Henry James

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Henry James
Henry James by John Singer Sargent cleaned.jpg
James in 1913
Citaat
Algemene informatie
Naam voluit
Pseudoniem
Bijnaam
Geboren 15 april 1843
Geboorteplaats New York City (New York)
Overleden 28 februari 1916
Nationaliteit Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten (1843-1915)
Flag of the United Kingdom (3-5).svg Verenigd Koninkrijk (1915-1916)
Beroep Schrijver
Werk
Jaren actief 1863-1916
Genre(s) Roman, novelle, kort verhaal, toneelstuk, non-fictie
Stroming Realisme
Modernisme
Invloeden
Bekende werken Daisy Miller
The Bostonians
The Portrait of a Lady
What Maisie Knew
The Turn of the Screw
The Wings of the Dove
The Ambassadors
Uitgeverij(en)
dbnl
Handtekening Henry James signature (1907).png
Website
Portaal Portaalicoon Literatuur

Henry James (New York City, 15 april 1843 - Londen, 28 februari 1916) was een belangrijke Amerikaans-Britse schrijver. James werd geboren in de Verenigde Staten, maar verhuisde later naar het Verenigd Koninkrijk. Eén jaar voor zijn dood kreeg bij de Britse nationaliteit. Hij wordt gezien als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het realisme in de Engelstalige literatuur. Ook wordt beschouwd als een overgangsfiguur tussen het realisme en het modernisme.

James schreef romans, korte verhalen, toneelstukken en non-fictie. Hij staat bekend om zijn complex en poëtisch taalgebruik. In zijn boeken zette hij vaak de Nieuwe Wereld (Amerika) tegenover de Oude Wereld (Europa). Volgens James was de Oude Wereld artistiek en mooi, terwijl de Nieuwe Wereld koud en leeg was. Enkele bekende werken van Henry James zijn Daisy Miller, The Bostonians, The Portrait of a Lady, What Maisie Knew, The Turn of the Screw, The Wings of the Dove en The Ambassadors.

Henry James was de broer van filosoof William James en schrijfster Alice James.

Levensloop

Jeugd en opleiding

Henry James en zijn vader in 1854

Henry James werd geboren op 15 april 1843 in New York City. Hij was de tweede zoon van Mary Walsh en Henry James Senior. Henry James is dus naar zijn vader vernoemd. Hij had één oudere broer (William James), twee jongere broers (Wilkie en Robertson) en één jongere zus (Alice James). Henry James leefde de eerste jaren van zijn leven in Engeland, maar verhuisde in 1845 terug naar de Verenigde Staten. Ze gingen bij zijn opa en oma in Albany wonen. Hier kwam hij in aanraking met literatuur. Zo luisterde hij 's avonds stiekem naar een voorlezing van David Copperfield van Charles Dickens.

Tussen 1855 en 1860 maakte de familie een rondreis door Europa. Ze bezochten onder andere Londen, Parijs, Genève en Bonn. De familie bracht veel tijd in Frankrijk door, waardoor Henry James ook vloeiend Frans kon. Uiteindelijk keerde de familie terug naar de Verenigde Staten en ging in Newport in de staat Rhode Island wonen. Hij raakte bevriend met Thomas Sergeant Perry en John La Farge. Via zijn vrienden las hij een hoop Franse boeken, zoals de werken van Honoré de Balzac.

Eerste publicaties

In 1864 verhuisde het gezin naar Boston in Massachusetts. Henry James ging in 1862 rechten studeren aan Harvard, maar realiseerde zich dat hij liever literatuur ging studeren. In 1864 schreef hij zijn eerste korte verhaal; The Tragedy of Error. Hij had contact met schrijfster Louisa May Alcott. Tussen 1869 en 1870 maakte hij een rondreis door Europa en ontmoette Charles Dickens, George Eliot en Matthew Arnold. Tijdens deze rondreis probeerde hij artikelen voor de New York Tribune te schrijven, maar deze pogingen mislukte.

