Verenigde Staten: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(140 tussenliggende versies door 40 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{Portaal:Beschikbaar|Verenigde Staten|Flag of the United States.svg}}
 +
{{Portaal beschikbaar|Verenigde Staten|Flag of the United States.svg}}
 
{{Verenigde Staten}}
  
{{Verenigde Staten}}
−
De '''Verenigde Staten van [[Amerika (continent)|Amerika]]''' (er wordt ook vaak kortweg Amerika gezegd, maar dat is eigenlijk de naam van [[Noord-Amerika]] en [[Zuid-Amerika]] bij elkaar) vormen een [[federatie]] van 50 [[staten]], waarvan er 48 aan elkaar vast zitten. De overige staten zijn [[Alaska]] en [[Hawaï]]. Ook behoren kleine eilanden in de [[Caribische Zee]] en in de [[Grote Oceaan]] nog tot dit land.
+
De '''Verenigde Staten van Amerika''', in de volksmond vaak gewoonweg '''Amerika''' genoemd, zijn een land in [[Noord-Amerika]]. Hoewel het land informeel vaak Amerika wordt genoemd, is dit officieel fout. Amerika is namelijk de naam van Noord- en [[Zuid-Amerika]] elkaar. De Verenigde Staten bestaan, zoals de naam al zegt, uit 50 staten. Daarnaast zijn er nog zes overzeese gebieden en één federaal district. De Verenigde Staten grensen in het noorden aan [[Canada]] en in het zuiden aan [[Mexico (land)|Mexico]]. Via [[Alaska]] grensen de Verenigde Staten ook aan [[Rusland]]. Er wordt [[Engels]] gesproken en de hoofdstad is [[Washington D.C.]]
   
  +
Oorspronkelijk waren de Verenigde Staten een Britse kolonie en bestonden toen nog uit 13 staten in het westen. Na de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog]] werden de Verenigde Staten een onafhankelijk land. Wat uniek voor die tijd was, dat de Verenigde Staten een republiek werden met een grondwet en een parlement. In de 19e eeuw wisten de Verenigde Staten zich naar het westen uit te breiden door de aankoop en verovering van gebieden van Frankrijk, Spanje, Rusland en Mexico. Dit werden later staten van de Verenigde Staten. Midden in de 19e eeuw werd deze groei gestopt door de [[Amerikaanse Burgeroorlog]], die eindigde in de afschaffing van de [[slavernij]]. Hierna volgde een periode van welvaart, maar ook corruptie en discriminatie van voormalige slaven. In deze periode werden de Verenigde Staten een van de rijkste en machtigste landen ter wereld. De Verenigde Staten werden een supermacht na de [[Eerste Wereldoorlog]]. Na de [[Tweede Wereldoorlog]] werden de Verenigde Staten de vertegenwoordiger van [[democratie]] en [[kapitalisme]] in de wereld. Ze waren de tegenstander van de [[Sovjet-Unie]] tijdens de [[Koude Oorlog]], die eindigde met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de val van het [[communisme]].
−
De regering van de VS zetelt in het [[District of Columbia]]. Dit is een gebied dat bij geen van de staten hoort en deel uitmaakt van [[Washington D.C.]].
 
   
  +
De Verenigde Staten zijn de grootste militaire macht en, na [[China]], de grootste economische macht ter wereld. In de internationale politiek spelen de Verenigde Staten een belangrijke rol door hun deelname aan de [[Verenigde Naties]], de [[NAVO]] en de [[Wereldbank]]. Amerikaanse films, series, boeken en muziek zijn in de hele wereld bekend. De Verenigde Staten zijn een republiek met aan het hoofd een president, anno 2021 [[Joe Biden]].
−
==Kenmerken==
  
−
De VS is een van de machtigste landen van de wereld. Het is ook een erg welvarend land, wat komt doordat het erg omvangrijk is. Na [[Rusland]], [[Canada]] en [[China]] zijn de Verenigde Staten het grootste land ter wereld. In het zuiden grenst de VS aan [[Mexico]], in het noorden aan [[Canada]].
 
   
  +
==Geschiedenis==
−
Er zijn verschillende klimaten en het heeft een grote bevolking.
 
  +
{{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van de Verenigde Staten}}
  +
=== Koloniale periode ===
  +
[[Bestand:Map of territorial growth 1775.svg|300px|thumb|De 13 Engelse kolonies rood gekleurd.]]
  +
De Verenigde Staten werden oorspronkelijk bewoond door verschillende volkeren, zoals de [[Cherokee]] en [[Navajo]]. Nadat [[Christoffel Columbus]] het continent ontdekt had, begonnen Europese ontdekkingsreizigers het continent te ontdekken. Nadat de Spanjaarden en Portugezen werd dit ook gedaan door de Engelsen, de Fransen, de Zweden, de Denen en de Nederlanders. Tijdens de 16e eeuw begonnen de Engelsen met het stichten van koloniën langs de huidige oostkust. In 1607 werd de kolonie [[Jamestown (Virginia)|Jamestown]] gesticht in Virginia en in 1620 stichtten de passagiers van de [[Mayflower]] de kolonie ''Massachusetts Bay''. In 1733 werd Georgia als laatste Engelse kolonie gesticht, waardoor er [[13 koloniën]] waren. Het westen van de Verenigde Staten was in handen van Spanje, net als Florida, terwijl de Fransen het gebied tussen [[New Orleans]] en [[Canada]] in handen hadden. De Zweden en Denen stichtten ook koloniën langs de oostkust, maar deze waren niet heel succesvol. De Nederlanders hadden een kolonie in New York ([[Nieuw-Nederland]]), dat later met de Britten werd geruild voor [[Suriname]].
   
  +
De Britse koloniën hadden elk een eigen bestuur, maar geen gezamenlijk bestuur. De koloniën waren beïnvloedt door de Engelse cultuur, maar begonnen over de jaren heen een eigen cultuur te krijgen. In de koloniën woonden ook veel christelijke stromingen, die niet welkom waren in Engeland. Voorbeelden zijn de katholieken en de puriteinen. De kolonisten woonden voornamelijk langs de kusten, aangezien de binnenlanden door de inheemse Amerikanen bewoond werden. De relatie tussen de kolonisten en inheemse Amerikanen verschilde per volk. Met sommigen waren er goede banden, terwijl met andere volkeren oorlog werd gevoerd. Hierdoor mochten de kolonisten zich niet vestigen over de [[Appalachen]]. Ondertussen moesten de kolonisten belasting betalen aan Engeland, maar werden niet vertegenwoordigt in het Brits parlement. Gedurende de 18e eeuw wilden de Amerikanen vertegenwoordiging in het Brits parlement, aangezien de belastingen verhoogd konden worden zonder dat ze hierover konden meebeslissen. Aangezien de Britten geld nodig hadden voor hun oorlogen, werden de belastingen aan het einde van de 18e eeuw ook erg verhoogd. Dit zorgde voor veel spanningen.
−
Het grondgebied wat van de VS is erg groot. Daardoor zijn er ook verschillende klimaten. In Florida is bijvoorbeeld een [[subtropisch klimaat]], dat wil zeggen dat het daar erg warm is. En in New York is er een [[zeeklimaat]], wat wil zeggen dat het meestal niet zo enorm warm, maar ook niet echt koud wordt. Omdat het land zo breed is, zijn de tijdverschillen groot want als je in Californië bent en het daar middernacht is, is het als je in New York bent 3 uur 's morgens.
  
   
  +
=== Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog ===
−
De meeste Amerikanen leven in de steden, maar er zijn ook veel natuurgebieden, of bezienswaardigheden die in afgelegen gebieden liggen zoals de Grand Canyon of het monument Valley.
 
  +
{{Zie hoofdartikel|Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog}}
  +
[[File:Declaration_of_Independence_(1819),_by_John_Trumbull.jpg|left|250px|thumb|De Verenigde Staten verklaren zichzelf onafhankelijk]]
  +
De spanningen liepen zo hoog op dat in [[Boston]] de kolonisten Engelse thee in de haven gooiden (de [[Boston Tea Party]]). De Britten traden hier hard tegenop, wat tot woede leidde in alle 13 koloniën. De regeringen van de 13 koloniën kwamen samen en keurden het Britse ingrijpen af. Uiteindelijk waren de spanningen zou hoog dat de 13 koloniën zich onafhankelijk verklaarde met de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring]] in 1776. De Britten wilden hun kolonies niet verliezen en dit leidde tot een oorlog. De Amerikanen waren ook geïnspireerd door de waarden van de [[Verlichting]], zoals vrijheid, gelijkheid en democratie. Hun leger werd aangevoerd door generaal [[George Washington]]. De Amerikanen werden gesteund door Frankrijk en in mindere mate door Spanje en Nederland.
   
  +
[[Bestand:Washington_Crossing_the_Delaware_by_Emanuel_Leutze,_MMA-NYC,_1851.jpg|right|250px|thumb|[[George Washington]] steekt de Delaware over.]]
−
De VS gebruiken veel energie wel 25% van alle energie op de aarde! Terwijl maar 5% van de wereld bevolking op de VS leeft. Overal in de wereld kom je wel wat tegen wat door de Amerikanen is uitgevonden. Dit noemen we amerikanisering. Voorbeelden hiervan zijn de McDonald's, Coca-Cola en nog veel meer Amerikaanse bedrijven. Ook kom je veel Amerikaanse films tegen.
  
  +
De oorlog werd tegen alle verwachtingen in gewonnen door de Amerikanen. De Britten erkenden de Amerikaanse onafhankelijkheid in 1783, waardoor de oorlog was afgelopen. Na de oorlog was de vraag wat er met de 13 koloniën moest gebeuren. De 13 koloniën hadden dezelfde cultuur, spraken dezelfde taal en waren alle 13 voorstander van de waarden van de verlichting. Toch wilden de koloniën zich eigenlijk niet verenigen in één land, aangezien men geen nieuwe overheerser wilde. Aan de andere kant was men bang dat als men dit niet deed er oorlogen zouden uitbreken tussen de koloniën. Ook was men bang voor een nieuwe Britse aanval. Omdat men samen sterker stond besloot men een nieuw land op te richten; de Verenigde Staten van Amerika. George Washington werd gevraagd om koning te worden, maar wees dit af. De Verenigde Staten zouden een republiek worden met een gekozen staatshoofd en verkiezingen eens in de vier jaar. Voor die tijd was dit erg bijzonder, aangezien bijna ieder land een monarchie was. Uiteindelijk besloot men een gezamenlijke [[grondwet]] te maken. Tijdens de eerste verkiezingen werd Washington verkozen tot de eerste Amerikaanse president.
   
  +
===Tot aan de Burgeroorlog===
−
De afgelegen gebieden van de VS zijn onder andere:
  
  +
[[File:US states by date of statehood3.gif|left|thumb|De groei van de Verenigde Staten per jaar]]
−
*[[Puerto Rico]]
  
  +
De jaren na de Onafhankelijkheidsoorlog stonden vooral in het teken van het opbouwen van de Verenigde Staten. Hierbij waren er twee groepen. Als eerste waren er de [[Federalistische Partij|federalisten]] onder leiding van [[Alexander Hamilton]] en [[John Adams]], die een sterke gezamenlijke overheid wilden. Als tweede waren er de [[Democratisch-Republikeinse Partij|Democratisch-Republikeinen]] onder leiding van [[Thomas Jefferson]], die dit niet wilden. De federalisten steunden de Britten, terwijl de democratisch-republikeinen de Fransen steunden. Tussen de twee groepen was veel ruzie, bijvoorbeeld waar de hoofdstad zou komen. Uiteindelijk besloten Hamilton en Jefferson om de hoofdstad [[Washington D.C.]] te bouwen, dat kort na de dood van Washington af was. Na twee termijnen besloot Washington zich niet herkiesbaar te stellen, waarna John Adams tot president verkozen werd. Adams werd vervangen door Jefferson in 1801, waarna de Federalistische Partij verdween.
−
*[[Amerikaanse Maagdeneilanden]]
  
−
*[[Kleine afgelegen eilanden van de Verenigde Staten]]
  
−
*[[Guam]]
  
−
*[[Amerikaans-Samoa]]
  
−
*[[Noordelijke Marianen]]
  
   
  +
President Jefferson kocht een groot stuk grond van Frankrijk, de [[aankoop van Louisiana]], waardoor het grondgebied van de Verenigde Staten verdubbelde. Tijdens de eerste helft van de 19e eeuw waren er twee belangrijke onderwerpen; de uitbreiding van de Verenigde Staten en de [[slavernij]]. Jeffersons opvolger [[James Madison]] poogde de Britse kolonie [[Canada]] te veroveren, wat zorgde voor de [[Oorlog van 1812]]. Onder president [[James Monroe]] herstelde de rust en werd de [[Missouri-compromis]] gesloten.
−
De hoofdstad van de VS is [[Washington D.C.]], de meest bekende en financiële stad is [[New York City|New York]].
  
  +
[[File:Frederick_Douglass_(circa_1879).jpg|right|250px|thumb|[[Frederick Douglass]], een voormalige slaaf en abolitionist]]
  +
Deze compromis zorgde ervoor dat voor iedere nieuwe slavenstaat een nieuwe vrije staat moest toetreden en omgekeerd. Monroe voerde ook de [[Monroedoctrine]] in, wat betekende dat de Verenigde Staten zich alleen met buitenlandse politiek op het Amerikaans continent zou bemoeien. Hierdoor wisten de Verenigde Staten buiten buitenlandse conflicten te blijven voor de rest van de 19e eeuw. Onder president [[Andrew Jackson]] werd Florida aangekocht. Jackson was de eerste gewone man, die tot president werd verkozen, en is de oprichter van de [[Democratische Partij]]. Jackson trok veel macht naar zich toe, waardoor zijn tegenstanders de [[Whig Party (Verenigde Staten)|Whig Party]] oprichtten. Tijdens de [[Amerikaans-Mexicaanse Oorlog]] wisten de Verenigde Staten hun grondgebied tot aan de westkust uit te breiden.
   
  +
Na deze oorlog ontstonden veel spanningen tussen voor- en tegenstanders van de slavernij. Tegenstanders wilden de slavernij niet uitbreiden naar nieuwe staten, terwijl voorstanders dit wel wilden. Sommige tegenstanders wilden de slavernij zelfs helemaal afschaffen. De Noordelijke Staten waren fel anti-slavernij, terwijl de Zuidelijke Staten van de slavernij afhankelijk waren. In de [[compromis van 1850]] werd besloten dat iedere staat zelf mocht beslissen of hij de slavernij toestond of niet. Dit leidde tot gevechten tussen voor- en tegenstanders, zoals [[Bleeding Kansas]]. Tegen 1860 liepen de spanningen zou hoog op dat slavenstaten zich dreigden af te scheiden. De Democraten, die vooral in het zuiden sterk waren, waren voorstander van de slavernij, terwijl de nieuwe [[Republikeinse Partij]] juist tegen de slavernij was en in het noorden sterk was.
−
==Geschiedenis==
  
−
{{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van de Verenigde Staten}}
  
−
De VS is sinds 1776 onafhankelijk. Het was daarvoor een kolonie van de Engelsen. De eerste mensen die al veel langer in wat nu de VS is woonden waren wat wij vaak [[indianen]] noemen. Zij waren daar lange tijd de baas. Pas in ongeveer de 16e eeuw kwamen er echte kolonisten uit Europa die zich daar vestigden. Sinds die tijd waren de indianen niet meer de baas in hun land, wat toen nog helemaal niet echt een land met bestuur te noemen was.
  
   
  +
=== Burgeroorlog en latere 19e eeuw ===
−
== Geografie ==
  
  +
[[File:US_map_1864_Civil_War_divisions.svg|left|300px|thumb|{{Kleurvierkant|Blue}} Verenigde Staten (Unie) <br> {{Kleurvierkant|Lightblue}} Slavenstaten, die bij de Unie bleven. <br> {{Kleurvierkant|Darkred}} [[Geconfedereerde Staten van Amerika|Geconfedereerde Staten]] (Confederatie) <br> {{Kleurvierkant|Grey}} Territoria (bleven grotendeels bij de Unie)]]
−
=== Deelstaten ===
  
  +
De verkiezing van [[Abraham Lincoln]] in 1860 leidde ertoe dat de zuidelijke slavenstaten zich afscheidden. Deze slavenstaten gingen de [[Geconfedereerde Staten van Amerika]] (de Confederatie) vormen, met [[Jefferson Davis]] als hun president. Lincoln zag dit al ongrondwettelijk en besloot het zuiden niet te erkennen. Het zuiden besloot hierop in de [[aanval op Fort Sumter]] een Amerikaans fort in te nemen, dat op hun grondgebied lag. Lincoln zag dit als aanval op de Verenigde Staten en verklaarde de Confederatie de oorlog in 1861. Het zuiden leek de oorlog eerst te winnen, maar na de [[slag bij Gettysburg]] kreeg het noorden de winnende hand. Op 9 april 1865 gaf de zuidelijke generaal [[Robert E. Lee]] zich over aan de noordelijke generaal [[Ulysses S. Grant]], wat gezien wordt als het formele einde van de oorlog. President Lincoln had ondertussen de slavernij afgeschaft. Lincoln wilde het zuiden heropbouwen, industrie maken in het zuiden, gelijke rechten en stemrecht voor Afro-Amerikanen en voormalige slaven en slavenhouder compenseren. Lincoln werd 5 dagen na het einde van de oorlog vermoord door [[John Wilkes Booth]]. Hij werd opgevolgd door [[Andrew Johnson]], die helemaal geen gelijke rechten voor Afro-Amerikanen en het zuiden moest zo snel mogelijk weer opgenomen worden in de Verenigde Staten. Johnson kreeg conflicten met het [[Amerikaans Congres]] en was de eerste president tegen wie een afzettingsprocedure werd gestart; die op één stem verschil faalde.
−
{{zie hoofdartikel|Lijst van staten in de Verenigde Staten}}
  
−
[[Bestand:Staten VS.png|300px|thumb|Een kaart van de VS.]]
 +
[[File:The_chess_players_thomas_eakins.jpeg|right|300px|thumb|Schilderij uit de ''[[Gilded Age]]'']]
  +
Onder president Ulysses S. Grant begon de [[Reconstructie (Verenigde Staten)|Reconstructie]] vorm te krijgen. Afro-Amerikanen werden Amerikaans staatsburger en kregen stemrecht. Het zuiden stond onder militaire bezetting, wat zorgde voor veel woede in het zuiden. President [[Rutherford B. Hayes]] besloot de Reconstructie in 1877 af te schaffen, om president te worden. Hierna ging de status van Afro-Amerikanen achteruit. In het zuiden werd de [[rassensegregatie]] ingevoerd en de [[Jim Crow-wetten]]. Afro-Amerikanen werden onderdrukt, kregen te maken met racisme, discriminatie en geweld en leefden gescheiden van blanke Amerikanen. In het noorden was er veel [[corruptie]]. Hoewel de industrie in het noorden groeide en de Verenigde Staten op weg waren het rijkste land ter wereld te worden, was er nog steeds veel armoede. Deze periode wordt de [[Gilded Age]] genoemd. President [[William McKinley]] zorgde ervoor dat [[Hawaï]] (voorheen een onafhankelijk koninkrijk), werd ingenomen. Ook vond de [[Spaans-Amerikaanse Oorlog]] in 1898 plaats, waardoor de Amerikanen de gebieden [[Puerto Rico]], [[Guam]] en de [[Filipijnen]] kregen. Eerder werd in 1867 al [[Alaska]] van de Russen gekocht ([[aankoop van Alaska]]). Door alle industriële ontwikkelingen werden veel uitvindingen gedaan, ontstonden [[universiteit]]en en musea en waren er superrijke [[Industrieel|industriëlen]]. Halverwege de 19e eeuw kwam de [[immigrant]]enstroom op gang. Miljoenen mensen uit andere delen van de wereld, zoals [[Scandinavië]], [[Duitsland]], Zuid- en Oost-[[Europa (werelddeel)|Europa]], [[Rusland]], [[China]] en [[Japan]], kwamen als arbeiders in de vele fabrieken werken. De VS telden in 1860 nog een bevolking van 36.000.000 mensen, in 1920 waren dat er al 105.000.000! Dit betekende een nog grotere vooruitgang van de industrie.
−
De VS bestaat uit 50 staten. Dat zijn als volgt:
  
   
  +
===Eerste helft van de 20e eeuw===
−
[[Alabama]] - [[Alaska]] - [[Arizona (staat)|Arizona]] - [[Arkansas (staat)|Arkansas]] - [[Californië]] - [[Colorado (staat)|Colorado]] - [[Connecticut]] - [[Delaware]] - [[Florida (staat)|Florida]] - [[Georgia (staat)|Georgia]] - [[Hawaï]] - [[Idaho]] - [[Illinois (staat)|Illinois]] - [[Indiana]] - [[Iowa (staat)|Iowa]] - [[Kansas (staat)|Kansas]] - [[Kentucky]] - [[Louisiana (staat)|Louisiana]] - [[Maine]] - [[Maryland]] - [[Massachusetts]] - [[Michigan]] - [[Minnesota]] - [[Mississippi (staat)|Mississippi]] - [[Missouri (staat)|Missouri]] - [[Montana (staat)|Montana]] - [[Nebraska]] - [[Nevada (staat)|Nevada]] - [[New Hampshire]] - [[New Jersey]] - [[New Mexico]] - [[New York (staat)|New York]] - [[North Carolina]] - [[North Dakota]] - [[Ohio (staat)|Ohio]] - [[Oklahoma]] - [[Oregon]] - [[Pennsylvania]] - [[Rhode Island (staat)|Rhode Island]] - [[South Carolina]] - [[South Dakota]] - [[Tennessee]] - [[Texas (staat)|Texas]] - [[Utah]] - [[Vermont]] - [[Virginia (staat)|Virginia]] - [[Washington (staat)|Washington]] - [[West Virginia]] - [[Wisconsin]] - [[Wyoming]].
  
