Lyndon B. Johnson
| Lyndon B. Johnson | |
|---|---|
| |
| Lyndon B. Johnson | |
| Naam voluit | Lyndon Baines Johnson |
| Geboren | 27 augustus 1908 |
| Geboren te | Stonewall, Texas |
| Overleden | 22 januari 1973 |
| Overleden te | Stonewall, Texas |
| Gehuwd met | Lady Bird Johnson |
| Partij | Democratische Partij |
| Religie | Congregationalisme |
| Functie | 36e president van de Verenigde Staten |
| Aantreden | 22 november 1963 |
| Aftreden | 20 januari 1969 |
| Voorganger | John F. Kennedy |
| Opvolger | Richard Nixon |
| Functie(s) | |
| 36e president van de Verenigde Staten 37e vicepresident van de Verenigde Staten Senator voor Texas Afgevaardigde voor Texas | |
Portaal  Politiek
| |
Lyndon Baines Johnson, ook wel Lyndon Johnson of LBJ, was de 36ste president van de Verenigde Staten en voormalig vicepresident onder zijn voorganger president John Fitzgerald Kennedy. Hij was ook lid van het Huis van Afgevaardigden, alsmede senator. Lyndon B. Johnson was president namens de Democratische Partij.
Lyndon B. Johnsons presidentschap stond in het teken van de gevolgen van de dood van Kennedy. Door Kennedy's dood ontstonden verschillende jongerenculturen en braken er protesten uit van Afro-Amerikanen. Johnson wilde een sociaal beleid doorvoeren, genaamd Great Society. Johnson wist door middel van zijn sluwheid en intimidatie van senatoren veel wetten door het Amerikaans Congres heen te krijgen. Een van de belangrijkste wetten van Johnson was de Voting Rights Act of 1965, dat het makkelijker maakte voor niet-blanke kiezers om te stemmen. Ook schafte hij de rassensegregatie af en benoemde de eerste Afro-Amerikaanse minister. Mede door de dood van Kennedy wist Johnson met gemak een herverkiezing te winnen. LBJ werd in 1969 opgevolgd door Richard Nixon.
Levensloop
Jeugd en opleiding
Johnson werd geboren op 27 augustus 1908 in het plaatsje Stonewall in Texas. Hij de oudste zoon van Samuel Ealy Johnson Jr. en Rebekah Baines. Het had een jongere broer en drie zusjes. Johnsons familie kwam oorspronkelijk uit Engeland, maar hij had ook Duitse voorvaderen. Op school was Johnson goed in debatteren en baseball. In 1924 studeerde hij af van de middelbare school en verhuisde naar het zuiden van Californië. Hier werkte hij verschillende baantjes, waarna hij terug naar Texas ging. Hier ging hij werken als een dagarbeider. Dit is iemand die werk doet dat er die dag beschikbaar is. In 1926 besloot hij zich in te schrijven voor de Texas State University en hield zich hier bezig met de schoolkrant en de politiek. Tussen 1928 en 1929 gaf Johnson les aan Mexicaans-Amerikaanse kinderen, die toentertijd naar aparte scholen moesten. Hiermee verdiende hij geld om zijn studie af te ronden. Johnson studeerde af als leraar geschiedenis. Hierna ging hij op een middelbare school in Houston werken.
De ervaring die Johnson opdeed als leraar zou hem later beïnvloeden om de sociale programma's als president uit te voeren.
In de politiek
Nadat de Democraat Richard M. Kleberg tot het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden werd verkozen, werd Johnson zijn hulpje. Johnson was een voorstander van de New Deal van Franklin D. Roosevelt. Johnson trouwde op 17 november 1934 met Lady Bird Johnson. Het paar kreeg twee kinderen; Lynda Bird en Luci Baines. Het gezin woonden met een hond op een ranch in de staat Texas. In 1937 werd Johnson zelf tot het Huis van Afgevaardigden gekozen voor het 10e district van Texas. Johnson zou afgevaardigde blijven tot 1949. In 1941 deed hij een poging om gouverneur van Texas te worden, maar verloor de verkiezingen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende Johnson in het leger tussen 1940 en 1942. Hij vocht in het zuiden van de Grote Oceaan, o.a. op het eiland Nieuw-Guinea. Johnson diende ook controleur over de omstandigheden in het Amerikaans leger. Hij had een camera bij zich en gaf de beelden van president Roosevelt.
