Hongarije
| Hongarije Magyarország
| |
|---|---|
| Hoofdstad | Boedapest |
| Aantal inwoners | 9.689.000 (2022) |
| Oppervlakte | 93.027 km² |
| Regeringsvorm | Parlementaire republiek |
| President | János Áder (sinds 2012) |
| Premier | Viktor Orbán (sinds 2010) |
| Godsdienst | Christendom (54,3%) Geen antwoord (27,2%) Geen religie (18,2%) Overig (0,3%) |
| Taal | Hongaars (magyar) |
| Munteenheid | Forint |
| Volkslied | Isten, áldd meg a magyart |
| Nationale feestdag | Sint Stefanus (20 augustus) |
| Landcode | HUN |
Hongarije (Hongaars: Magyarország) is een land dat in het midden van Europa ligt en grenst aan Oostenrijk, Slovenië, Slowakije, Kroatië, Servië, Roemenië en Oekraïne. De hoofdstad is Boedapest en er wonen bijna 10 miljoen mensen. De inwoners noemen zichzelf de Magyaren. Hongarije maakte vroeger deel uit van de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije. Na de Tweede Wereldoorlog (Hongarije verloor beide wereldoorlogen) waren de communisten er de baas. Nog steeds kan je zien dat Hongarije veel onder het communisme heeft geleden. Sinds 1989, na de val van het communisme, bestaat de Republiek Hongarije en in 2004 trad het land toe tot de Europese Unie.
Geschiedenis
Rond het begin van de jaartelling leefden de Magyaren (Hongaren) rond het Oeralgebergte in Rusland. Met hun sterke krijgers die goed bewapend waren met pijl en boog en zwaarden trokken de Hongaarse stammen heel Europa door. Ze boezemden de andere stammen in Europa zo veel angst in met hun rooftochten, dat de genoemd werden naar de Hunnen (vandaar Hungary op zijn Engels).Stammen als de Hunnen en later de Avaren leefden immers op het grondgebied van de latere Magyaren. Die werden dus later Hongaren genoemd. Er werd een soort staat gevormd naar nomadisch model, maar dat viel al snel weer uit elkaar. Er werd een soort andere staat gevormd. Toen kwam de grote, christelijke koning Stefanus I van Hongarije en hij liet zich in het jaar 1000 kronen. Deze verandering betekende een grote impuls in de ontwikkeling van Europa.
Het Ottomaanse Rijk was erg groot en machtig. Ze hadden al bijna heel de Balkan veroverd. In 1526 stond de sultan van het Ottomaanse Rijk met een leger in Hongarije. Het zwakke Hongaarse leger werd volkomen onder de voet gelopen door het veel sterkere leger van het Ottomaanse Rijk. Het rijk heerste meer dan 150 jaar in Hongarije. Al voordat het Ottomaanse Rijk uit elkaar viel, viel Hongarije uit in 3 delen. In het midden de Turken, in het westen het Habsburgse Rijk en in het oosten Transsylvanië (Roemenië). Maar de vorsten van Transsylvanië gingen met de Turken samenwerken om de Habsburgers te verdrijven. Eind 17de eeuw verdreven de Habsburgers de Turken en Hongarije kwam onder het gezag van het Habsburgse Rijk. De Habsburgers waren streng tegen de het volk. In 1848 ontstonden in heel Europa revoluties. De Hongaren kwamen ook in opstand. Het werd een bloedige revolutie. De Habsburgers wonnen wel toen de Russen mee gingen helpen. De leiders van de revolutie kwamen om of vluchtten.