  +
[[File:Equal_Rights_Envoys_159003v.jpg|left|300px|thumb|De strijd voor [[vrouwenrechten]] in de ''[[Progressive Era]]'']]
  +
Onder president [[Theodore Roosevelt]] ging de overheid zich meer bemoeien met de economie. Zo werden er verschillende wetten over arbeidsomstandigheden, lonen en de kwaliteit van producten ingevoerd. In dezelfde tijd kwamen er ook meer vrouwen op voor gelijke rechten. Zij wilden vooral meer zelfstandigheid en stemrecht. Vrouwen kregen in 1920 algemeen stemrecht. Ook streden veel mensen voor het verbieden van [[alcohol]], aangezien alcoholmisbruik een gigantisch probleem was. Tussen 1920 en 1933 was alcohol verboden in de Verenigde Staten tijdens de zogeheten [[drooglegging (Verenigde Staten)|drooglegging]]. Deze periode noemen we de ''[[Progressive Era]]'', maar inheemse Amerikanen, migranten en Afro-Amerikanen werden onderdrukt. In de jaren 20 kwam een nieuwe versie van de [[Ku Klux Klan]] (KKK) op en werd de rassensegregatie strenger. Veel Afro-Amerikanen vluchtten uit het zuiden naar de industriesteden in het noorden, waar rellen uitbraken.
  +
  +
De Verenigde Staten waren sinds 1900 de grootste economische macht ter wereld en hadden het [[Verenigd Koninkrijk]] ingehaald. Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] werd duidelijk dat de Verenigde Staten ook een grote militaire macht waren. De Verenigde Staten verklaarden Duitsland in 1917 de oorlog en mede door Amerikaanse steun wisten de [[Geallieerden (Eerste Wereldoorlog)|Geallieerden]] de oorlog te winnen. President [[Woodrow Wilson]] stelde hierna voor om de [[Volkerenbond]], de voorloper van de [[Verenigde Naties]] op te richten, hoewel de Verenigde Staten zelf geen lid waren. Na de Eerste Wereldoorlog was er eerst een periode van relatieve welvaart, de ''[[Roaring twenties]]''.
  +
[[Bestand:Yalta_Conference_1945_Churchill,_Stalin,_Roosevelt.jpg|right|300px|thumb|[[Winston Churchill]] (VK), [[Franklin D. Roosevelt]] (VS) en [[Jozef Stalin]] (Sovjet-Unie) tijdens de [[confederentie van Jalta]]]]
  +
Iedereen was blij dat de oorlog voorbij was en de periode staat daarom ook bekend om zijn luxe, feesten en de periode waarin [[radio]] en [[film]] groot werden. Deze periode eindigde echter met de [[beurskrach van 1929]], waarbij de koersen instortten. De Verenigde Staten kwamen in een diepe economische crisis, de [[Grote Depressie]]. Uiteindelijk werd [[Franklin D. Roosevelt]] tot president verkozen. Roosevelt zorgde met zijn ''[[New Deal (Verenigde Staten)|New Deal]]'' voor economische veranderingen en probeerde de armoede op te lossen. Pas na de Tweede Wereldoorlog zou de economie weer op het oude niveau zijn.
  +
  +
Hoewel Roosevelt de Verenigde Staten aanvankelijk uit de [[Tweede Wereldoorlog]] wilden houden, veranderde dit na de [[aanval op Pearl Harbor]] in 1941. De Verenigde Staten verklaarden zowel nazi-Duitsland als Japan de oorlog en vocht samen met de [[Sovjet-Unie]], Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Mede door de hulp van de Amerikanen werd nazi-Duitsland verslagen in mei 1945. In augustus 1945 gooiden de Amerikanen twee [[atoombom]]men op de Japanse steden [[Hiroshima]] en [[Nagasaki]]; de enige keer dat het wapen tijdens oorlogsvoeren is gebruikt. Dit zorgde ervoor dat Japan zich overgaf, waardoor ook de oorlog in Azië voorbij was. De Verenigde Staten stichtten vervolgens de [[Verenigde Naties]], waarvan het land zelf ook lid werd, om internationale conflicten op te lossen. Roosevelt heeft nooit het einde van de oorlog meegemaakt, aangezien hij al was overleden. Tijdens de oorlog zijn honderdduizenden Amerikaanse soldaten om het leven gekomen.
  +
  +
=== Koude Oorlog ===
  +
{{Zie hoofdartikel|Koude Oorlog}}
  +
[[Bestand:Surveyor_3-Apollo_12.jpg|left|250px|thumb|De [[maanlanding]] in 1969]]
  +
[[Harry S. Truman]] werd de nieuwe president. Onder Truman brak een nieuw conflict uit, de Koude Oorlog. De Verenigde Staten waren een kapitalistisch land, terwijl de Sovjet-Unie communistisch was. De Koude Oorlog was een strijd tussen de twee landen, tussen het [[communisme]] en het [[kapitalisme]]. Truman wilde de uitbreiding van het communisme stoppen, wat leidde tot nieuwe conflicten. Tijdens de Koude Oorlog zouden de twee mogendheden nooit direct met elkaar vechten, maar altijd via andere conflicten en oorlogen. Zijn opvolger [[Dwight D. Eisenhower]] sprak zich ook fel uit tegen communisme. Ondertussen nam de welvaart toe in de Verenigde Staten en mensen kregen auto's en televisies. Voor de Verenigde Staten waren de West-Europese landen, Japan en Latijns-Amerika de belangrijkste bondgenoten. Via de [[Marshallhulp]] steunden de Verenigde Staten de heropbouw van West-Europese landen. Na Eisenhower werd de jonge [[John F. Kennedy]] tot president gekozen. Kennedy was van een jongere generatie en wilde de Verenigde Staten veranderen. Net als zijn voorganger was Kennedy hard tegen het communisme. Tijdens de [[Cubacrisis]] van 1961 kwam de wereld nog nooit zo dicht bij een Derde Wereldoorlog. De Verenigde Staten en Sovjet-Unie waren namelijk bezig met een [[wapenwedloop]] en hadden meer dan genoeg wapens om de wereld te vernietigen.
  +
  +
[[File:Martin_Luther_King_-_March_on_Washington.jpg|right|250px|thumb|[[Martin Luther King Jr.]] spreekt de woorden ''[[I have a Dream]]'']]
  +
Kennedy sprak zich onder meer uit voor gelijke rechten voor alle Amerikanen. In voornamelijk het zuiden van de Verenigde Staten hadden Afro-Amerikanen nog te maken met veel discriminatie, racisme en de rassensegregatie. De uitspraak ''[[Brown v. Board of Education]]'' in 1955 zorgde voor een einde van de rassensegregatie op scholen, maar niet iedereen was het hiermee eens. De Afro-Amerikaanse vrouw [[Rosa Parks]] weigerde haar plek in de bus op te geven aan een blanke man. Tijdens de jaren 60 namen de protesten voor het einde van de rassensegregatie toe, mede door [[Malcolm X]] en [[Martin Luther King Jr.]] Kennedy wilde de rassensegregatie afschaffen, stemmen makkelijker maken en strenger optreden tegen racisme en discriminatie. Hij werd echter vermoord op 22 november 1963 in [[Dallas]]. De moord op Kennedy zorgde voor een stroom van [[jongerenculturen]], zoals de [[hippie]]s, de [[Stonewall-rellen]] en [[Woodstuck]] in 1969. President [[Lyndon B. Johnson]] maakte het werk van Kennedy af. Onder hem werd de rassensegregatie afgeschaft, wat leidde tot een nieuwe opkomst van de KKK en rellen. Ook verklaarde hij de oorlog aan [[armoede]] en voerde veel [[sociale zekerheid]] in. Johnson was onpopulair geworden door de [[Vietnamoorlog]], waardoor [[Richard Nixon]] hem opvolgde.
  +
[[File:Nixon-depart_crop.png|left|250px|thumb|[[Richard Nixon]] vertrekt kort na zijn aftreden]]
  +
Nixon zorgde voor het einde van de oorlog en ook werd de stemleeftijd verlaagd naar 18 jaar. Onder Nixon zouden jongerenculturen doorgaan. Het gebruik van drugs was populair onder jongeren, waardoor Nixon zijn strijd tegen drugs begon. Nixon was ook vrij onpopulair, maar wist zijn herverkiezing te winnen door gevoelige informatie te stellen uit het kantoor van de Democratische Partij. Dit kwam uit en staat bekend als het [[Watergateschandaal]]. Dit schandaal zorgde ervoor dat Nixon moest aftreden. [[Gerald Ford]] gaf hem een pardon. President [[Jimmy Carter]] wilde het vertrouwen in de overheid herstellen, maar onder hem viel de economie stil en mislukte veel buitenlandse missies. Dit veranderde toen de Republikein [[Ronald Reagan]] president werd. Reagan was een fel tegenstander van communisme en was hard tegen de Sovjet-Unie, maar wist ook deals met hun te sluiten (onder andere over het controleren van kernwapens). Reagan begon vervolgens met bezuinigen op sociale zekerheid, waardoor de belastingen verlaagd konden worden. Op hetzelfde moment gaf de Amerikaanse overheid veel geld uit aan het leger. Hierdoor steeg de staatsschuld enorm en werd de economische ongelijkheid groter. Toch was Reagan enorm populair, aangezien hij de economie aan de praat kreeg. Reagan wist de Verenigde Staten weer een wereldmacht te maken. Reagan werd opgevolgd door [[George H.W. Bush]], die een verklaring sloot met Sovjetleider [[Michail Gorbatsjov]] in 1989. Hierdoor was de Koude Oorlog afgelopen; de Sovjet-Unie viel twee jaar later uiteen.
  +
  +
=== Sinds 1991 ===
  +
[[Bestand:September_11_2001_just_collapsed.jpg|right|250px|thumb|De Twin Towers storten in op 11 september 2001]]
  +
De val van het communisme betekende een overwinning voor de Verenigde Staten. President [[Bill Clinton]] wilde alle Amerikanen gezondheidszorg, maar de Republikeinse meerderheid maakte dit onmogelijk. De staatsschuld was te hoog, dus Clinton begon met deze af te lossen. De jaren 90 onder Bill Clinton wordt gezien als een periode van economische groei, maar ook een periode van vele schandalen. Tegen Clinton werd zelfs een afzettingsprocedure gestart; al faalde deze. Na de omstreden verkiezingen van 2000 werd [[George W. Bush]] gekozen als president, hoewel [[Al Gore]] meer stemmen had. Op 11 september werden de Verenigde Staten opgeschrikt door een [[aanslagen op 11 september 2001|een reeks aanslagen]] op het [[Pentagon]] in Washington D.C. en de [[Twin Towers]] in New York City. De aanslagen waren gepleegd in opdracht van [[Osama bin Laden]]. Bush begon hierna zijn [[strijd tegen terrorisme]] en viel onder andere Afghanistan en Irak binnen. De oorlog maakte Bush enorm onpopulair. Ook kreeg hij kritiek vanwege [[orkaan Katrina]] in 2005 en onder hem vond in 2007 de [[Kredietcrisis]] plaats.
  +
  +
In 2008 kozen de Amerikanen [[Barack Obama]] tot eerste Afro-Amerikaanse president. Obama wilde veel veranderingen, waaronder gezondheidszorg voor iedereen, maar kreeg weinig voor elkaar. Over Obama wordt erg verschillend gedacht. Onder hem nam de samenwerking tussen beide partijen af en werd er minder bereikt. In 2016 stelde [[Hillary Clinton]] zich als eerste presidentskandidaat voor een grote Amerikaanse partij verkiesbaar, maar verloor van [[Donald Trump]]. Trump is waarschijnlijk een van de meest omstreden presidenten ooit. Sommige mensen zien hem als de beste president ooit, terwijl andere mensen hem als de slechtste president ooit zien. Onder Trump braken er veel protesten uit van [[Black Lives Matter]], maar ook extreemrechtse organisaties. In 2020 werden de Verenigde Staten hard geraakt door de [[coronapandemie]]. Tijdens de verkiezingen dat jaar verloor Trump van [[Joe Biden]] na een spannende verkiezing, hoewel Trump claimde dat de verkiezingen vals waren.
  +
  +
==Bevolking==
  +
In de Verenigde Staten leefden in 2023 naar schatting 335.136.000 mensen. Hierna zijn de Verenigde Staten na China en India het meest bevolkte land ter wereld. De bevolking van de Verenigde Staten groeit nog steeds een beetje, vooral door [[immigratie]]. De gemiddelde levensverwachting is 77,8 jaar, met 75 jaar voor mannen en 80 jaar voor vrouwen. De Verenigde Staten zouden zonder immigratie met [[vergrijzing]] te maken hebben. Dit heeft te maken met het feit dat steeds meer Amerikanen besluiten geen of minder kinderen dan vroeger te krijgen. De bevolking is niet gelijk verspreid, waarbij de meeste Amerikanen in de steden aan de kusten wonen. Californië en Texas zijn de meest bevolkte staten en Wyoming de minst bevolkte. [[New York City]] is de meest bevolkte stad. Buiten de Verenigde Staten leven nog zo'n 9 miljoen Amerikanen. Het grootste gedeelte hiervan woont in Mexico, Canada, India, Duitsland en de Filipijnen.
  +
  +
In de Amerikaanse samenleving speelt religie een grote rol in vergelijking met andere westerse landen. De reden hiervoor is dat de Verenigde Staten met meer economische ongelijkheid te maken hebben. Sinds de jaren 80 zijn de prijzen harder gestegen dan het minimuminkomen. Daarnaast zijn de rijken ook steeds rijker geworden. In 2019 leefde zo'n 11% van de bevolking in armoede. Sinds de jaren 60 is dit percentage gedaald. Toch is het verschil in inkomen toegenomen. Dit leidde in 2011 tot massale protesten door de [[Occupybeweging]], die zich inzet voor meer belasting voor de rijke 1% van de bevolking. Aan de andere kant is er ook de [[Tea Party]]-beweging, die juist de belastingen voor iedereen wil verlagen. Over het algemeen leven niet-blanke minderheden, zoals Afro-Amerikanen en Latino's, vaker in armoede dan blanke Amerikanen. De [[sociale zekerheid]] in de Verenigde Staten is minder uitgebreid dan in veel Europese landen. Dit komt doordat veel Amerikanen erg gesteld zijn op [[individualisme]] en vrijheid. Ook is er een groot wantrouwen tegenover de overheid, dat ook leidt tot [[complottheorie]]ën. Zelfvoorziening wordt erg belangrijk gezien, maar ook gemeenschapsgevoel is belangrijk. In plaats van de overheid wordt in de Verenigde Staten verwacht dat familie, vrienden of buren voor ziek of oud persoon zorgen.
  +
  +
Een bekend begrip in de Amerikaanse samenleving is de ''[[American Dream]]'' (''Amerikaanse droom''). Dit idee houdt in dat arm iemand van lagere klasse zich kan opwerken tot de directeur van een bedrijf of miljonair. Men zou door hard te werken een droom kunnen uitwerken. In werkelijkheid is de American Dream door economische ongelijkheid steeds moeilijker te verwezenlijken. Sommigen zeggen zelfs dat de American Dream niet bestaat. Het mislukken van iemands droom wordt als iemands eigen schuld gezien.
  +
  +
===Bevolkingsgroepen===
  +
De Verenigde Staten een multiculturele samenleving met veel verschillende bevolkingsgroepen:
  +
* Blanke Amerikanen, die Europese voorouders hebben (voornamelijk uit Groot-Brittannië). Hieronder vallen ook Italiaanse, Oost-Europese en Ierse Amerikanen. Veel van hen bestaat uit de nakomelingen van de Europese kolonisten.
  +
* [[Afro-Amerikanen]], die Afrikaanse voorouders hebben. Een deel van de Afro-Amerikanen zijn de nakomelingen van voormalige slaven, terwijl een ander deel door immigratie naar de Verenigde Staten zijn gekomen.
  +
* [[Latino's]] of hispanics, die uit Latijns-Amerikaanse landen komen. Het grootste gedeelte komt uit Mexico, Cuba en de landen van Midden-Amerika. Zij leven vooral in het zuiden van de Verenigde Staten, zoals Californië, Florida en Texas.
  +
* [[Indianen|Inheemse Amerikanen]] (verouderd: ''Indianen''), die al oorspronkelijk in de Verenigde Staten leefden. Deze bestaan uit verschillende volkeren, zoals de [[Cherokee]] en de [[Navajo]]. In Alaska gebruikt men echter de benaming ''Alaska Native'' voor deze groep.
  +
* [[Aziatische Amerikanen]], die Aziatische voorvaderen hebben. Deze kwamen in de tweede helft van de 19e eeuw naar de Verenigde Staten. Aziatische Amerikanen zijn de grootst groeiende bevolkingsgroep.
  +
* Hawaïaanse of Pacifische Amerikanen, die van Hawaï of de eilanden in de [[Stille Oceaan]] komen. Het grootste deel van hen wordt in de staat Hawaï en de gebieden Amerikaans-Samoa, de Noordelijke Marianen en Guam.
  +
  +
===Religie===
  +
[[File:National_Cathedral_in_DC.jpg|right|300px|thumb|[[Washington National Cathedral]]]]
  +
In de Verenigde Staten is er vrijheid van religie en is er een scheiding tussen religie en staat. In vergelijking met andere westerse landen zijn de Verenigde Staten religieuzer. Het [[christendom]] is de grootste religie. 42% van de Amerikanen is protestants, maar er zijn veel verschillende protestantse stromingen in de Verenigde Staten. Zo is er het [[methodisme]], het [[baptisme]] en het [[escopalisme]]. Het aantal protestantse religies krimpt vandaag de dag. 21% van de Amerikanen is katholiek en 2% behoort tot de christelijke minderheid van de [[mormonen]]. De mormonen zijn een vrij strenge christelijke stroming, die tussen 1820 en 1830 ontstond. De mormoonse kerk is gevestigd in Salt Lake City in Utah. 28% van de Amerikanen hebben geen religie. Zij geloven niet in een God of hangen geen specifieke religie aan. Kleinere geloven zijn het [[jodendom]], de [[islam]], het [[boeddhisme]] en het [[hindoeïsme]]. Ondanks het feit dat de Verenigde Staten officieel een land is met godsdienstvrijheid, speelt het christendom een grote rol sinds de jaren 1950. Zo is het motto van de Verenigde Staten ''In God we trust'' en spelen christelijke tradities een grote rol in de Verenigde Staten.
  +
  +
Veel inheemse Amerikanen geloven in inheemse geloven, maar dit is een kleine minderheid. Daarnaast zijn er nog kleinere geloven zoals het [[pastafarisme]] (''Kerk van het Heilige Spaghettimonster''), [[wicca]] en [[scientology]].
  +
  +
===Taal===
  +
[[File:Early_Indian_Languages_USA.jpg|left|300px|thumb|De inheemse talen van de Verenigde Staten tijdens de vroege Europese kolonisatie. Veel van deze talen zijn tegenwoordig uitgestorven of bedreigd.]]
  +
Officieel hebben de Verenigde Staten geen officiële bestuurstaal, aangezien dit nergens staat vastgesteld. Toch wordt [[Engels]] als de landstaal gezien, aangezien de Amerikaanse overheid in het Engels werkt. In de Verenigde Staten wordt het [[Amerikaans-Engels]] gesproken, dat verschilt van het [[Brits-Engels]] qua spelling en woordenschat. In individuele staten en gebieden hebben allemaal ook het Engels erkent als officiële taal. In Puerto Rico en de staat New Mexico is daarnaast nog het [[Spaans]] officieel, in de staat [[Louisiana]] is het [[Frans]] officieel, de staat [[Hawaï]] heeft het [[Hawaiaans]] officieel erkent en de staat Alaska erkent naast het Engels nog 20 inheemse talen. Daarnaast worden in de staten Maine, Vermont en New Hampshire nog door een minderheid Frans gesproken en in North en South Dakota door een minderheid [[Duits]] gesproken. In de staat [[Pennsylvania]] wordt door de [[Amish]] [[Pennsylvania-Duits]] gesproken. Aan de Mexicaanse grens zijn er veel Spaanstalige minderheden, net als in de staat Florida. Andere immigrantentalen zijn [[Chinees]], [[Koreaans]], [[Vietnamees]], [[Russisch]], [[Perzisch]] en [[Thai (taal)|Thai]].
  +
  +
In veel staten worden ook inheemse talen erkent, zoals [[Cherokee (taal)|Cherokee]] en [[Navajo (taal)|Navajo]]. Doordat Engels de belangrijkste taal in de wereld is, kunnen veel Amerikanen geen andere vreemde taal. De meeste Amerikanen spreken Spaans als tweede taal en daarna volgt het Frans.
  +
  +
===Onderwijs===
  +
[[File:Sanders_theater_2009y.JPG|right|300px|thumb|Een van de gebouwen van de [[Harvard University]], een de bekendste Amerikaanse universiteiten.]]
  +
In de Verenigde Staten kan het onderwijs verdeeld worden in drie soorten scholen. Er zijn openbare scholen (waar 87% van de scholieren naartoe gaat), privéscholen (10%) en thuisonderwijs (3%). Openbare scholen worden betaald door de overheid van de staten en de federale overheid. De staten zetten zelf de eindtermen op. Hierdoor er een verschil in kwaliteit tussen de verschillende staten. Privéscholen en thuisonderwijs moeten door de staten worden goedgekeurd. Kinderen worden verdeeld in klassen. Tussen 5 en 6 jaar zitten kinderen in de zogeheten ''Kindergarten'' (''kleuterschool''). Hierna gaan ze naar de basisschool (''elementary school''), vervolgens de ''junior high school'' en daarna ''high school'' (''middelbare school''). Aan het einde zijn de leerlingen 18 als ze van school gaan. Tussen 7 en 18 zijn er 12 leerjaren, die klassen genoemd worden. Na hun high school gaan veel leerlingen naar de universiteit of een ''college'' (soort van hogeschool). Veel leerlingen kunnen dit niet betalen, aangezien hoger onderwijs in de Verenigde Staten duurder is dan in Europa. Hierdoor nemen veel leerlingen een lening. Leerlingen die goed in sport of kunst zijn, kunnen een studiebeurs krijgen. Deze studiebeurs vergoedt de kosten gedeeltelijk of zelfs helemaal. De Verenigde Staten hebben de beste universiteiten ter wereld. Voorbeelden zijn [[Yale]], [[Harvard]] en andere [[Ivy League]]-scholen.
  +
  +
Anders dan in Nederland en België zijn er in de Verenigde Staten geen scholen met een religieuze grondslag van de overheid. De religieuze scholen die er zijn, zijn privéscholen. Dit heeft te maken met de scheiding tussen kerk en staat in de Verenigde Staten. In de gehele Verenigde Staten is de taal van uitleg [[Engels]] met uitzondering van [[Puerto Rico]], waar dit [[Spaans]] is. Spaans wordt vaak als vreemde taal geleerd in de rest van de Verenigde Staten.
  +
  +
===Gezondheidszorg===
  +
Vaak wordt gedacht dat in de Verenigde Staten geen landelijke gezondheidszorg bestaat, die door de overheid wordt gefinancierd. Dit fout, aangezien dit wel bestaat door programma's als [[Medicare]] en [[Mediaid]]. Maar, in vergelijking met veel andere westerse landen is het Amerikaans gezondheidssysteem door de overheid minder uitgebreid. Hierdoor wordt meer geregeld door de verzekeringsmaatschappijen. In de Verenigde Staten is men ook niet verplicht om een zorgverzekering te hebben. Veel mensen met een laag inkomen of een chronische ziekte hebben hierdoor geen verzekering. De kosten van gezondheidszorg zijn ook vaak duurder dan in Europa. Aan de andere kant hebben de Verenigde Staten wel veel vernieuwingen in de gezondheidszorg. Zo zijn er behandelingen mogelijk voor bepaalde ziekten die in Europa niet mogelijk zijn. In de Verenigde Staten gaat er al jarenlang de discussie om een landelijke, verplichte zorgverzekering te maken, aangezien dit een hoop geld zou besparen en de zorg voor iedereen toegankelijk zou maken. Veel Amerikanen zijn hier echter tegen. In 2010 werd de ''Affordable Care Act'' (beter bekend als [[Obamacare]]) door het Amerikaans Congres aangenomen. Deze wet zorgt voor een zorgverzekering voor mensen die dit anders niet kunnen betalen.
  +
  +
De kwaliteit van de gezondheidszorg verschilt erg per staat, aangezien de staten hier verantwoordelijk voor zijn. De staat Vermont is de enige staat met een verplichte zorgverzekering vergelijking met in Europa.
  +
  +
== Geografie ==
  +
=== Bestuurlijke indeling ===
  +
{{Zie hoofdartikel|Lijst van staten en territoria van de Verenigde Staten}}
  +
{{Kolommen2
  +
| Kolom2=
  +
[[Bestand:Staten VS.png|475px|center|De staten van de Verenigde Staten]]
  +
'''Overzeese gebieden'''
  +
* {{VI}} - [[Charlotte Amalie]]
  +
* {{AS}} - [[Pago Pago]]
  +
* {{GU}} - [[Hagåtña]]
  +
* {{UM}} - ''Geen hoofdstad''
  +
* {{MP}} - [[Saipan]]
  +
* {{PR}} - [[San Juan (Puerto Rico)|San Juan]]
  +
'''Federaal district'''
  +
* [[Bestand:Flag_of_the_District_of_Columbia.svg|20px|border]] [[Washington D.C.]]
  +
| Kolom1=
  +
{{Kolommen
  +
| Kolom1=
  +
* [[Bestand:Flag_of_Alabama.svg|20px|border]] [[Alabama]] - [[Montgomery]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Alaska.svg|20px|border]] [[Alaska]] - [[Juneau]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Arizona.svg|20px|border]] [[Arizona (staat)|Arizona]] - [[Phoenix]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Arkansas.svg|20px|border]] [[Arkansas (staat)|Arkansas]] - [[Little Rock]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_California.svg|20px|border]] [[Californië]] - [[Sacramento]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Colorado.svg|20px|border]] [[Colorado (staat)|Colorado]] - [[Denver]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Connecticut.svg|20px|border]] [[Connecticut]] - [[Hartford]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Delaware.svg|20px|border]] [[Delaware]] - [[Dover]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Florida.svg|20px|border]] [[Florida (staat)|Florida]] - [[Tallahassee]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Georgia_(U.S._state).svg|20px|border]] [[Georgia (staat)|Georgia]] - [[Atlanta]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Hawaii.svg|20px|border]] [[Hawaï]] - [[Honolulu]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Idaho.svg|20px|border]] [[Idaho]] - [[Boise]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Illinois.svg|20px|border]] [[Illinois (staat)|Illinois]] - [[Springfield (Illinois)|Springfield]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Indiana.svg|20px|border]] [[Indiana]] - [[Indianapolis]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Iowa.svg|20px|border]] [[Iowa (staat)|Iowa]] - [[Des Moines]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Kansas.svg|20px|border]] [[Kansas (staat)|Kansas]] - [[Topeka]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Kentucky.svg|20px|border]] [[Kentucky]] - [[Frankfort]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Louisiana.svg|20px|border]] [[Louisiana (staat)|Louisiana]] - [[Baton Rouge]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Maine.svg|20px|border]] [[Maine]] - [[Augusta (Maine)|Augusta]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Maryland.svg|20px|border]] [[Maryland]] - [[Annapolis]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Massachusetts.svg|20px|border]] [[Massachusetts]] - [[Boston]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Michigan.svg|20px|border]] [[Michigan]] - [[Lansing]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Minnesota.svg|20px|border]] [[Minnesota]] - [[Saint Paul]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Mississippi_"New_Magnolia_Flag".svg|20px|border]] [[Mississippi (staat)|Mississippi]] - [[Jackson]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Missouri.svg|20px|border]] [[Missouri (staat)|Missouri]] - [[Jefferson City]]
  +
| Kolom2=
  +
* [[Bestand:Flag_of_Montana.svg|20px|border]] [[Montana (staat)|Montana]] - [[Helena]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Nebraska.svg|20px|border]] [[Nebraska]] - [[Lincoln (Nebraska)|Lincoln]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Nevada.svg|20px|border]] [[Nevada (staat)|Nevada]] - [[Carson City]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_New_Hampshire.svg|20px|border]] [[New Hampshire]] - [[Concord]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_New_Jersey.svg|20px|border]] [[New Jersey]] - [[Trenton]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_New_Mexico.svg|20px|border]] [[New Mexico]] - [[Santa Fe]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_New_York.svg|20px|border]] [[New York (staat)|New York]] - [[Albany]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_North_Carolina.svg|20px|border]] [[North Carolina]] - [[Raleigh]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_North_Dakota.svg|20px|border]] [[North Dakota]] - [[Bismarck]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Ohio.svg|20px|border]] [[Ohio (staat)|Ohio]] - [[Columbus (Ohio)|Columbus]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Oklahoma.svg|20px|border]] [[Oklahoma]] - [[Oklahoma City]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Oregon.svg|20px|border]] [[Oregon]] - [[Salem (Oregon)|Salem]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Pennsylvania.svg|20px|border]] [[Pennsylvania]] - [[Harrisburg]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Rhode_Island.svg|20px|border]] [[Rhode Island (staat)|Rhode Island]] - [[Providence]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_South_Carolina.svg|20px|border]] [[South Carolina]] - [[Columbia (South Carolina)|Columbia]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_South_Dakota.svg|20px|border]] [[South Dakota]] - [[Pierre]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Tennessee.svg|20px|border]] [[Tennessee]] - [[Nashville (Tennessee)|Nashville]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Texas.svg|20px|border]] [[Texas]] - [[Austin]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Utah.svg|20px|border]] [[Utah]] - [[Salt Lake City]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Vermont.svg|20px|border]] [[Vermont]] - [[Montpelier]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Virginia.svg|20px|border]] [[Virginia]] - [[Richmond]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Washington.svg|20px|border]] [[Washington (staat)|Washington]] - [[Olympia]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_West_Virginia.svg|20px|border]] [[West Virginia]] - [[Charleston]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Wisconsin.svg|20px|border]] [[Wisconsin]] - [[Madison]]
  +
* [[Bestand:Flag_of_Wyoming.svg|20px|border]] [[Wyoming]] - [[Cheyenne]]
  +
}}
  +
}}
   
 
=== Landschap ===
  
=== Landschap ===
  +
[[File:Western_Kansas-High_Plains_Nicodemus.JPG|right|300px|thumb|De [[Great Plains]]]]
−
Het gebied van de VS kan in drie delen worden ingedeeld; het berggebied in het westen, de hooglanden in het oosten en de kale gebieden in het midden. In de Rocky Mountains in het westen liggen vele bergen die hoger zijn dan 4.200 meter, maar de De Great Plains in het binnenland zijn niet hoger dan 400 meter. In het oosten ligt de Appalachen en bij de kustvlakte liggen stranden die doorgaan tot de Golf van Mexico. Het zuidoosten bestaat voornamelijk uit laagland en heeft vele riffen.
  
