een eiland. Het plan hield alleen geen rekening met de afvoer van het water van de IJssel. Hierdoor ging het niet door.
Plan-Van Diggelen
In 1849 kwam er een nieuw plan van meneer van Diggelen. Hij wou de hele Zuiderzee en grote delen van de Waddenzee in polderen. Hij had namelijk al in zijn woonplaats Zwolle een afwateringssysteem gemaakt. Door de stijging van grondstoffen was er haast geen geld voor en ook technisch was het plan niet haalbaar.
Plan-Beijerinck
Beijernick bedacht in 1865 een plan om het zuidelijk deel van de Zuiderzee in te polderen. Er zou dan een dijk komen van Enkhuizen, naar Urk en van Urk weer naar de Keteldiep bij Kampen. Het plan mocht dan wel goedkoop zijn maar het bracht te weinig geld op. Ook in dit plan zou Wieringen nog steeds een eiland blijven.
Plan-Stieltjes
De raad wilde een verbeterd plan zien. Stieljes maakte een plan waarbij er een kanaal kwam en een verbetering in de dijk. Ook dit plan leverde te weinig geld op.
Plan-Leemans
Leemans had ook een plan om ook een deel van de Zuiderzee in te polderen. De raad ging hiermee akkoord, alleen haakte de regering af.
Plan Lely
Zuiderzeevereniging
Zie Zuiderzeevereniging voor het hoofdartikel over dit onderwerp..png)
De politicus Age Buma stelde een plan in om de hele Zuiderzee te laten inpolderen. Hierdoor bood het ook bescherming aan de noordelijke provincies. Age trok het voorstel later weer in. Toch wilde de regering dit laten onderzoeken. Op 4 januari 1886 werd de Zuiderzeevereniging opgericht en ingenieur Cornelis Lely leidde het onderzoek.
De Zuiderzeevereniging ging een aantal vragen onderzoeken:
- Welke gedeeltes van moesten ingepolderd worden?
- Is het handig om een afsluitdam aan te leggen?
- Zo ja, Tussen welke plaatsen?
- Moet de IJssel binnen of buiten het meer uitmonden?
- Wat zijn de voor- en nadelen?
Zuiderzeewet
Zie Zuiderzeewet voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Afsluitdijk
Zie Afsluitdijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het bleek toch wel handig om een afsluitdam te bouwen. Uiteindelijk werd de Afsluitdijk gebouwd. De dijk werd gebouwd tussen Wieringen en Zurich. Door de Afsluitdijk werd de Zuiderzee afgesloten en verdeeld in het IJsselmeer en de Waddenzee.
De Afsluitdijk beschermt nu de provincies en plaatsen aan de voormalige Zuiderzee. Ook zorgt hij voor bescherming van de polders.
Polders
Er werden een aantal polders gebouwd:
- Flevopolders:
- Noordoostpolder
- Proefpolder Andijk
- Wieringermeerpolder
- Markerwaard, niet gebouwd.
Dijken
Er werden ook een aantal dijken en dammen gebouwd: