Gebruiker:Gerarddummer/zandbak: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(79 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
[[GUI]]
−
{{werk}}
  
−
Een wolk bestaat uit een hele boel waterdruppeltjes en of ijskristalletjes bij elkaar in de lucht.
 
   
  +
* Command-line-interface
  +
* Booleaanse algebra
  +
* Elektronenbuis
  +
* Relais
  +
* Ponskaart
  +
* Magneetband
  +
* Optische opslag
  +
* Flash geheugen
  +
* Cloud opslag
  +
* Geschiedenis van de videogames
  +
* Oregon trail
  +
* Pong
  +
* Spacewar
  +
* Ralph Baer
  +
* Atar 2600
  +
* Pac-man
  +
* Dendral
  +
* Eliza
  +
* Deep blue
  +
* Imagenet
  +
* IBM Watson
  +
* Alphago
  +
* Google Duplex
  +
* Electro
  +
* APT
  +
* Unimate
  +
* Shakey de robot
  +
* Asimo
  +
* Roomba
  +
* DARPA Grand Challenge
  +
* DJI Phantom drone
  +
* Telraam
  +
* Lebombo-bot
  +
* https://en.wikipedia.org/wiki/Abacus
  +
* Chinese telstaven
  +
* Nul
  +
* Salamis tablet
  +
* Antikythera
  +
* Hindu Arabisch cijfersysteem
  +
* Suanpan
  +
* Decimaal getalsysteem
  +
* Bibliotheek van Alexandrië
  +
* Huis der Wijsheid
  +
* Exchequer
  +
* Scytale
  +
* Quipu
  +
* Antikythera mechanisme
  +
* Romeinse handabacus
  +
* Nepohualtzintzin
  +
* Suanpan
  +
* Tchoty
  +
* Soroban
  +
* Leibniz' rekenmachine
  +
*
   
−
Je hebt verschillende soorten wolken.
 
   
  +
Periodieke tafel: https://elements.wlonk.com/ElementsTable.htm en https://blog.tcea.org/make-science-interactive-periodic-table-elements/
   
  +
==== Klassieke Oudheid en Middeleeuwen ====
   
  +
===== 5e eeuw voor Christus =====
  +
* 500 voor Christus - [[stijgbeugel]] (India)
  +
* 485 voor Christus - [[katapult]] (door koning Ajatashatru uit India)
  +
* 485 voor Christus - [[strijdwagen met zeis]] (door koning [[Ajatashatru]] uit India)
  +
* 5e eeuw voor Christus - [[gietijzer]] (Oud-China)
  +
* 480 voor Christus - [[wenteltrap]] (in [[Silinunte]], Sicilië).
  +
* 407 voor Christus - [[kruiwagen]] in Griekenland
   
  +
==== 4e eeuw voor Christus ====
  +
* 4e eeuw voor Christus - [[trebuchet]] in Oud-China
  +
* 4e eeuw voor Christus - [[Tandwiel|tandwielen]] in Oud-China
  +
* 4e eeuw voor Christus - [[rietpen]] (schrijven met inkt op papyrus in Egypte)
  +
* 375-350 voor Christus - [[rosmolen]] in Cathargo
  +
* Vanaf de 4e eeuw voor Christus - [[corporatie]] in de [[Mauryadynastie]] of [[Oud-Rome]]
  +
* Late 4e eeuw voor Christus - [[cheque]] in Mauryadynastie
  +
* Late 4e eeuw voor Christus - ontwikkeling van [[Kaliumnitraat]] en militair gebruik ervan in Mauryadynastie
  +
* Late 4e eeuw voor Christus - [[formeel systeem]] gemaakt door Panini
  +
* 4e tot 3e eeuw voor Christus - productie van [[zink]] in Noord-West India
   
  +
===== 3e eeuw voor Christus =====
  +
* 3e eeuw voor Christus - [[analoge computer]] ([[Mechanisme van Antikythera]])
  +
* 3e eeuw voor Christus - [[Schroef van Archimedes]] (Oud-Griekenland)
  +
* vroege 3e eeuw voor Christus - [[kanaalsluis]] (in Suez )
  +
* 3e eeuw voor Christus - [[nokkenas]] (gebruikt bij een [[watersmidse]])
  +
* 3e eeuw voor Christus - [[waterrad]]
  +
* Laat 3e eeuw voor Christus - [[Cardanische ophanging]]
  +
* Laat 3e eeuw voor Christus - [[droogdok]] (in [[Macedonisch Egypte en het Ptolemeïsche rijk]])
  +
* 3e - 2e eeuw voor Christus - [[hoogoven]] (China)
   
  +
===== 2e eeuw voor Christus =====
−
==Waterkringloop==
  
  +
* 2e eeuw voor Christus - [[papier]] (China)
−
[[Bestand:Waterkringloop.png|left|thumb|350px|De waterkringloop]]
  
  +
* vroege 2e eeuw voor Christus - [[Astrolabium]] (uitgevonden door Apollonius van Perga)
−
Het begin:
  
−
# Het water verdampt.
  