  +
De staten op het vasteland van de Verenigde Staten worden de ''48 aaneengesloten staten'' genoemd, aangezien ze alleemaal aan minstens één andere staat grenzen. [[Alaska]] en [[Hawaï]] zijn hierdoor de enige staten die niet aan een andere staat grenzen. De 48 aaneengesloten staten kunnen weer verdeeld worden in zeven gebieden. In het westen is er de [[Pacific Coast Range]] aan de [[Stille Oceaan]]. Dit is een kustgebergte, waardoor kust hier erg bergachtig is. Ten oosten van de Pacific Coast Range liggen de [[Rocky Mountains]], die ook van het noorden naar het zuiden lopen. De Rocky Mountains zijn het hoogste gebergte van Verenigde Staten met [[Mount Elbert]] als hoogste punt. Tussen de Rocky Mountains en de [[Mississippi (rivier)|Mississippi]] liggen de [[Great Plains]] die ook wel bekend staan als de [[prairi]]'s. Veel landbouwproducten komen uit dit gebied. De Mississippi-vlakte in het zuiden is ook een belangrijk landbouwgebied voor bijvoorbeeld katoen. Dit gebied bestaat uit laagland en heeft ook te make met veel moerassen en meren. In het noordoosten ligt de streek [[New England]], dat een kleinschalig landbouwgebied is. In het zuiden hiervan ligt de Amerikaanse oostkust, die grenst aan de [[Atlantische Oceaan]]. Hier vindt men veel grote steden. Ten westen van deze streek liggen de [[Appalachen]].
   
  +
[[File:Canyon_River_Tree_(165872763).jpeg|left|300px|thumb|De [[Grand Canyon]]]]
−
De VS heeft een paar grote rivieren, de Mississippi en de Missouri in het zuidoosten, de Colombia in het noordwesten en de Colorado in het zuidwesten. De staten Mississippi, Missouri en Colorado zijn vernoemd naar hun grootste rivier. De rivieren kunnen grote delen wegslijten uit het land zo ontstaan vele kloven in de VS. Een voorbeeld daarvan is de [[Grand Canyon]], die is al flink weggesleten door de Colorado.
  
  +
Aan de grens met Canada liggen de zogeheten [[Grote Meren]], waaronder het [[Michiganmeer]], het [[Ontariomeer]] en het [[Eriemeer]]. Hier vindt men ook de [[Niagarawatervallen]]. Op het Michiganmeer na worden alle meren gedeeld tussen Canada en de Verenigde Staten. De grens in het zuiden wordt gevormd door de [[Rio Grande]]. De Mississippi is de grootste en belangrijkste rivier in de Verenigde Staten (en Noord-Amerika). Deze rivier mondt uit in de [[Golf van Mexico]]. Andere belangrijke rivieren zijn de [[Missouri (rivier)|Missouri]], de [[Yukon]], de [[Colorado (rivier)|Colorado]], de [[Arkansas (rivier)|Arkansas]] en de [[Columbia River]]. De rivieren kunnen grote delen wegslijten uit het land zo ontstaan vele kloven in de VS. Een voorbeeld daarvan is de [[Grand Canyon]], die is al flink weggesleten door de Colorado.
  +
  +
Alaska heeft in het noorden te maken met [[toendra]]'s, waardoor het grootste gedeelte van de bevolking in het zuiden woont. De kust van Alaska heeft veel inhammen en eilanden. Alaska staat bekend om zijn grote bosgebieden, maar ook vanwege zijn rijkdom in grondstoffen, zoals aardolie, goud en andere metalen. Hawaï bestaat uit meerdere eilanden in de Stille Oceaan en ligt als enige staat niet in Noord-Amerika, maar in [[Oceanië]]. Hawaï staat bekend om zijn tropische landschappen, maar ook vanwege zijn vulkanen. Hawaï heeft het hoogste aantal actieve vulkanen van alle Amerikaanse staten.
   
 
===Steden===
 
===Steden===
  +
{| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
−
[[Bestand:Empire State Building.jpg|right|300px|thumb|[[New York City]]]]
  
  +
! colspan="11" align="center" | 25 grootste Amerikaanse steden
−
[[Bestand:Los Angeles Skyline telephoto.jpg|right|300px|thumb|[[Los Angeles]]]]
  
−
[[Bestand:Chicago-highway.jpg|right|300px|thumb|[[Chicago]]]]
  
−
De grootste 50 steden van Amerika zijn:
  
−
{|style="width:60%" class="wikitable"
  
 
|-
  
|-
  +
! rowspan="26" width:150 |<br />
−
!colspan="7" align="center" | '''Steden in de VS'''
  
  +
[[File:New_york_times_square-terabass.jpg|200px|New York City]]<br />[[New York City]]<br />
  +
[[File:Chicago_River_ferry.jpg|200px|Chicago]]<br />[[Chicago]]<br />
  +
[[File:Saint_Mary's_Basilica001.jpg|200px]]<br />[[Phoenix]]<br />
  +
[[File:Casa_Rio_in_San_Antonio.jpg|200px]]<br />[[San Antonio]]<br />
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Nummer
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Stad
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Staat/district
  +
! rowspan="26" width:150 |
  +
[[File:Venice_Beach,_Los_Angeles,_CA_01_(cropped).jpg|200px|Los Angeles]]<br />[[Los Angeles]]<br />
  +
[[File:Texas_medical_center.jpg|200px|Houston]]<br />[[Houston]]<br />
  +
[[File:North_facade_of_College_Hall,_Penn_Campus.jpg|200px]]<br />[[Philadelphia]]<br />
  +
[[File:Balboa_Park,_San_Diego,_CA,_USA_-_panoramio_(9).jpg|200px]]<br />[[San Diego]]<br />
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1 || align="left" | '''[[New York City]]''' || align="left" | 8.804.190 ||[[New York (staat)|New York]]
 
|-
  
|-
−
|rowspan="2" align="center" | '''Rang''' || rowspan="2" align="center" | '''Stad''' || colspan="3" align="center" | '''Inwoneraantal''' || rowspan="2" align="center" | '''Staat'''
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2 || align="left" | '''[[Los Angeles]]''' || align="left" | {{formatnum:3,979,576}} || [[Californië]]
 
|-
  
|-
−
|align="center" | '''1990*''' || align="center"| '''2000*''' || align="center" | '''1 juli 2006**'''
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3 || align="left" | '''[[Chicago]]''' || align="left" | {{formatnum:2,693,976}} || [[Illinois]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 1. || [[New York City|New York]] || align=right | 7.322.564 || align=right | 8.008.278 || align=right | 8.214.426 || [[New York (staat)|New York]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4 || align="left" | '''[[Houston]]''' || align="left" | {{formatnum:2,320,268}} || [[Texas]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 2. || [[Los Angeles]] || align=right | 3.485.557 || align=right | 3.694.820 || align=right | 3.849.378 || [[Californië]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5 || align="left" | '''[[Phoenix]]''' || align="left" | {{formatnum:1,680,992}} || [[Arizona]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 3. || [[Chicago]] || align=right | 2.783.726 || align=right | 2.896.016 || align=right | 2.833.321 || [[Illinois (staat)|Illinois]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6 || align="left" | '''[[Philadelphia]]''' || align="left" | {{formatnum:1,584,064}} || [[Pennsylvania]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 4. || [[Houston]] || align=right | 1.637.859 || align=right | 1.953.631 || align=right | 2.144.491 || [[Texas (staat)|Texas]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 7 || align="left" | '''[[San Antonio]]''' || align="left" | {{formatnum:1,547,253}} || [[Texas]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 5. || [[Phoenix]] || align=right | 984.310 || align=right | 1.321.045 || align=right | 1.512.986 || [[Arizona (staat)|Arizona]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 8 || align="left" | '''[[San Diego]]''' || align="left" | {{formatnum:1,423,851}} || [[Californië]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 6. || [[Philadelphia]] || align=right | 1.585.577 || align=right | 1.448.394 || align=right | 1.470.151 || [[Pennsylvania]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 9 || align="left" | '''[[Dallas]]''' || align="left" | {{formatnum:1,343,573}} || [[Texas]]
 
|-
  
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 10 || align="left" | '''[[San Jose]]''' || align="left" | {{formatnum:1,021,795}} || [[Californië]]
−
|align=right | 7. || [[San Antonio (Texas)|San Antonio]] || align=right | 959.295 || align=right | 1.144.646 || align=right | 1.296.682|| [[Texas (staat)|Texas]]
  
 
|-
  
|-
−
|align=right | 8. || [[San Diego]] || align=right | 1.110.623 || align=right | 1.223.400 || align=right | 1.256.951 || [[Californië]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 11 || align="left" | '''[[Austin]]''' || align="left" | {{formatnum:978,908}} || [[Texas]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 9. || [[Dallas (Texas)|Dallas]] || align=right | 1.007.618 || align=right | 1.188.580 || align=right | 1.232.940 || [[Texas (staat)|Texas]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 12 || align="left" | '''[[Jacksonville]]''' || align="left" | {{formatnum:911,507}} || [[Florida]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 10. || [[San Jose]] || align=right | 782.224 || align=right | 894.943 || align=right | 929.936 || [[Californië]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 13 || align="left" | '''[[Fort Worth]]''' || align="left" | {{formatnum:909,585}} || [[Texas]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 11. || [[Detroit (Michigan)|Detroit]] || align=right | 1.027.974 || align=right | 951.270 || align=right | 871.121 || [[Michigan]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 14 || align="left" | '''[[Columbus (Ohio)|Columbus]]''' || align="left" | {{formatnum:898,553}} || [[Ohio]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 12. || [[Jacksonville (Florida)|Jacksonville]] || align=right | 635.230 || align=right | 735.617 || align=right | 794.555 || [[Florida (staat)|Florida]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 15 || align="left" | '''[[Charlotte]]''' || align="left" | {{formatnum:885,708}} || [[North Carolina]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 13. || [[Indianapolis]] || align=right | 731.278 || align=right | 781.870 || align=right | 785.597 || [[Indiana]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 16 || align="left" | '''[[San Francisco]]''' || align="left" | {{formatnum:881,549}} || [[Californië]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 14. || [[San Francisco]] || align=right | 723.959 || align=right | 776.733 || align=right | 744.041 || [[Californië]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 17 || align="left" | '''[[Indianapolis]]''' || align="left" | {{formatnum:876,384}} || [[Indiana]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 15. || [[Columbus (Ohio)|Columbus]] || align=right | 632.945 || align=right | 711.470 || align=right | 733.203 || [[Ohio (staat)|Ohio]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 18 || align="left" | '''[[Seattle]]''' || align="left" | {{formatnum:753,675}} || [[Washington (staat)|Washington]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 16. || [[Austin]] || align=right | 472.020 || align=right | 656.562 || align=right | 709.893 || [[Texas (staat)|Texas]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 19 || align="left" | '''[[Denver]]''' || align="left" | {{formatnum:727,211}} || [[Colorado]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 17. || [[Memphis]] || align=right | 618.652 || align=right | 650.100 || align=right | 670.902 || [[Tennessee]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 20 || align="left" | '''[[Washington D.C.]]''' || align="left" | {{formatnum:705,749}} || ''District of Columbia''
 
|-
  
|-
−
|align=right | 18. || [[Fort Worth]] || align=right | 447.619 || align=right | 534.694 || align=right | 653.320 || [[Texas (staat)|Texas]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 21 || align="left" | '''[[Boston]]''' || align="left" | {{formatnum:692,600}} || [[Massachusetts]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 19. || [[Baltimore]] || align=right | 736.014 || align=right | 651.154 || align=right | 631.366 || [[Maryland]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 22 || align="left" | '''[[El Paso]]''' || align="left" | {{formatnum:681,728}} || [[Texas]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 20. || [[Charlotte]] || align=right | 419.539 || align=right | 540.828 || align=right | 630.478 || [[North Carolina]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 23 || align="left" | '''[[Nashville (Tennessee)|Nashville]]''' || align="left" | {{formatnum:670,820}} || [[Tennessee]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 21. || [[El Paso]] || align=right | 515.342 || align=right | 563.662 || align=right | 609.415 || [[Texas (staat)|Texas]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 24 || align="left" | '''[[Detroit]]''' || align="left" | {{formatnum:670,031}} || [[Michigan]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 22. || [[Boston]] || align=right | 574.283 || align=right | 589.141 || align=right | 590.763 || [[Massachusetts]]
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 25 || align="left" | '''[[Oklahoma City]]''' || align="left" | {{formatnum:655,057}} || [[Oklahoma]]
 
|-
  
|-
−
|align=right | 23. || [[Seattle]] || align=right | 516.259 || align=right | 563.374 || align=right | 582.454 || [[Washington (staat)|Washington]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 24. || [[Washington D.C.|Washington]] || align=right | 606.900 || align=right | 572.059 || align=right | 581.530 || [[District of Columbia]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 25. || [[Milwaukee]] || align=right | 628.088 || align=right | 596.974 || align=right | 573.358 || [[Wisconsin]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 26. || [[Denver]] || align=right | 467.610 || align=right | 554.636 || align=right | 566.974 || [[Colorado (staat)|Colorado]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 27. || [[Louisville]] || align=right | 494.429 || align=right | 516.743 || align=right | 554.496 || [[Kentucky]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 28. || [[Las Vegas (Nevada)|Las Vegas]] || align=right | 258.204 || align=right | 478.434 || align=right | 552.539 || [[Nevada (staat)|Nevada]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 29. || [[Nashville]] || align=right | 488.366 || align=right | 545.524 || align=right | 552.120 || [[Tennessee]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 30. || [[Oklahoma City]] || align=right | 444.724 || align=right | 506.132 || align=right | 537.734 || [[Oklahoma]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 31. || [[Portland]] || align=right | 463.634 || align=right | 529.121 || align=right | 537.081 || [[Oregon]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 32. || [[Tucson]] || align=right | 411.480 || align=right | 486.699 || align=right | 518.956 || [[Arizona (staat)|Arizona]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 33. || [[Albuquerque]] || align=right | 384.915 || align=right | 448.607 || align=right | 504.949 || [[New Mexico]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 34. || [[Atlanta]] || align=right | 486.411 || align=right | 416.474 || align=right | 419.122 || [[Georgia (staat)|Georgia]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 35. || [[Long Beach]] || align=right | 429.321 || align=right | 461.522 || align=right | 472.494 || [[Californië]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 36. || [[Sacramento]] || align=right | 369.365 || align=right | 407.018 || align=right | 467.781 || [[Californië]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 37. || [[Fresno]] || align=right | 354.091 || align=right | 427.652 || align=right | 466.714 || [[Californië]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 38. || [[Mesa]] || align=right | 289.199 || align=right | 447.541 || align=right | 437.454 || [[Arizona (staat)|Arizona]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 39. || [[Kansas City (Missouri)|Kansas City]] || align=right | 434.829 || align=right | 441.545 || align=right | 447.306 || [[Missouri (staat)|Missouri]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 40. || [[Cleveland]] || align=right | 505.616 || align=right | 478.403 || align=right | 444.313 || [[Ohio (staat)|Ohio]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 41. || [[Virginia Beach]] || align=right | 435.619 || align=right | 425.257 || align=right | 435.619 || [[Virginia (staat)|Virginia]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 42. || [[Omaha]] || align=right | 419.545 || align=right | 390.007 || align=right | 419.545 || [[Nebraska]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 43. || [[Miami]] || align=right | 358.648 || align=right | 362.470 || align=right | 404.048 || [[Florida (staat)|Florida]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 44. || [[Oakland]] || align=right | 397.067 || align=right | 399.484 || align=right | 397.067 || [[Californië]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 45. || [[Tulsa]] || align=right | 367.302 || align=right | 393.049 || align=right | 382.872 || [[Oklahoma]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 46. || [[Honolulu]] || align=right | 377.059 || align=right | 371.657 || align=right | 377.357 || [[Hawaï]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 47. || [[Minneapolis]] || align=right | 368.383 || align=right | 382.618 || align=right | 372.833 || [[Minnesota]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 48. || [[Colorado Springs]] || align=right | 280.430 || align=right | 360.890 || align=right | 372.437 || [[Colorado (staat)|Colorado]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 49. || [[Arlington]] || align=right | 261.717 || align=right | 332.969 || align=right | 367.197 || [[Texas (staat)|Texas]]
  
−
|-
  
−
|align=right | 50. || [[Wichita]] || align=right | 304.017 || align=right | 351.150 || align=right | 357.698 || [[Kansas (staat)|Kansas]]
  
 
|}
  
|}
−  
−
<nowiki>* Volkstelling
  
−
** Schatting</nowiki>
  
−
{{--}}
  
−
{{WPHulp}}
  
   
 
===Klimaat===
  
===Klimaat===
  +
[[File:Katrina-new-orleans-flooding3-2005.jpg|right|300px|thumb|New Orleans na de orkaan Katrina in 2005]]
−
[[Bestand:Amerika Waterval3.JPG|200px|left|thumb|Een waterval in de VS.]]
  
  +
De Verenigde Staten hebben veel verschillende soorten klimaten. Het zuidwesten heeft een [[woestijnklimaat]], waar weinig neerslag valt. Dit is de staten Arizona en het zuiden van Californië. Het noordwesten heeft een [[zeeklimaat]] met koele zomers en zachte winters. Meer naar het oosten liggen de Rocky Mountains met een [[hooggebergteklimaat]]. Hier is het over het algemeen erg koud en valt veel sneeuw. Ten oosten ligt een [[steppeklimaat]], dat ook erg droog is. Het noordoosten van de Verenigde Staten hebben een [[landklimaat]] tot een gematigd zeeklimaat. Afhankelijk van het gebied heeft men zachte tot zware winters met koele zomers. Het zuidoosten heeft een [[subtropisch klimaat]] waarin vaak niet tot nauwelijks sneeuw valt. Alaska heeft in het zuiden een landklimaat en in het noorden een [[toendraklimaat]] en [[poolklimaat]]. Hawaï heeft een [[tropisch klimaat]].
−
De VS kennen een hele reeks klimaten. Van een bijna-poolklimaat ([[Alaska]]) tot een (sub)tropisch klimaat ([[Hawaï]], [[Puerto Rico]], [[Florida]]). Hawaï en Puerto Rico hebben zelfs een tropisch klimaat. Ook zijn er in de VS landklimaten, zeeklimaten en steppeklimaten te vinden. Vaak zijn er in Amerika onweersbuien. En dat zijn niet de onweersbuien die wij kennen, maar echt zwaar onweer met grote hagelstenen, harde regen en zware windstoten. Bekende rampen in de VS zijn [[orkaan|orkanen]], zoals [[Katrina]], die een groot deel van [[New Orleans]] verwoestte. Op [[YouTube]] zijn dan ook duizenden filmpjes van [[tornado]]'s en orkanen in Amerika te zien. De schade blijf meestal beperkt, maar als de bijbehorende vloedgolf aan kust komt kan het een hele stad onder water zetten. Vooral de staten aan de [[Golf van Mexico]] worden elk jaar weer geteisterd door orkanen en dus ook overstromingen. De regenval in Florida is hoger dan in het zuidwesten van het land.
  
   
  +
Daarnaast hebben de Verenigde Staten nog met extreme weersomstandigheden hebben. Zo zijn er nog het hele land zware onweersbuien met grote hagelstenen, zware windstoten en harde regen. In het zuidoosten zijn er vaak [[orkaan|orkanen]]. Orkanen zijn enorme windhozen met veel regen en hoge windsnelheden, die ontstaan op de oceaan en vervolgens naar het landgaan. Als zij aan land komen lossen ze vrij snel op, maar ze kunnen wel veel schade veroorzaken. Vooral Florida en de staten aan de [[Golf van Mexico]] hebben hier last van. Hoewel veel gebouwen zijn aangepast om orkanen te weerstaan en er schadefondsen zijn, kunnen ze wel veel schade veroorzaken. Een bekend voorbeeld hiervan is de orkaan [[Katrina]], die in 2005 zorgde voor een overstroming van de stad [[New Orleans]]. Het midden van het land heeft veel te maken met [[tornado|tornado's]], dat windhozen zijn op land met een kleiner oppervlak hebben. Het gebied dat hier last van heeft wordt de [[Dust Bowl]] genoemd. Tornado's zorgen over het algemeen voor minder schade dan orkanen, aangezien ze een kleiner oppervlak hebben.
−
==Monumenten==
  
−
===Vrijheidsbeeld===
  
−
Het [[Vrijheidsbeeld]] is ontworpen door [[Gustave Eiffel]] (heeft ook de [[eiffeltoren]] gebouwd),en gebouwd door Frederic Auguste Bartholdi, en staat op het [[Liberty Island]] in [[New York City]].
  
−
Het heette oorspronkelijk Vrijheid Verlicht de Wereld. Het beeld was een cadeau van [[Frankrijk]] voor de 100e verjaardag van de Amerikaanse onafhankelijkheid. Het beeld is een vrouw met een kroon op haar hoofd, een fakkel in haar hand, en heeft een plaquete in haar andere hand met 4 juli 1776 erop. Die datum is de dag waarop de onafhankelijkheidsverklaring is getekend.
  
   
  +
===Natuur===
−
== Nationale parken ==
  
  +
[[File:Bald_Eagle,_Ontario_forest.jpg|left|300px|thumb|De [[Amerikaanse zeearend]], het nationale symbool van de Verenigde Staten.]]
−
Het eerste Nationale park van de wereld was het Yellowstone park. Het is gesticht in 1872.
 
  +
De Verenigde Staten hebben een speciale dienst voor nationale park en andere natuurgebieden, de [[National Park Service]]. Deze dienst onderhoudt 423 gebieden, waaronder zo'n 50 nationale parken. Het eerste nationale park in de Verenigde Staten (en in de wereld) is [[Yellowstone]], dat in 1872 gesticht is. Yellowstone is tevens een van de grootste nationale parken. Het park staat bekend om zijn [[geiser]]s en zijn warme bronnen. Onder het park ligt namelijk een enorm grote vulkaan, die momenteel slaapt. Een ander bekend nationaal park is de [[Grand Canyon]], dat bekend staat om zijn kloven. Deze zijn door de eeuwen geslepen door de rivier de Colorado. [[Yosemite]] is ook een bekend nationaal park en is een van de drukst bezochte nationale parken. Andere nationale parken zijn [[Death Valley]], [[Sequioa]], [[Redwood]], [[Everglades]], [[Great Smoky Mountains]] en [[Olympic National Park]].
−
In Amerika liggen nu zo ongeveer 50 Nationale parken en de beroemdste is de Grand Canyon.
  
   
  +
Door de grootste van het land en de veelzijdigheid aan klimaat en landschappen komen er maar liefst 21.717 soorten dieren en planten voor in de Verenigde Staten. De [[Amerikaanse zeearend]] is de nationale vogel van de Verenigde Staten en een symbool voor het land. Een deel van de dieren in de Verenigde Staten zijn geïntroduceerd door Europese kolonisten, zoals paarden. Hierdoor komen diersoorten uit Europa nu (in het wild) voor in de Verenigde Staten. Toch zijn er ook veel dieren die enkel in de Verenigde Staten voorkomen. Voorbeelden zijn de [[wasbeer]], de [[coyote]], de [[grizzlybeer]], de [[Amerikaanse krokodil]], het [[prairihondje]], de [[bizon]], de [[kalkoen]] en het [[stinkdier]]. Daarnaast komen er nog verschillende soorten bevers, vossen, beren, herten, eekhoorns en wolven voor.
−
===[[Yellowstone]]===
  
−
Yellowstone was het eerste park in de hele wereld, het is gesticht op 1 maart 1872.
 
−
Yellowstone ligt het meeste in Wyoming, maar ook in Montana en Idaho.
  
−
Yellowstone heeft een oppervlakte van bijna 9.000 km2, waardoor het meteen ook
  
−
één van de grootste nationale parken is.
 
   
  +
== Cultuur ==
−
Yellowstone bezit ruim 10.000 warme bronnen en meer dan 200 geisers, waarvan Old Faithful de beroemdste is.
  
  +
[[File:Grant_Wood_-_American_Gothic_-_Google_Art_Project.jpg|left|250px]]
−
Deze geiser spuit elke 33 tot 120 minuten water omhoog. Andere beroemde geisers spuiten maar een keer in 6 tot 8 maanden.
  
  +
===Beeldende kunst===
−
Naast deze attracties is Yellowstone ook beroemd vanwege zijn vele meren en rivieren, waarvan Yellowstone Lake, Shoshone Lake, de Snake River en de Yellowstone River de bekendste zijn. Yellowstone Lake alleen is maar liefst 352 km2 groot, waardoor varen en vissen er zeer populair zijn.
  
  +
De eerste Amerikaanse kunst werd gemaakt door de inheemse inwoners van het land, waarvan veel nog steeds aanwezig is. In de 18e eeuw begon de bloei van de Amerikaanse kunst. Veel schilderijen en beelden stonden in het teken van de onafhankelijkheidsoorlog en de Amerikaanse Revolutie. Zij beeldden belangrijke figuren en monumenten van de revolutie uit. Hierdoor werd een nationaal gevoel teweeggebracht. Hierna kwam de [[romantiek]] naar de Verenigde Staten, die als doel had het bijzondere, Amerikaanse landschap uit te beelden. [[Thomas Cole]] is een belangrijke schilder van deze Amerikaanse renaissance. Na de Burgeroorlog ging men zich echter meer richten op het realisme, dat alles zo realistisch (als een foto) wilde afbeelden. Het Amerikaanse realisme bleef belangrijk tot aan de 20e eeuw. Het schilderij ''[[American Gothic]]'' van [[Grant Wood]] is een bekend voorbeeld van Amerikaanse, realistische kunst.
   
  +
Een andere bekende Amerikaanse schilder is [[Andy Warhol]]. Warhol is bekend vanwege zijn [[pop art]]. Zij schilderij ''[[Marilyn Diptych]]'', dat filmactrice [[Marilyn Monroe]] uitbeeldt, is wereldberoemd. [[Thomas Kinkade]], ook wel bekend als de ''lichtschilder'' wordt vaak de meest gehate Amerikaanse kunstenaar genoemd. Hij schilderde veel afbeeldingen voor puzzels, ansichtkaarten en posters en zijn kunst vaak als [[kitsch]] gezien. Toch zijn schilderijen van Kinkade wereldwijd bekend.
−
===[[Grand Canyon]]===
  
−
[[Bestand:Grand Canyon.jpg|400px|right|thumb|De Grand Canyon]]
  
−
De Grand Canyon is het grootste gebied met ravijnen en kloven ter wereld! Vroeger heeft de Colorado River ervoor gezorgd dat het rotsachtige gebied werd uitgeslepen en nu heet dat de Grand Canyon. De Grand Canyon is een deel van het Colorado Plateau, dat plateau ligt in Arizona.
  
   
  +
===Feestdagen===
−
De Grand Canyon heeft een lengte van wel 466 km en is gemiddeld 16 km breed. De diepte van de ravijnen en kloven is wel 1600 tot 2000 meter. Het park is in 1919 tot nationaal park benoemd. De Grand Canyon is in 2 stukken verdeeld, de scheiding hiervoor is de Colorado River, de 2 stukken hebben ook namen: South Rim en North Rim. De afstand tussen de 2 stukken is 16 km in een rechte lijn, maar als je naar de overkant wil moet je wel 345 km afleggen.
  
  +
In de Verenigde Staten worden net als in veel westerse landen de christelijke feestdagen gevierd; namelijk [[Pasen]] en [[Kerst]]. Daarnaast zijn er nog een aantal feestdagen die enkel (of bijna alleen) in de Verenigde Staten gevierd worden, namelijk:
−
De South Rim is altijd geopend en je kunt er makkelijk komen, maar de North Rim is van mei t/m oktober open.
  
  +
[[Bestand:Balles-à-leunettes_Halloween.jpg|right|300px|thumb|In de Verenigde Staten is het traditie om een [[Pompoen (vrucht)|pompoen]] uit te hollen, een gezicht erin te snijden en een kaars erin te zetten tijden Halloween.]]
−
In het park komen ongeveer 60 soorten zoogdieren voor, 250 soorten vogels, 24 soorten reptielen en 5 soorten amfibieën.
  
  +
[[Bestand:Obama_ThanksGiving_Turkey_Pardon_2009.jpg|right|300px|thumb|Tijdens Thanksgiving Day is het de traditie dat de Amerikaanse president een [[kalkoen]] gratie verleent. Deze kalkoen wordt dan niet geslacht.]]
−
In de Grand Canyon kun je fietsen, je kunt een helikoptertocht maken en je kunt met de auto in het park rijden.
  
  +
* [[Columbusdag]] (12 oktober) - op deze dag herdenkt men de aankomst van [[Christoffel Columbus]] op het Amerikaanse continent. In sommige delen van de Verenigde Staten herdenkt men echter de inheemse inoners.
  +
* [[Groundhog Day]] (2 februari) - op deze dag zou de [[bosmarmot]] uit zijn winterslaap ontwaken. Als de marot uit zijn hol komt en zijn eigen schaduw ziet en terug zou keren in zijn hol, zou de winter nog zes weken duren. Doet hij dit niet, dan is de winter bijna afgelopen.
  +
* [[Halloween]] (31 oktober) - deze feestdag komt oorspronkelijk uit de Verenigde Staten, maar wordt tegenwoordig wereldwijd gevierd. Op deze dag gaan kinderen de deuren verkleed langs om snoep te vragen. Jongeren en jongvolwassenen gaan vaak op deze dag naar Halloweenfeestjes.
  +
* [[Independence Day]] (4 juli) - op deze dag herdenkt men het verklaren van de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten. Op deze dag worden vaak parades, picknicks en barbecues gehouden.
  +
* [[Labor Day]] (5 september) - op deze dag zijn mensen die werken vaak vrij. Dit wordt gezien als het einde van de zomer.
  +
* [[Martin Luther Kingdag]] (derde maandag van januari) - op deze dag eert men de Amerikaanse mensenrechtenactivist [[Martin Luther King]]. Op deze dag zijn vaak demonstraties voor vrede, gelijkheid en rechtvaardigheid. Ook houdt men veel vrijwilligersactiviteiten.
  +
* [[Memorial Day]] (laatste maandag van mei) - op deze dag herdenkt men alle overleden Amerikaanse militairen. Veel Amerikanen bezoeken dan een van de militaire begraafplaatsen in de Verenigde Staten. Ook worden de graven voorzien van een Amerikaans vlaggetje.
  +
* [[Patriot Day]] (11 september) - op deze dag herdenkt men de [[aanslagen op 11 september 2001]]. Dit is een dag van nationale rouw en is opgedragen aan de slachtoffers van de aanslagen.
  +
* [[President's Day]] (22 februari/12 februari) - op deze dag worden alle Amerikaanse presidenten herdacht, voornamelijk presidenten [[George Washington]] en [[Abraham Lincoln]].
  +
* [[Thanksgiving Day]] (vierde donderdag van november) - op deze dag herdenkt men de hulp die de inheemse inwoners gaven aan de pelgrims tijdens hun eerste winter in de Verenigde Staten. Traditioneel wordt de hele familie uitgenodigd voor een diner, waarbij de kalkoen het belangrijkste is.
  +
* [[Veterans Day]] (11 november) - op deze dag herdenkt men alle Amerikaanse veteranen die in oorlogen hebben meegevochten.
  +
* [[Juneteenth]] (17 juni) - op deze dag wordt de bevrijding van de slaven in de Verenigde Staten herdacht. Op de dag vinden veel voorlezingen plaats uit de werken van beroemde Afro-Amerikaanse schrijvers, worden historische gebeurtenissen nagespeeld en vinden veel feesten en markten plaats.
  +
Daarnaast worden er nog buitenlandse feestdagen in de Verenigde Staten gevierd, door het hoge aantal immigranten. In de grote steden wordt vaak de Ierse feestdag [[St. Patrick's Day]] (17 maart) gevierd en in het zuidwesten de Mexicaanse feestdag [[Cinco de mayo]] (5 mei).
   
  +
===Film===
−
In de Grand Canyon is ook het meer Lake Powell, dat is het op een na grootste meer in Amerika. Jaarlijks trekt het meer dan 3,5 miljoen bezoekers!
  
  +
[[File:81st_Academy_Awards_Ceremony.JPG|left|300px|thumb|Hollywood staat ook bekend om zijn filmpremieres en awarduitreikingen. De [[Acamedy Awards]] (beter bekend als de ''Oscars'') zijn de bekendste awards.]]
  +
De Verenigde Staten zijn wereldwijd de belangrijkste maker en verspreider van films. De Amerikaanse filmindustrie is wereldwijd bekent. Na [[India]] maken de Verenigde Staten de meeste films wereldwijd. Deze positie kregen de Verenigde Staten in de jaren 1920, toen films nog geluidloos waren. Amerikaanse filmbedrijven, zoals [[MGM]], [[20th Century Fox]], [[Universal]] en [[Paramount Pictures]], hebben bij gedragen aan veel filmtechnieken, zoals de kleurenfilm en de geluidsfilm. De filmindustrie van de Verenigde Staten zit grotendeels in [[Hollywood]] in de staat Californië. Hier wonen ook veel filmsterren en andere beroemdheden. Oude Amerikaanse films, van de jaren 1920 tot aan de jaren 1960, worden ook aangeduid als de ''Old Hollywood Cinema''. Vaak wordt het jaar 1939 gezien als het hoogtepunt van de Amerikaanse film, toen de epische dramafilm ''[[Gone with the Wind]]'' als beste film werd gezien. Andere bekende films uit het gouden tijdperk van de Amerikaanse film zijn onder andere ''[[King Kong]]'', ''[[The Wizard of Oz]]'', ''[[Citizen Kane]]'' en ''[[West Side Story]]''. De Amerikaanse [[musicalfilm]] was toen het dominante genre. Uit deze tijd komen ook veel van de klassieke films van [[Walt Disney]], die veel betekent voor de technieken in de animatiefilm.
   
  +
Vanaf de jaren 70 gingen filmmakers zich meer richten op [[blockbuster]]s. Dit had met de opkomst van de [[televisie]] te maken. De blockbuster moest ervoor zorgen dat meer mensen naar de bioscoop zouden gaan en bood dingen aan die de televisie toentertijd niet kon bieden. Blockbusters stonden bijvoorbeeld bekend om hun enorme sets en speciale effecten. Bekende voorbeelden van deze films zijn ''[[Indiana Jones]]'', ''[[Star Wars]]'' (beide door [[George Lucas]]) en ''[[Jaws]]''. Veel van deze films hebben tot op de dag van vandaag een grote impact in de populaire cultuur.
−
In het Petrified Forest (versteende woud) liggen fossiele boomstammen van wel 225 miljoen jaar oud. De dinosaurussen hebben waarschijnlijk 225 miljoen jaar geleden geleefd. De bomen werden door een overstroming weggespoeld en raakten overdekt met modder en vulkanische as. Mineralen uit het water kwamen in de cellen van de bomen en dat zorgden ervoor dat de bomen versteenden.
  
   
−
===[[Yosemite]]===
 +
===Literatuur===
  +
{{Zie hoofdartikel|Amerikaanse literatuur}}
−
Yosemite heeft wel 4 miljoen bezoekers per jaar, en daarmee is Yosemite een van de meest drukst bezochte parken van Amerika. Het park ligt in Sierra Nevada, dat is een berggebied. In 1864 werd dit park gemaakt.
  
  +
[[Bestand:Moby_Dick_p510_illustration.jpg|right|220px|thumb|De walvis Moby-Dick, uit het gelijknamige boek van Herman Melville, is waarschijnlijk een van de bekendste figuren uit de Amerikaanse literatuur.]]
  +
Al voor de onafhankelijkheid waren er Amerikaanse schrijvers en verhalen, maar deze waren internationaal niet bekend. Tijdens de Amerikaanse Revolutie werden de boeken van [[Benjamin Franklin]] en [[Thomas Paine]] (een Brit die naar de VS verhuisde) bekend. Hierna begon een periode waarin de Amerikaanse literatuur zich vormde met verhalen van [[Washington Irving]] (''[[The Legend of Sleepy Hollow]]'') en de gedichten van [[Edgar Allan Poe]] (''[[The Raven]]''). Poe was de eerste Amerikaanse schrijvers die van zijn gedichten kon leven. Toen de [[romantiek]] de Verenigde Staten bereikten hield men zich meer bezig met activisme en de natuur. De belangrijkste figuren van het [[transcendentalisme]] zijn [[Ralph Waldo Emerson]] en [[Henry David Thoreau]]. Dit maakte de weg vrij voor de Amerikaanse renaissance, met de bekende schrijvers [[Herman Melville]] (''[[Moby-Dick]]'') en [[Nathaniel Hawthorne]] (''[[De scharlaken letter|The Scarlet Letter]]''). Beide boeken zijn voorbeelden van de [[grote Amerikaanse roman]], die de ziel van de Verenigde Staten weergeeft. Later in de 19e eeuw werden dichteres [[Emily Dickenson]] en schrijvers [[Henry James]] en [[Mark Twain]] (''[[De avonturen van Tom Sawyer]]'') bekend. ''[[De hut van Oom Tom]]'' van [[Harriet Beecher Stowes]] was de grootste bestseller van de 19e eeuw in Engelstalige literatuur.
   
  +
De 20e eeuw zag schrijvers als [[Theodore Dreiser]], [[Jack London]] en [[Gertrude Stein]]. Tussen de wereldoorlogen werd de [[Lost Generation]] bekend, waartoe de bekendste Amerikaanse schrijvers behoren. Voorbeelden zijn [[F. Scott Fitzgerald]] (''[[De grote Gatsby|The Great Gatsby]]''), [[Ernest Hemingway]] (''[[The Sun Also Rises]]''), [[John Steinbeck]] (''[[East of Eden]]'') en [[William Faulkner]] (''[[The Sound and the Fury]]''). Na de Tweede Wereldoorlog zag men veel dystopische romans opkomen, die een vreselijke toekomst voorspellen, zoals ''[[Fahrenheit 451]]'' van [[Ray Bradbury]]. Daarnaast werden de immigrantenliteratuur van [[Vladimir Nabokov]], de onthullende literatuur van [[Sylvia Plath]] (''[[The Bell Jar]]'') en [[J.D. Salinger]] (''[[De vanger in het graan|The Catcher in the Rye]]''), de fictie van [[Kurt Vonnegut]] (''[[Slaughterhous Five]]'') en [[Harper Lee]] (''[[Spaar de spotvogel|To Kill a Mockingbird]]'') en de literatuur van minderheden (zoals ''[[The Invisible Man]]'' van [[Ralph Ellison]]) internationaal bekend.
−
Het park werd (en wordt nog steeds) gevormd over miljoenen jaren. Het begon 500 miljoen jaar geleden als oceaanbodem en werd langzaam omhooggedrukt tot een heuvelachtig gebied. Drie miljoen jaar geleden kwamen de gletsjers, die enorme druk uitoefenden op het landschap en zo de steile bergen maakten.
  
   
  +
Tegenwoordig zijn [[Stephen King]], [[Stephenie Meyer]] en [[Suzanne Collins]] enkele van de bekendste Amerikaanse schrijvers. Daarnaast staan de Verenigde Staten nog bekend om hun [[stripboek]]en. Bekende strips volgen superhelden ''[[Superman]]'' en ''[[Spiderman]]'' en grappige strips, zoals ''[[Garfield]]'' en ''[[Peanuts]]''.
−
Pas 10.000 jaar geleden smolt het laatste ijs in het park en vormde zo Lake Yosemite. Dit meer werd weer gevuld met afbrokkelend gesteente en vormde zo de ondergrond voor het huidige Yosemite.
  
   
  +
===Werelderfgoed===
−
In Yosemite zijn hoge bergen, diepe dalen, oeroude bossen, mooie weiden en grote watervallen te vinden. Daarnaast heeft het park veel verschillende dieren en planten, met enkele unieke plant- en diersoorten. Naast wolven, valken, herten, beren en eekhoorns zijn er de beroemde, enorme Sequoia bomen, die tussen de 1000 en 3000 jaar oud zijn.
  
  +
In de Verenigde Staten zijn er 24 monumenten, plaatsen en parken die als werelderfgoed zijn aangewezen. Dit zijn:
  +
{{Kolommen2
  +
| Kolom1=
  +
* [[Mesa Verde National Park]]
  +
* [[Yellowstone National Park]]
  +
* [[Grand Canyon|Grand Canyon National Park]]
  +
* [[Everglades National Park]]
  +
* [[Independence Hall]]
  +
* [[Kluane]]/[[Wrangell-St. Elias]]/[[Glacier Bay]]/[[Tatshenshini-Alsek]] (gedeeltelijk in Canada)
  +
* [[Redwood National Park]]
  +
* [[Mammoth Cave National Park]]
  +
* [[Olympic National Park]]
  +
* [[Historisch Cahokia Mounds]]
  +
* [[Great Smoky Mountains National Park]]
  +
* [[La Fortaleza]] en de nationale historische site van [[San Juan]] in [[Puerto Rico]]
  +
| Kolom2=
  +
* [[Vrijheidsbeeld]]
  +
* [[Yosemite National Park]]
  +
* [[Monticello]] en [[University of Virginia]] in [[Charlottesville]]
  +
* [[Chaco-cultuur]]
  +
* [[Hawaii Volcanoes National Park]]
  +
* [[Taos Pueblo]]
  +
* [[Carlsbad Caverns National Park]]
  +
* [[Waterton Glacier International Peace Park]] (gedeeltelijk in Canada)
  +
* [[Papahānaumokuākea]]
  +
* [[Monumentale grondwerken van Poverty Point]]
  +
* [[Missies van San Antonio]]
  +
* De [[20e-eeuwse architectuur van Frank Lloyd Wright]]
  +
}}
  +
[[File:Redwood_Creek_Overlook.jpg|center|900px|thumb|Uitzicht op het [[Redwood National Park]]]]
   
−
== Cultuur ==
  
 
===Eten===
  
===Eten===
  +
[[File:Carnegie_Deli_Strawberry_Cheesecake.jpg|right|300px|thumb|Een stuk [[cheesecake]]. De cheesecake komt oorspronkelijk uit New York.]]
−
Veel mensen denken dat in Amerika alleen hamburgers en hotdogs worden gegeten, maar dat is niet altijd zo.
  
  +
De Amerikaanse keuken is beïnvloedt door de Europese, inheemse en Latijns-Amerikaanse keuken. Ook zijn er veel invloeden van de gerechten, die immigranten uit Azië en Afrika. Internationaal is de Amerikaanse keuken vooral bekend door zijn [[fastfood]]. Bekende gerechten, zoals de [[hotdog]], de [[hamburger]] en de [[milkshake]], zijn hier voorbeelden van. Fastfoodketens als [[McDonald's]], [[Kentucky Fried Chicken]] en [[Burger King]] zijn dan ook internationaal bekend. Ook ketens als koffiehuis [[Starbucks]] zitten in veel landen. De [[cheesecake]] (soort van kwarktaart), de [[brownie]], [[popcorn]], [[cornflakes]] en [[chickenwings]] zijn hierdoor ook internationaal bekend.
−
Het ontbijt is een echte maaltijd met vruchtensap, corn-flakes, eieren met spek en pancakes (dat zijn kleine, dikke pannenkoeken met stroop). De lunch is heel weinig: een sandwich, een hamburger of een hotdog en soms een stuk cheese-cake (dat is een kwarktaart) of apple pie (appeltaart).
  
   
  +
Het ontbijt is een echte maaltijd met vruchtensap, cornflakes, eieren met spek en pancakes (dat zijn kleine, dikke pannenkoeken met stroop). De lunch is heel weinig; een sandwich, een hamburger of een hotdog en soms een stuk cheesecake (dat is een kwarktaart) of apple pie (appeltaart). Het diner, waar ze ruim een uur mee bezig zijn, is heel veel, vaak met rund- of kippenvlees. Daarbij worden enorme steaks (stuk vlees) zoals de T-Bone (soort steak) gegeten. Als je het in een restaurant niet op kan dan vraag je de serveerster om een doggy bag (dat is een plastic zak waar je het restant in kunt doen voor de hond). Elke streek in Amerika heeft zijn eigen specialiteiten. In Texas zijn veel gerechten beïnvloed door de Mexicaanse keuken. Hierdoor ontstond een combinatie die de [[Tex-Mex]]-keuken wordt genoemd. Voorbeelden van gerechten uit deze keuken zijn [[nacho's]] en [[chili con carne]]. In [[New Orleans]] zijn vis, rijst, en schaaldieren heel beroemd. Mensen die naar Amerika verhuizen (immigranten) hebben hun gerechten meegebracht en vandaar dat je nu in het hele land Italiaanse pizzeria's en Chinese, Griekse of Franse restaurants kunt vinden.
−
Het diner, waar ze ruim een uur mee bezig zijn, is heel veel, vaak met rund- of kippenvlees. Daarbij worden enorme steaks (stuk vlees) zoals de T-Bone (soort steak) gegeten.
  
−
Als je het in een restaurant niet op kan dan vraag je de serveerster om een doggy bag (dat is een plastic zak waar je het restant in kunt doen voor de hond).
  
   
  +
===Muziek===
−
Elke streek in Amerika heeft zijn eigen specialiteiten. In de buurt van Mexico ([[Texas]]) eten ze bijvoorbeeld tortilla's, chili con carne en taco's. In [[New Orleans]] zijn vis, rijst, en schaaldieren heel beroemd. Mensen die naar Amerika verhuizen (immigranten) hebben hun gerechten meegebracht en vandaar dat je nu in het hele land Italiaanse pizzeria's en Chinese, Griekse of Franse restaurants kunt vinden.
  
  +
[[Bestand:Louis_Armstrong_restored.jpg|left|300px|thumb|[[Louis Armstrong]]]]
  +
De Verenigde Staten zijn ook de grootste muziekproducer ter wereld. Amerikaanse artiesten zijn daarom ook wereldberoemd. Amerikaanse muziek is beïnvloed door allerlei verschillende culturen uit Europa, Azië, Afrika en Latijns-Amerika. In de jaren 1920 werd onder meer [[jazz]]muziek bekend. [[Ella Fitzgerald]] wordt ook wel de ''Koningin van de Jazz'' genoemd. Jazz komt oorspronkelijk uit New Orleans, maar verspreidde zich door de gehele Verenigde Staten. Een ander belangrijk figuur in jazz is [[Louis Armstrong]]. Ondertussen werd ook de [[country]]muziek bekend. Countrymuziek komt uit de landelijke gebieden van de Verenigde Staten en had [[Johnny Cash]] als belangrijkste figuur. De bekendste Amerikaanse artiest is waarschijnlijk [[Elvis Presly]]; ''the King of Rock 'n Roll''. Hij is nog altijd een cultureel icoon. Zijn muziek is kenmerkend voor de jaren 50 en 60. In de jaren 50 ontstond de 'Motown-sound'. Dit is een muzieksoort die vooral werd gemaakt door getinte popsterren zoals [[Stevie Wonder]], [[the Jackson 5]], en [[the Supremes]]. Van the Jackson 5 zou uiteindelijk [[Michael Jackson]] wereldberoemd worden als de ''King of Pop''.
   
  +
Andere bekende Amerikaanse zangers en zangeressen zijn [[Tina Turner]], [[Whitney Houston]], [[Prince]], [[Mariah Carey]], [[Ariana Grande]], [[Janet Jackson]], [[Bob Dylan]], [[Aerosmith]], [[Eminem]], [[Kanye West]], [[Katy Perry]], [[Christina Aguilera]], [[Demi Lovato]], [[Frank Sinatra]], [[Billy Joel]], [[Britney Spears]], [[Lana Del Rey]], [[Lady Gaga]] en [[Billie Elish]].
−
Veel bekende fastfoodrestaurants komen uit de Verenigde Staten. Voorbeelden daarvan zijn [[McDonald's]], [[Burger King]], [[Jack in th Box]] en [[Kentucky Fried Chicken]].
  
   
  +
===Sport===
−
Ook houd men in de VS veel van [[koffie]]. Het koffiehuis [[Starbucks]] is in bijna elk stadje wel te vinden. Ook in [[Nederland]] en [[België]] zitten tegenwoordig al Starbucks'.
  
  +
[[File:Patriots-Steelers_2005.jpg|right|300px|thumb|Een wedstrijd [[American football]]]]
  +
Sport is een belangrijk onderdeel van de Amerikaanse cultuur. De vier belangrijkste en populairste sporten zijn [[baseball]], [[basketbal]], [[American football]] en [[ijshockey]]. De Verenigde Staten zijn hierdoor een van de weinige landen, waar [[voetbal]] niet echt bekend is. American football is namelijk iets heel anders dan het voetbal dat men in de rest van de wereld kent. Het bekendste Amerikaanse jaarlijkse sportevenement is de [[Super Bowl]], dat de eindwedstrijd is voor NFL Championship Game (voor American football). De Super Bowl is vaak het best bekeken sportevenement van het jaar. Internationaal is het evenement ook bekend vanwege de halfuur-durende show in de pauze, waarbij veel beroemdheden optreden. Andere populaire sporten zijn zaalvoetbal, [[lacrosse]], [[volleybal]], [[rugby]], [[cricket]], [[handbal]] en [[atletiek]]. Autoraces zijn ook populair en worden veel gehouden.
  +
Ze trekken veel toeschouwers. Naast de officiële wedstrijden op het beroemde circuit van [[Indianapolis]] worden er ook races gehouden met opgevoerde, supersnelle, opgelapte wagens die in volle vaart op elkaar botsen.
   
  +
Sport speelt ook in het onderwijs een grote rol en er zijn vaak meerdere sportteams op middelbare scholen, hogescholen en universiteiten. Op middelbare scholen wordt nadruk gelegd op sport om een [[studiebeurs]] te krijgen. Student-atleten kunnen namelijk gesponsord worden en op deze manier hoeven ze zelf niet hun kosten om te gaan studeren te betalen (of volledig te betalen). Tussen verschillende scholen zijn er ook vaak wedstrijden.
−
===Muziek===
  
−
In Amerika hoor je veel countrymuziek,
  
−
op die muziek gaan ze vaak linedancen.
  
−
Dit is gelijk dansen in een grote groep op echte Amerikaanse muziek.
  
   
  +
===Media===
−
In de jaren 50 ontstond de 'Motown-sound'. Dit is een muzieksoort die vooral werd gemaakt door getinte popsterren zoals [[Stevie Wonder]], [[the Jackson five]], en [[The Supremes]].
  
  +
[[File:2012_DNC_day_3_Fox_News_(7959676796).jpg|left|300px|thumb|Vandaag de dag is [[Fox News Channel]] de populairste nieuwszender in de Verenigde Staten. Zij staan bekend om hun nieuwsuitzendingen, praatprogramma's en live-uitzendingen van bijvoorbeeld de presidentsverkiezingen.]]
  +
De Verenigde Staten zijn de grootste producent van (televisie)series ter wereld. De Verenigde Staten zijn daarom ook de geboorteplaats van veel televisiegenres, zoals de [[talentenjacht]], de [[realityshow]], de [[soap]] en de [[sitcom]]. Een sitcom is een comedyprogramma dat in een dagelijkse setting (zoals een huishouden of een werkplaats) zit. Sitcoms zijn erg populair in de Verenigde Staten en bekende sitcoms zijn ''[[Friends]]'', ''[[How I Met Your Mother]]'' en ''[[Modern Family]]''. De vier grootste televisienetwerken van de Verenigde Staten zijn [[ABC (zender)|ABC]], [[NBC]], [[CBS]] en [[Fox]]. Daarnaast zijn er nog televisiezenders die zich speciaal op kinderen ([[Nickelodeon]], [[Disney Channel]] en [[Cartoon Network]]) of jongeren ([[The CW]]) richten. Ook zijn er speciale nieuwszenders waar 24 uur per dag het laatste nieuws wordt uitgezonden, zoals [[CNN]] en [[Fox News Channel]]. Al sinds de jaren 80 zijn er in de Verenigde Staten speciale betaalzenders, zoals [[HBO]]. Sinds 2010 zijn ook de streamingdiensten in opkomst, zoals [[Netflix]], [[Disney+]] en [[Hulu]].
   
