Woodrow Wilson
Woodrow Wilson | |
---|---|
Woodrow Wilson | |
Naam voluit | Thomas Woodrow Wilson |
Geboren | 28 december 1856 |
Geboren te | Staunton, Virginia |
Overleden | 3 februari 1924 |
Overleden te | Washington D.C. |
Gehuwd met | Ellen Wilson, later Edith Wilson |
Partij | Democratische Partij |
Religie | Presbyterianisme |
Functie | 28e president van de Verenigde Statem |
Aantreden | 4 maart 1913 |
Aftreden | 4 maart 1921 |
Voorganger | William Howard Taft |
Opvolger | Warren G. Harding |
Functie(s) | |
28e president van de Verenigde Staten 34e gouverneur van New Jersey | |
Portaal Politiek |
Thomas Woodrow Wilson (28 december 1856 - 3 februari 1924), was van 1913 tot 1921 de achtentwintigste president van de Verenigde Staten. Wilson was president namens de Democratische Partij. Voorheen was gouverneur van de staat New Jersey. Wilsons presidentschap stond in het teken van de Eerste Wereldoorlog en Wilson was de bedenker van de Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Naties.
Wilson wist de verkiezingen van 1912 te winnen doordat de Republikeinse kiezers verdeeld waren onder twee kandidaten, zittend president William Howard Taft en diens voorganger Theodore Roosevelt. Wilsons beleid begon met het New Freedom-beleid, waarmee onder andere de inkomstenbelasting werd ingevoerd. Ook werd de macht van de overheid vergroot. Wilson was daarnaast openlijk racistisch en geloofde dat blanke mensen superieur waren aan Afro-Amerikanen. Hij werkte als historicus mee aan de beruchte film The Birth of a Nation (1915), die in het Witte Huis werd getoond. Deze film leidde tot een heropleving van de Ku Klux Klan. Afro-Amerikaanse medewerkers bij de overheid werden ontslagen. Wilson pleitte voor neutraliteit in de Eerste Wereldoorlog, maar verklaarde toch de oorlog aan het Duitse Rijk in 1917. Door de Amerikaanse hulp in de oorlog werd de oorlog door de Geallieerden gewonnen. Wilson stelde hierna het veertienpuntenplan op, waarbij de Volkenbond werd opgericht. De VS werden echter geen lid van de Volkenbond. Wilson greep niet in tijdens de Spaanse griep van 1919 en riep mensen juist op buiten te feesten vanwege het einde van de oorlog.
Levensloop
Jeugd
Wilson werd geboren in het plaatsje Staunton, Virginia op 28 december 1856. Hij was het derde kind van Joseph Ruggles Wilson en Jessie Janet Woodrow. Zijn familie kwam oorspronkelijk uit Ierland en Schotland en verhuisde rond 1807 naar de Verenigde Staten. Hoewel een van zijn opa's een anti-slavernijtijdschrift had, was de rest van zijn familie voorstander van de slavernij. Volgens Wilson was zijn eerste herinnering toen hij 3 jaar oud was en hem verteld werd dat Abraham Lincoln verkozen was tot president. Lincoln was anti-slavernij, waardoor Wilson boos werd. Als gevolg van Lincolns verkiezing zouden de Zuidelijke Staten zich afscheiden, waaronder de Amerikaanse Burgeroorlog ontstond. Zijn ouders waren voorstander van de afscheiding van het zuiden. Het zuiden vormde de Confederatie en zijn ouders waren voorstander van dat land. Wilson zou dit later ook worden. Zijn vader was een invloedrijke man binnen de presbyteriaanse kerk, waar Wilson ook lid van werd.
Tussen 1873 en 1874 studeerde Wilson in North Carolina, maar ging vervolgens naar Princeton University in New Jersey. Hij ging politiek filosofie en geschiedenis studeren. Op de universiteit was hij voorzitter van zowel het voetbal- als basketbalteam. Ook werkte hij voor de studentenkrant. Wilson werd lid van de Democratische Partij en steunde Samuel J. Tilden tijdens zijn verkiezing in 1876, die verloor van Rutherford B. Hayes. Wilson studeerde af in 1879 en ging rechten studeren in Virginia. In 1882 werd hij advocaat in Georgia. Wilson vond dit echter maar niets en stopte met zijn werk. Hij ging hierna verder met het studeren van politicologie en geschiedenis.
