Dwight D. Eisenhower
| Dwight D. Eisenhower | |
|---|---|
| |
| Dwight D. Eisenhower | |
| Naam voluit | Dwight David Eisenhower |
| Geboren | 14 oktober 1890 |
| Geboren te | Denison, Texas |
| Overleden | 28 maart 1969 |
| Overleden te | Washington D.C. |
| Gehuwd met | Mamie Eisenhower |
| Partij | Republikeinse Partij |
| Religie | Presbyterianisme |
| Functie | 34e president van de Verenigde Staten |
| Aantreden | 20 januari 1953 |
| Aftreden | 20 januari 1961 |
| Voorganger | Harry S. Truman |
| Opvolger | John F. Kennedy |
| Functie(s) | |
| 34e president van de Verenigde Staten | |
Portaal  Politiek
| |
Dwight David Eisenhower (Denison, Verenigde Staten, 14 oktober 1890 - Washington D.C., Verenigde Staten, 28 maart 1969) was een Amerikaans generaal en politicus. Hij was de opperbevelhebber van de geallieerden in Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog en hij was van 1953 tot aan 1961 de 34ste president van de Verenigde Staten. Eisenhower was president namens de Republikeinse Partij.
Eisenhower zat na de aanval op Pearl Harbor in het Amerikaanse team om Duitsland en Japan aan te vallen. Vanaf 1942 raakte hij betrokken bij de oorlog in Europa. De successen van Eisenhower waren de landing op Sicilië en de invasie van Noord-Europa. Eisenhower was erg onpartijdig als politicus en zowel de Democraten als de Republikeinen deden een aanbod aan hem om president te worden. Eisenhower koos uiteindelijk de Republikeinse Partij. Door zijn enorme populariteit wist hij het presidentschap te winnen. De verkiezing van Eisenhower viel samen met de dood van Sovjetleider Jozef Stalin. Eisenhower zocht een nieuwe relatie met de Sovjet-Unie tijdens de Koude Oorlog. Dit leidde tot de Eisenhowerdoctrine, waarbij de Verenigde Staten hun bondgenoten zouden beschermen en de uitbreiding van het communisme in het Midden-Oosten zouden tegengaan. Eisenhower maakte een einde aan de Korea-Oorlog en zette zich in voor de bescherming van Zuid-Vietnam en Taiwan. Onder Eisenhower vond ook de jacht om communisten in de Verenigde Staten plaats. Desondanks was Eisenhowers presidentschap een periode van vrede en welvaart.
Levensloop
Jeugd en opleiding
Eisenhower werd geboren op 14 oktober 1890 in Denison in de staat Texas. Hij was de zoon van David J. Eisenhouwer en Ida Stover. De familie Eisenhower kwam oorspronkelijk uit Duitsland en woonde al sinds 1741 in de Verenigde Staten. Daarnaast had Eisenhouwer Engelse voorvaderen. In zijn jeugd werd Eisenhouwer Ike genoemd, een bijnaam die hij de rest van zijn leven zou houden. De familie verhuisde in 1892 naar het plaatsje Abilene in Kansas. Hier groeide Eisenhower op. Tijdens zijn jeugd was hij veel buiten en leerde onder meer vissen en jagen. Daarnaast was Eisenhower erg geïnteresseerd in geschiedenis en las veel geschiedenisboeken van zijn moeder. Eisenhower kwam uit een streng gezin, waar alles op vaste tijden gebeurde. Ook werden vak taken aan kinderen gegeven en werd verkeerd gedrag gestraft. In 1909 ging Eisenhower naar de middelbare school, waar in zijn eerste jaar zwaar gewond raakte. De dokter wilde eerst zijn been afzetten, maar Eisenhower weigerde dit. Wonder boven wonder werd Eisenhower beter.
Hierna ging Eisenhower naar de marine-academie, waar hij zijn middelbare school afmaakte. Hij was vooral goed in vakken als Engels, wetenschap en wiskunde. Daarnaast speelde hij nog in het voetbalteam en deed aan paardrijden, boksen en gymnastiek. In 1915 studeerde hij af.
Persoonlijk leven en Eerste Wereldoorlog
Terwijl hij in Texas gestationeerd was, leerde hij Mamie Doud kennen. De twee waren op slag verliefd op elkaar en op Valentijnsdag 1916 deed hij haar een huwelijksaanzoek. In november dat jaar trouwden de twee met elkaar in Denver, kort voordat Eisenhower zou dienen in de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog kreeg het paar zes kinderen; Doud, John, David, Barbara Ann, Susan Elaine en Mary Jean. Eisenhowers zoon David zou later trouwen met de dochter van Richard Nixon, Julie, in 1968.