  +
Sinds de 18e eeuw zijn er al kranten en tijdschriften actief in de Verenigde Staten. Nog steeds worden er veel kranten gelezen. De belangrijkste kranten zijn ''[[USA Today]]'', ''[[The Wall Street Journal]]'', ''[[The New York Times]]'' en ''[[The Washington Post]]''. Deze kranten worden verspreid door de gehele Verenigde Staten en sommige landen buiten de Verenigde Staten. Net als in veel andere landen verdienen veel kranten hun geld ook online. Veel staten en steden hebben hun eigen kranten, die veel gelezen worden. Bekende tijdschriften zijn ''[[Time]]'' en ''[[Newsweek]]''. Veel internationaal bekende websites, zoals [[Wikipedia]], [[Google]] en social-medianetwerken, zoals [[Twitter]], [[Facebook]] en [[Instagram]], komen uit de Verenigde Staten.
−
Voor de jaren 50 had je 'jazz' muziek, dit was in de jaren 20. Dit is een muziekstijl met verschillende stijlen door elkaar van verschillende landen.
  
   
  +
==Politiek==
−
Nu komen veel popliedjes uit Amerika, de hitlijsten staan vol met die liedjes.
  
  +
[[File:Scene_at_the_Signing_of_the_Constitution_of_the_United_States.jpg|right|300px|thumb|De ondertekening van de Amerikaanse grondwet gebeurde op 17 september 1787. Veel landen hebben een grondwet die geïnspireerd is door de Amerikaanse grondwet.]]
  +
De Verenigde Staten zijn constitutionele republiek met een presidenteel stelsel. Dit betekent dat het staatshoofd van het land een gekozen president is en het land een grondwet heeft. De [[Amerikaanse grondwet]] is de oudste grondwet ter wereld en is aangenomen in 1787. De grondwet verteld de taken van de president, het parlement en het Hooggerechtshof. Daarnaast maakt de grondwet een onderscheidt tussen de taken van de individuele staten en die van de federale (landelijke) overheid. Aan de Amerikaanse grondwet zijn artikelen toegevoegd, die de ''amendementen'' worden genoemd. Dit zijn er in totaal 27 en zijn toevoegingen aan de grondwet. De amendementen hebben er bijvoorbeeld voor gezorgd dat de slavernij officieel werd afgeschaft en vrouwen kunnen stemmen. De eerste tien amendementen werden tegelijkertijd met de grondwet aangenomen en worden de ''[[Bill of Rights]]'' genoemd. Hierin staan de vrijheden van burgers, waaronder de vrijheid van meningsuiting en het recht op het bezit van wapens.
   
  +
De grondwet is gebaseerd op het idee van de [[trias politici]] van de Fransman [[Montesquieu]]. De politieke macht in de Verenigde Staten is hierdoor gescheiden in drie machten:
−
===Sport===
  
  +
* De uitvoerende macht, bestaande uit de president en zijn regering. Op statelijk niveau is dit de gouverneur en zijn regering.
−
Of het nu gaat om skiën, rafting, surfen, golfen, skateboarden of joggen, Amerikanen zijn dol op [[sport]] en hebben in hun land volop de gelegenheid om hun vrije tijd sportief door te brengen.
  
  +
* De wetgevende macht, bestaande uit het Amerikaans Congres. Op statelijk niveau is dit het congres van die staat.
−
De populairste teamsporten in Amerika zijn [[basketbal]], [[honkbal]] en [[American Football]].
  
  +
* De rechtsprekende macht, bestaande uit een heel rechtssysteem, waarvan het Hooggerechtshof de hoogste rechter is. Op statelijk niveau is dit het hooggerechtshof van die staat.
−
American Football is een soort rugby.
  
  +
In de volgende kopjes wordt functie iedere instantie beschreven.
−
De grote wedstrijden worden door miljoenen supporters van het plaatselijke team gevolgd.
  
−
Die supporters zijn bijvoorbeeld voor de 'Redskins' uit Washington, de 'Cowboys' uit Dallas en de 'Giants' uit New York.
  
   
  +
===President en zijn regering===
−
Autoraces zijn ook populair en worden veel gehouden.
  
  +
{{Zie artikel|Lees ook [[president van de Verenigde Staten]] en [[vicepresident van de Verenigde Staten]]}}
−
Ze trekken veel toeschouwers.
  
  +
[[File:President_Joe_Biden_signs_executive_orders_on_health_care_access_and_affordability.jpg|left|300px|thumb|[[Joe Biden]] is sinds 20 januari 2021 de president van de Verenigde Staten.]]
−
Naast de officiële wedstrijden op het beroemde circuit van [[Indianapolis]] worden er ook races gehouden met opgevoerde, supersnelle, opgelapte wagens die in volle vaart op elkaar botsen.
  
  +
De president van de Verenigde Staten wordt internationaal gezien als ''de machtigste man ter wereld''. Aangezien de Verenigde Staten een [[supermacht]] zijn, heeft de president internationaal een belangrijke functie. De president heeft veel macht op het gebied van defensie (het leger) en buitenlandse zaken, maar heeft op binnenlands gebied weinig te zeggen. De president wordt eens in de vier jaar gekozen tijdens de presidentsverkiezingen. Een president mag sinds 1967 zich maar twee termijnen dienen als president. Dit betekent dat een zittend president zich een tweede keer verkiesbaar mag stellen. Als hij/zij dit wint, mag hij/zij dit niet voor een derde keer. Dit is bedacht na het presidentschap van Franklin D. Roosevelt, die maar liefst vier termijnen president was. Een president moet minstens 35 jaar oud zijn, de Amerikaanse nationaliteit hebben en in de Verenigde Staten geboren zijn of één van de ouders moet in de Verenigde Staten geboren zijn. De huidige president van de Verenigde Staten is [[Joe Biden]] namens de Democratische Partij. De ambtswoning van de president is het [[Witte Huis]].
   
  +
De president wordt gesteund door de vicepresident, een soort van helper van de president. De Amerikaanse grondwet is onduidelijk over wat het vicepresidentschap precies inhoudt, waardoor het per president verschilt. Vaak is de vicepresident een belangrijke adviseur van de president. Daarnaast is vervangt de vicepresident de president bij ziekte of afwezigheid. De vicepresident volgt de president op als president (minstens tot aan de volgende verkiezingen) als de president overlijdt, wordt afgezet of aftreed. In de Amerikaanse geschiedenis zijn 4 presidenten vermoord, 4 presidenten zijn overleden tijdens hun presidentschap en 1 president trad vrijwillig af. In alle gevallen volgende de vicepresident hen op. Naast de vicepresident bestaat de Amerikaanse regering ook uit een verzameling van ministers, adviseurs, ambassadeurs en directeurs van agentschappen.
−
===Entertainment===
  
−
Uit de Verenigde Staten komen een heleboel bekende films. Deze worden voor een groot deel gemaakt in [[Hollywood]] in [[Los Angelos]]. Uit de VS komen films in verschillende genres. Musicals als [[The Wizard of Oz (film)|The Wizard of Oz]], sciencefictionfilms zoals [[Star Wars]] en avondturenfilms zoals [[Indiana Jones]]. Kortom een heleboel. Daarnaast zijn de Amerikaanse filmstudio's ook heel bekend. Denk maar eens [[Disney]], [[DreamWorks]] en [[Paramount Vantage]].
 
   
  +
===Het Amerikaans Congres===
−
Daarnaast telt Amerika nog duizenden acteurs en actrices. De beroemdste en bekendste sterren hebben een eigen ster op de [[Hollywood Walk of Fame]]. Daarnaast is Amerika nog bekend om de televisiewereld. Heel veel televisieprogramma's zijn uit Amerika gekomen. Amerika is dan ook de grootste televisiemaker van de hele wereld. Per jaar worden er dan ook tientallen programma's bedacht en gemaakt. Vele hadden succes. Denk maar eens aan [[Murder, She Wrote]], [[CSI:Crime Scene Investigation]] en [[The Suite Life of Zack & Cody]]. Zenders zoals Disney Channel, Nickelodeon en Comedy Central kwamen ook oorspronkelijk uit de VS. Daarnaast zijn er nog vele andere vormen van Entertainment waar de VS groot in is. Theaterstukken en musicals komen ook voor een groot deel uit de VS. In New York City is er zelfs een speciale straat voor musicals, Broadway. En wat dacht je van muziek. Heel veel nummers en artiesten komen ook uit de VS. Daarnaast zijn er nog andere vormen van Entertainment. Zo komen bijvoorbeeld de [[Muppets]] ook uit de VS.
  
  +
{{Zie hoofdartikel|Amerikaans Congres}}
  +
[[Bestand:Capitol,_Washington,_D.C._USA13.jpg|right|300px|thumb|Het [[Capitool]] is de plaats waar het Amerikaans Congres vergaderd.]]
  +
Het Amerikaans Congres is de wetgevende macht van de Verenigde Staten. Het congres zetelt in het [[Capitool]] en bestaat uit twee kamers:
  +
* Het [[Huis van Afgevaardigden (Verenigde Staten)|Huis van Afgevaardigden]] bestaande uit 435 leden, die iedere twee jaar door middel van verkiezingen worden gekozen. Ieder lid vertegenwoordigt een zogeheten kiesdistrict (een bepaald gebied in de Verenigde Staten). Het Huis van Afgevaardigden stemt als eerste over een wetsvoorstel, waarna het doorgaat naar de Senaat. Naast de 435 leden zijn er nog 6 leden die niet kunnen stemmen over wetten. Deze leden vertegenwoordigen Puerto Rico, Washington D.C., de Amerikaanse Maagdeneilanden, Amerikaans-Samoa, de Noordelijke Marianen en Guam. Enkel leden uit de 50 staten kunnen stemmen. Hoeveel afgevaardigden een staat krijgt hangt af van het aantal inwoners een staat heeft.
  +
* De [[Senaat (Verenigde Staten)|Senaat]] bestaande uit 100 leden, waarvan elke twee jaar een derde opnieuw wordt gekozen. Een senator blijft dus normaal zes jaar zitten. Iedere staat stuurt twee senatoren. De Senaat stemt als tweede over een wetsvoorstel. Toch wordt de Senaat als belangrijker gezien, aangezien de Senaat ook benoemingen voor ministers en rechters in het Hooggerechtshof goed moet keuren. De voorzitter van de Senaat is de vicepresident. Hij/zij geeft ook de beslissende stem als 50 senatoren voor en 50 senatoren tegenstemmen.
  +
Iedere twee jaar is er de zogeheten [[Election Day]]. Dit is de dag waarop Amerikanen naar de stembus gaan. Iedere twee jaar stemmen zij voor een afgevaardigde in hun kiesdistrict en daarnaast stemmen bepaalde staten in de senatorverkiezingen. Eens in de vier jaar worden op dezelfde dag de presidentverkiezingen gehouden. Politieke campagnes in de Verenigde Staten zijn over het algemeen harder dan in veel Europese landen.
   
  +
De twee dominante politieke partijen in de Verenigde Staten zijn de [[Republikeinse Partij]] en de [[Democratische Partij]]. Daarnaast zijn er nog derde partijen, zoals de [[Libertarische Partij]] of de [[Groene Partij]], maar deze hebben op nationaal niveau haast geen invloed. In de Amerikaanse politiek is de Republikeinse Partij centrumrechts tot extreemrechts en de Democratische Partij centrum tot extreemlinks. Beide partijen hebben zowel extreme als gematigde kandidaten, die soms erg qua standpunten verschillen. Hoewel de gematigden van de partijen vrij weinig van elkaar verschillen, gaat het soms erg hard tussen de partijen. Zo worden de Republikeinen vaak beschuldigt van [[gerrymandering]] en het onderdrukken van stemmen, terwijl de Democraten weer beschuldigt worden van stemfraude.
−
==Fotogalerij==
  
  +
−
<gallery>
  
  +
===Het Hooggerechtshof===
−
Bestand:Flag of the United States (Pantone).svg|De vlag van de Verenigde Staten. de vlag heeft 50 sterren die staan voor alle grote staten
  
−
Bestand:Groot zegel Verenigde Staten.png|Het Grootzegel van de Verenigde Staten
 +
{{Zie hoofdartikel|Hooggerechtshof van de Verenigde Staten}}
  +
[[File:Panorama_of_United_States_Supreme_Court_Building_at_Dusk.jpg|left|300px|thumb|Het Hooggerechtshof vergadert in de ''Supreme Court Building'' tegenover het Capitool.]]
−
Bestand:Barack Obama.jpg|De huidige president van de Verenigde Staten, [[Barack Obama]] maar er komen in november verkiezingen waar Donald Trump of Hillery Clinton.
  
  +
De derde belangrijke instantie van de Amerikaanse overheid is het hooggerechtshof. Het hooggerechtshof bestaat uit negen rechters. De president kan rechters nomineren en de Senaat keurt deze vervolgens goed of af. Het hooggerechtshof heeft in tegenstelling tot veel andere landen veel invloed in de Amerikaanse politiek. Hoewel de rechters officieel neutraal zijn, is er een scheiding tussen progressieve rechters (vaak in verband gebracht met de Democraten) en conservatieve rechters (vaak in verband gebracht met de Republikeinen). De rechters interpreteren de Amerikaanse grondwet bij belangrijke rechtszaken. Door de [[fillibuster]] in de Amerikaanse Senaat duurt sommige wetgeving erg lang of wordt verworpen. Het hooggerechtshof kan de wet veranderen door te oordelen dat een wet niet grondwettelijk is. Deze rechtszaken zijn onder de Amerikanen over het algemeen goed bekend. Een voorbeeld was de zaak ''[[Roe v. Wade]]'' uit 1973, waardoor [[abortus]] in de gehele VS werd gelegaliseerd. Ook ''[[Obergefell v. Hodges]]'' uit 2015 is een bekende zaak, die het homohuwelijk in de gehele Verenigde Staten legaal maakte. Het hooggerechtshof heeft het recht om eerdere uitspraken terug te draaien, maar dit gebeurd vrij weinig.
−
</gallery>
  
  +
  +
===Federalisme===
  +
[[File:Idaho_Capitol_Building.JPG|right|300px|thumb|Het ''state capitol'' van de staat [[Idaho]]. Zoals je ziet lijkt deze erg op het Amerikaans Capitool. Eigenlijk zijn de Amerikaanse staten op precies dezelfde manier georganiseerd als de federale overheid.]]
  +
De Verenigde Staten zijn daarnaast nog een [[federatie]]. Een federatie is een verzameling van staten die samen één land vormen. De Verenigde Staten bestaan uit 50 staten, 6 overzeese gebieden en 1 federaal district. De landelijke overheid van de Verenigde Staten alle macht als het op buitenlands beleid en defensie aankomt. Daarnaast heeft de landelijke overheid nog op bepaalde vlakken macht, zoals onderwijs, gezondheidszorg en economie, maar deelt deze met de staten. Iedere staat heeft zijn eigen regering, gouverneur, parlement en hooggerechtshof. Het parlementsgebouw van iedere staat wordt zelfs een ''state capitol'' genoemd. Eigenlijk is de overheid van iedere staat precies zo ingericht als die van de landelijke overheid. De staat [[Nebraska]] is hierop de uitzondering, aangezien het parlement hier slechts uit één kamer bestaat en niet uit twee. Iedere staat heeft ook zijn eigen grondwet. Op sommige vlakken is het onduidelijk of een beslissing genomen moet worden door de landelijke overheid of door de staten zelf. Voordat het Amerikaans Hooggerechtshof oordeelde in de zaak Obergefell v. Hodges was het zo dat het homohuwelijk in bepaalde staten (zoals [[Massachusetts]]) wel toegestaan was, terwijl het in andere staten (zoals [[Georgia]]) niet toegestaan was. Het Amerikaans hooggerechtshof kan dus ook de wetgeving van staten omverwerpen.
  +
  +
De zes overzeese gebieden zijn precies zo ingericht als de staten, maar hebben meer zeggenschap over hun eigen zaken. De Amerikaanse overheid is wel verantwoordelijk voor hun bescherming en hun buitenlands beleid. Ook moeten de overzeese gebieden zich aan de Amerikaanse grondwet houden. Aan de andere kant zijn de overzeese gebieden niet vertegenwoordigt in het Amerikaans congres en kunnen niet stemmen op de president. De kleine afgelegen eilanden van de Verenigde Staten vormen hierop de uitzondering. Deze worden rechtstreeks door de Amerikaanse overheid bestuurd, aangezien ze onbewoond zijn. Het federaal district Washington D.C. heeft weer minder rechten dan de staten. Het Amerikaans Congres moet namelijk hun budget goedkeuren en regelgeving voor het district veranderen. De inwoners van het district kunnen niet voor het Amerikaans Congres stemmen, maar weer wel voor de president. In voornamelijk Washington D.C. en Puerto Rico zijn er bewegingen om van die gebieden een staat te maken.
  +
  +
===Defensie===
  +
[[File:2010_Moscow_Victory_Day_Parade-6.jpeg|right|300px|thumb|Een militaire parade. Veel Amerikanen zijn trots op hun leger. Militairen en veteranen krijgen ook vaak gratis toegang tot bijvoorbeeld dieren- en pretparken.]]
  +
De Verenigde Staten zijn de grootste militaire macht ter wereld. De Amerikaanse president is de leider van het Amerikaans leger, maar de dagelijkse organisatie van het leger loopt via het ministerie van Defensie en het ministerie van Binnenlandse Veiligheid. De Verenigde Staten spenderen het grootste gedeelte van hun budget (maar liefst 36%) aan defensie. Het Amerikaans leger bestaat uit zes takken:
  +
* United States Army - dat zich richt op oorlogsvoering op het land. Dit is het oudste en grootste onderdeel van het leger en zo'n 1 miljoen mensen zijn ervan in dienst.
  +
* United States Navy - dat zich richt op oorlogsvoering op zee. Voor de marine zijn zo'n 300.000 mensen actief.
  +
* United States Air Force - dat zich richt op oorlogsvoering in de lucht. Voor de luchtmacht zijn zo'n 317.000 mensen actief.
  +
* United States Marine Corps - dat zich richt op oorlogsvoering aan de kusten en de veiligheid aan oorlogsschepen. Voor deze dienst zijn zo'n 182.000 mensen actief.
  +
* United States Coast Guard - dat zich richt op de bescherming van de Amerikaanse kusten. Voor deze dienst zijn zo'n 40.992 mensen actief.
  +
* United States Space Force - deze dienst is in 2019 opgericht door president Trump. Het richt zich op (toekomstige) oorlogsvoering in de ruimte. Voor deze dienst zijn zo'n 2.500 mensen actief, waarmee het de kleinste tak van het Amerikaans leger is.
  +
Het Amerikaans leger heeft in verschillende oorlogen gevochten, waaronder beide wereldoorlogen, de [[Irakoorlog]] en de [[Vietnamoorlog]]. Een deel van het Amerikaans leger bevindt zich in het buitenland, vanwege missies, maar ook omdat de Verenigde Staten veel basissen in bevriende landen hebben. Zo is er bijvoorbeeld een Amerikaans legerbasis in Polen en eentje in Duitsland. Samen met Canada en een groot aantal Europese landen vormen de Verenigde Staten de [[NAVO]], een militaire samenwerking. Daarnaast zijn er nog militaire samenwerkingen met Japan, Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea, Taiwan, India en veel landen in Afrika, het Midden-Oosten en Latijns-Amerika. Het Amerikaans leger beschermt naast de Verenigde Staten ook de landen [[Dominica]], [[Grenada]], de [[Marshalleilanden]], [[Micronesia]] en [[Palau]], aangezien deze landen zelf geen leger hebben.
  +
  +
De Verenigde Staten zijn ook een van de landen met [[atoomwapen]]s. Sinds het einde van de [[Koude Oorlog]] zijn de Verenigde Staten bezig dit aantal te verminderen.
  +
  +
==Economie==
  +
[[File:Photos_NewYork1_032.jpg|right|300px|thumb|De New York Stock Exchange is gevestigd aan [[Wall Street]] in New York City]]
  +
De Verenigde Staten waren vanaf de [[Eerste Wereldoorlog]] tot rond 2015 de grootste economie ter wereld. Tegenwoordig staan de Verenigde Staten op de tweede plaats na de [[Volksrepubliek China]]. Toch zijn de Verenigde Staten nog steeds de belangrijkste economie ter wereld. In de Verenigde Staten betaalt men met de [[Amerikaanse dollar]], dat ook vaak in de internationale handel wordt gebruikt. De Amerikaanse dollar is de belangrijkste munteenheid ter wereld. Internationale beurskoersen en prijzen worden ook vaak in dollars bijgehouden. Het financiële centrum van de Verenigde Staten is New York City, waar de [[New York Stock Exchange]] zit op [[Wall Street]]. Dit is de grootste aandelenbeurs ter wereld. Tegenwoordig zijn de Verenigde Staten een dienstenmaatschappij en veel industrie is verdwenen naar onder andere China. Hierdoor heeft China de rol als grootste producent ter wereld van de Verenigde Staten overgenomen. In de dienstensector is 80% van de Amerikanen werkzaam, 19% is werkzaam in de dienstensector en 1% is werkzaam in de landbouw.
  +
  +
De Verenigde Staten zijn het thuisland van veel grote, multinationale bedrijven. Het grootste bedrijf van de Verenigde Staten is supermarktketen [[Walmart]], waar alleen al 2,2 miljoen mensen werken. Andere grote, bekende bedrijven zijn internetbedrijven als [[Amazon]] en [[Google]], software- en elektronicagiganten als [[Microsoft]] en [[Apple]], autofabrikanten [[Tesla]] en [[Ford]], koffiehuis [[Starbucks]], veel fastfoodketens als McDonald's en Burger King, vliegtuigenbouwer [[Boeing]], warenhuis [[Target]], mediagigant [[Disney]], medicijnenfabrikanten [[Johnson & Johnson]] en [[Pfizer]], financiële bedrijven als [[American Express]] en [[PayPal]] en levensmiddelenfabrikant [[PepsiCo]]. De Verenigde Staten zijn een belangrijke handelspartner van haast ieder land. De belangrijkste exportpartners van de Verenigde Staten zijn de [[Europese Unie]], Canada, Mexico en China. De belangrijkste importpartners zijn China, de Europese Unie, Canada, Mexico en Japan. Tussen Canada, Mexico en de Verenigde Staten is er een bepaalde mate van [[vrijhandel]], onder de naam [[NAFTA]]. De Amerikaanse beurzen worden in veel landen vaak in de gaten gehouden, aangezien een economische crisis in de Verenigde Staten vaak ook in de rest van de wereld te voelen is. Dit werd duidelijk tijdens de [[kredietcrisis]] van 2007, die ontstond toen een Amerikaanse bank falliet ging. Hierdoor ontstond twee jaar later de [[Eurocrisis]] in Europa.
  +
  +
Jaarlijks gaan er ongeveer een miljoen Nederlanders en Belgen naar Amerika, voor zaken of om er vakantie te vieren. Om dit land binnen te komen dien je verplicht een toestemming aan te vragen om binnen te mogen komen. Deze reistoestemming is het ESTA. Met een ESTA heb je 2 jaar lang toegang tot de Verenigde Staten, waarbij je 90 dagen per bezoek mag verblijven. Belangrijk is wel dat je voor toerisme, zaken of op doorreis bent. Ook mag je hier niet gaan werken en na 10 maart 2011 in de volgende landen zijn geweest: Iran, Irak, Syrië, Soedan, Jemen, Libië of Somalië.
   
 
==Externe links==
  
==Externe links==
Regel 261: Regel 430:
 
{{Navigatie landen Noord-Amerika}}
  
{{Navigatie landen Noord-Amerika}}
   
  +
−
[[Categorie:Landen]]
  
 
[[Categorie:Landen van Noord-Amerika]]
  
[[Categorie:Landen van Noord-Amerika]]
 
[[Categorie:Verenigde Staten| ]]
  
[[Categorie:Verenigde Staten| ]]
   
 
[[ca:Estats Units d'Amèrica]]
  
[[ca:Estats Units d'Amèrica]]
−
[[de:USA]]
 +
[[de:Vereinigte Staaten]]
 
[[en:United States]]
  
[[en:United States]]
 
[[eu:Ameriketako Estatu Batuak]]
  
[[eu:Ameriketako Estatu Batuak]]

Huidige versie van 7 dec 2024 om 14:11

Flag of the United States.svg Over dit artikel en/of onderwerp bestaat er ook een portaal! Klik hier om het portaal te bekijken!
Verenigde Staten van Amerika
United States of America

Flag of the United States.svg Great Seal of the United States (obverse).svg United States (orthographic projection).svg

Hoofdstad Washington D.C.
Aantal inwoners 335.136.000 (2023)
Oppervlakte 9.833.520 km²
Regeringsvorm Federale presidentiële republiek
President Joe Biden (sinds 2021)
Vicepresident Kamala Harris (sinds 2021)
Religie Christendom (63%)
Geen religie (29%)
Overig (8%)
Taal Engels (English)
Munteenheid Amerikaanse dollar
Volkslied The Star-Spangled Banner
Motto In God We Trust
Wij vertrouwen op God
Nationale feestdag 4 juli (Onafhankelijkheidsdag)
Landcode USA
US insular areas.svg
Overzeese gebieden van de Verenigde Staten
Portaal Portal.svg Verenigde Staten

De Verenigde Staten van Amerika, in de volksmond vaak gewoonweg Amerika genoemd, zijn een land in Noord-Amerika. Hoewel het land informeel vaak Amerika wordt genoemd, is dit officieel fout. Amerika is namelijk de naam van Noord- en Zuid-Amerika elkaar. De Verenigde Staten bestaan, zoals de naam al zegt, uit 50 staten. Daarnaast zijn er nog zes overzeese gebieden en één federaal district. De Verenigde Staten grensen in het noorden aan Canada en in het zuiden aan Mexico. Via Alaska grensen de Verenigde Staten ook aan Rusland. Er wordt Engels gesproken en de hoofdstad is Washington D.C.