Huwelijk
In 1883 werd hij verliefd op Ellen Louise Axson. Datzelfde jaar deed hij nog een huwelijksaanzoek, wat zij accepteerde. Ze beloofde te trouwen met hem als hij zou afstuderen. Ellen was actief als kunstenares en werkte mee aan de wereldtentoonstelling van Parijs in 1878. Toen zij in 1885 stopte ze met haar werk. Ellen ging Duits studeren, zodat zij Wilson kon helpen bronnen te vertalen voor zijn studie. Samen kregen zij drie kinderen:
- Margaret in 1886
- Jessie in 1887
- Eleanor in 1889
Wilsons academische carrière
In 1883 ging Wilson studeren aan Johns Hopkins University in Maryland. Op deze universiteit leerde Wilson ook Duits. Dit was nodig voor het bestuderen van bronnen. Wilson hoopte dat hij professor kon worden. Hij deed onderzoek naar de federale overheid en zijn macht. Hierover schreef hij verschillende artikelen, die in het boek Congressional Government: A Study in American Politics gepubliceerd zijn. In 1885 werd hij leraar aan een meisjesschool in Pennsylvania. Hier gaf hij Klassieke geschiedenis, Amerikaanse geschiedenis en politieke wetenschap. Wilson vond het lesgeven op deze school erg saai. Bovendien was de directeur een strenge feminist en Wilson haatte feminisme. In 1888 ging hij lesgeven op de Wesleyan University, waar hij westerse geschiedenis en politieke economie gaf. In 1890 werd hij aangenomen als professor op Princeton.
Wilson werkte aan een studieboek, dat tot aan de jaren 1920 werd gebruikt tijdens veel cursussen over Amerikaanse politiek, genaamd The State. Wilson werd in 1902 benoemt tot directeur van de universiteit. Wilson deed alles om ervoor te zorgen dat er geen Afro-Amerikanen werden toegelaten op de universiteit. Ook zette hij zich in voor specialisatie. Wilson moest erg hard werken, waardoor zijn gezondheid achteruitging. Hij had last van een bloedprop, waardoor hij blind werd aan zijn linkeroog. Daarnaast had hij een goede vriendschap met Mary Hulbert Peck. Hiermee gin hij zelfs naar Bermuda op vakantie. Dit leidde tot veel discussie tussen hem en zijn vrouw. Wilson schafte op Princeton de eetclubs van rijken af. Ook wilde hij de universiteit anders inrichten. Hierdoor ontstond veel discussie binnen het bestuur van de universiteit. Wilson besloot in 1908 op te stappen als directeur en ging zich focussen op de politiek.
Gouverneur van New Jersey
In 1910 werd Wilson benadert door de Democratische Partij van New Jersey of hij zich voor gouverneur van de staat verkiesbaar wilde stellen. New Jersey was toen een erg Republikeinse staat, maar Wilson was erg bekend in de staat. De Democraten hoopten zo te kunnen winnen. Wilson sprak zich uit tegen de corruptie in de staat. Mede door de onpopulariteit van William Howard Taft, groeide de Democratische Partij. Wilson werd in 1910 gekozen de gouverneur van de staat. Wilson wilde veel dingen in de stad veranderen. Hij wilde corruptie bestrijden en ook monopolies doorbreken. Toen de Republikeinen in 1912 de grootste werden in de staat, bleef Wilson wetten vetoën. Wilson wist kinderarbeid te verbieden en de werkomstandigheden in fabrieken te verbeteren.
Wilson was ondertussen de kandidaat voor de Democratische Partij geworden voor de presidentsverkiezingen van 1912. Binnen de Republikeinse Partij was een breuk ontstaan, doordat Theodore Roosevelt zich van de Republikeinse Partij af te scheiden. Hij nam veel kiezers met zich mee, waardoor de Republikeinen over twee partijen verdeeld waren. Dit was een goede kans voor de Democraten, aangezien zij niet dat probleem hadden. Daarnaast was Wilson een bekende man. Doordat de Republikeinen over twee partijen verdeeld waren, wist Wilson de verkiezingen te winnen. Wilson won maar liefst 435 van de 531 kiesmannen en 40 van 48 staten (Alaska en Hawaï waren nog geen staten toen). Waren de Republikeinen niet verdeeld over twee partijen, had de Republikeinen waarschijnlijk gewonnen. Wilson won slechts 42% van de stemmen, terwijl Taft en Roosevelt samen 50% wonnen. Wilson zou de eerste Democratische president sinds Grover Cleveland in 1897 worden.