−
# Het gaat naar de toppen van de bergen en wordt daar koud en wordt een wolk.
  
−
# Het gaat naar warme gebied en gaat op en neer todat het te zwaar word.
  
−
# Het gaat regenen.
  
   
  +
===== 1e eeuw voor Christus =====
  +
* 1 eeuw voor Christus - [[boogbrug]] (in de Romeinse Republiek)
  +
* 1e eeuw voor Christus - [[krant]] (gedurende het bewind van Julius Caesar)
  +
* 1e eeuw voor Christus - [[boogdam]] (de Glanum Dam in Gallia Narbonensis)
  +
* voor 40 voor Christus - [[struikelhamer]] (China)
  +
* 38 voor Christus - de [[0 (getal)|nul]] ([[Mayacijfer|Mayacijfers]])
  +
* Voor 25 voor Christus - [[omgekeerde bovenslagwaterrad]] (Romeinse uitvinding)
  +
* 37 - 14 voor Christus - [[glasblazen]] (Jeruzalem)
   
  +
===== 1e eeuw =====
  +
* 1e eeuw - [[Aeolipile]] (eenvoudige [[stoomturbine]]; genoemd door [[Hero van Alexandrië]])
  +
* 1e eeuw - [[verkoopautomaat]] (uitgevonden door Hero van Alexandrië)
  +
* 1e eeuw - [[dubbel boekhouden]] (India)
  +
* Sinds 50 naar Christus - [[vlammenwerper]] ([[Vroeg-Chola]] in Zuid India)
   
  +
===== 2e eeuw =====
  +
* 132 - [[seismograaf]] en [[slinger]] (in Han Dynastie)
  +
* 2e eeuw - [[kaarden]] (India)
   
  +
===== 3 eeuw =====
  +
* vanaf de 3e eeuw - [[kristalsuiker]] (India)
  +
* vroeg 3e eeuw - [[blokdruk]] printen (Han Dynastie in China)
  +
* late 3 en begin 4e eeuw - [[Hydraulische turbine]] in het Romeinse Rijk
   
  +
===== 4e eeuw =====
  +
* 4e eeuw - [[schaken]] (in India tijdens Gupta's)
  +
* 4e eeuw - [[kompas]] voor zeelieden in Zuid-India
  +
* 4e eeuw - [[hangbrug]] (India)
  +
* 4e eeuw - [[werpmolen]] (hengelen) in China
  +
* 347 - [[Oliebron|oliebronnen]] en [[Boren (olie)|boren]] in China
  +
* 4e - 5e eeuw - [[raderboot]] ([[Romeinse Rijk]])
   
  +
===== 5e eeuw =====
  +
* tijdens de 5e eeuw - de [[0 (getal)|nul]] in Oud-India.
  +
* 400 jaar na Christus - [[IJzeren pilaar van Delhi]] gemaakt van [[roestbestendige metallurgie]]
  +
* 5e eeuw - [[haam]] voor paarden (China)
  +
* 5e/ 6e eeuw - [[puntige boogbrug]] in Romeinse Rijk
   
  +
===== 6e eeuw =====
  +
* vanaf de 6e eeuw - [[wierookklok]] (India)
  +
* na 500 - [[Charkha]] ([[spinnewiel]])
  +
* 563 - [[pendentief]] (als onderdeel van een [[koepel]]) in de [[Hagia Sophia]]
  +
* 577 - zwavel [[Lucifer|lucifers]] (bestaat in China)
  +
* 589 - [[toiletpapier]] (bestaat in [[Sui-dynastie]])
   
  +
===== 7e eeuw =====
  +
* 650 - [[Windmolen]] in [[Perzië]]
  +
* 672 - [[Grieks vuur]] (wapen)
  +
* 7e eeuw - [[bankbiljet]] (tijdens de Tang-dynastie)
  +
* 7e eeuw [[porselein]] (tijdens de Tang-dynastie)
   
  +
===== 8e eeuw =====
  +
* 700 - [[gaatjescamera]]
   
−
==Hoe ziet een orkaan eruit?==
 +
===== 9e eeuw =====
  +
* 9e eeuw - [[buskruit]] (China)
−
[[Bestand:Oog_van_de_orkaan.jpg|thumb|400px|Opbouw van de orkaan]]
  
