Provinciale Staten

De Provinciale Staten besturen de provincies in Nederland. De Provinciale Staten zijn vergelijkbaar met de gemeenteraad of de Tweede Kamer, maar dan op provinciaal niveau. De leden van de Provinciale Staten kiezen op hun beurt de Gedeputeerde Staten, het dagelijkse bestuur van de provincie. De Gedeputeerde Staten kun je vergelijken met de ministers of wethouders samen. Zij zitten niet in de Provinciale Staten, maar zijn verantwoordelijk voor de uitvoer van wetten die de Provinciale Staten onder andere maken.

Elke provincie heeft zijn eigen Provinciale Staten. Het aantal leden is variërend tussen de 39 en 55 zetels. Dit hangt af van het aantal inwoners van die provincie. In 2003 werd het aantal leden van de Provinciale Staten in veel provincies verlaagd om zo kosten te besparen. Hiervoor lag het aantal tussen de 47 en 83 zetels. De leden worden gekozen door de mensen uit die provincie. Eens in de vier jaar zijn er verkiezingen voor de Provinciale Staten, de Provinciale Statenverkiezingen. De leden van de Provinciale Staten kiezen ook de 75 leden van de Eerste Kamer. Dit gebeurd meestal een paar maanden na de verkiezingen voor de Provinciale Staten. Ook worden dan de nieuwe Gedeputeerde Staten samengesteld.

De Provinciale Staten houden zich bezig met onderwerpen die voor de provincie van belang zijn. Bijvoorbeeld als het gaat over ruimtelijke ordening en wonen, economie, verkeer, natuur en landbouw. Ze beslissen eigenlijk over alles wat voor de landelijke politiek te klein is en voor de gemeentelijke politiek te groot is. Een voorbeeld is de aanleg van provinciale wegen, het maken van windmolenparken, het geven van subsidies aan monumenten en musea en het verbinden van natuurgebieden. Het behoudt van de waterkwaliteit en de aanleg en onderhoud van dijken, rivieren en kanalen wordt niet door de Provinciale Staten, maar door de waterschappen gedaan. Meestal zijn de verkiezingen voor de waterschappen samen met die van de Provinciale Staten.

Nederlandse provincies

Aantal zetels per provincie:

Provincie	t/m 2003	2007	2011	2015	2019	2023	Aantal inwoners in 2020
Groningen	55	43	43	43	43	43	585.866
Friesland	55	43	43	43	43	43	649.957
Drenthe	51	41	41	41	41	41	493.682
Overijssel	63	47	47	47	47	47	1.162.406
Flevoland	47	39	39	41	41	41	423.021
Gelderland	75	53	55	55	55	55	2.085.952
Utrecht	63	47	47	49	49	49	1.354.834
Noord-Holland	83	55	55	55	55	55	2.879.527
Zuid-Holland	83	55	55	55	55	55	3.708.696
Zeeland	47	39	39	39	39	39	383.488
Noord-Brabant	79	55	55	55	55	55	2.562.955
Limburg	63	47	47	47	47	47	1.117.201
totaal	764	564	566	570	570	570	17.590.672

Verkiezingen

Zie Provinciale Statenverkiezingen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Eens in de vier jaar vinden de Provinciale Statenverkiezingen plaats. Deze vinden meestal op dezelfde dag plaats als de Waterschapsverkiezingen in Europees Nederland en de Eilandraadsverkiezingen in Caribisch Nederland. De Provinciale Statenverkiezingen hebben doorgaans een lage opkomst. De opkomst ligt tussen de 50% en 60%. Dit heeft mede met de onduidelijkheid te maken waarvoor men stemt. Veel mensen kunnen vaak geen concrete zaken benoemen waar hun provincie zich voor inzet.

In de Nederlandse politiek zijn de Provinciale Statenverkiezingen echter erg belangrijk, aangezien de leden van de Provinciale Staten ook de nieuwe zetelverdeling voor de Eerste Kamer kiezen. De wetten uit de Tweede Kamer moeten immers de Eerste Kamer door en daarvoor is een meerderheid nodig. Wanneer veel Nederlanders het niet eens zijn met de plannen van het kabinet, kan hun stem er indirect voor zorgen dat de plannen in de Eerste Kamer geblokkeerd worden. Vaak is het een maatstaf om te zien of een kabinet geliefd is of niet. Hierdoor wordt er vaak landelijk campagne gevoerd, aangezien alle landelijke partijen zich in bijna alle provincies verkiesbaar stellen. Veel regionale partijen zijn verenigd in de Onafhankelijke Senaatsfractie, die in de Eerste Kamer namens hen zit. De laatste Provinciale Statenverkiezingen waren op 20 maart 2019. De eerstvolgende zijn op 15 maart 2023.

Zie ook

• Provinciale Statenverkiezingen 2023, met een overzicht van partijen en lijsttrekkers per provincie, debatten en peilingen.
• Op Wikipedia kun je in een schema zien op welke partijen de kiesgerechtigden van boven de 18 jaar op 15 maart 2023 kunnen kiezen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Provinciale_Statenverkiezingen_2023
• https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/provincies/provinciale-staten