Presidentschap
Eerste termijn
Wilson werd beëdigd 4 maart 1913. Hij gaf de naam New Freedom aan zijn beleid. Dit was een programma om de federale overheid uit te breiden. Wilsons plannen kwamen terug op vier dingen; het beschermen van natuurgebieden, het hervormen van banken, het verlagen van invoerrechten en gelijke toegang tot grondstoffen. Voor dit laatste wilde Wilson monopolies aanpakken. Wilson wilde de invoerrechten verlagen, aangezien dit oneerlijk was voor consumenten. Wilson hervormde de nationale bank, wat weer tijdens de Eerste Wereldoorlog werd gebruikt voor het betalen van de oorlog. Wilson wilde kinderarbeid in de gehele Verenigde Staten illegaal maken, maar dit kon niet volgens de grondwet. Daarom zorgde hij ervoor dat producten die met kinderarbeid gemaakt werden niet tussen staten verscheept konden worden. Deze wet door het Hooggerechtshof ongrondwettelijk verklaard. Wilson probeerde het vervolgens op een andere manier, door belasting te heffen op bedrijven die kinderarbeid gebruikten. Ook dit werd ongrondwettelijk verklaard. Pas in de jaren 1930 werd kinderarbeid officieel illegaal. Wilson voerde de 8-urige werkdag in voor spoorwerkers. Daarnaast probeerde hij conflicten tussen werkgevers en werknemers op te lossen door ingrijpen van de overheid. Daarnaast wilde onafhankelijkheid voor de Filipijnen, dat toen een Amerikaanse territorium was. De Filipijnen zouden pas in 1946 onafhankelijk worden.
Op buitenlands gebied wilde Wilson zich meer met conflicten bemoeien. Wilson zond troepen naar Haïti en de Dominicaanse Republiek en daarnaast zorgde bij voor militaire interventies in Honduras, Cuba en Panama. Toen het Mexicaanse leger tijdens de Mexicaanse Revolutie Amerikaanse soldaten gevangennam, liet Wilson de Mexicaanse stad Veracruz innemen. De Amerikanen vonden dit niets en Wilson liet het plan varen. Wilson wilde neutraal blijven aan het begin van de Eerste Wereldoorlog. Hoewel de Verenigde Staten bondgenoten van het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk waren, maar wilde uit de oorlog blijven. Op deze manier konden de Verenigde Staten met beide kanten van de oorlog blijven handelen zonder problemen. Toen de Britten een blokkade van handel met Duitsland wilden, gaf Wilson toe en besloot niet met Duitsland te handelen. In ruil hiervoor zouden de Britten meer Amerikaanse producten kopen. De Duitsers zagen dit als een breuk in de neutraliteit en begonnen ook Amerikaanse onderzeeërs aan te vallen. In 1915 zonken twee onderzeeërs, maar Wilson zag dit als incidenten. Wilson kreeg hierop veel kritiek van Theodore Roosevelt. Roosevelt wilde dat de Verenigde Staten zich zouden bemoeien in de oorlog, zeker na de Duitse aanval op het neutrale België. Wilson sloeg dit af.
In augustus 1914 overleed Wilsons vrouw Ellen aan de gevolgen van een nierziekte. Wilson was erg verdrietig en raakte in een depressie. Op 18 maart 1915 ontmoette hij Edith Bolling Galt. Edith was ook weduwe en twee maanden deed Wilson een huwelijksaanzoek. Edith weigerde dit eerst, maar accepteerde dit later. Op 18 december 1915 trouwden ze in het Witte Huis. De Democraten herkozen Wilson als hun kandidaat voor de verkiezingen van 1916, aangezien geen andere kandidaat zich aanmeldde. Wilson wilde kiezers winnen door ze zeggen dat hij voor de 8-urige werkweek was en de 6-daagse werkweek. Ook wilde hij kinderarbeid verbieden en zorgen voor meer rechten voor werkende vrouwen. Wilson wilde daarnaast het minimumloon invoeren. Daarnaast beloofde hij niet mee te doen aan de Eerste Wereldoorlog. Mede door dit laatste wist hij de verkiezingen te winnen van de Republikein Charles Evans Hughes.