Eisenhower werd in 1915 gezonden naar de Filipijnen voor een opdracht. Toen de Verenigde Staten in 1917 meededen aan de Eerste Wereldoorlog wilde Eisenhower zich inschrijven voor het leger, maar werd geweigerd. In 1918 werd hij toch naar Frankrijk gezonden en werd benoemt tot luitenant-kolonel. Eisenhower zag tijdens de oorlog nooit gevechten, maar wist werd gevoel voor organisatie te ontwikkelen. Eisenhower keerde teleurgesteld terug naar de Verenigde Staten, aangezien hij op oorlog gehoopt had. Eisenhower werd na de oorlog benoemt tot kapitein en later tot majoor. Eisenhower zette zich in voor betere wegen in de Verenigde Staten, wat hij later als president zou regelen. Eisenhower werd later naar het Panamakanaal gezonden, toen een Amerikaans territorium. Ook zou hij zijn broer helpen met een boek over veldslagen in Frankrijk. In 1935 werd hij naar de Filipijnen gezonden om de Filipijnse regering te helpen om een leger te vormen. In 1939 zou hij weer terug gaan naar de Verenigde Staten.
In zijn vrije tijd hield Eisenhower zich vooral bezig met schilderen en golfen. Eisenhower schilderde vooral landschappen, maar ook enkele portretten. Hij schilderde onder andere Abraham Lincoln, zijn vrouw en hun (klein)kinderen.
Tweede Wereldoorlog
In het begin van de Tweede Wereldoorlog was de Verenigde Staten nog niet betrokken bij deze oorlog. Alles verandert op 7 december 1941, als Japan de Verenigde Staten aanvalt bij de belangrijke Amerikaanse Marinebasis Pearl Harbor. De volgende dag verklaarde Amerika de oorlog aan Japan en sloot zich aan bij de Geallieerden.
Aan het begin van 1942 werd Eisenhower betrokken bij de voorbereiding van de geallieerde acties tegen Duitsland en Japan:
- November 1942 - Eisenhower leidde de Amerikaanse landingstroepen tijdens de gezamenlijke Brits-Amerikaanse invasie van Noord-Afrika.
- Juli 1943 - Eisenhower had de leiding bij de landing op Sicilië.
- Juni 1944 - Opperbevelhebber van de Geallieerden tijdens Operatie Overlord (D-Day).
Samen met generaal Bernard Montgomery was hij een van de belangrijkste generaals van de geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Na de oorlog
Na de Tweede Wereldoorlog werd Duitsland in vier bezettingszones verdeeld. Eisenhower werd de militaire gouverneur van de Amerikaanse zone. Deze omvatte Beieren, Hessen, het noorden van Baden-Württemberg, de Vrije Hanzestad Bremen en het zuiden van Berlijn. Eisenhower verzamelde materiaal over de concentratiekampen, wat later werd gebruikt tijdens de processen van Neurenberg. Daarnaast zorgde hij voor de wederopbouw van het gebied en voorkwam een hongersnood. Ook probeerde hij veel nazi's te pakken te krijgen. Eisenhower zag de andere Duitsers niet als vijand. Eisenhower hoopte om een goede band met de Sovjet-Unie te behouden na de oorlog, maar onder president Harry S. Truman verslechterde deze band aanzienlijk. Het gebruik van de atoombom bij de capitulatie van Japan zag Eisenhower als een slecht idee. Hoewel Eisenhower aanvankelijk wilde blijven samenwerken met de Sovjets, veranderde dit in 1947 door de Griekse Burgeroorlog. Vanaf toen vond hij dat de uitbreiding van het communisme moest stoppen.