Henry en zijn broer William James

In de tussentijd schreef hij wel verschillende korte verhalen. In 1871 gaf hij zijn eerste roman uit: Watch and Ward. In 1875 besloot hij te verhuizen naar Parijs, waar hij zo'n 30 jaar woonde. Hier had hij contact met veel Franse schrijvers, zoals Émile Zola, Guy de Maupassant en de Russische schrijver Ivan Toergenjev. Als een Amerikaan in Parijs vergeleek hij vaak de Verenigde Staten met Europese landen. In The American (1877) maakte de Amerikaanse Christopher Newman een grote rondreis door Europa. In The Europeans (1878) bezoeken twee Europeanen juist de Verenigde Staten.

In 1878 brak Henry James door met de novelle Daisy Miller. Dit gaat over een losbandig Amerikaans meisje dat een reis naar Zwitserland en Italië maakt. Ze flirt met enkele Amerikaanse toeristen en past niet goed op, wat uiteindelijk haar val veroorzaakt. In 1881 publiceerde hij zijn meesterwerk The Portrait of a Lady over de Amerikaanse Isabel Archer die een bezoek aan haar Engelse tante brengt. Tussen 1882 en 1883 kreeg James te maken met enkele tegenslagen, zoals de dood van zijn moeder, zijn broer en Toergenjev.

Hoogtepunt

Vanaf 1884 begon Henry James meer beïnvloed te raken door het naturalisme. Dit is niet vreemd, aangezien hij bevriend was met Zola (een van de grootste vertegenwoordigers van dit genre). In 1886 publiceerde hij zijn roman The Bostonians. Dit gaat over de conservatieve Basil Ransom uit Mississippi en de progressieve Olive Chancellor en zijn vrouw. In het boek speelt het feminisme een belangrijke rol; een beweging die toentertijd in opkomst was. Hoewel dit tegenwoordig een van zijn bekendste werken is, was het in zijn tijd geen succes. Ook kreeg hij tegenvallers met zijn boek Princess Casamassima en zijn toneelstuk Guy Domville.

Henry James op oudere leeftijd

Deze tegenvallers zorgden ervoor dat James een depressie kreeg. Deze depressie werd verergerd door de dood van zijn zus en enkele vrienden. Desondanks ontwikkelde Henry James ook nieuwe technieken voor zijn verhalen. Zijn literaire stijl weer een stuk experimenteler. Ook maakte hij veel reizen door Europa en verbleef een lange tijd in Italië.

Latere jaren

In 1898 publiceerde Henry James de horrorroman The Turn of the Screw. Dit boek is geïnspireerd door Gothic novels en is een van de bekendste spookverhalen in de Amerikaanse literatuur. Ook experimenteerde hij meer literaire technieken. Zo wordt het boek What Maisie Knew (1897) verteld vanuit het perspectief van een jong meisje wiens ouders scheiden. In The Wing of the Dove wordt de Amerikaanse erfgenaam Milly Theale door een ernstige ziekte getroffen. Veel mensen proberen vrienden met haar te worden. Sommige willen haar gezelschap houden, terwijl anderen juist op haar geld uit zijn.

In 1904 reisde James naar de Verenigde Staten om een lezing over Balzac te geven. De laatste keer dat hij de Verenigde Staten bezocht was tussen 1910 en 1911 vanwege de dood van William James. In de laatste jaren van zijn leven schreef Henry James enkele autobiografieën. Hij ging in Engeland wonen. Toen de Eerste Wereldoorlog in 1914 uitbrak wilde hij de Verenigde Staten de Britten zouden helpen. De Amerikanen kozen echter aanvankelijk voor neutraliteit. Uit protest werd hij in 1915 Brits staatsburger en leverde zijn Amerikaans paspoort in.

Henry James overleed op 28 februari 1916 in Londen. Voor zijn dood gaf hij in de Verenigde Staten willen worden begraven. Dit was echter niet mogelijk. De vrouw van zijn broer liet hem daardoor cremeren en smokkelde zijn as mee naar de Verenigde Staten.

Henry James en literatuur

Invloeden

The Turn of the Screw had een grote invloed op horrorschrijvers, zoals Stephen King.

Henry James had een groot netwerk van belangrijke schrijvers met wie bevriend was. Ook ontmoette hij veel van de belangrijkste schrijvers uit zijn tijd. Charles Dickens had een grote invloed op Henry James. Hij las Dickens op jonge leeftijd, maar kon hem niet volledig begrijpen. Bij hem thuis werden verschillende romans van Dickens voorgelezen, waaronder Hard Times, Bleak House en Little Dorrit. Toch was David Copperfield het eerste boek wat James volledig begreep. Volgens James was Dickens de belangrijkste schrijver uit zijn tijd. Dickens had grote invloed op zijn verbeeldingskracht en zijn personages maakten een diepe indruk.