Tweede termijn
Nog voordat Wilson voor een twee keer beëdigd werd, brak de onbeperkte duikbotenoorlog uit. De Duitsers vielen Britse duikboten aan in de hoop de Britten te verslaan. Tegelijkertijd wilden de Duitsers bondgenoten met Mexico worden, zodat Mexico de Verenigde Staten zou aanvallen. De Amerikanen kwamen hierachter. Nadat verschillende Amerikaanse schepen werden aangevallen door de Duitsers, besloot Wilson dat het genoeg was. Op 2 april 1917 vroeg Wilson aan het Amerikaans Congres om deel te nemen in de Eerste Wereldoorlog en de oorlog aan Duitsland te verklaren. Hij wilde dienstplichtigen oproepen, belastingen verhogen en productie verhogen. Hij zij:
Op 6 april 1917 verklaren de Verenigde Staten Duitsland te oorlog; een paar maanden later ook Oostenrijk-Hongarije. De hulp van de Amerikanen in de oorlog was omslagpunt. In Frankrijk waren de fronten vastgelopen, maar de Amerikaanse soldaten zorgden voor nieuwe kracht. De Duitse troepen werden teruggedrongen. Hoewel de Duitsers Parijs probeerden te veroveren, is dit nooit gelukt. De Geallieerden wonnen de oorlog en Duitsland gaf zichzelf over. Wilson had in zijn veertienpuntenplan opgesteld wat hij wilde wat er moest gebeuren. Hier wilde onder andere een onafhankelijk Polen en een Volkerenbond. De volkeren in Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk moesten zelf beslissen of ze onafhankelijkheid wilden. Wilson besprak wat er moest gebeuren met de verliezers van de oorlog, wat leidde tot onder andere het Verdrag van Versailles. Ook sprak hij over het oprichten van de Volkerenbond en zat met de belangrijke landen van die tijd om te tafel. De Verenigde Staten werden geen onderdeel van deze bond, aangezien de Senaat dit weigerde.
De Eerste Wereldoorlog was niet enige wat er gebeurde tijdens Wilsons twee termijn. Het einde van de oorlog viel samen met de Spaanse griep, een besmettelijk ziekte die leidde tot een pandemie. Wilson negeerde de adviezen van wetenschappers en moedigde mensen aan het einde van de oorlog te vieren. Hierdoor liep het aantal doden op, maar tegen 1919 was de griep pandemie vrijwel voorbij. Na de Russische Revolutie brak er angst in de Verenigde Staten uit dat het communisme ook in de Verenigde Staten de macht zou grijpen. Dit werd vooral zo nadat er communistische revoluties in Duitsland en Hongarije uitbraken, ook al mislukten deze. Men vreesde terrorisme en in 1919 ontstond een heksenjacht tegen communisten. 10.000 mensen werden opgepakt en meer dan 500 gedeporteerd, waaronder Emma Goldman. Deze gebeurtenis staat bekend als de First Red Scare. Onder Wilson werd het 18e amendement toegevoegd, waarmee alcohol in de Verenigde Staten verboden was. Alcohol was van 1920 tot aan 1933 verboden tijdens de zogeheten Drooglegging. Hoewel Wilson eerst tegen het vrouwenkiesrecht was, gaf hij in 1918 aan voorstander te zijn. In 1920 werd het 19e amendement aangenomen, waardoor vrouwen konden stemmen.