In 1942 werd hij ontslagen uit de militaire dienst. Hij kreeg ook een medaille voor zijn dienst. In 1948 besloot Johnson zich verkiesbaar te stellen voor de Amerikaanse Senaat. Hij won deze verkiezingen en werd senator namens de staat Texas. Vanaf 1952 was hij de leider van de Democraten in de Senaat. Tijdens de Suezcrisis was Johnson voorstander van ingrijpen. Ook maakte hij zich sterk voor het ruimtevaartprogramma en de oprichting van de NASA. In 1955 kreeg Johnson een hartaanval, vermoedelijk door de 60 sigaretten die hij per dag rookte. Hierna stopte Johnson volledig met roken. Vijf maanden later was Johnson volledig hersteld.
Johnson stelde zich verkiesbaar om de Democratische presidentskandidaat voor de verkiezingen van 1960 te worden. De Democraten kozen echter de jongere John F. Kennedy als hun presidentskandidaat. Om stemmers in het zuiden te winnen werd Johnson Kennedy's running mate. Kennedy wist de verkiezingen nipt te winnen van de Republikein Richard Nixon. Hierdoor werd Kennedy president met Johnson als vicepresident.
Vicepresidentschap (1961-1963)
Johnson werd beëdigd in 1963 als vicepresident. Johnson wilde invloed van de president en de regering vergroten. Hierdoor werd de president verantwoordelijk voor nationale veiligheid. Ook kreeg de vicepresident een grotere rol en de vicepresident moest samenwerken met alle takken van de overheid. Johnson ging zich bemoeien met de ruimtevaart en zou in de commisie zitten voor de eerste reis naar de maan. Toen Kennedy plannen maakten om de rechten van Afro-Amerikanen te vergroten, zorgde dit voor veel protesten in het zuiden. Johnson verklaarde zich voorstander van Kennedy's strijd tegen de rassensegregatie. Hiermee hoopte hij meer zuidelijke kiezers mee te krijgen. Daarnaast bemoeide Johnson zich nog met de situatie in West-Berlijn en de wetenschap.
In 1963 was Johnson verwikkeld in een aantal gevaarlijke schandalen. Hij was betrokken bij minstens vier schandalen, daar het ging om corruptie, valsheid in geschrifte en zelfs betrokkenheid bij moord. Johnson had daarnaast ook een langdurige buitenechtelijke vriendin waarvan niemand iets mocht weten. Minister van Justitie Robert F. Kennedy stak geen vinger uit om hem te helpen deze schandalen in de doofpot te stoppen. De geruchten gingen zelfs dat president Kennedy hem in 1964, rond de verkiezingen voor zijn tweede ambtstermijn, zou gaan dumpen.
Presidentschap
Eerste termijn (1963-1965)
Dat dumpen is nooit gebeurd. Op 22 november 1963 werd Kennedy vermoord in Dallas. Volgens de Amerikaanse grondwet wordt een president opgevolgd door zijn vicepresident, wanneer hij overlijd of stopt voor het einde van zijn termijn. Johnson werd hierdoor automatisch president en werd diezelfde dag nog beëdigd. Johnson wilde een geleidende overgang om voor stabiliteit te zorgen. Het land was in shock door de moord en Johnson werd zelfs beschuldigd van de moord. Johnson besloot hierop het ruimtevaartcentrum naar Kennedy te vernoemen een week na de moord. Johnsons eerste termijn stond in het teken om af te maken wat Kennedy begonnen was. Hij startte de Great Society en de strijd tegen armoede. Hij zorgde voor meer geld voor gezondheidszorg, onderwijs, infrastructuur en het oplossen van problemen in steden en op het platteland. Ook begon hij met het afschaffen van de rassensegregatie. De Civil Rights of 1964 zorgde voor een verbod op discriminatie op basis van kleur, ras, geslacht en herkomst. Hoewel veel senatoren tegen de wet waren, dwong Johnson de senatoren om de wetten door te voeren. Hierdoor kreeg hij ook hulp van de Republikeinen.