De revolutie van 1848 had toch wel iets opgeleverd. De Habsburgers en de Hongaren gingen samenwerken. Er kwam een Hongaarse koning. Zo ontstond de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije. Hongarije kreeg een eigen regering met een parlementsgebouw en het kreeg meer zelfstandigheid. Nog nooit is Hongarije zo rijk geweest als in die periode. Oostenrijk-Hongarije sloot zich in de Eerste Wereldoorlog aan bij de centralen, waar ook Duitsland lid van was. De centralen verloren de oorlog en Oostenrijk-Hongarije viel uit elkaar. Hongarije werd zo onafhankelijk, maar het verloor wel veel grondgebied. In 1919, toen de Eerste Wereldoorlog dus voorbij was, werd er in Hongarije een bolsjewistische regering gevormd onder invloed van de Sovjet-Unie. In die tijd werden er heel veel onschuldige mensen vermoord door de communisten. Overal werden mensen opgehangen en geëxecuteerd. Het bolsjewistische regime was slechts 100 dagen aan de macht en daarna werden ze verdreven. Het Koninkrijk Hongarije (1920-1946) werd toen gevormd.
In 1939 gooide Hongarije zich opnieuw in een wereldoorlog, de Tweede Wereldoorlog. In 1941 verklaarde Hongarije de Sovjet-Unie de oorlog. De Hongaren hadden wel geheime vredesbesprekingen met de Westelijke geallieerden. Adolf Hitler liet daarom op 18 maart 1944 het land bezetten en in één maand werd een groot gedeelte van de joodse bevolking weggevoerd. Tot 9 juli 1944 werden er bijna 440.000 joden vermoord in concentratiekampen. De asmogendheden verloren de oorlog.
In de Koude Oorlog hoorde Hongarije bij het Oostblok. Het communisme werd ingevoerd in Oost-Europa. Boeren werden gedwongen hun land af te staan en moesten in coöperaties gaan werken. Toen de Sovjet-dictator Jozef Stalin stierf, was er weer een beetje hoop voor de Hongaren. In 1956 kwam er een opstand van het Hongaarse volk. Er vielen 18.000 doden en gewonden en de revolutie had niks opgeleverd, de Sovjets bleven er de baas. Pas in 1989 werd de Republiek Hongarije gevormd en er was geen enkele invloed meer van een ander land en de Sovjet-troepen verlieten het land. In 1990 werden de eerste vrije verkiezingen gehouden. In 1999 werd Hongarije lid van de NAVO en in 2004 van de Europese Unie.
Indeling
Hongarije is opgedeeld in 19 comitaten. Die staan op het plaatje hieronder. Het donkere vlakje, Boedapest, is de hoofdplaats van het comitaat Pest, maar omdat Boedapest de hoofdstad van Hongarije is valt het buiten het comitaat en is dus geen aparte comitaat. Daarnaast is Hongarije verdeeld in 7 statistische regio's: Midden-Hongarije, West-Transdanubië, Zuid-Transdanubië, Midden-Transdanubië, Noord-Hongarije, Noordelijke Grote Laagvlakte en de Zuidelijke Grote Laagvlakte.
Steden en dorpen
Steden
Hieronder zijn de Hongaarse steden weergegeven die meer dan 100.000 inwoners hebben.
| Stad | Inwoneraantal |
|---|---|
| Boedapest | 1.740.000 |
| Debrecen | 207.000 |
| Szeged | 170.000 |
| Miskolc | 168.000 |
| Pécs | 157.000 |
| Győr | 128.000 |
| Nyíregyháza | 120.000 |
| Kecskemét | 111.000 |
| Székesfehérvár | 101.000 |
Dorpen
Er zijn ongeveer 3000 kleine boerendorpen te vinden in Hongarije. In de bergen ligt het dorp Holloko waar volkshuizen uit de 17de en 18de eeuw te vinden zijn. Het is zo bijzonder dat het op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Het wonen in kleine dorpen kan ook grote nadelen hebben. Vaak is er geen infrastructuur, zoals elektriciteit en wegen. De laatste decennia is er wel veel veranderd.