Oorspronkelijk waren de Verenigde Staten een Britse kolonie en bestonden toen nog uit 13 staten in het westen. Na de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog werden de Verenigde Staten een onafhankelijk land. Wat uniek voor die tijd was, dat de Verenigde Staten een republiek werden met een grondwet en een parlement. In de 19e eeuw wisten de Verenigde Staten zich naar het westen uit te breiden door de aankoop en verovering van gebieden van Frankrijk, Spanje, Rusland en Mexico. Dit werden later staten van de Verenigde Staten. Midden in de 19e eeuw werd deze groei gestopt door de Amerikaanse Burgeroorlog, die eindigde in de afschaffing van de slavernij. Hierna volgde een periode van welvaart, maar ook corruptie en discriminatie van voormalige slaven. In deze periode werden de Verenigde Staten een van de rijkste en machtigste landen ter wereld. De Verenigde Staten werden een supermacht na de Eerste Wereldoorlog. Na de Tweede Wereldoorlog werden de Verenigde Staten de vertegenwoordiger van democratie en kapitalisme in de wereld. Ze waren de tegenstander van de Sovjet-Unie tijdens de Koude Oorlog, die eindigde met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de val van het communisme.

De Verenigde Staten zijn de grootste militaire macht en, na China, de grootste economische macht ter wereld. In de internationale politiek spelen de Verenigde Staten een belangrijke rol door hun deelname aan de Verenigde Naties, de NAVO en de Wereldbank. Amerikaanse films, series, boeken en muziek zijn in de hele wereld bekend. De Verenigde Staten zijn een republiek met aan het hoofd een president, anno 2021 Joe Biden.

Geschiedenis

Zie Geschiedenis van de Verenigde Staten voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Koloniale periode

De 13 Engelse kolonies rood gekleurd.

De Verenigde Staten werden oorspronkelijk bewoond door verschillende volkeren, zoals de Cherokee en Navajo. Nadat Christoffel Columbus het continent ontdekt had, begonnen Europese ontdekkingsreizigers het continent te ontdekken. Nadat de Spanjaarden en Portugezen werd dit ook gedaan door de Engelsen, de Fransen, de Zweden, de Denen en de Nederlanders. Tijdens de 16e eeuw begonnen de Engelsen met het stichten van koloniën langs de huidige oostkust. In 1607 werd de kolonie Jamestown gesticht in Virginia en in 1620 stichtten de passagiers van de Mayflower de kolonie Massachusetts Bay. In 1733 werd Georgia als laatste Engelse kolonie gesticht, waardoor er 13 koloniën waren. Het westen van de Verenigde Staten was in handen van Spanje, net als Florida, terwijl de Fransen het gebied tussen New Orleans en Canada in handen hadden. De Zweden en Denen stichtten ook koloniën langs de oostkust, maar deze waren niet heel succesvol. De Nederlanders hadden een kolonie in New York (Nieuw-Nederland), dat later met de Britten werd geruild voor Suriname.

De Britse koloniën hadden elk een eigen bestuur, maar geen gezamenlijk bestuur. De koloniën waren beïnvloedt door de Engelse cultuur, maar begonnen over de jaren heen een eigen cultuur te krijgen. In de koloniën woonden ook veel christelijke stromingen, die niet welkom waren in Engeland. Voorbeelden zijn de katholieken en de puriteinen. De kolonisten woonden voornamelijk langs de kusten, aangezien de binnenlanden door de inheemse Amerikanen bewoond werden. De relatie tussen de kolonisten en inheemse Amerikanen verschilde per volk. Met sommigen waren er goede banden, terwijl met andere volkeren oorlog werd gevoerd. Hierdoor mochten de kolonisten zich niet vestigen over de Appalachen. Ondertussen moesten de kolonisten belasting betalen aan Engeland, maar werden niet vertegenwoordigt in het Brits parlement. Gedurende de 18e eeuw wilden de Amerikanen vertegenwoordiging in het Brits parlement, aangezien de belastingen verhoogd konden worden zonder dat ze hierover konden meebeslissen. Aangezien de Britten geld nodig hadden voor hun oorlogen, werden de belastingen aan het einde van de 18e eeuw ook erg verhoogd. Dit zorgde voor veel spanningen.

Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog

Zie Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
De Verenigde Staten verklaren zichzelf onafhankelijk

De spanningen liepen zo hoog op dat in Boston de kolonisten Engelse thee in de haven gooiden (de Boston Tea Party). De Britten traden hier hard tegenop, wat tot woede leidde in alle 13 koloniën. De regeringen van de 13 koloniën kwamen samen en keurden het Britse ingrijpen af. Uiteindelijk waren de spanningen zou hoog dat de 13 koloniën zich onafhankelijk verklaarde met de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring in 1776. De Britten wilden hun kolonies niet verliezen en dit leidde tot een oorlog. De Amerikanen waren ook geïnspireerd door de waarden van de Verlichting, zoals vrijheid, gelijkheid en democratie. Hun leger werd aangevoerd door generaal George Washington. De Amerikanen werden gesteund door Frankrijk en in mindere mate door Spanje en Nederland.

George Washington steekt de Delaware over.

De oorlog werd tegen alle verwachtingen in gewonnen door de Amerikanen. De Britten erkenden de Amerikaanse onafhankelijkheid in 1783, waardoor de oorlog was afgelopen. Na de oorlog was de vraag wat er met de 13 koloniën moest gebeuren. De 13 koloniën hadden dezelfde cultuur, spraken dezelfde taal en waren alle 13 voorstander van de waarden van de verlichting. Toch wilden de koloniën zich eigenlijk niet verenigen in één land, aangezien men geen nieuwe overheerser wilde. Aan de andere kant was men bang dat als men dit niet deed er oorlogen zouden uitbreken tussen de koloniën. Ook was men bang voor een nieuwe Britse aanval. Omdat men samen sterker stond besloot men een nieuw land op te richten; de Verenigde Staten van Amerika. George Washington werd gevraagd om koning te worden, maar wees dit af. De Verenigde Staten zouden een republiek worden met een gekozen staatshoofd en verkiezingen eens in de vier jaar. Voor die tijd was dit erg bijzonder, aangezien bijna ieder land een monarchie was. Uiteindelijk besloot men een gezamenlijke grondwet te maken. Tijdens de eerste verkiezingen werd Washington verkozen tot de eerste Amerikaanse president.

Tot aan de Burgeroorlog

De groei van de Verenigde Staten per jaar

De jaren na de Onafhankelijkheidsoorlog stonden vooral in het teken van het opbouwen van de Verenigde Staten. Hierbij waren er twee groepen. Als eerste waren er de federalisten onder leiding van Alexander Hamilton en John Adams, die een sterke gezamenlijke overheid wilden. Als tweede waren er de Democratisch-Republikeinen onder leiding van Thomas Jefferson, die dit niet wilden. De federalisten steunden de Britten, terwijl de democratisch-republikeinen de Fransen steunden. Tussen de twee groepen was veel ruzie, bijvoorbeeld waar de hoofdstad zou komen. Uiteindelijk besloten Hamilton en Jefferson om de hoofdstad Washington D.C. te bouwen, dat kort na de dood van Washington af was. Na twee termijnen besloot Washington zich niet herkiesbaar te stellen, waarna John Adams tot president verkozen werd. Adams werd vervangen door Jefferson in 1801, waarna de Federalistische Partij verdween.

President Jefferson kocht een groot stuk grond van Frankrijk, de aankoop van Louisiana, waardoor het grondgebied van de Verenigde Staten verdubbelde. Tijdens de eerste helft van de 19e eeuw waren er twee belangrijke onderwerpen; de uitbreiding van de Verenigde Staten en de slavernij. Jeffersons opvolger James Madison poogde de Britse kolonie Canada te veroveren, wat zorgde voor de Oorlog van 1812. Onder president James Monroe herstelde de rust en werd de Missouri-compromis gesloten.

Frederick Douglass, een voormalige slaaf en abolitionist

Deze compromis zorgde ervoor dat voor iedere nieuwe slavenstaat een nieuwe vrije staat moest toetreden en omgekeerd. Monroe voerde ook de Monroedoctrine in, wat betekende dat de Verenigde Staten zich alleen met buitenlandse politiek op het Amerikaans continent zou bemoeien. Hierdoor wisten de Verenigde Staten buiten buitenlandse conflicten te blijven voor de rest van de 19e eeuw. Onder president Andrew Jackson werd Florida aangekocht. Jackson was de eerste gewone man, die tot president werd verkozen, en is de oprichter van de Democratische Partij. Jackson trok veel macht naar zich toe, waardoor zijn tegenstanders de Whig Party oprichtten. Tijdens de Amerikaans-Mexicaanse Oorlog wisten de Verenigde Staten hun grondgebied tot aan de westkust uit te breiden.

Na deze oorlog ontstonden veel spanningen tussen voor- en tegenstanders van de slavernij. Tegenstanders wilden de slavernij niet uitbreiden naar nieuwe staten, terwijl voorstanders dit wel wilden. Sommige tegenstanders wilden de slavernij zelfs helemaal afschaffen. De Noordelijke Staten waren fel anti-slavernij, terwijl de Zuidelijke Staten van de slavernij afhankelijk waren. In de compromis van 1850 werd besloten dat iedere staat zelf mocht beslissen of hij de slavernij toestond of niet. Dit leidde tot gevechten tussen voor- en tegenstanders, zoals Bleeding Kansas. Tegen 1860 liepen de spanningen zou hoog op dat slavenstaten zich dreigden af te scheiden. De Democraten, die vooral in het zuiden sterk waren, waren voorstander van de slavernij, terwijl de nieuwe Republikeinse Partij juist tegen de slavernij was en in het noorden sterk was.

Burgeroorlog en latere 19e eeuw

     Verenigde Staten (Unie)
     Slavenstaten, die bij de Unie bleven.
     Geconfedereerde Staten (Confederatie)
     Territoria (bleven grotendeels bij de Unie)

De verkiezing van Abraham Lincoln in 1860 leidde ertoe dat de zuidelijke slavenstaten zich afscheidden. Deze slavenstaten gingen de Geconfedereerde Staten van Amerika (de Confederatie) vormen, met Jefferson Davis als hun president. Lincoln zag dit al ongrondwettelijk en besloot het zuiden niet te erkennen. Het zuiden besloot hierop in de aanval op Fort Sumter een Amerikaans fort in te nemen, dat op hun grondgebied lag. Lincoln zag dit als aanval op de Verenigde Staten en verklaarde de Confederatie de oorlog in 1861. Het zuiden leek de oorlog eerst te winnen, maar na de slag bij Gettysburg kreeg het noorden de winnende hand. Op 9 april 1865 gaf de zuidelijke generaal Robert E. Lee zich over aan de noordelijke generaal Ulysses S. Grant, wat gezien wordt als het formele einde van de oorlog. President Lincoln had ondertussen de slavernij afgeschaft. Lincoln wilde het zuiden heropbouwen, industrie maken in het zuiden, gelijke rechten en stemrecht voor Afro-Amerikanen en voormalige slaven en slavenhouder compenseren. Lincoln werd 5 dagen na het einde van de oorlog vermoord door John Wilkes Booth. Hij werd opgevolgd door Andrew Johnson, die helemaal geen gelijke rechten voor Afro-Amerikanen en het zuiden moest zo snel mogelijk weer opgenomen worden in de Verenigde Staten. Johnson kreeg conflicten met het Amerikaans Congres en was de eerste president tegen wie een afzettingsprocedure werd gestart; die op één stem verschil faalde.

Schilderij uit de Gilded Age

Onder president Ulysses S. Grant begon de Reconstructie vorm te krijgen. Afro-Amerikanen werden Amerikaans staatsburger en kregen stemrecht. Het zuiden stond onder militaire bezetting, wat zorgde voor veel woede in het zuiden. President Rutherford B. Hayes besloot de Reconstructie in 1877 af te schaffen, om president te worden. Hierna ging de status van Afro-Amerikanen achteruit. In het zuiden werd de rassensegregatie ingevoerd en de Jim Crow-wetten. Afro-Amerikanen werden onderdrukt, kregen te maken met racisme, discriminatie en geweld en leefden gescheiden van blanke Amerikanen. In het noorden was er veel corruptie. Hoewel de industrie in het noorden groeide en de Verenigde Staten op weg waren het rijkste land ter wereld te worden, was er nog steeds veel armoede. Deze periode wordt de Gilded Age genoemd. President William McKinley zorgde ervoor dat Hawaï (voorheen een onafhankelijk koninkrijk), werd ingenomen. Ook vond de Spaans-Amerikaanse Oorlog in 1898 plaats, waardoor de Amerikanen de gebieden Puerto Rico, Guam en de Filipijnen kregen. Eerder werd in 1867 al Alaska van de Russen gekocht (aankoop van Alaska). Door alle industriële ontwikkelingen werden veel uitvindingen gedaan, ontstonden universiteiten en musea en waren er superrijke industriëlen. Halverwege de 19e eeuw kwam de immigrantenstroom op gang. Miljoenen mensen uit andere delen van de wereld, zoals Scandinavië, Duitsland, Zuid- en Oost-Europa, Rusland, China en Japan, kwamen als arbeiders in de vele fabrieken werken. De VS telden in 1860 nog een bevolking van 36.000.000 mensen, in 1920 waren dat er al 105.000.000! Dit betekende een nog grotere vooruitgang van de industrie.

Eerste helft van de 20e eeuw

De strijd voor vrouwenrechten in de Progressive Era

Onder president Theodore Roosevelt ging de overheid zich meer bemoeien met de economie. Zo werden er verschillende wetten over arbeidsomstandigheden, lonen en de kwaliteit van producten ingevoerd. In dezelfde tijd kwamen er ook meer vrouwen op voor gelijke rechten. Zij wilden vooral meer zelfstandigheid en stemrecht. Vrouwen kregen in 1920 algemeen stemrecht. Ook streden veel mensen voor het verbieden van alcohol, aangezien alcoholmisbruik een gigantisch probleem was. Tussen 1920 en 1933 was alcohol verboden in de Verenigde Staten tijdens de zogeheten drooglegging. Deze periode noemen we de Progressive Era, maar inheemse Amerikanen, migranten en Afro-Amerikanen werden onderdrukt. In de jaren 20 kwam een nieuwe versie van de Ku Klux Klan (KKK) op en werd de rassensegregatie strenger. Veel Afro-Amerikanen vluchtten uit het zuiden naar de industriesteden in het noorden, waar rellen uitbraken.

De Verenigde Staten waren sinds 1900 de grootste economische macht ter wereld en hadden het Verenigd Koninkrijk ingehaald. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd duidelijk dat de Verenigde Staten ook een grote militaire macht waren. De Verenigde Staten verklaarden Duitsland in 1917 de oorlog en mede door Amerikaanse steun wisten de Geallieerden de oorlog te winnen. President Woodrow Wilson stelde hierna voor om de Volkerenbond, de voorloper van de Verenigde Naties op te richten, hoewel de Verenigde Staten zelf geen lid waren. Na de Eerste Wereldoorlog was er eerst een periode van relatieve welvaart, de Roaring twenties.

Winston Churchill (VK), Franklin D. Roosevelt (VS) en Jozef Stalin (Sovjet-Unie) tijdens de confederentie van Jalta

Iedereen was blij dat de oorlog voorbij was en de periode staat daarom ook bekend om zijn luxe, feesten en de periode waarin radio en film groot werden. Deze periode eindigde echter met de beurskrach van 1929, waarbij de koersen instortten. De Verenigde Staten kwamen in een diepe economische crisis, de Grote Depressie. Uiteindelijk werd Franklin D. Roosevelt tot president verkozen. Roosevelt zorgde met zijn New Deal voor economische veranderingen en probeerde de armoede op te lossen. Pas na de Tweede Wereldoorlog zou de economie weer op het oude niveau zijn.

Hoewel Roosevelt de Verenigde Staten aanvankelijk uit de Tweede Wereldoorlog wilden houden, veranderde dit na de aanval op Pearl Harbor in 1941. De Verenigde Staten verklaarden zowel nazi-Duitsland als Japan de oorlog en vocht samen met de Sovjet-Unie, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Mede door de hulp van de Amerikanen werd nazi-Duitsland verslagen in mei 1945. In augustus 1945 gooiden de Amerikanen twee atoombommen op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki; de enige keer dat het wapen tijdens oorlogsvoeren is gebruikt. Dit zorgde ervoor dat Japan zich overgaf, waardoor ook de oorlog in Azië voorbij was. De Verenigde Staten stichtten vervolgens de Verenigde Naties, waarvan het land zelf ook lid werd, om internationale conflicten op te lossen. Roosevelt heeft nooit het einde van de oorlog meegemaakt, aangezien hij al was overleden. Tijdens de oorlog zijn honderdduizenden Amerikaanse soldaten om het leven gekomen.

Koude Oorlog

Zie Koude Oorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
De maanlanding in 1969

Harry S. Truman werd de nieuwe president. Onder Truman brak een nieuw conflict uit, de Koude Oorlog. De Verenigde Staten waren een kapitalistisch land, terwijl de Sovjet-Unie communistisch was. De Koude Oorlog was een strijd tussen de twee landen, tussen het communisme en het kapitalisme. Truman wilde de uitbreiding van het communisme stoppen, wat leidde tot nieuwe conflicten. Tijdens de Koude Oorlog zouden de twee mogendheden nooit direct met elkaar vechten, maar altijd via andere conflicten en oorlogen. Zijn opvolger Dwight D. Eisenhower sprak zich ook fel uit tegen communisme. Ondertussen nam de welvaart toe in de Verenigde Staten en mensen kregen auto's en televisies. Voor de Verenigde Staten waren de West-Europese landen, Japan en Latijns-Amerika de belangrijkste bondgenoten. Via de Marshallhulp steunden de Verenigde Staten de heropbouw van West-Europese landen. Na Eisenhower werd de jonge John F. Kennedy tot president gekozen. Kennedy was van een jongere generatie en wilde de Verenigde Staten veranderen. Net als zijn voorganger was Kennedy hard tegen het communisme. Tijdens de Cubacrisis van 1961 kwam de wereld nog nooit zo dicht bij een Derde Wereldoorlog. De Verenigde Staten en Sovjet-Unie waren namelijk bezig met een wapenwedloop en hadden meer dan genoeg wapens om de wereld te vernietigen.

Martin Luther King Jr. spreekt de woorden I have a Dream

Kennedy sprak zich onder meer uit voor gelijke rechten voor alle Amerikanen. In voornamelijk het zuiden van de Verenigde Staten hadden Afro-Amerikanen nog te maken met veel discriminatie, racisme en de rassensegregatie. De uitspraak Brown v. Board of Education in 1955 zorgde voor een einde van de rassensegregatie op scholen, maar niet iedereen was het hiermee eens. De Afro-Amerikaanse vrouw Rosa Parks weigerde haar plek in de bus op te geven aan een blanke man. Tijdens de jaren 60 namen de protesten voor het einde van de rassensegregatie toe, mede door Malcolm X en Martin Luther King Jr. Kennedy wilde de rassensegregatie afschaffen, stemmen makkelijker maken en strenger optreden tegen racisme en discriminatie. Hij werd echter vermoord op 22 november 1963 in Dallas. De moord op Kennedy zorgde voor een stroom van jongerenculturen, zoals de hippies, de Stonewall-rellen en Woodstuck in 1969. President Lyndon B. Johnson maakte het werk van Kennedy af. Onder hem werd de rassensegregatie afgeschaft, wat leidde tot een nieuwe opkomst van de KKK en rellen. Ook verklaarde hij de oorlog aan armoede en voerde veel sociale zekerheid in. Johnson was onpopulair geworden door de Vietnamoorlog, waardoor Richard Nixon hem opvolgde.

Richard Nixon vertrekt kort na zijn aftreden

Nixon zorgde voor het einde van de oorlog en ook werd de stemleeftijd verlaagd naar 18 jaar. Onder Nixon zouden jongerenculturen doorgaan. Het gebruik van drugs was populair onder jongeren, waardoor Nixon zijn strijd tegen drugs begon. Nixon was ook vrij onpopulair, maar wist zijn herverkiezing te winnen door gevoelige informatie te stellen uit het kantoor van de Democratische Partij. Dit kwam uit en staat bekend als het Watergateschandaal. Dit schandaal zorgde ervoor dat Nixon moest aftreden. Gerald Ford gaf hem een pardon. President Jimmy Carter wilde het vertrouwen in de overheid herstellen, maar onder hem viel de economie stil en mislukte veel buitenlandse missies. Dit veranderde toen de Republikein Ronald Reagan president werd. Reagan was een fel tegenstander van communisme en was hard tegen de Sovjet-Unie, maar wist ook deals met hun te sluiten (onder andere over het controleren van kernwapens). Reagan begon vervolgens met bezuinigen op sociale zekerheid, waardoor de belastingen verlaagd konden worden. Op hetzelfde moment gaf de Amerikaanse overheid veel geld uit aan het leger. Hierdoor steeg de staatsschuld enorm en werd de economische ongelijkheid groter. Toch was Reagan enorm populair, aangezien hij de economie aan de praat kreeg. Reagan wist de Verenigde Staten weer een wereldmacht te maken. Reagan werd opgevolgd door George H.W. Bush, die een verklaring sloot met Sovjetleider Michail Gorbatsjov in 1989. Hierdoor was de Koude Oorlog afgelopen; de Sovjet-Unie viel twee jaar later uiteen.

Sinds 1991

De Twin Towers storten in op 11 september 2001

De val van het communisme betekende een overwinning voor de Verenigde Staten. President Bill Clinton wilde alle Amerikanen gezondheidszorg, maar de Republikeinse meerderheid maakte dit onmogelijk. De staatsschuld was te hoog, dus Clinton begon met deze af te lossen. De jaren 90 onder Bill Clinton wordt gezien als een periode van economische groei, maar ook een periode van vele schandalen. Tegen Clinton werd zelfs een afzettingsprocedure gestart; al faalde deze. Na de omstreden verkiezingen van 2000 werd George W. Bush gekozen als president, hoewel Al Gore meer stemmen had. Op 11 september werden de Verenigde Staten opgeschrikt door een een reeks aanslagen op het Pentagon in Washington D.C. en de Twin Towers in New York City. De aanslagen waren gepleegd in opdracht van Osama bin Laden. Bush begon hierna zijn strijd tegen terrorisme en viel onder andere Afghanistan en Irak binnen. De oorlog maakte Bush enorm onpopulair. Ook kreeg hij kritiek vanwege orkaan Katrina in 2005 en onder hem vond in 2007 de Kredietcrisis plaats.

In 2008 kozen de Amerikanen Barack Obama tot eerste Afro-Amerikaanse president. Obama wilde veel veranderingen, waaronder gezondheidszorg voor iedereen, maar kreeg weinig voor elkaar. Over Obama wordt erg verschillend gedacht. Onder hem nam de samenwerking tussen beide partijen af en werd er minder bereikt. In 2016 stelde Hillary Clinton zich als eerste presidentskandidaat voor een grote Amerikaanse partij verkiesbaar, maar verloor van Donald Trump. Trump is waarschijnlijk een van de meest omstreden presidenten ooit. Sommige mensen zien hem als de beste president ooit, terwijl andere mensen hem als de slechtste president ooit zien. Onder Trump braken er veel protesten uit van Black Lives Matter, maar ook extreemrechtse organisaties. In 2020 werden de Verenigde Staten hard geraakt door de coronapandemie. Tijdens de verkiezingen dat jaar verloor Trump van Joe Biden na een spannende verkiezing, hoewel Trump claimde dat de verkiezingen vals waren.

Bevolking

In de Verenigde Staten leefden in 2023 naar schatting 335.136.000 mensen. Hierna zijn de Verenigde Staten na China en India het meest bevolkte land ter wereld. De bevolking van de Verenigde Staten groeit nog steeds een beetje, vooral door immigratie. De gemiddelde levensverwachting is 77,8 jaar, met 75 jaar voor mannen en 80 jaar voor vrouwen. De Verenigde Staten zouden zonder immigratie met vergrijzing te maken hebben. Dit heeft te maken met het feit dat steeds meer Amerikanen besluiten geen of minder kinderen dan vroeger te krijgen. De bevolking is niet gelijk verspreid, waarbij de meeste Amerikanen in de steden aan de kusten wonen. Californië en Texas zijn de meest bevolkte staten en Wyoming de minst bevolkte. New York City is de meest bevolkte stad. Buiten de Verenigde Staten leven nog zo'n 9 miljoen Amerikanen. Het grootste gedeelte hiervan woont in Mexico, Canada, India, Duitsland en de Filipijnen.

In de Amerikaanse samenleving speelt religie een grote rol in vergelijking met andere westerse landen. De reden hiervoor is dat de Verenigde Staten met meer economische ongelijkheid te maken hebben. Sinds de jaren 80 zijn de prijzen harder gestegen dan het minimuminkomen. Daarnaast zijn de rijken ook steeds rijker geworden. In 2019 leefde zo'n 11% van de bevolking in armoede. Sinds de jaren 60 is dit percentage gedaald. Toch is het verschil in inkomen toegenomen. Dit leidde in 2011 tot massale protesten door de Occupybeweging, die zich inzet voor meer belasting voor de rijke 1% van de bevolking. Aan de andere kant is er ook de Tea Party-beweging, die juist de belastingen voor iedereen wil verlagen. Over het algemeen leven niet-blanke minderheden, zoals Afro-Amerikanen en Latino's, vaker in armoede dan blanke Amerikanen. De sociale zekerheid in de Verenigde Staten is minder uitgebreid dan in veel Europese landen. Dit komt doordat veel Amerikanen erg gesteld zijn op individualisme en vrijheid. Ook is er een groot wantrouwen tegenover de overheid, dat ook leidt tot complottheorieën. Zelfvoorziening wordt erg belangrijk gezien, maar ook gemeenschapsgevoel is belangrijk. In plaats van de overheid wordt in de Verenigde Staten verwacht dat familie, vrienden of buren voor ziek of oud persoon zorgen.

Een bekend begrip in de Amerikaanse samenleving is de American Dream (Amerikaanse droom). Dit idee houdt in dat arm iemand van lagere klasse zich kan opwerken tot de directeur van een bedrijf of miljonair. Men zou door hard te werken een droom kunnen uitwerken. In werkelijkheid is de American Dream door economische ongelijkheid steeds moeilijker te verwezenlijken. Sommigen zeggen zelfs dat de American Dream niet bestaat. Het mislukken van iemands droom wordt als iemands eigen schuld gezien.