Op 2 oktober 1919 kreeg Wilson een beroerte, waardoor de linkerzijde van zijn lichaam verlamd was. Hij kon ook slecht zien. Hij verbleef in zijn slaapkamer en alleen zijn vrouw en arts mochten hem bezoeken. zijn vrouw, Edith Wilson, nam toen het heft in eigen handen. Zij werd een spreekbuis tussen de regering en haar man. Zij bepaalde welke documenten aan haar man gezien werden en had hierdoor veel invloed. Het Amerikaans Congres en het publiek wilde echter weten waarom zij de president niet zagen; er kwamen zelfs mensen aan het Witte Huis kloppen om te zien waar de president was. Edith Wilson liet vervolgens foto's publiceren, waarop haar man te zien was en de protesten namen af. Edith Wilson bleef tot het einde van het presidentschap van haar man dit doen. Hoewel in zo'n situatie de vicepresident dit hoort te doen, deed deze dit niet. Edith Wilson wordt hierdoor soms ook wel de vergeten vrouwelijke president van Verenigde Staten genoemd, hoewel ze slechts bepaalde taken uitvoerde. Wilson maakte dit pas jaren later bekend; toentertijd was dit geheim. Hoewel Woodrow Wilson een derde termijn wilde, kon hij dit niet vanwege zijn gezondheid. James M. Cox werd gekozen als de nieuwe Democratische kandidaat, maar verloor de verkiezingen van 1920 aan Warren G. Harding. Vanwege zijn gezondheid kon Wilson niet de beëdiging van Harding bijwonen.
Laatste jaren en overlijden
Woodrow Wilson en zijn vrouw verhuisden naar een huis in Washington D.C.. Wilson bleef zich bezighouden met de politiek. Hij begon een advocatenbureau, maar hield dit slechts één dag vol. In 1922 werd dit bureau gesloten. Wilson ging hierna essays schrijven en besloot ook een autobiografie te schrijven. Tijdens het schrijven van dit boek ging zijn gezondheid hard achteruit.
In augustus 1923 woonde Wilson de begrafenis van Warren G. Harding bij. Op 10 november 1923 maakte Wilson zijn laatste speech. In januari 1924 ging zijn gezondheid nog eens hard achteruit en overleed op 3 februari 1924 op 67-jarige leeftijd. Wilson werd begraven in de Washington National Cathedral. Hierdoor is Wilson nog steeds de enige president die in Washington D.C. begraven is.
Imago en nagedachtenis
Reputatie
Wilson wordt gezien als een bovengemiddelde president. Hij pleitte voor een sterke federale overheid en leidde de Verenigde Staten door de Eerste Wereldoorlog. Dankzij de deelname van de Amerikanen in 1917 werd de oorlog ook snel beëindigd. Onder Wilson werd duidelijk dat de Verenigde Staten een supermacht waren geworden, niet alleen economisch maar ook militair. Wilson had grote invloed op de latere presidenten Franklin D. Roosevelt en Lyndon B. Johnson. Wilsons uitbreiding van de federale overheid leidde overigens tot veel kritiek van conservatieven. Veel conservatieve presidenten zien Wilson hierdoor als een slechte president. Waar de Verenigde Staten zich voorheen enkel met zaken op het Amerikaans continent bemoeiden (en later ook de Grote Oceaan), bracht Wilson een nieuw buitenlands beleid naar de Verenigde Staten. Volgens Wilson moesten de Verenigde Staten zich bemoeien met internationale conflicten en wereldvrede promoten. Onder Wilson eindigde dan ook de Monroedoctrine. Wilson was de oprichter van de Volkerenbond, de voorloper van de Verenigde Naties.
Daarnaast was Wilson de eerste Democraat waarop veel Afro-Amerikanen stemden. Veel Afro-Amerikanen waren overigens teleurgesteld in Wilsons beleid, aangezien hij de rassensegregatie invoerde bij de federale overheid. Dit betekende een achteruitgang voor de rechten van Afro-Amerikanen. Wilson was ook openlijk racistisch, op een manier die zelfs in die tijd extreem gevonden werd. Wilson is hierdoor een omstreden figuur geworden. Aan de ene kant vindt men dat Wilson goede dingen gedaan heeft, zoals zijn inzet in de Eerste Wereldoorlog. Aan de andere kant, brengt zijn racisme hem in slecht licht. In de laatste jaren is er discussie ontstaan over de monumenten van Wilson en zaken die naar hem vernoemd zijn.