Winkels, markten en restaurants
Vroeger, in de communistische periode, waren er alleen staatswinkels. Dat zijn winkeltjes waar de producten onder staatstoezicht worden verkocht en de prijzen worden bepaald door de overheid. Na 1989 zijn er weer particuliere winkels geopend. In de hoofdstad Boedapest zijn dure en chique winkelstraten gekomen. Daar zijn hele luxe, internationale topmerken verkrijgbaar en die zijn voor de meeste Hongaren onbetaalbaar. Ook vind je in het land veel overdekte markthallen. Hongarije heeft een uitgebreide en hoog ontwikkelde restaurantcultuur. Er zijn veel goede restaurants met een goede sfeer. Vaak wordt er muziek gedraaid. Er zijn ook biertuinen, waar mannen in de zomer naar toe gaan. Er zijn verder wel gewoon McDonald's en fast foodgelegenheden.
Het land
Hongarije ligt in het midden van Europa. Het land heeft een oppervlakte van 93.027 km² en er wonen 9.939.470 mensen. Dat zijn 107 mensen per vierkante kilometer. Hongarije grenst in het noorden aan Slowakije, in het westen aan Oostenrijk en Slovenië, in het zuiden aan Kroatië en Servië, in het zuidoosten aan Roemenië en in het noordoosten aan Oekraïne.
Landschap
In het midden en zuidoosten van Hongarije ligt de Grote Hongaarse laagvlakte, een onderdeel van de Pannonische vlakte die zich in centraal/zuidoost Europa uitstrekt. Je hebt ook nog de Kleine Hongaarse Laagvlakte, in het noordwesten. Je vindt in het land ook heel veel grotten, ongeveer 3000. In het Nationaal park Aggtelek zijn de bekendste grotten van Hongarije te vinden, het ligt voor 19 kilometer in Hongarije, de ander 6 km ligt in Slowakije. Deze grotten bevatten één van de grootste stalactieten (hangende rotsformaties) van Europa. De grotten staan op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. In Boedapest vind je druipsteengrotten. Daar worden regelmatig concerten gegeven.
Gebergtes
In het westen ligt de Alpen en in het noorden de heuvels en bergen van de Karpaten. Een aantal gebergtes bij elkaar in Hongarije vormen samen het Noord-Hongaars middelgebergte. Met 1014 meter is de Kékes de hoogte berg van het land. Het laagste punt is vlakbij Szeged, 78 meter hoog.
Wateren
Hongarije grenst aan geen enkele zee. Van noord naar zuid loopt de Donau, hij gaat dwars door Boedapest en loopt voor 417 kilometer door Hongarije. De Donauknie is een speciaal onderdeel van de Donau. Het is 50 kilometer boven Boedapest te vinden. Dit is een grote bocht in de Donau waar de rivier door het middelgebergte heen breekt. De Tisza in het oosten van het land is de tweede grootste rivier. Deze rivier stroomt voor bijna 600 kilometer door Hongarije. Het Balatonmeer, in het westen van het land, is met een oppervlakte van 592 km² één van de grootste meren van Europa. Heel veel toeristen gaan hier in de zomer naar toe. De Tisza-tó is ook een groot meer.
Flora en fauna
Vroeger was bijna heel het land bedekt met bos. Heel veel daarvan is verdwenen. Uitgestrekte graslanden zijn verdwenen voor de landbouw. Daardoor zijn veel soorten dieren en planten verdwenen. Ongeveer 15% is bedekt met bos. Je komt gewone bomen tegen die je in de Benelux ook vind, zoals de berk, beuk en de esdoorn, maar ook veel grassoorten en struiken. De nationale bloem van Hongarije is de tulp. Alleen in de reservaten komen nog bijzondere dieren voor, zoals de grijze rund en de buffel. Wolven zie je ook niet veel meer. Wel zie je nog veel vossen, otters, knaagdieren, wilde zwijnen, reeën, fazanten en patrijzen. Wel komen er nog veel trekvogels voor, zoals reigers en ibissen. Vaak zit er in rivieren niet veel vis vanwege overbevissing, maar in de grote meren komen nog wel gewoon snoeken, meervallen en karpers voor. Hongarije kent een aantal bijzondere hondenrassen.