Er werd verwacht dat Eisenhower zou meedoen voor de verkiezingen van 1948, maar Eisenhower besloot dit niet te doen. Wel had hij laten weten ooit president te willen worden. In 1948 hij president van Columbia University in New York City. Gedurende die periode schreef hij ook zijn biografie met de naam Crusade in Europe. Dit boek was een succes en leverde Eisenhower veel geld op. Eisenhower deed onderzoek naar het Marshallplan en The American Assembly. Dit laatste is een instituut waar buitenlandse leiders samenkwamen om over problemen en oplossingen te praten. Onder Eisenhower kreeg de universiteit ook instituut bij oorlogs- en vredesstudies. In 1950 besloot hij de universiteit te verlaten en werd hoofdcommandeur bij de NAVO, wat hij bleef tot 1952. Eisenhower wilde namelijk meedoen aan de verkiezingen van 1952. President Harry S. Truman had geprobeerd om hem binnen te slepen voor de Democratische Partij, maar werd uiteindelijk lid van de Republikeinse Partij. In principe was Eisenhower een gematigd persoon en had zowel democratische als Republikeinse standpunten. Eisenhower was daarnaast een enorm populair en bekend persoon in de Verenigde Staten. Hij werd gezien als held van de Tweede Wereldoorlog. Eisenhowers campagne was getiteld I like Ike (Ik hou van Ike). Als running mate koos hij de jongere Republikein Richard Nixon, die later ook president zou worden. Volgens Eisenhower had zijn voorganger op drie terreinen gefaald; corruptie, communisme en de Koreaanse Oorlog. Eisenhower versloeg zijn Democratische tegenstander, Adlai Stevenson II, met gemak. Eisenhower won 442 van de 531 kiesmannen en aller staten, behalve het zuidoosten. Eisenhower was op het punt van zijn verkiezing de oudste president met 62 jaar. Hij is hij samen met George Washington, Ulysses S. Grant en Donald Trump een van de weinige presidenten die nooit een politieke functie voor hun presidentschap hebben gehad.
Presidentschap
=Eerste termijn (1953-1957)
Eisenhower werd beëdigd als president op 20 januari 1953. Eisenhowers belangrijkste punt was het beëindigen van de Koreaanse Oorlog. Hoewel hij dit niet lukte, wist hij wapenstilstand te bereiken. Overigens is er nooit vrede getekend en gaat de oorlog tot de dag van vandaag door. De dood van Sovjetleider Jozef Stalin in 1953 zorgde voor een meer ontspannen sfeer tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten. Eisenhower wilde de Koude Oorlog beëindigen en de band tussen beide landen herstellen. Volgens hem had de wereld geen nieuwe oorlog nodig. Toch escaleerde de Koude Oorlog onder Eisenhower toen de Sovjets in 1955 succesvol een waterstofbom hadden ontwikkeld. In plaats van vrede ging de wapenwedloop door en beide landen ontwikkelde steeds meer kernwapens. Eisenhower was wel bereid met de Sovjets te praten. In 1955 bereikten beide landen een akkoord over Oostenrijk. Oostenrijk was sinds 1945 in vier bezettingszones verdeeld en in 1955 besloten deze op te heffen onder de voorwaarde dat Oostenrijk vanaf nu neutraal was. Eisenhower was echter bang voor de uitbreiding van het communisme. Hij voorspelde een domino-effect. Eerst zou het communisme voet krijgen in Zuidoost-Azië en vervolgens in Latijns-Amerika, waarna kapitalisme in alle andere landen zou vallen. Hierdoor viel hij samen met bondgenoten onder andere Iran en Congo-Kinshasa binnen en beloofde Taiwan te beschermen tegen de Volksrepubliek China. Met de gebieden die al communistisch waren, zoals Oost-Europa, bemoeide Eisenhower zich niet. Zijn buitenlands beleid wordt samengevat in de Eisenhowerdoctrine.
Op binnenlands gebied wilde Eisenhower de plannen van de New Deal doorzetten, maar geloofde in een einde van prijsafspraken van de overheid. Eisenhower beschreef zich als progressief-conservatief. Hij wilde de plannen behouden, maar ze niet echt uitbreiden. Overigens heeft hij extra geld beschikbaar gesteld voor gezondheidszorg en onderwijs, waar 10 miljoen Amerikanen van profiteerden. Eisenhower geloofde daarnaast in een goede band met het Amerikaans publiek. Hij verhoogde het aantal persconferenties en toespraken. Eisenhower was dus een populaire president en er waren geen economische problemen. Sterker nog, veel Amerikanen hadden het beter dan ooit te voren en de economie groeide enorm. Eisenhower besloot een tweede termijn zich verkiesbaar te stellen. Eisenhower nam het tijdens de verkiezingen van 1956 opnieuw tegen de Democraat Adlai Stevenson II. Eisenhower wist opnieuw met grote meerderheid te winnen; 457 van de 531 kiesmannen.