Johnson werd door de dood van Kennedy door de Democraten gekozen tot de presidentskandidaat voor de verkiezingen van 1964. Het land was nog steeds in shock vanwege de moord op Kennedy en Johnson was hierdoor erg populair. Johnsons Great Society waren bovendien populaire plannen. De Republikeinen kozen de conservatieve politicus Barry Goldwater als hun kandidaat. Goldwater wilde helemaal geen einde aan de rassensegregatie en Great Society. Tijdens de verkiezingen van 1964 won Johnson met grote meerderheid. Slechts 6 staten stemden voor Goldwater. Daarnaast had Johnson een absolute meerderheid in de Senaat, waardoor het makkelijker werd om zijn plannen door te voeren.
Tweede termijn (1965-1969)
In zijn tweede termijn ging Johnson verder met de strijd tegen de rassensegregatie. Hij besprak zijn plannen met Martin Luther King Jr. Dit leidde tot de Voting Rights Act of 1965. Hierdoor werd het voor Afro-Amerikanen makkelijker om te stemmen. Johnson begon ook strijd tegen de Ku Klux Klan, die strijd voor het behoud van rassensegregatie en Afro-Amerikanen mishandelde en vermoordde. Johnson wist de steun van de kerk te krijgen doordat hij verklaarde dat de rassensegregatie in strijd met het christendom en de Bijbel was. Na de moord op Martin Luther King in 1968 zorgde Johnson voor de Fair Housing Act; waarmee discriminatie bij het kopen, verkopen, huren en verhuren van huizen niet meer was toegestaan. In 1965 zorgde Johnson ook voor versoepelingen op het gebied van immigratie. De quota's uit de jaren 1920 werden afgeschaft, wat leidde tot veel immigratie vanuit Mexico, Latijns-Amerika en Azië.
Johnsons plannen voor de Great Society gingen ook verder. Zo kwam er een zorgverzekering voor ouderen en kwamen er voedselbonnen voor arme Amerikanen. Hierdoor kwam armoede ook veel meer in beeld. Johnson stelde ook geld beschikbaar voor stedelijk vernieuwing. Hij wilde de stad van de toekomst bouwen, waarin meer aandacht kwam voor wooncomfort, openbaar vervoer, openbare ruimte en betere huizen. De plannen waren bedoeld voor de armere en oudere wijken van steden, die verbeterd moesten worden. Dit plan wordt in het algemeen als mislukt gezien, al zorgde het wel voor de eerste (en enige) hogesnelheidslijn in de Verenigde Staten (tussen Washington D.C. en New York City). Johnson stelde meer geld beschikbaar voor onderzoek naar hart- en vaatziekten en kanker. Daarnaast kwamen er wetten voor het beperken van vuurwapens; mede door de vele aanslagen van de afgelopen jaren. Onder Johnson ging ook het ruimtevaartprogramma door. De stedelijke vernieuwing, de moord op Martin Luther King en de rassensegregatie leidden tot veel woede in de wijken van steden. Tijdens het tweede termijn van Johnson zouden overal in de Verenigde Staten opstanden en plunderingen in deze wijken plaatsvinden. In april 1968 kwam er zelfs een hele grote golf van allerlei protesten. Johnson wilde deze opstanden neerslaan, maar kreeg alsnog veel kritiek. Daarnaast was er nog kritiek op de hoge kosten van zijn Great Society, waardoor veel plannen niet of gedeeltelijk zijn uitgevoerd. De Verenigde Staten waren namelijk bezig met een dure, onpopulaire oorlog, de Vietnamoorlog. Tijdens de Vietnamoorlog was er dienstplicht en jonge mannen moesten in het leger dienen in Vietnam. Veel jongeren wilden dit echter niet, wat een van de redenen van de jongerenculturen was (zoals de hippies). Ook werden er protestliederen geschreven en beelden op televisie getoond van de verschrikking van de oorlog.
Johnson zou volgens de wet nog een derde termijn kunnen dienen. Dit komt doordat zijn eerste termijn korter dan twee jaar was. Johnson wilde zich herkiesbaar stellen voor de verkiezingen van 1968, maar door zijn onpopulariteit besloot hij dit niet te doen. In plaats daarvan werd zijn vicepresident Hubert Humphrey de presidentskandidaat. Democraat George Wallace scheidde zich af van de Democraten en begon de American Independent Party, waardoor in het zuiden de Democratische stem tussen twee partijen was verdeeld. De Republikeinse kandidaat Richard Nixon wist hier gebruik van te maken. Nixon won de verkiezingen en werd Johnsons opvolger.