Nationale parken
In Hongarije zijn 10 nationale parken te vinden. Nationaal Park Hortobágy in het oosten is met 805,49 km² het grootste park van Hongarije. Het is in 1973 opgericht. Het park staat ook sinds 1999 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
Klimaat
Hongarije kent een gematigd landklimaat met veel invloed van de Adriatische Zee. In de hoger gelegen gebieden heerst een subalpien klimaat. In de laagvlaktes in het oosten heerst een echt landklimaat. In de zomer is het er heel erg heet en in de winter erg koud met weinig neerslag. In de rest van het land heersen koude en natte winters en warme zomers. Hongarije kent vrij veel zonne-uren, ongeveer 2000 per jaar. In de winter kan er een dik sneeuwtapijt liggen.
Werelderfgoedlijst
In Hongarije zijn 8 plekken die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staan:
- Boedapest, waaronder de Donau-oevers, het Burchtdistrict van Boeda en de Andrássyboulevard (cultuurerfgoed - sinds 1987).
- Oud dorp Hollókö en omgeving (cultuurerfgoed - sinds 1987).
- Grotten van de Aggtelek Karst en Slowaakse Karst (natuurerfgoed - sinds 1995).
- Duizendjarige benedictijnenabdij van Pannonhalma en haar natuurlijke omgeving (cultuurerfgoed - sinds 1996).
- Nationaal Park Hortobágy (cultuurerfgoed - sinds 1999).
- Vroeg-christelijke begraafplaats van Pécs (Sopianae) (cultuurerfgoed - sinds 2000).
- Cultuurlandschap Fertő / Neusiedlermeer (cultuurerfgoed - sinds 2001).
- Historisch cultuurlandschap van de wijnstreek Tokaj (cultuurerfgoed - sinds 2002).
Demografie
De mensen
In Hongarije wonen bijna 9.940.000 mensen (2013). In 2011 waren dat er nog 9.982.000 en in 1980 zelfs 10.700.000. Het inwonersaantal is dus de laatste decennia's behoorlijk gedaald. Het geboortecijfer in het land is gemiddeld, maar het sterftecijfer vrij hoog. De levensverwachting voor mannen is 69 jaar en voor vrouwen 77 jaar. Dit zijn lage getallen vergeleken met andere Europese landen.
Er wonen in Hongarije behalve Hongaren ook naar schatting 210.000 Duitsers, 105.000 Slowaken en 85.000 Kroaten. Maar er wonen ook zo'n 500.000 zigeuners. De Roma (zigeuners) worden minder goed behandeld als de andere inwoners. Ze hebben vaak geen werk omdat ze niet goed opgeleid zijn en ze worden soms zelfs gediscrimineerd.
Hongaren in het buitenland
Er wonen veel Hongaren in andere landen. In Roemenië woont de grootste Hongaarse groep, zo'n 1.270.000. In andere landen, zoals Slowakije wonen 460.000 Hongaren, 250.000 in Servië, 160.000 in Oekraïne, 40.000 in Oostenrijk, 14.000 in Kroatië en 6000 in Slovenië. Hongarije voelt verantwoordelijkheid voor de Hongaren in het buitenland.
Taal
De officiële taal van Hongarije is het Hongaars. Ongeveer 14,5 miljoen mensen spreken de taal. De oudere generatie leerde Duits, de midden Russisch en de jongere Engels. Frans, Italiaans en Spaans wordt niet veel geleerd.
Religie
In Hongarije is ongeveer 55% van de bevolking rooms-katholiek. Zo'n 20% is protestant en 3% lutheraans. Honderdduizend mensen zijn joods. Slechts 10% van de bevolking gaat elke week naar de kerk. Ongeveer 15% heeft geen religie. Daarnaast is er een kleine minderheid van Jehova's getuigen en een zeer kleine moslimminderheid van 0,06 procent.
Politiek
Hongarije is een parlementaire democratie, een republiek. De president wordt gerekend als het staatshoofd en de regeringsleider is de premier. Het parlement heeft de meeste macht. De regering komt met een wetsvoorstel en het parlement moet dat goedkeuren. Het Hongaarse parlement heeft 199 zetels bezet door 8 politieke partijen. Op dit moment is Viktor Orbán de premier en János Áder de president. De president wordt om de 4 jaar gekozen. Vanaf 18 jaar mag je stemmen.