Tweede termijn (1957-1961)
In zijn tweede termijn werd begonnen met de uitbreiding van het Amerikaans wegennetwerk, de interstates. Volgens Eisenhower hadden de Verenigde Staten een wegennetwerk nodig nu meer mensen auto's hadden. Eisenhower was geïnspireerd door het wegennetwerk van Duitsland, de Autobahnen, en wilde dit ook in de Verenigde Staten. Volgens Eisenhower had dit ook met veiligheid te maken, aangezien het leger zich snel via de wegen kon verplaatsen mochten de Verenigde Staten ooit aangevallen worden. In 1957 werd begonnen aan de ruimtewedloop met de Sovjet-Unie, toen Eisenhower hoorde van het Russische Sputnik-programma. Eisenhower zorgde voor de oprichting van de NASA, dat zich bezighield met de ruimtevaart.
In het tweede termijn van Eisenhower begon de Civil Rights Movement, de strijd tegen de rassensegregatie. In veel delen van de Verenigde Staten moesten Afro-Amerikanen bescheiden leven van blanke Amerikanen. Eisenhower geloofde wilde zich hier eerst niet mee bemoeien. Hij was ook vrij verdeeld over het onderwerp. Aan de ene kant geloofde Eisenhower dat de rassensegregatie verkeerd was en opgeheven zou moeten worden. Aan de andere kant had hij ook respect voor de Zuidelijke stemmers in landelijke gebieden, die juist voor de rassensegregatie waren. Eisenhower liet de rassensegregatie voor scholen opheffen in Washington D.C. en moedigde andere staten aan dit voorbeeld te volgen. In 1957 kwam de zaak Brown v. Board of Education voor het Amerikaans Hooggerechtshof. Linda Brown was een Afro-Amerikaans schoolmeisje in Topeka, Kansas. Zij woonde een paar straten van een blanke school, maar mocht hier niet naar toe, aangezien ze Afro-Amerikaans was. In plaats daarvan moest ze 1,5 kilometer lopen naar een Afro-Amerikaanse school. Het onderwijs op Afro-Amerikaanse scholen was bovendien slechter en namens Linda Brown spande een mensenrechtenorganisatie een rechtszaak aan tegen de school. De zaak kwam helemaal tot aan het Amerikaans Hooggerechtshof, dat oordeelde dat Brown toegelaten moest worden op de blanke school. Deze uitspraak zorgde ervoor dat de rassensegregatie in publieke scholen in heel het land was afgeschaft. De uitspraak zorgde voor veel woede in het zuiden, waar de meeste voorstander van de rassensegregatie leefden. Toch gaf de gouverneur van Arkansas het niet op. In Little Rock werden negen Afro-Amerikaanse scholieren ervan weerhouden een voormalige blanke school in Little Rock toe te treden door de troepen van de staat. De gouverneur had deze troepen opgeroepen de ingang van de school te blokkeren, waardoor de scholieren geen onderwijs konden volgen. Deze negen scholieren staan bekend als de negen van Little Rock. Toen Eisenhower dit hoorde stuurde hij het Amerikaans leger naar de staat om een einde te maken. Hij liet de negen scholieren begeleiden door Amerikaanse soldaten, zodat zij toch onderwijs konden volgen. De strijd tegen rassensegregatie zou tijdens de jaren 1960 doorgaan.
Gedurende het tweede termijn van Eisenhower vocht ook een andere groep voor gelijke rechten, namelijk de lhbt-gemeenschap. Tegen deze groep was Eisenhower een stuk strikter. Lhbt'ers in de overheid dienen en werden ontslagen als men ontdekte dat ze bijvoorbeeld gay waren. Ook begon de Lavender Scare, de angst voor en jacht op lhbt'ers. Lhbt'ers zouden namelijk het communisme verspreiden en tot doel hebben om de Verenigde Staten communistisch te maken. Dit was een leugen, aangezien lhbt'ers het even slecht hadden in de Verenigde Staten als in de Sovjet-Unie. De Lavender Scare zou overigens duren tot aan de jaren 1990. Onder Eisenhower traden de laatste twee Amerikaanse staten, Hawaï en Alaska, toe tot de Verenigde Staten in 1959. Hierdoor komt het totaal aantal op 50 Amerikaanse staten. Daarnaast kregen de inwoners van Washington D.C. het recht om te stemmen in de presidentsverkiezingen in 1960. Tijdens zijn tweede termijn verslechterde Eisenhowers gezondheid. Eisenhower was een kettingroker. In 1955 kreeg hij een hartaanval en in 1957 werd de ziekte van Crohn bij hem vastgesteld. Hij moest ook verschillende operaties ondergaan. Hierdoor kwam er een wet dat als een president een operatie onderging of hiervan aan het herstellen was, zijn vicepresident tijdelijk zijn taken overnam. Zo werd voorkomen dat als de Verenigde Staten toevallig dan aangevallen zou worden, er direct gereageerd kon worden. Eisenhower kon na twee termijnen zich niet verkiesbaar stellen voor een derde termijn. In plaats daarvan besloot zijn vicepresident, Richard Nixon, zich verkiesbaar te stellen. Nixon verloor de verkiezingen van 1960 echter met een klein verschil aan de Democraat John F. Kennedy, die de opvolger van Eisenhower werd.