Bevolkingsgroepen

De Verenigde Staten een multiculturele samenleving met veel verschillende bevolkingsgroepen:

  • Blanke Amerikanen, die Europese voorouders hebben (voornamelijk uit Groot-Brittannië). Hieronder vallen ook Italiaanse, Oost-Europese en Ierse Amerikanen. Veel van hen bestaat uit de nakomelingen van de Europese kolonisten.
  • Afro-Amerikanen, die Afrikaanse voorouders hebben. Een deel van de Afro-Amerikanen zijn de nakomelingen van voormalige slaven, terwijl een ander deel door immigratie naar de Verenigde Staten zijn gekomen.
  • Latino's of hispanics, die uit Latijns-Amerikaanse landen komen. Het grootste gedeelte komt uit Mexico, Cuba en de landen van Midden-Amerika. Zij leven vooral in het zuiden van de Verenigde Staten, zoals Californië, Florida en Texas.
  • Inheemse Amerikanen (verouderd: Indianen), die al oorspronkelijk in de Verenigde Staten leefden. Deze bestaan uit verschillende volkeren, zoals de Cherokee en de Navajo. In Alaska gebruikt men echter de benaming Alaska Native voor deze groep.
  • Aziatische Amerikanen, die Aziatische voorvaderen hebben. Deze kwamen in de tweede helft van de 19e eeuw naar de Verenigde Staten. Aziatische Amerikanen zijn de grootst groeiende bevolkingsgroep.
  • Hawaïaanse of Pacifische Amerikanen, die van Hawaï of de eilanden in de Stille Oceaan komen. Het grootste deel van hen wordt in de staat Hawaï en de gebieden Amerikaans-Samoa, de Noordelijke Marianen en Guam.

Religie

Washington National Cathedral

In de Verenigde Staten is er vrijheid van religie en is er een scheiding tussen religie en staat. In vergelijking met andere westerse landen zijn de Verenigde Staten religieuzer. Het christendom is de grootste religie. 42% van de Amerikanen is protestants, maar er zijn veel verschillende protestantse stromingen in de Verenigde Staten. Zo is er het methodisme, het baptisme en het escopalisme. Het aantal protestantse religies krimpt vandaag de dag. 21% van de Amerikanen is katholiek en 2% behoort tot de christelijke minderheid van de mormonen. De mormonen zijn een vrij strenge christelijke stroming, die tussen 1820 en 1830 ontstond. De mormoonse kerk is gevestigd in Salt Lake City in Utah. 28% van de Amerikanen hebben geen religie. Zij geloven niet in een God of hangen geen specifieke religie aan. Kleinere geloven zijn het jodendom, de islam, het boeddhisme en het hindoeïsme. Ondanks het feit dat de Verenigde Staten officieel een land is met godsdienstvrijheid, speelt het christendom een grote rol sinds de jaren 1950. Zo is het motto van de Verenigde Staten In God we trust en spelen christelijke tradities een grote rol in de Verenigde Staten.

Veel inheemse Amerikanen geloven in inheemse geloven, maar dit is een kleine minderheid. Daarnaast zijn er nog kleinere geloven zoals het pastafarisme (Kerk van het Heilige Spaghettimonster), wicca en scientology.

Taal

De inheemse talen van de Verenigde Staten tijdens de vroege Europese kolonisatie. Veel van deze talen zijn tegenwoordig uitgestorven of bedreigd.

Officieel hebben de Verenigde Staten geen officiële bestuurstaal, aangezien dit nergens staat vastgesteld. Toch wordt Engels als de landstaal gezien, aangezien de Amerikaanse overheid in het Engels werkt. In de Verenigde Staten wordt het Amerikaans-Engels gesproken, dat verschilt van het Brits-Engels qua spelling en woordenschat. In individuele staten en gebieden hebben allemaal ook het Engels erkent als officiële taal. In Puerto Rico en de staat New Mexico is daarnaast nog het Spaans officieel, in de staat Louisiana is het Frans officieel, de staat Hawaï heeft het Hawaiaans officieel erkent en de staat Alaska erkent naast het Engels nog 20 inheemse talen. Daarnaast worden in de staten Maine, Vermont en New Hampshire nog door een minderheid Frans gesproken en in North en South Dakota door een minderheid Duits gesproken. In de staat Pennsylvania wordt door de Amish Pennsylvania-Duits gesproken. Aan de Mexicaanse grens zijn er veel Spaanstalige minderheden, net als in de staat Florida. Andere immigrantentalen zijn Chinees, Koreaans, Vietnamees, Russisch, Perzisch en Thai.

In veel staten worden ook inheemse talen erkent, zoals Cherokee en Navajo. Doordat Engels de belangrijkste taal in de wereld is, kunnen veel Amerikanen geen andere vreemde taal. De meeste Amerikanen spreken Spaans als tweede taal en daarna volgt het Frans.

Onderwijs

Een van de gebouwen van de Harvard University, een de bekendste Amerikaanse universiteiten.

In de Verenigde Staten kan het onderwijs verdeeld worden in drie soorten scholen. Er zijn openbare scholen (waar 87% van de scholieren naartoe gaat), privéscholen (10%) en thuisonderwijs (3%). Openbare scholen worden betaald door de overheid van de staten en de federale overheid. De staten zetten zelf de eindtermen op. Hierdoor er een verschil in kwaliteit tussen de verschillende staten. Privéscholen en thuisonderwijs moeten door de staten worden goedgekeurd. Kinderen worden verdeeld in klassen. Tussen 5 en 6 jaar zitten kinderen in de zogeheten Kindergarten (kleuterschool). Hierna gaan ze naar de basisschool (elementary school), vervolgens de junior high school en daarna high school (middelbare school). Aan het einde zijn de leerlingen 18 als ze van school gaan. Tussen 7 en 18 zijn er 12 leerjaren, die klassen genoemd worden. Na hun high school gaan veel leerlingen naar de universiteit of een college (soort van hogeschool). Veel leerlingen kunnen dit niet betalen, aangezien hoger onderwijs in de Verenigde Staten duurder is dan in Europa. Hierdoor nemen veel leerlingen een lening. Leerlingen die goed in sport of kunst zijn, kunnen een studiebeurs krijgen. Deze studiebeurs vergoedt de kosten gedeeltelijk of zelfs helemaal. De Verenigde Staten hebben de beste universiteiten ter wereld. Voorbeelden zijn Yale, Harvard en andere Ivy League-scholen.

Anders dan in Nederland en België zijn er in de Verenigde Staten geen scholen met een religieuze grondslag van de overheid. De religieuze scholen die er zijn, zijn privéscholen. Dit heeft te maken met de scheiding tussen kerk en staat in de Verenigde Staten. In de gehele Verenigde Staten is de taal van uitleg Engels met uitzondering van Puerto Rico, waar dit Spaans is. Spaans wordt vaak als vreemde taal geleerd in de rest van de Verenigde Staten.

Gezondheidszorg

Vaak wordt gedacht dat in de Verenigde Staten geen landelijke gezondheidszorg bestaat, die door de overheid wordt gefinancierd. Dit fout, aangezien dit wel bestaat door programma's als Medicare en Mediaid. Maar, in vergelijking met veel andere westerse landen is het Amerikaans gezondheidssysteem door de overheid minder uitgebreid. Hierdoor wordt meer geregeld door de verzekeringsmaatschappijen. In de Verenigde Staten is men ook niet verplicht om een zorgverzekering te hebben. Veel mensen met een laag inkomen of een chronische ziekte hebben hierdoor geen verzekering. De kosten van gezondheidszorg zijn ook vaak duurder dan in Europa. Aan de andere kant hebben de Verenigde Staten wel veel vernieuwingen in de gezondheidszorg. Zo zijn er behandelingen mogelijk voor bepaalde ziekten die in Europa niet mogelijk zijn. In de Verenigde Staten gaat er al jarenlang de discussie om een landelijke, verplichte zorgverzekering te maken, aangezien dit een hoop geld zou besparen en de zorg voor iedereen toegankelijk zou maken. Veel Amerikanen zijn hier echter tegen. In 2010 werd de Affordable Care Act (beter bekend als Obamacare) door het Amerikaans Congres aangenomen. Deze wet zorgt voor een zorgverzekering voor mensen die dit anders niet kunnen betalen.

De kwaliteit van de gezondheidszorg verschilt erg per staat, aangezien de staten hier verantwoordelijk voor zijn. De staat Vermont is de enige staat met een verplichte zorgverzekering vergelijking met in Europa.

Geografie

Bestuurlijke indeling

Zie Lijst van staten en territoria van de Verenigde Staten voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De staten van de Verenigde Staten

Overzeese gebieden

Federaal district


Landschap

De Great Plains

De staten op het vasteland van de Verenigde Staten worden de 48 aaneengesloten staten genoemd, aangezien ze alleemaal aan minstens één andere staat grenzen. Alaska en Hawaï zijn hierdoor de enige staten die niet aan een andere staat grenzen. De 48 aaneengesloten staten kunnen weer verdeeld worden in zeven gebieden. In het westen is er de Pacific Coast Range aan de Stille Oceaan. Dit is een kustgebergte, waardoor kust hier erg bergachtig is. Ten oosten van de Pacific Coast Range liggen de Rocky Mountains, die ook van het noorden naar het zuiden lopen. De Rocky Mountains zijn het hoogste gebergte van Verenigde Staten met Mount Elbert als hoogste punt. Tussen de Rocky Mountains en de Mississippi liggen de Great Plains die ook wel bekend staan als de prairi's. Veel landbouwproducten komen uit dit gebied. De Mississippi-vlakte in het zuiden is ook een belangrijk landbouwgebied voor bijvoorbeeld katoen. Dit gebied bestaat uit laagland en heeft ook te make met veel moerassen en meren. In het noordoosten ligt de streek New England, dat een kleinschalig landbouwgebied is. In het zuiden hiervan ligt de Amerikaanse oostkust, die grenst aan de Atlantische Oceaan. Hier vindt men veel grote steden. Ten westen van deze streek liggen de Appalachen.

De Grand Canyon

Aan de grens met Canada liggen de zogeheten Grote Meren, waaronder het Michiganmeer, het Ontariomeer en het Eriemeer. Hier vindt men ook de Niagarawatervallen. Op het Michiganmeer na worden alle meren gedeeld tussen Canada en de Verenigde Staten. De grens in het zuiden wordt gevormd door de Rio Grande. De Mississippi is de grootste en belangrijkste rivier in de Verenigde Staten (en Noord-Amerika). Deze rivier mondt uit in de Golf van Mexico. Andere belangrijke rivieren zijn de Missouri, de Yukon, de Colorado, de Arkansas en de Columbia River. De rivieren kunnen grote delen wegslijten uit het land zo ontstaan vele kloven in de VS. Een voorbeeld daarvan is de Grand Canyon, die is al flink weggesleten door de Colorado.

Alaska heeft in het noorden te maken met toendra's, waardoor het grootste gedeelte van de bevolking in het zuiden woont. De kust van Alaska heeft veel inhammen en eilanden. Alaska staat bekend om zijn grote bosgebieden, maar ook vanwege zijn rijkdom in grondstoffen, zoals aardolie, goud en andere metalen. Hawaï bestaat uit meerdere eilanden in de Stille Oceaan en ligt als enige staat niet in Noord-Amerika, maar in Oceanië. Hawaï staat bekend om zijn tropische landschappen, maar ook vanwege zijn vulkanen. Hawaï heeft het hoogste aantal actieve vulkanen van alle Amerikaanse staten.

Steden

25 grootste Amerikaanse steden

New York City
New York City
Chicago
Chicago
Saint Mary's Basilica001.jpg
Phoenix
Casa Rio in San Antonio.jpg
San Antonio

 Nummer Stad Inwoners Staat/district

Los Angeles
Los Angeles
Houston
Houston
North facade of College Hall, Penn Campus.jpg
Philadelphia
Balboa Park, San Diego, CA, USA - panoramio (9).jpg
San Diego

1 New York City 8.804.190 New York
2 Los Angeles 3.979.576 Californië
3 Chicago 2.693.976 Illinois
4 Houston 2.320.268 Texas
5 Phoenix 1.680.992 Arizona
6 Philadelphia 1.584.064 Pennsylvania
7 San Antonio 1.547.253 Texas
8 San Diego 1.423.851 Californië
9 Dallas 1.343.573 Texas
10 San Jose 1.021.795 Californië
11 Austin 978.908 Texas
12 Jacksonville 911.507 Florida
13 Fort Worth 909.585 Texas
14 Columbus 898.553 Ohio
15 Charlotte 885.708 North Carolina
16 San Francisco 881.549 Californië
17 Indianapolis 876.384 Indiana
18 Seattle 753.675 Washington
19 Denver 727.211 Colorado
20 Washington D.C. 705.749 District of Columbia
21 Boston 692.600 Massachusetts
22 El Paso 681.728 Texas
23 Nashville 670.820 Tennessee
24 Detroit 670.031 Michigan
25 Oklahoma City 655.057 Oklahoma

Klimaat

New Orleans na de orkaan Katrina in 2005

De Verenigde Staten hebben veel verschillende soorten klimaten. Het zuidwesten heeft een woestijnklimaat, waar weinig neerslag valt. Dit is de staten Arizona en het zuiden van Californië. Het noordwesten heeft een zeeklimaat met koele zomers en zachte winters. Meer naar het oosten liggen de Rocky Mountains met een hooggebergteklimaat. Hier is het over het algemeen erg koud en valt veel sneeuw. Ten oosten ligt een steppeklimaat, dat ook erg droog is. Het noordoosten van de Verenigde Staten hebben een landklimaat tot een gematigd zeeklimaat. Afhankelijk van het gebied heeft men zachte tot zware winters met koele zomers. Het zuidoosten heeft een subtropisch klimaat waarin vaak niet tot nauwelijks sneeuw valt. Alaska heeft in het zuiden een landklimaat en in het noorden een toendraklimaat en poolklimaat. Hawaï heeft een tropisch klimaat.

Daarnaast hebben de Verenigde Staten nog met extreme weersomstandigheden hebben. Zo zijn er nog het hele land zware onweersbuien met grote hagelstenen, zware windstoten en harde regen. In het zuidoosten zijn er vaak orkanen. Orkanen zijn enorme windhozen met veel regen en hoge windsnelheden, die ontstaan op de oceaan en vervolgens naar het landgaan. Als zij aan land komen lossen ze vrij snel op, maar ze kunnen wel veel schade veroorzaken. Vooral Florida en de staten aan de Golf van Mexico hebben hier last van. Hoewel veel gebouwen zijn aangepast om orkanen te weerstaan en er schadefondsen zijn, kunnen ze wel veel schade veroorzaken. Een bekend voorbeeld hiervan is de orkaan Katrina, die in 2005 zorgde voor een overstroming van de stad New Orleans. Het midden van het land heeft veel te maken met tornado's, dat windhozen zijn op land met een kleiner oppervlak hebben. Het gebied dat hier last van heeft wordt de Dust Bowl genoemd. Tornado's zorgen over het algemeen voor minder schade dan orkanen, aangezien ze een kleiner oppervlak hebben.

Natuur

De Amerikaanse zeearend, het nationale symbool van de Verenigde Staten.

De Verenigde Staten hebben een speciale dienst voor nationale park en andere natuurgebieden, de National Park Service. Deze dienst onderhoudt 423 gebieden, waaronder zo'n 50 nationale parken. Het eerste nationale park in de Verenigde Staten (en in de wereld) is Yellowstone, dat in 1872 gesticht is. Yellowstone is tevens een van de grootste nationale parken. Het park staat bekend om zijn geisers en zijn warme bronnen. Onder het park ligt namelijk een enorm grote vulkaan, die momenteel slaapt. Een ander bekend nationaal park is de Grand Canyon, dat bekend staat om zijn kloven. Deze zijn door de eeuwen geslepen door de rivier de Colorado. Yosemite is ook een bekend nationaal park en is een van de drukst bezochte nationale parken. Andere nationale parken zijn Death Valley, Sequioa, Redwood, Everglades, Great Smoky Mountains en Olympic National Park.

Door de grootste van het land en de veelzijdigheid aan klimaat en landschappen komen er maar liefst 21.717 soorten dieren en planten voor in de Verenigde Staten. De Amerikaanse zeearend is de nationale vogel van de Verenigde Staten en een symbool voor het land. Een deel van de dieren in de Verenigde Staten zijn geïntroduceerd door Europese kolonisten, zoals paarden. Hierdoor komen diersoorten uit Europa nu (in het wild) voor in de Verenigde Staten. Toch zijn er ook veel dieren die enkel in de Verenigde Staten voorkomen. Voorbeelden zijn de wasbeer, de coyote, de grizzlybeer, de Amerikaanse krokodil, het prairihondje, de bizon, de kalkoen en het stinkdier. Daarnaast komen er nog verschillende soorten bevers, vossen, beren, herten, eekhoorns en wolven voor.

Cultuur

Grant Wood - American Gothic - Google Art Project.jpg

Beeldende kunst

De eerste Amerikaanse kunst werd gemaakt door de inheemse inwoners van het land, waarvan veel nog steeds aanwezig is. In de 18e eeuw begon de bloei van de Amerikaanse kunst. Veel schilderijen en beelden stonden in het teken van de onafhankelijkheidsoorlog en de Amerikaanse Revolutie. Zij beeldden belangrijke figuren en monumenten van de revolutie uit. Hierdoor werd een nationaal gevoel teweeggebracht. Hierna kwam de romantiek naar de Verenigde Staten, die als doel had het bijzondere, Amerikaanse landschap uit te beelden. Thomas Cole is een belangrijke schilder van deze Amerikaanse renaissance. Na de Burgeroorlog ging men zich echter meer richten op het realisme, dat alles zo realistisch (als een foto) wilde afbeelden. Het Amerikaanse realisme bleef belangrijk tot aan de 20e eeuw. Het schilderij American Gothic van Grant Wood is een bekend voorbeeld van Amerikaanse, realistische kunst.

Een andere bekende Amerikaanse schilder is Andy Warhol. Warhol is bekend vanwege zijn pop art. Zij schilderij Marilyn Diptych, dat filmactrice Marilyn Monroe uitbeeldt, is wereldberoemd. Thomas Kinkade, ook wel bekend als de lichtschilder wordt vaak de meest gehate Amerikaanse kunstenaar genoemd. Hij schilderde veel afbeeldingen voor puzzels, ansichtkaarten en posters en zijn kunst vaak als kitsch gezien. Toch zijn schilderijen van Kinkade wereldwijd bekend.

Feestdagen

In de Verenigde Staten worden net als in veel westerse landen de christelijke feestdagen gevierd; namelijk Pasen en Kerst. Daarnaast zijn er nog een aantal feestdagen die enkel (of bijna alleen) in de Verenigde Staten gevierd worden, namelijk:

In de Verenigde Staten is het traditie om een pompoen uit te hollen, een gezicht erin te snijden en een kaars erin te zetten tijden Halloween.
Tijdens Thanksgiving Day is het de traditie dat de Amerikaanse president een kalkoen gratie verleent. Deze kalkoen wordt dan niet geslacht.
  • Columbusdag (12 oktober) - op deze dag herdenkt men de aankomst van Christoffel Columbus op het Amerikaanse continent. In sommige delen van de Verenigde Staten herdenkt men echter de inheemse inoners.
  • Groundhog Day (2 februari) - op deze dag zou de bosmarmot uit zijn winterslaap ontwaken. Als de marot uit zijn hol komt en zijn eigen schaduw ziet en terug zou keren in zijn hol, zou de winter nog zes weken duren. Doet hij dit niet, dan is de winter bijna afgelopen.
  • Halloween (31 oktober) - deze feestdag komt oorspronkelijk uit de Verenigde Staten, maar wordt tegenwoordig wereldwijd gevierd. Op deze dag gaan kinderen de deuren verkleed langs om snoep te vragen. Jongeren en jongvolwassenen gaan vaak op deze dag naar Halloweenfeestjes.
  • Independence Day (4 juli) - op deze dag herdenkt men het verklaren van de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten. Op deze dag worden vaak parades, picknicks en barbecues gehouden.
  • Labor Day (5 september) - op deze dag zijn mensen die werken vaak vrij. Dit wordt gezien als het einde van de zomer.
  • Martin Luther Kingdag (derde maandag van januari) - op deze dag eert men de Amerikaanse mensenrechtenactivist Martin Luther King. Op deze dag zijn vaak demonstraties voor vrede, gelijkheid en rechtvaardigheid. Ook houdt men veel vrijwilligersactiviteiten.
  • Memorial Day (laatste maandag van mei) - op deze dag herdenkt men alle overleden Amerikaanse militairen. Veel Amerikanen bezoeken dan een van de militaire begraafplaatsen in de Verenigde Staten. Ook worden de graven voorzien van een Amerikaans vlaggetje.
  • Patriot Day (11 september) - op deze dag herdenkt men de aanslagen op 11 september 2001. Dit is een dag van nationale rouw en is opgedragen aan de slachtoffers van de aanslagen.
  • President's Day (22 februari/12 februari) - op deze dag worden alle Amerikaanse presidenten herdacht, voornamelijk presidenten George Washington en Abraham Lincoln.
  • Thanksgiving Day (vierde donderdag van november) - op deze dag herdenkt men de hulp die de inheemse inwoners gaven aan de pelgrims tijdens hun eerste winter in de Verenigde Staten. Traditioneel wordt de hele familie uitgenodigd voor een diner, waarbij de kalkoen het belangrijkste is.
  • Veterans Day (11 november) - op deze dag herdenkt men alle Amerikaanse veteranen die in oorlogen hebben meegevochten.
  • Juneteenth (17 juni) - op deze dag wordt de bevrijding van de slaven in de Verenigde Staten herdacht. Op de dag vinden veel voorlezingen plaats uit de werken van beroemde Afro-Amerikaanse schrijvers, worden historische gebeurtenissen nagespeeld en vinden veel feesten en markten plaats.

Daarnaast worden er nog buitenlandse feestdagen in de Verenigde Staten gevierd, door het hoge aantal immigranten. In de grote steden wordt vaak de Ierse feestdag St. Patrick's Day (17 maart) gevierd en in het zuidwesten de Mexicaanse feestdag Cinco de mayo (5 mei).

Film

Hollywood staat ook bekend om zijn filmpremieres en awarduitreikingen. De Acamedy Awards (beter bekend als de Oscars) zijn de bekendste awards.

De Verenigde Staten zijn wereldwijd de belangrijkste maker en verspreider van films. De Amerikaanse filmindustrie is wereldwijd bekent. Na India maken de Verenigde Staten de meeste films wereldwijd. Deze positie kregen de Verenigde Staten in de jaren 1920, toen films nog geluidloos waren. Amerikaanse filmbedrijven, zoals MGM, 20th Century Fox, Universal en Paramount Pictures, hebben bij gedragen aan veel filmtechnieken, zoals de kleurenfilm en de geluidsfilm. De filmindustrie van de Verenigde Staten zit grotendeels in Hollywood in de staat Californië. Hier wonen ook veel filmsterren en andere beroemdheden. Oude Amerikaanse films, van de jaren 1920 tot aan de jaren 1960, worden ook aangeduid als de Old Hollywood Cinema. Vaak wordt het jaar 1939 gezien als het hoogtepunt van de Amerikaanse film, toen de epische dramafilm Gone with the Wind als beste film werd gezien. Andere bekende films uit het gouden tijdperk van de Amerikaanse film zijn onder andere King Kong, The Wizard of Oz, Citizen Kane en West Side Story. De Amerikaanse musicalfilm was toen het dominante genre. Uit deze tijd komen ook veel van de klassieke films van Walt Disney, die veel betekent voor de technieken in de animatiefilm.

Vanaf de jaren 70 gingen filmmakers zich meer richten op blockbusters. Dit had met de opkomst van de televisie te maken. De blockbuster moest ervoor zorgen dat meer mensen naar de bioscoop zouden gaan en bood dingen aan die de televisie toentertijd niet kon bieden. Blockbusters stonden bijvoorbeeld bekend om hun enorme sets en speciale effecten. Bekende voorbeelden van deze films zijn Indiana Jones, Star Wars (beide door George Lucas) en Jaws. Veel van deze films hebben tot op de dag van vandaag een grote impact in de populaire cultuur.

Literatuur

Zie Amerikaanse literatuur voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
De walvis Moby-Dick, uit het gelijknamige boek van Herman Melville, is waarschijnlijk een van de bekendste figuren uit de Amerikaanse literatuur.

Al voor de onafhankelijkheid waren er Amerikaanse schrijvers en verhalen, maar deze waren internationaal niet bekend. Tijdens de Amerikaanse Revolutie werden de boeken van Benjamin Franklin en Thomas Paine (een Brit die naar de VS verhuisde) bekend. Hierna begon een periode waarin de Amerikaanse literatuur zich vormde met verhalen van Washington Irving (The Legend of Sleepy Hollow) en de gedichten van Edgar Allan Poe (The Raven). Poe was de eerste Amerikaanse schrijvers die van zijn gedichten kon leven. Toen de romantiek de Verenigde Staten bereikten hield men zich meer bezig met activisme en de natuur. De belangrijkste figuren van het transcendentalisme zijn Ralph Waldo Emerson en Henry David Thoreau. Dit maakte de weg vrij voor de Amerikaanse renaissance, met de bekende schrijvers Herman Melville (Moby-Dick) en Nathaniel Hawthorne (The Scarlet Letter). Beide boeken zijn voorbeelden van de grote Amerikaanse roman, die de ziel van de Verenigde Staten weergeeft. Later in de 19e eeuw werden dichteres Emily Dickenson en schrijvers Henry James en Mark Twain (De avonturen van Tom Sawyer) bekend. De hut van Oom Tom van Harriet Beecher Stowes was de grootste bestseller van de 19e eeuw in Engelstalige literatuur.

De 20e eeuw zag schrijvers als Theodore Dreiser, Jack London en Gertrude Stein. Tussen de wereldoorlogen werd de Lost Generation bekend, waartoe de bekendste Amerikaanse schrijvers behoren. Voorbeelden zijn F. Scott Fitzgerald (The Great Gatsby), Ernest Hemingway (The Sun Also Rises), John Steinbeck (East of Eden) en William Faulkner (The Sound and the Fury). Na de Tweede Wereldoorlog zag men veel dystopische romans opkomen, die een vreselijke toekomst voorspellen, zoals Fahrenheit 451 van Ray Bradbury. Daarnaast werden de immigrantenliteratuur van Vladimir Nabokov, de onthullende literatuur van Sylvia Plath (The Bell Jar) en J.D. Salinger (The Catcher in the Rye), de fictie van Kurt Vonnegut (Slaughterhous Five) en Harper Lee (To Kill a Mockingbird) en de literatuur van minderheden (zoals The Invisible Man van Ralph Ellison) internationaal bekend.