Economie
In Hongarije betalen ze met de forint. Eén euro is 308,284 Hongaarse forint. De Hongaarse bevolking verdient gemiddeld €15.700 per persoon. Van de beroepsbevolking werkt ongeveer 7% in de landbouw, 30% in de industrie en 63% in de dienstensector. In 2013 was de werkloosheid 10,5%. De Hongaarse economie is de laatste jaren gegroeid en er wordt veel geld besteed in onder andere woningbouw, toerisme en uitbreiding van het snelwegennet. De hoofdstad Boedapest is de grote motor van de Hongaarse economie. Het noordwesten is door zijn gunstige ligging ook belangrijk. De economie in het oosten is minder ontwikkeld. Hongarije heeft nauwelijks grondstoffen, dus het land moet dit halen uit andere landen. Vanuit Rusland gaat er 7000 kilometer aan pijpleiding naar Hongarije waar gas en aardolie in wordt vervoerd. Hongarije handelt veel met andere landen in de Europese Unie, het meeste met Duitsland. De export vanuit Nederland naar Hongarije groeit de laatste jaren sterk. Nederland staat hoog op de lijst van handelspartners van Hongarije. De export bestaat uit fabrikaten, machines en transportuitrustingen. Machines, transportmaterieel, energie en fabrieksuitrustingen zijn de belangrijkste invoerproducten.
Cultuur
Hongaarse keuken
De Hongaren houden van veel en lekker eten. Echte Hongaarse gerechten zijn vleesgerechten met seizoensgroenten. Er wordt ook veel fruit, kaas, gevogelte en brood gegeten. De Hongaren houden van gekruid eten. Ze strooien vaak Spaanse peper en paprikapoeder er overheen. Een aantal bekende, Hongaarse gerechten zijn de Dobos-taart van chocolade en karamel, Goulash en Túrós csusza met spek, kwark en zure room. Aan het begin van de winter wordt er vaak een varken geslacht in een boerengezin. Deze traditie stamt nog af van de oude Magyaren. Wijn wordt in Hongarije veel geproduceerd.
Feesten
In Hongarije worden verschillende feesten gehouden, zoals nieuwjaarsdag, Pasen, Pinksteren en Vaderdag. Op 15 maart is de herdenking van de revolutie. In 1848 kwamen de Hongaren in opstand tegen de Oostenrijkers. Op 8 maart wordt de Internationale Vrouwendag gevierd, toen de vrouwen meer rechten kregen. Op 23 oktober wordt de Dag van de republiek gevierd. Op die dag brak in 1956 de Hongaarse opstand uit en ook werd op diezelfde dag de Republiek Hongarije gesticht in 1989. Op 20 augustus wordt Sint Stefanus gevierd. Dit is de nationale feestdag van Hongarije. De grootste feestdag is op 20 augustus. Het is de dag van de begrafenis van de "Vader des Vaderlands", koning Stefanus I van Hongarije.
Muziek
Je hebt veel soorten Hongaarse muziek. Béla Bartók, Zoltán Kodály en Franz Liszt waren bekende Hongaarse componisten voor klassieke muziek. De Hongaarse volksmuziek is ook heel erg bekend en uitgebreid. Er zijn wel zo'n 100.000 Hongaarse volksliederen bekend! In de jaren 60 werd Hongaarse beat- en rockmuziek groot gemaakt door bands. Hongarije doet ook regelmatig mee met het Eurovisie songfestival.