Latere jaren en overlijden
Johnson ging na zijn presidentschap terug naar zijn ranch in Texas. Hij hield zich bezig met zijn museum en bibliotheek. Zijn ranch doneerde hij aan de staat Texas en is nu een nationaal park. Johnson bleef zich bezighouden met de buitenlandse politiek. Tijdens de verkiezingen van 1972 steunde hij de Democraat Georg McGovern, die opnieuw verloor van Nixon. Johnson begon na zijn presidentschap weer met roken. Hij kwam ook 11 kilo aan en had last van pijn op zijn borst. Hij kwam vaak niet uit bed en moest vaak een zuurstoftank bij zich hebben. Hij begon last te krijgen van erge pijn in zijn buik en bleek diverticulose te hebben. Johnson ging vervolgens naar Houston voor een operatie aan zijn hart. Tien dagen na de operatie kreeg hij een zware hartaanval. Hoewel hij de hulpdiensten kon informeren, was hij al overleden voordat zij kwamen.
Johnsons lichaam werd opgebaard in de rotunda van het Capitool in Washington D.C. Hierna werd hij begraven op de grond van zijn bibliotheek.
Reputatie en nagedachtenis
Imago
Toen Johnson het Witte Huis verliet was hij enorm onpopulair, vooral door de Vietnamoorlog. De Vietnamoorlog was de eerste grote nederlaag van de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog. President Nixon zou uiteindelijk de oorlog beëindigen. De reden waarom de Vietnamoorlog zo onpopulair was, was doordat de jongere generatie zich hevig verzette tegen de dienstplicht. Dit leidde tot protestliederen, in zowel de Verenigde Staten als daarbuiten. Ook werden op televisie beelden getoond van bruut oorlogsgeweld (zoals het gebruik van napalm), wat Johnson ook onpopulair maakte. Hoewel de Vietnamoorlog als een vergissing en blunder wordt gezien, wordt Johnson vandaag de dag herinnert voor zijn binnenlandse programma. Met zijn Great Society en strijd tegen armoede wist hij ervoor te zorgen dat armere Amerikanen geld kregen van de overheid. Ook ging er meer geld naar gezondheidszorg en onderwijs. Op het gebied van gezondheidszorg bedacht hij het medicaid-programma, waarmee nog steeds veel Amerikanen recht hebben op een zorgverzekering. Ook heeft een grote bijdrage geleverd aan de afschaffing van de rassensegregatie. Johnson zorgde ervoor dat veel wetten om dit af te schaffen werden doorgevoerd. Hierdoor werd stemmen voor Afro-Amerikanen makkelijker en eindigde discriminatie bij de overheid en de op de huizenmarkt.
Johnson staat bekend als een hardwerkende president en werkte tussen 18 en 20 uur per dag. Daarnaast staat hij bekend als ambitieus en indrukwekkend figuur. Johnson was immers 1.91 meter lang, wat zeker voor Amerikaanse standaarden erg lang is. Hij gebruikte zijn lengte ook om senatoren te dwingen voor wetten te stemmen, wat hij vooral deed tijdens de strijd tegen rassensegregatie. Het nalatenschap van Johnson is daardoor ook omstreden. Historici zijn het er niet over eens of Johnson een goede of slechte president is geweest en plaatsen hem meestal in het midden. Zijn inzet voor sociale programma's en gelijkheid worden vaak als goede dingen gezien, terwijl hij bekritiseerd wordt vanwege de Vietnamoorlog.
Monumenten
De volgende monumenten en vernoemingen zijn opgedragen aan Lyndon B. Johnson:
- Lyndon B. Johnson Space Center in Houston, Texas.
- Lyndon Baines Johnson Library and Museum in Austin, Texas.
- Lyndon B. Johnson Tropical Medical Center op Amerikaans-Samoa.
- Een slagschip van de Amerikaanse marine.
- Lake Lyndon B. Johnson in Texas.
- Lyndon Baines Johnson Memorial Grove on the Potomac in Washington D.C.
- De film LBJ uit 2016.
Daarnaast komt Johnson nog voor in de films The Butler (2013) en Selma (2014) en in een aflevering van The Crown.
Zie ook