Daarnaast was James beïnvloedt door de Franse schrijvers van zijn tijd, zoals Émile Zola, Honoré de Balzac en Gustave Flaubert. James werd aangetrokken door de weergave van gevoelens en de literaire technieken. Toch vond hij ook dat de Franse schrijvers te weinig moraal in hun werken stopten. Zo prees hij George Sand voor haar fantasie, maar vond dat haar boeken geen goede normen en waarden hadden.

Stijl en thema's

Henry James' stijl veranderde erg tijdens zijn leven. Oorspronkelijk schreef realistische literatuur. Het realisme was een literaire stroming die in de tweede helft van de 19e eeuw erg populair was. Realistische schrijvers probeerden de maatschappij zo goed mogelijk weer te geven. Vaak speelden ook maatschappelijk problemen, zoals armoede en vrouwenemancipatie een rol in hun werken. In James' vroege werken zie je veel realistische elementen terugkomen. Een typisch voorbeeld hiervan is Daisy Miller waarin het losbandige hoofdpersonage flirt met mannen, zich losbreekt van sociale normen en uiteindelijk sterft.

Tijdens het schrijven van What Maisie Knew was er een omslagpunt in James' stijl. Vanaf toen begon hij steeds experimenteler te schrijven. Henry James' latere werken worden daarom tot het modernisme gerekend. James was namelijk erg geïnteresseerd in de menselijke psychologie en gedachten. Latere schrijvers zouden naar zijn werken kijken om de stream of consciousness te ontwikkelen.

James' schreef allerlei soorten genres waarin personages van alle sociale milieus voorkomen. Hoewel de Amerikaanse middenklasse tijdens hun reizen naar Europa vaak de hoofdrol spelen, schreef hij bijvoorbeeld ook spookverhalen en komedies.

Status

Tegenwoordig wordt Henry James als een van de invloedrijkste Amerikaanse schrijvers gezien. Tijdens zijn leven was dit wel anders. In vergelijking met andere schrijvers had James slechts een klein aantal lezers. Tijdens zijn leven en na zijn dood kreeg hij ook veel kritiek van andere schrijvers, zoals Oscar Wilde, E.M. Forster en Virginia Woolf. De Argentijn Jorge Luis Borges prees Henry James voor zijn moralen en complexiteit, maar vond dat zijn werk geen leven bevatten. Desondanks beïnvloedde Henry James een groot aantal schrijvers, waaronder Edith Wharton.

Vanaf het midden van de 20e eeuw ontstond er nieuwe interesse in de werken van Henry James. Moderne schrijvers als Philip Roth, Cynthia Ozick, David Lodge, Colm Toibin en Alan Hollinghurst zijn door James beïnvloedt.

Werken

Romans


Henry James overleed voordat hij The Ivory Tower en The Sense of the Past kon afmaken. Deze twee romans werden één jaar na zijn dood gepubliceerd.