Media
In Hongarije heb je ongeveer 40 dagbladen. Bekende landelijke dagbladen zijn de Népszabadság (betekent letterlijk 'Volksvrijheid'). Deze bestaat al sinds 1956. Lang is dit de grootste krant van Hongarije geweest. Magyar Nemzet, Magyar Hírlap en Népszava zijn andere Hongaarse kranten. De landelijke Hongaarse televisie heet Magyar Televízió. Een andere is Duna Televízió. Daarnaast zijn andere kleinere televisiekanalen. Je hebt verschillende themakanalen, zoals die voor de kinderen, een nieuwszender en een kookzender. Magyar Rádió is de publieke radio. Sinds 2011 worden al deze publieke omroepen, televisie, radio en persbureau, beheerd door Médiaszolgáltatás-támogató és Vagyonkezelő Alap (afgekort 'MTVA').
Onderwijs
Veel ouders laten hun kinderen naar het kinderdagverblijf gaan. Als de kinderen zes jaar zijn, gaan ze meestal naar de basisschool. Het basisonderwijs kan 4, 6 of 8 jaar duren. Net zoals in Nederland gaan de kinderen vijf dagen per week naar school. De zomervakantie duurt vaak wel 10 of 11 weken! Daarnaast heb je drie kortere schoolvakanties. Na je basisopleiding ga je naar het voortgezet onderwijs. Daar kan je kiezen tussen drie verschillende vormen. Ook het voortgezet onderwijs duurt 4, 6 of 8 jaar. Ze moeten dan een eindexamen afleggen. Kinderen die naar een hogeschool of universiteit willen, moeten een moeilijkere eindexamen afleggen. Als ze genoeg punten hebben gehaald, mogen ze aan een universiteit of hogeschool studeren. In Hongarije zijn vijf universiteiten. Die zijn te vinden in Boedapest, Pécs, Debrecen, Szeged en Esztergom. De Loránd Eötvös-universiteit is de universiteit van Boedapest, daar studeren ongeveer 30.000 studenten. Ernő Rubik, de uitvinder van de Rubiks kubus, is een Hongaar.
Toerisme
Het toerisme wordt voor de Hongaarse economie steeds belangrijker. Nog steeds stijgen de opbrengsten van het toerisme. Boedapest is een prachtige, toeristische stad. Er worden veel hotels gebouwd. De hoofdstad van het land heeft veel bijzondere gebouwen. Er zijn ook leuke winkeltjes in de straten van Boedapest. Naast Boedapest is ook het Balatonmeer een grote toeristische trekpleister. Ook de prachtige natuurgebieden zijn zeker de moeite waard om naar toe te gaan. Er heerst ook een lekker klimaat. In de zomer is het er vaak tussen de 25 en 30 graden.
Verkeer en vervoer
Aan autowegen en spoorwegen is door de overheid nooit veel aandacht aan besteed, met als gevolg dat deze vaak niet goed zijn. Inmiddels worden er nieuwe snelwegen aangelegd en spoorwegen worden verbeterd. Het autosnelwegennet wordt ook sterk uitgebreid. In Hongarije loopt voor ongeveer 30.000 kilometer aan wegen, waarvan 270 km snelwegen. Ook loopt er 8000 kilometer spoorlijn, waarvan maar 2200 km geëlektrificeerd. Magyar Államvasutak is de Hongaarse spoorwegmaatschappij. Er rijden alleen tussen grote steden treinen. Voor het openbaar vervoer tussen de kleinere plaatsen moet je de bus pakken. Goederen worden vooral over wegen getransporteerd. Malév was de nationale Hongaarse luchtvaartmaatschappij, maar is in 2012 failliet gegaan. Er is nog geen vervanger. De Luchthaven van Boedapest is een grote, internationale luchthaven. Lang was dit de enige internationale luchthaven van Hongarije. In 2012 verwerkte de luchthaven 8.500.000 mensen. Debrecen en Hévíz hebben ook internationale luchthavens.
Fotogalerij
Vlag van Hongarije
Wapen van Hongarije
Locatie in Europa
Satelietfoto
Media
Video's
- Stefanus en de kerstening van Hongarije (Levensbeschouwing.net)
- De Hongaarse Opstand (VPRO/In Europa)
- Corruptie in Hongarije (VPRO/In Europa)
Bronnen en informatie
|
Europese Unie | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||
| Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa | 
| ||
|---|---|---|---|
| Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen |
|||