Tegenwoordig zijn Stephen King, Stephenie Meyer en Suzanne Collins enkele van de bekendste Amerikaanse schrijvers. Daarnaast staan de Verenigde Staten nog bekend om hun stripboeken. Bekende strips volgen superhelden Superman en Spiderman en grappige strips, zoals Garfield en Peanuts.

Werelderfgoed

In de Verenigde Staten zijn er 24 monumenten, plaatsen en parken die als werelderfgoed zijn aangewezen. Dit zijn:


Uitzicht op het Redwood National Park

Eten

Een stuk cheesecake. De cheesecake komt oorspronkelijk uit New York.

De Amerikaanse keuken is beïnvloedt door de Europese, inheemse en Latijns-Amerikaanse keuken. Ook zijn er veel invloeden van de gerechten, die immigranten uit Azië en Afrika. Internationaal is de Amerikaanse keuken vooral bekend door zijn fastfood. Bekende gerechten, zoals de hotdog, de hamburger en de milkshake, zijn hier voorbeelden van. Fastfoodketens als McDonald's, Kentucky Fried Chicken en Burger King zijn dan ook internationaal bekend. Ook ketens als koffiehuis Starbucks zitten in veel landen. De cheesecake (soort van kwarktaart), de brownie, popcorn, cornflakes en chickenwings zijn hierdoor ook internationaal bekend.

Het ontbijt is een echte maaltijd met vruchtensap, cornflakes, eieren met spek en pancakes (dat zijn kleine, dikke pannenkoeken met stroop). De lunch is heel weinig; een sandwich, een hamburger of een hotdog en soms een stuk cheesecake (dat is een kwarktaart) of apple pie (appeltaart). Het diner, waar ze ruim een uur mee bezig zijn, is heel veel, vaak met rund- of kippenvlees. Daarbij worden enorme steaks (stuk vlees) zoals de T-Bone (soort steak) gegeten. Als je het in een restaurant niet op kan dan vraag je de serveerster om een doggy bag (dat is een plastic zak waar je het restant in kunt doen voor de hond). Elke streek in Amerika heeft zijn eigen specialiteiten. In Texas zijn veel gerechten beïnvloed door de Mexicaanse keuken. Hierdoor ontstond een combinatie die de Tex-Mex-keuken wordt genoemd. Voorbeelden van gerechten uit deze keuken zijn nacho's en chili con carne. In New Orleans zijn vis, rijst, en schaaldieren heel beroemd. Mensen die naar Amerika verhuizen (immigranten) hebben hun gerechten meegebracht en vandaar dat je nu in het hele land Italiaanse pizzeria's en Chinese, Griekse of Franse restaurants kunt vinden.

Muziek

Louis Armstrong

De Verenigde Staten zijn ook de grootste muziekproducer ter wereld. Amerikaanse artiesten zijn daarom ook wereldberoemd. Amerikaanse muziek is beïnvloed door allerlei verschillende culturen uit Europa, Azië, Afrika en Latijns-Amerika. In de jaren 1920 werd onder meer jazzmuziek bekend. Ella Fitzgerald wordt ook wel de Koningin van de Jazz genoemd. Jazz komt oorspronkelijk uit New Orleans, maar verspreidde zich door de gehele Verenigde Staten. Een ander belangrijk figuur in jazz is Louis Armstrong. Ondertussen werd ook de countrymuziek bekend. Countrymuziek komt uit de landelijke gebieden van de Verenigde Staten en had Johnny Cash als belangrijkste figuur. De bekendste Amerikaanse artiest is waarschijnlijk Elvis Presly; the King of Rock 'n Roll. Hij is nog altijd een cultureel icoon. Zijn muziek is kenmerkend voor de jaren 50 en 60. In de jaren 50 ontstond de 'Motown-sound'. Dit is een muzieksoort die vooral werd gemaakt door getinte popsterren zoals Stevie Wonder, the Jackson 5, en the Supremes. Van the Jackson 5 zou uiteindelijk Michael Jackson wereldberoemd worden als de King of Pop.

Andere bekende Amerikaanse zangers en zangeressen zijn Tina Turner, Whitney Houston, Prince, Mariah Carey, Ariana Grande, Janet Jackson, Bob Dylan, Aerosmith, Eminem, Kanye West, Katy Perry, Christina Aguilera, Demi Lovato, Frank Sinatra, Billy Joel, Britney Spears, Lana Del Rey, Lady Gaga en Billie Elish.

Sport

Een wedstrijd American football

Sport is een belangrijk onderdeel van de Amerikaanse cultuur. De vier belangrijkste en populairste sporten zijn baseball, basketbal, American football en ijshockey. De Verenigde Staten zijn hierdoor een van de weinige landen, waar voetbal niet echt bekend is. American football is namelijk iets heel anders dan het voetbal dat men in de rest van de wereld kent. Het bekendste Amerikaanse jaarlijkse sportevenement is de Super Bowl, dat de eindwedstrijd is voor NFL Championship Game (voor American football). De Super Bowl is vaak het best bekeken sportevenement van het jaar. Internationaal is het evenement ook bekend vanwege de halfuur-durende show in de pauze, waarbij veel beroemdheden optreden. Andere populaire sporten zijn zaalvoetbal, lacrosse, volleybal, rugby, cricket, handbal en atletiek. Autoraces zijn ook populair en worden veel gehouden. Ze trekken veel toeschouwers. Naast de officiële wedstrijden op het beroemde circuit van Indianapolis worden er ook races gehouden met opgevoerde, supersnelle, opgelapte wagens die in volle vaart op elkaar botsen.

Sport speelt ook in het onderwijs een grote rol en er zijn vaak meerdere sportteams op middelbare scholen, hogescholen en universiteiten. Op middelbare scholen wordt nadruk gelegd op sport om een studiebeurs te krijgen. Student-atleten kunnen namelijk gesponsord worden en op deze manier hoeven ze zelf niet hun kosten om te gaan studeren te betalen (of volledig te betalen). Tussen verschillende scholen zijn er ook vaak wedstrijden.

Media

Vandaag de dag is Fox News Channel de populairste nieuwszender in de Verenigde Staten. Zij staan bekend om hun nieuwsuitzendingen, praatprogramma's en live-uitzendingen van bijvoorbeeld de presidentsverkiezingen.

De Verenigde Staten zijn de grootste producent van (televisie)series ter wereld. De Verenigde Staten zijn daarom ook de geboorteplaats van veel televisiegenres, zoals de talentenjacht, de realityshow, de soap en de sitcom. Een sitcom is een comedyprogramma dat in een dagelijkse setting (zoals een huishouden of een werkplaats) zit. Sitcoms zijn erg populair in de Verenigde Staten en bekende sitcoms zijn Friends, How I Met Your Mother en Modern Family. De vier grootste televisienetwerken van de Verenigde Staten zijn ABC, NBC, CBS en Fox. Daarnaast zijn er nog televisiezenders die zich speciaal op kinderen (Nickelodeon, Disney Channel en Cartoon Network) of jongeren (The CW) richten. Ook zijn er speciale nieuwszenders waar 24 uur per dag het laatste nieuws wordt uitgezonden, zoals CNN en Fox News Channel. Al sinds de jaren 80 zijn er in de Verenigde Staten speciale betaalzenders, zoals HBO. Sinds 2010 zijn ook de streamingdiensten in opkomst, zoals Netflix, Disney+ en Hulu.

Sinds de 18e eeuw zijn er al kranten en tijdschriften actief in de Verenigde Staten. Nog steeds worden er veel kranten gelezen. De belangrijkste kranten zijn USA Today, The Wall Street Journal, The New York Times en The Washington Post. Deze kranten worden verspreid door de gehele Verenigde Staten en sommige landen buiten de Verenigde Staten. Net als in veel andere landen verdienen veel kranten hun geld ook online. Veel staten en steden hebben hun eigen kranten, die veel gelezen worden. Bekende tijdschriften zijn Time en Newsweek. Veel internationaal bekende websites, zoals Wikipedia, Google en social-medianetwerken, zoals Twitter, Facebook en Instagram, komen uit de Verenigde Staten.

Politiek

De ondertekening van de Amerikaanse grondwet gebeurde op 17 september 1787. Veel landen hebben een grondwet die geïnspireerd is door de Amerikaanse grondwet.

De Verenigde Staten zijn constitutionele republiek met een presidenteel stelsel. Dit betekent dat het staatshoofd van het land een gekozen president is en het land een grondwet heeft. De Amerikaanse grondwet is de oudste grondwet ter wereld en is aangenomen in 1787. De grondwet verteld de taken van de president, het parlement en het Hooggerechtshof. Daarnaast maakt de grondwet een onderscheidt tussen de taken van de individuele staten en die van de federale (landelijke) overheid. Aan de Amerikaanse grondwet zijn artikelen toegevoegd, die de amendementen worden genoemd. Dit zijn er in totaal 27 en zijn toevoegingen aan de grondwet. De amendementen hebben er bijvoorbeeld voor gezorgd dat de slavernij officieel werd afgeschaft en vrouwen kunnen stemmen. De eerste tien amendementen werden tegelijkertijd met de grondwet aangenomen en worden de Bill of Rights genoemd. Hierin staan de vrijheden van burgers, waaronder de vrijheid van meningsuiting en het recht op het bezit van wapens.

De grondwet is gebaseerd op het idee van de trias politici van de Fransman Montesquieu. De politieke macht in de Verenigde Staten is hierdoor gescheiden in drie machten:

  • De uitvoerende macht, bestaande uit de president en zijn regering. Op statelijk niveau is dit de gouverneur en zijn regering.
  • De wetgevende macht, bestaande uit het Amerikaans Congres. Op statelijk niveau is dit het congres van die staat.
  • De rechtsprekende macht, bestaande uit een heel rechtssysteem, waarvan het Hooggerechtshof de hoogste rechter is. Op statelijk niveau is dit het hooggerechtshof van die staat.

In de volgende kopjes wordt functie iedere instantie beschreven.

President en zijn regering

Lees ook president van de Verenigde Staten en vicepresident van de Verenigde Staten
Joe Biden is sinds 20 januari 2021 de president van de Verenigde Staten.

De president van de Verenigde Staten wordt internationaal gezien als de machtigste man ter wereld. Aangezien de Verenigde Staten een supermacht zijn, heeft de president internationaal een belangrijke functie. De president heeft veel macht op het gebied van defensie (het leger) en buitenlandse zaken, maar heeft op binnenlands gebied weinig te zeggen. De president wordt eens in de vier jaar gekozen tijdens de presidentsverkiezingen. Een president mag sinds 1967 zich maar twee termijnen dienen als president. Dit betekent dat een zittend president zich een tweede keer verkiesbaar mag stellen. Als hij/zij dit wint, mag hij/zij dit niet voor een derde keer. Dit is bedacht na het presidentschap van Franklin D. Roosevelt, die maar liefst vier termijnen president was. Een president moet minstens 35 jaar oud zijn, de Amerikaanse nationaliteit hebben en in de Verenigde Staten geboren zijn of één van de ouders moet in de Verenigde Staten geboren zijn. De huidige president van de Verenigde Staten is Joe Biden namens de Democratische Partij. De ambtswoning van de president is het Witte Huis.

De president wordt gesteund door de vicepresident, een soort van helper van de president. De Amerikaanse grondwet is onduidelijk over wat het vicepresidentschap precies inhoudt, waardoor het per president verschilt. Vaak is de vicepresident een belangrijke adviseur van de president. Daarnaast is vervangt de vicepresident de president bij ziekte of afwezigheid. De vicepresident volgt de president op als president (minstens tot aan de volgende verkiezingen) als de president overlijdt, wordt afgezet of aftreed. In de Amerikaanse geschiedenis zijn 4 presidenten vermoord, 4 presidenten zijn overleden tijdens hun presidentschap en 1 president trad vrijwillig af. In alle gevallen volgende de vicepresident hen op. Naast de vicepresident bestaat de Amerikaanse regering ook uit een verzameling van ministers, adviseurs, ambassadeurs en directeurs van agentschappen.

Het Amerikaans Congres

Zie Amerikaans Congres voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Het Capitool is de plaats waar het Amerikaans Congres vergaderd.

Het Amerikaans Congres is de wetgevende macht van de Verenigde Staten. Het congres zetelt in het Capitool en bestaat uit twee kamers:

  • Het Huis van Afgevaardigden bestaande uit 435 leden, die iedere twee jaar door middel van verkiezingen worden gekozen. Ieder lid vertegenwoordigt een zogeheten kiesdistrict (een bepaald gebied in de Verenigde Staten). Het Huis van Afgevaardigden stemt als eerste over een wetsvoorstel, waarna het doorgaat naar de Senaat. Naast de 435 leden zijn er nog 6 leden die niet kunnen stemmen over wetten. Deze leden vertegenwoordigen Puerto Rico, Washington D.C., de Amerikaanse Maagdeneilanden, Amerikaans-Samoa, de Noordelijke Marianen en Guam. Enkel leden uit de 50 staten kunnen stemmen. Hoeveel afgevaardigden een staat krijgt hangt af van het aantal inwoners een staat heeft.
  • De Senaat bestaande uit 100 leden, waarvan elke twee jaar een derde opnieuw wordt gekozen. Een senator blijft dus normaal zes jaar zitten. Iedere staat stuurt twee senatoren. De Senaat stemt als tweede over een wetsvoorstel. Toch wordt de Senaat als belangrijker gezien, aangezien de Senaat ook benoemingen voor ministers en rechters in het Hooggerechtshof goed moet keuren. De voorzitter van de Senaat is de vicepresident. Hij/zij geeft ook de beslissende stem als 50 senatoren voor en 50 senatoren tegenstemmen.

Iedere twee jaar is er de zogeheten Election Day. Dit is de dag waarop Amerikanen naar de stembus gaan. Iedere twee jaar stemmen zij voor een afgevaardigde in hun kiesdistrict en daarnaast stemmen bepaalde staten in de senatorverkiezingen. Eens in de vier jaar worden op dezelfde dag de presidentverkiezingen gehouden. Politieke campagnes in de Verenigde Staten zijn over het algemeen harder dan in veel Europese landen.

De twee dominante politieke partijen in de Verenigde Staten zijn de Republikeinse Partij en de Democratische Partij. Daarnaast zijn er nog derde partijen, zoals de Libertarische Partij of de Groene Partij, maar deze hebben op nationaal niveau haast geen invloed. In de Amerikaanse politiek is de Republikeinse Partij centrumrechts tot extreemrechts en de Democratische Partij centrum tot extreemlinks. Beide partijen hebben zowel extreme als gematigde kandidaten, die soms erg qua standpunten verschillen. Hoewel de gematigden van de partijen vrij weinig van elkaar verschillen, gaat het soms erg hard tussen de partijen. Zo worden de Republikeinen vaak beschuldigt van gerrymandering en het onderdrukken van stemmen, terwijl de Democraten weer beschuldigt worden van stemfraude.

Het Hooggerechtshof

Zie Hooggerechtshof van de Verenigde Staten voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Het Hooggerechtshof vergadert in de Supreme Court Building tegenover het Capitool.

De derde belangrijke instantie van de Amerikaanse overheid is het hooggerechtshof. Het hooggerechtshof bestaat uit negen rechters. De president kan rechters nomineren en de Senaat keurt deze vervolgens goed of af. Het hooggerechtshof heeft in tegenstelling tot veel andere landen veel invloed in de Amerikaanse politiek. Hoewel de rechters officieel neutraal zijn, is er een scheiding tussen progressieve rechters (vaak in verband gebracht met de Democraten) en conservatieve rechters (vaak in verband gebracht met de Republikeinen). De rechters interpreteren de Amerikaanse grondwet bij belangrijke rechtszaken. Door de fillibuster in de Amerikaanse Senaat duurt sommige wetgeving erg lang of wordt verworpen. Het hooggerechtshof kan de wet veranderen door te oordelen dat een wet niet grondwettelijk is. Deze rechtszaken zijn onder de Amerikanen over het algemeen goed bekend. Een voorbeeld was de zaak Roe v. Wade uit 1973, waardoor abortus in de gehele VS werd gelegaliseerd. Ook Obergefell v. Hodges uit 2015 is een bekende zaak, die het homohuwelijk in de gehele Verenigde Staten legaal maakte. Het hooggerechtshof heeft het recht om eerdere uitspraken terug te draaien, maar dit gebeurd vrij weinig.

Federalisme

Het state capitol van de staat Idaho. Zoals je ziet lijkt deze erg op het Amerikaans Capitool. Eigenlijk zijn de Amerikaanse staten op precies dezelfde manier georganiseerd als de federale overheid.

De Verenigde Staten zijn daarnaast nog een federatie. Een federatie is een verzameling van staten die samen één land vormen. De Verenigde Staten bestaan uit 50 staten, 6 overzeese gebieden en 1 federaal district. De landelijke overheid van de Verenigde Staten alle macht als het op buitenlands beleid en defensie aankomt. Daarnaast heeft de landelijke overheid nog op bepaalde vlakken macht, zoals onderwijs, gezondheidszorg en economie, maar deelt deze met de staten. Iedere staat heeft zijn eigen regering, gouverneur, parlement en hooggerechtshof. Het parlementsgebouw van iedere staat wordt zelfs een state capitol genoemd. Eigenlijk is de overheid van iedere staat precies zo ingericht als die van de landelijke overheid. De staat Nebraska is hierop de uitzondering, aangezien het parlement hier slechts uit één kamer bestaat en niet uit twee. Iedere staat heeft ook zijn eigen grondwet. Op sommige vlakken is het onduidelijk of een beslissing genomen moet worden door de landelijke overheid of door de staten zelf. Voordat het Amerikaans Hooggerechtshof oordeelde in de zaak Obergefell v. Hodges was het zo dat het homohuwelijk in bepaalde staten (zoals Massachusetts) wel toegestaan was, terwijl het in andere staten (zoals Georgia) niet toegestaan was. Het Amerikaans hooggerechtshof kan dus ook de wetgeving van staten omverwerpen.

De zes overzeese gebieden zijn precies zo ingericht als de staten, maar hebben meer zeggenschap over hun eigen zaken. De Amerikaanse overheid is wel verantwoordelijk voor hun bescherming en hun buitenlands beleid. Ook moeten de overzeese gebieden zich aan de Amerikaanse grondwet houden. Aan de andere kant zijn de overzeese gebieden niet vertegenwoordigt in het Amerikaans congres en kunnen niet stemmen op de president. De kleine afgelegen eilanden van de Verenigde Staten vormen hierop de uitzondering. Deze worden rechtstreeks door de Amerikaanse overheid bestuurd, aangezien ze onbewoond zijn. Het federaal district Washington D.C. heeft weer minder rechten dan de staten. Het Amerikaans Congres moet namelijk hun budget goedkeuren en regelgeving voor het district veranderen. De inwoners van het district kunnen niet voor het Amerikaans Congres stemmen, maar weer wel voor de president. In voornamelijk Washington D.C. en Puerto Rico zijn er bewegingen om van die gebieden een staat te maken.

Defensie

Een militaire parade. Veel Amerikanen zijn trots op hun leger. Militairen en veteranen krijgen ook vaak gratis toegang tot bijvoorbeeld dieren- en pretparken.

De Verenigde Staten zijn de grootste militaire macht ter wereld. De Amerikaanse president is de leider van het Amerikaans leger, maar de dagelijkse organisatie van het leger loopt via het ministerie van Defensie en het ministerie van Binnenlandse Veiligheid. De Verenigde Staten spenderen het grootste gedeelte van hun budget (maar liefst 36%) aan defensie. Het Amerikaans leger bestaat uit zes takken:

  • United States Army - dat zich richt op oorlogsvoering op het land. Dit is het oudste en grootste onderdeel van het leger en zo'n 1 miljoen mensen zijn ervan in dienst.
  • United States Navy - dat zich richt op oorlogsvoering op zee. Voor de marine zijn zo'n 300.000 mensen actief.
  • United States Air Force - dat zich richt op oorlogsvoering in de lucht. Voor de luchtmacht zijn zo'n 317.000 mensen actief.
  • United States Marine Corps - dat zich richt op oorlogsvoering aan de kusten en de veiligheid aan oorlogsschepen. Voor deze dienst zijn zo'n 182.000 mensen actief.
  • United States Coast Guard - dat zich richt op de bescherming van de Amerikaanse kusten. Voor deze dienst zijn zo'n 40.992 mensen actief.
  • United States Space Force - deze dienst is in 2019 opgericht door president Trump. Het richt zich op (toekomstige) oorlogsvoering in de ruimte. Voor deze dienst zijn zo'n 2.500 mensen actief, waarmee het de kleinste tak van het Amerikaans leger is.

Het Amerikaans leger heeft in verschillende oorlogen gevochten, waaronder beide wereldoorlogen, de Irakoorlog en de Vietnamoorlog. Een deel van het Amerikaans leger bevindt zich in het buitenland, vanwege missies, maar ook omdat de Verenigde Staten veel basissen in bevriende landen hebben. Zo is er bijvoorbeeld een Amerikaans legerbasis in Polen en eentje in Duitsland. Samen met Canada en een groot aantal Europese landen vormen de Verenigde Staten de NAVO, een militaire samenwerking. Daarnaast zijn er nog militaire samenwerkingen met Japan, Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea, Taiwan, India en veel landen in Afrika, het Midden-Oosten en Latijns-Amerika. Het Amerikaans leger beschermt naast de Verenigde Staten ook de landen Dominica, Grenada, de Marshalleilanden, Micronesia en Palau, aangezien deze landen zelf geen leger hebben.

De Verenigde Staten zijn ook een van de landen met atoomwapens. Sinds het einde van de Koude Oorlog zijn de Verenigde Staten bezig dit aantal te verminderen.

Economie

De New York Stock Exchange is gevestigd aan Wall Street in New York City

De Verenigde Staten waren vanaf de Eerste Wereldoorlog tot rond 2015 de grootste economie ter wereld. Tegenwoordig staan de Verenigde Staten op de tweede plaats na de Volksrepubliek China. Toch zijn de Verenigde Staten nog steeds de belangrijkste economie ter wereld. In de Verenigde Staten betaalt men met de Amerikaanse dollar, dat ook vaak in de internationale handel wordt gebruikt. De Amerikaanse dollar is de belangrijkste munteenheid ter wereld. Internationale beurskoersen en prijzen worden ook vaak in dollars bijgehouden. Het financiële centrum van de Verenigde Staten is New York City, waar de New York Stock Exchange zit op Wall Street. Dit is de grootste aandelenbeurs ter wereld. Tegenwoordig zijn de Verenigde Staten een dienstenmaatschappij en veel industrie is verdwenen naar onder andere China. Hierdoor heeft China de rol als grootste producent ter wereld van de Verenigde Staten overgenomen. In de dienstensector is 80% van de Amerikanen werkzaam, 19% is werkzaam in de dienstensector en 1% is werkzaam in de landbouw.

De Verenigde Staten zijn het thuisland van veel grote, multinationale bedrijven. Het grootste bedrijf van de Verenigde Staten is supermarktketen Walmart, waar alleen al 2,2 miljoen mensen werken. Andere grote, bekende bedrijven zijn internetbedrijven als Amazon en Google, software- en elektronicagiganten als Microsoft en Apple, autofabrikanten Tesla en Ford, koffiehuis Starbucks, veel fastfoodketens als McDonald's en Burger King, vliegtuigenbouwer Boeing, warenhuis Target, mediagigant Disney, medicijnenfabrikanten Johnson & Johnson en Pfizer, financiële bedrijven als American Express en PayPal en levensmiddelenfabrikant PepsiCo. De Verenigde Staten zijn een belangrijke handelspartner van haast ieder land. De belangrijkste exportpartners van de Verenigde Staten zijn de Europese Unie, Canada, Mexico en China. De belangrijkste importpartners zijn China, de Europese Unie, Canada, Mexico en Japan. Tussen Canada, Mexico en de Verenigde Staten is er een bepaalde mate van vrijhandel, onder de naam NAFTA. De Amerikaanse beurzen worden in veel landen vaak in de gaten gehouden, aangezien een economische crisis in de Verenigde Staten vaak ook in de rest van de wereld te voelen is. Dit werd duidelijk tijdens de kredietcrisis van 2007, die ontstond toen een Amerikaanse bank falliet ging. Hierdoor ontstond twee jaar later de Eurocrisis in Europa.

Jaarlijks gaan er ongeveer een miljoen Nederlanders en Belgen naar Amerika, voor zaken of om er vakantie te vieren. Om dit land binnen te komen dien je verplicht een toestemming aan te vragen om binnen te mogen komen. Deze reistoestemming is het ESTA. Met een ESTA heb je 2 jaar lang toegang tot de Verenigde Staten, waarbij je 90 dagen per bezoek mag verblijven. Belangrijk is wel dat je voor toerisme, zaken of op doorreis bent. Ook mag je hier niet gaan werken en na 10 maart 2011 in de volgende landen zijn geweest: Iran, Irak, Syrië, Soedan, Jemen, Libië of Somalië.

Externe links


Landen en afhankelijk gebieden in Noord-Amerika LocationNorthAmerica.png
Antigua en Barbuda · Bahama's · Barbados · Belize · Canada · Costa Rica · Cuba · Dominica · Dominicaanse Republiek · El Salvador · Grenada · Guatemala · Haïti · Honduras · Jamaica · Mexico · Nicaragua · Panama · Saint Kitts en Nevis · Saint Lucia · Saint Vincent en de Grenadines · Trinidad en Tobago · Verenigde Staten

Afhankelijke gebieden: Amerikaanse Maagdeneilanden · Anguilla · Aruba · Bermuda · Bonaire · Britse Maagdeneilanden · Clipperton · Curaçao · Groenland · Guadeloupe · Kaaimaneilanden · Martinique · Montserrat · Puerto Rico · Saba · Saint-Barthélemy · Saint-Martin (FR) · Saint-Pierre en Miquelon · Sint Eustatius · Sint Maarten (NL) · Turks- en Caicoseilanden
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Verenigde_Staten&oldid=898796"