Latere leven
.jpg)
Eisenhower vertrok na zijn presidentschap naar zijn boerderij in Gettysburg, Pennsylvania, maar bracht ook tijd door in zijn huis in Californië. In 1967 doneerde hij zijn boerderij in Pennsylvania aan de National Park Service. Eisenhower kreeg direct na zijn presidentschap een pensioen, staf en beveiliging. Eisenhower verdween niet helemaal uit de publiciteit. In 1964 sprak hij op de Republikeinse conferentie en steunde Barry Goldwater voor zijn presidentschap, die verloor van Lyndon B. Johnson. Toen Richard Nixon uiteindelijk werd beëdigd als president in 1969 feliciteerde Eisenhower hem.
Op 28 maart 1969 overleed Eisenhower in een ziekenhuis in Washington D.C. Hij is 78 jaar geworden. Zijn lichaam werd vervolgens overgebracht naar de Washington National Cathedral en vervolgens lag hij in de koepel van het Capitool. Eisenhower kreeg een staatsbegrafenis, waarbij 2.000 gasten aanwezig waren (waaronder veel buitenlandse leiders). Hierna werd zijn lichaam overgebracht naar Abilene in Kansas per trein. Hier werd hij begraven in de kapel van het Eisenhower Presidential Center.
Nagedachtenis en reputatie
Imago
Eisenhower heeft nog altijd een goede reputatie als generaal, maar als president had hij dit aanvankelijk niet. Eisenhower was niet erg populair toen hij het Witte Huis verliet. Als president kreeg hij ook veel kritiek van zowel Democraten als Republikeinen. Veel Republikeinen vonden hem te gematigd en vonden dat hij te veel met de Democraten samenwerkten. Veel jongere Democraten vonden juist dat Eisenhower te conservatief was. Eisenhower werd geen slechte president gevonden, maar hij gezien als de ongeschikte man voor de problemen waar het land mee te maken had. De belangrijkste kwestie was de strijd tegen rassensegregatie. Mensenrechtenactivisten verweten Eisenhower dat hij te weinig deed om dit te beëindigen. Hoewel Eisenhower geloofde dat rassensegregatie slecht was, had hij ook respect voor de voorstanders ervan in het zuiden. Ook werd men verweten dat hij te weinig deed om het McCarthyisme te beëindigen, de jacht op communisten (zie Red Scare). Conservatieve Republikeinen vonden dat Eisenhower juist de staat te veel macht gaf met zijn New Look-beleid.
In recente jaren wordt er positiever over Eisenhower gedacht. Eisenhower verschijnt vaak bovenaan lijsten van beste presidenten, vaak zelfs in de top 10. Eisenhower wordt tegenwoordig als bovengemiddelde president gezien. Hij wist veel compromissen te bereiken en was erg gematigd. Hij had standpunten waar zowel Democraten als Republikeinen zich in konden vinden. Daarnaast zette hij zich in voor het bewaren als wereldvrede en communicatie tussen verschillende landen en culturen. Daarnaast is het presidentschap verbonden met een periode van economische groei. Veel Amerikanen hadden meer geld te besteden dan ooit te voren, waardoor men bijvoorbeeld een auto of televisie kon kopen of op vakantie kon gaan. Dit draagt ook bij aan het positieve beeld dat veel Amerikanen van Eisenhower hebben.
Monumenten en vernoemingen
De volgende monumenten zijn Eisenhower vernoemd:
- Eisenhower Expressway bij Chicago, Illinois
- Eisenhowertunnel in Denver, Colorado
- Dwight D. Eisenhower School for National Security and Resource Strategy in Washington D.C.
- Dwight D. Eisenhower Memorial in Washington D.C.
- Een standbeeld in de rotunda van het Capitool
- Mount Eisenhower in New Hampshire
- Eisenhower Range in Antarctica
- Een Amerikaans slagschip
- Eisenhower Presidential Center in Kansas
- Wichita Dwight D. Eisenhower National Airport in Wichita, Kansas
Daarnaast wordt het gehele systeem van nationale snelwegen in de Verenigde Staten (de interstates) de Dwight D. Eisenhower National System of Interstate and Defense Highways genoemd.