Korte verhalen en novelles

  • A Tragedy of Error (1864)
  • The Story of a Year (1865)
  • A Landscape Painter (1866)
  • A Day of Days (1866)
  • My Friend Bingham (1867)
  • Poor Richard (1867)
  • The Story of a Masterpiece (1868)
  • A Most Extraordinary Case (1868)
  • A Problem (1868)
  • De Grey: A Romance (1868)
  • Osborne's Revenge (1868)
  • The Romance of Certain Old Clothes (1868)
  • A Light Man (1869)
  • Gabrielle de Bergerac (1869)
  • Travelling Companions (1870)
  • A Passionate Pilgrim (1871)
  • At Isella (1871)
  • Master Eustace (1871)
  • Guest's Confession (1872)
  • The Madonna of the Future (1873)
  • The Sweetheart of M. Briseux (1873)
  • The Last of the Valerii (1874)
  • Madame de Mauves (1874)
  • Adina (1874)
  • Professor Fargo (1874)
  • Eugene Pickering (1874)
  • Benvolio (1875)
  • Crawford's Consistency (1876)
  • The Ghostly Rental (1876)
  • Four Meetings (1877)
  • Rose-Agathe (1878)
  • Daisy Miller (1878)
  • Longstaff's Marriage (1878)
  • An International Episode (1878)
  • The Pension Beaurepas (1879)
  • A Diary of a Man of Fifty (1879)
  • A Bundle of Letters (1879)
  • The Point of View (1882)
  • The Siege of London (1883)
  • Impressions of a Cousin (1883)
  • Lady Barberina (1884)
  • Pandora (1884)
  • The Author of Beltraffio (1884)
  • Georgina's Reasons (1884)
  • A New England Winter (1884)
  • The Path of Duty (1884)
  • Mrs. Temperly (1887)
  • Louisa Pallant (1888)
  • The Aspern Papers (1888)
  • The Liar (1888)
  • The Modern Warning (1888)
  • A London Life (1888)
  • The Patagonia (1888)
  • The Lesson of the Master (1888)
  • The Solution (1888)
  • The Pupil (1891)
  • Brooksmith (1891)
  • The Marriages (1891)
  • The Chaperon (1891)
  • Sir Edmund Orme (1891)
  • Nona Vincent (1892)
  • The Real Thing (1892)
  • The Private Life (1892)
  • Lord Beaupré (1892)
  • The Visits (1892)
  • Sir Dominick Ferrand (1892)
  • Greville Fane (1892)
  • Collaboration (1892)
  • Owen Wingrave (1892)
  • The Wheel of Time (1892)
  • The Middle Years (1893)
  • The Death of the Lion (1894)
  • The Coxon Fund (1894)
  • The Altar of the Dead (1895)
  • The Next Time (1895)
  • Glasses (1896)
  • The Figure in the Carpet (1896)
  • The Way It Came (1896)
  • The Turn of the Screw (1898)
  • Covering End (1898)
  • In the Cage (1898)
  • John Delavoy (1898)
  • The Given Case (1898)
  • Europe (1899)
  • The Great Condition (1899)
  • The Real Right Thing (1899)
  • Paste (1899)
  • The Great Good Place (1900)
  • Maud-Evelyn (1900)
  • Miss Gunton of Poughkeepsie (1900)
  • The Tree of Knowledge (1900)
  • The Abasement of the Northmores (1900)
  • The Third Person (1900)
  • The Special Type (1900)
  • The Tone of Time (1900)
  • Broken Wings (1900)
  • The Two Faces (1900)
  • Mrs. Medwin (1901)
  • The Beldonald Holbein (1901)
  • The Story in It (1902)
  • Flickerbridge (1902)
  • The Birthplace (1903)
  • The Beast in the Jungle (1903)
  • The Papers (1903)
  • Fordham Castle (1904)
  • Julia Bride (1908)
  • The Jolly Corner (1908)
  • The Velvet Glove (1909)
  • Mora Montravers (1909)
  • Crapy Cornelia (1909)
  • The Bench of Desolation (1909)
  • A Round of Visits (1910)


Verhalenbundels

  • Terminations (1893)
  • The Soft Side (1900)
  • The Better Sort (1903)
  • New York Edition (1907-1909)
  • Travelling Companions (1919)

Toneelstukken

  • Theatricals (1894)
  • Theatricals: Second Series (1895)
  • Guy Domville (1895)

Non-fictie

Henry James schreef ook veel non-fictie, zoals reisverslagen, theorie over literatuur en biografieën.

  • Transaltantic Sketches (1875)
  • French Poets and Novelists (1878)
  • Hawthorne (1879)
  • Portraits of Places (1883)
  • A Little Tour in France (1884)
  • Partial Portraits (1888)
  • Essays in London and Elsewhere (1893)
  • Picture and Text (1893)
  • William Wetmore Story and His Friends (1903)
  • English Hours (1905)
  • The Question of our Speech; The Lesson of Balzac. Two Lectures (1905)
  • The American Scene (1907)
  • Views and Reviews (1908)
  • Italian Hours (1909)
  • A Small Boy and Others (1913)
  • Notes of a Son and Brother (1914)
  • Notes on Novelists (1914)
  • The Middle Years (1917)
  • Within the Rim (1918)
  • A Most Unholy Trade (1925)
  • The Art of the Novel: Critical Prefaces (1934)


Bronnen

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Henry_James&oldid=852610"