Racisme
Wilsons ouders waren allebei voorstander van de slavernij en supporter van de Geconfedereerde Staten van Amerika. Dit laatste was de naam voor de Zuidelijke Staten, die aan slavernij deden en zich afscheidden tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog. Wilson was de eerste president uit het zuiden van de Verenigde Staten zich Zachary Taylor (die in 1848 president werd). Wilson zelf was ook een voorstander van de Geconfedereerde Staten, als enige president tot op heden. Wilson geloofde is zogeheten Lost Cause. Dit was een mythe dat de burgeroorlog helemaal niet over slavernij ging, maar over de rechten van staten. De Lost Cause-beweging vierde de Geconfedereerde Staten (Confederatie) en prees soldaten en generaals die voor de Confederatie gevochten hadden, zoals Robert E. Lee en Jefferson Davis. De Lost Cause-beweging zag de burgeroorlog als een oorlog van Noordelijke Agressie. Na de burgeroorlog ontstond deze mythe toen het zuiden onder de Reconstructie stond. Tijdens de Reconstructie was het zuiden erg arm en was er veel woede tegenover Afro-Amerikanen, wat zorgde voor het onderdrukken van stemmen, rassensegregatie en discriminatie.
Wilson zelf was een voorstander van de rassensegregatie. Wilson voerde deze segregatie in bij de federale overheid. Dit betekende dat Afro-Amerikanen hun baan verloren. Ook weigerde Afro-Amerikanen aan te stellen voor federale instellingen in het zuiden. In 1915 werkte Wilson mee aan de film The Birth of a Nation (1915) van D.W. Griffith over de burgeroorlog. Wilson werkte mee als historicus, aangezien de film over de burgeroorlog en de periode erna gaat. De film zet Afro-Amerikanen in een negatief daglicht, terwijl het de Ku Klux Klan (KKK) viert als een organisatie die de blanke Amerikanen tegen Afro-Amerikanen beschermt. Wilson toonde de film ook in het Witte Huis. De KKK was toen uitgeroeid, maar onder Wilson ontstond deze organisatie weer. Vooral in het zuiden was deze actief en het geweld tegen Afro-Amerikanen liep op. Ook werden veel Afro-Amerikanen om het leven gebracht via lynchen. In 1917 en 1918 braken er rellen uit toen veel Afro-Amerikanen uit het zuiden naar het noorden en middenwesten verhuisden. Wilson liet deze rellen neerslaan. Hoewel hij zich uitsprak tegen lynchen, sprak hij zich voor de rest niet uit over het geweld tegen Afro-Amerikanen.
Boeken en essays
Wilson was historicus als beroep. Dit betekent dat hij zich met de geschiedenis bezighield. Wilson schreef de volgende boeken:
- A history of the American people, 1902 (in 5 delen)
- The New Freedom, 1913
- Why We Are at War, 1917
- The New Democracy. Presidential Messages, Addresses, and Other Papers, 1913-1917
- President Woodrow Wilson's Fourteen Points, 1918
Daarnaast zijn een hoop van zijn speeches, aantekeningen en ideeën uitgegeven in bundels.
Monumenten en vernoemingen
De volgende vernoemingen en monumenten zijn uit nagedachtenis van Woodrow Wilson:
- Woodrow Wilson Presidential Library in Staunton, Virginia.
- Woodrow Wilson Boyhood Home in Augusta, Georgia.
- Woodrow Wilson House in Washington D.C.
- USS Woodrow Wilson, een onderzeeër van de Amerikaanse marine.
- Woodrow Wilson Monument in Praag, Tsjechië.
- Een standbeeld in Poznán, Polen.
- Een standbeeld in Austin, Texas.
- Hotel President Wilson in Genève, Zwitserland.
- Palais Wilson in Genève, Zwitserland.
- Wilson Hall aan de James Madison University, Virginia.
- Woodrow Wilson Bridge over de Potamac.
- Boulevard Wilson in Straatsburg, Frankrijk
- Ook straten in onder andere Sarajevo, Calais en Belgrado.
- Woodrow Wilson International Center for Scholars in Washington D.C.
- De film Wilson uit 1944.
- Woodrow Wilsonplein in Gent
Bronnen
- (en) Woodrow Wilson, Engelstalige Wikipedia. Bezocht op 31 augustus 2021.
- (en) Woodrow Wilson: Historians Who Changed History Part 1 en Part 2. YouTube-kanaal: Cynical Historian.