  +
* 9e eeuw - [[universiteit]] (Marokko)
−
[[Bestand:Dwarsdoorsnee_orkaan.jpg|thumb|400px|Dwarsdoornsee van de orkaan]]
  
−
Een orkaan bestaat uit verschillende onderdelen: het oog, de muur en regenbanden. Het oog van de orkaan zit in het midden van de orkaan. het is meestal 30 tot 65 kilometer breed maar kan ook wel 200 kilometer breed zijn. Het weer in het oog is rustig. Er is een lagedrukgebied en weinig wind. Direct om het oog is het weer het heftigst. Hier vind je onweersbuien en waait het hard. De muur om het oog richt de meeste schade aan. Om de muur heen draaien regenbanden.
 
−
Je noemt een orkaan zeer klein als die kleiner is dan 222 kilometer. Een orkaan tussen de 333 tot 670 kilometer is middelgroot. Een orkaan is zeer groot als die groter is dan 888 kilometer. Je meet de afstand van het centrum van het oog tot de buitenste wolken.
 
   
  +
===== 10e eeuw =====
  +
* 10e eeuw - [[vuurlans]] (voorloper van het vuurwapen)
  +
* 10e eeuw - [[vuurwerk]] (Song Dynastie)
   
−
==Waar komen orkanen voor?==
 +
===== 11e eeuw =====
  +
* 11e eeuw - [[ambulance]] (door de kruisvaarder in Palestina en Libanon)
−
[[Bestand:Orkaangebieden.jpg|thumb|right|450px|Orkaangebieden en hun namen]]
  
  +
* 11e eeuw - [[Bessemerprocedé]] (China)
−
Er zijn 8 gebieden waar orkanen het meest voorkomen:
 
  +
* 11e eeuw - [[kettingaandrijving]] (door Su Song voor het ontwikkelen van een astronomische klok)
−
* noorden van de [[Atlantische Oceaan]];
  
  +
* 1088 - [[printen met beweegbare letters]] (movable type) (China)
−
* oosten, midden en westen van de [[Stille Oceaan]];
  
−
* zuidwesten van de [[Stille Oceaan]];
  
−
* zuidwesten en zuidoosten van de [[Indische Oceaan]];
  
−
* noorden van de [[Indische Oceaan]].
  
   
  +
===== 12e eeuw =====
−
In het westen van de Stille Oceaan komen de meeste orkanen voor. In het noorden van de Indische Oceaan de minste. In Azië worden de orkanen taifoen of cycloon genoemd. Dit zijn dus ook orkanen.
  
  +
* 12e eeuw - [[obligatiehandel]] in Frankrijk
  +
13e eeuw
  +
* 13e eeuw - [[Raket (apparaat)|raketten]] (voor militair gebruik en plezier) (China)
  +
* 13e eeuw - [[spillegang]] (eerste vorm van mechanische echappement)
  +
* 13e eeuw - [[Knoop|knopen]] in combinatie met knoopsgaten voor kleding (Duitsland)
  +
* 1277 - [[landmijn]] in Song Dynastie
  +
* 1286 - [[bril]] (Italië)
  +
* 13e eeuw - explosieve [[Bom (explosief)|bom]] (China)
  +
* 13e eeuw - [[handkanon]] (China)
  +
* 13e of 14e eeuw - [[ontkorrelmachine]] (voor het maken van [[katoen]])
   
  +
===== 14 eeuw =====
−
==Hoeveel schade kunnen orkanen aanrichten?==
  
  +
* vroeg tot midden 1300 - meertrapsraket (China)
−
Een orkaan zorgt voor zware regenval, harde wind, vloedgolven en tornado's. Hoeveel schade de orkanen aanrichten hangt ook af van hoe zwaar de orkaan is. Er zijn verschillende maten die je hier voor kunt gebruiken. Een maat die voor orkanen op de Atlantische Oceaan en in de Stille Oceaan (ten oosten van de [[nulmeridiaan]]) wordt gebruikt is de schaal van Saffir-Simpson. Deze schaal is in 1971 bedacht door Herbert Saffir en Bob Simpson, experts op het gebied van orkanen. Er zijn in op deze schaal 5 categorieën:
 
  +
* Vanaf 1326 - kanon (China)
  +
* 14e eeuw - Jacobsstaf uitgevonden door Levi ben Gerson
  +
* 14e eeuw - zeemijn (China)
   
  +
===== 15e eeuw =====
−
In de tabel hiernaast zie je hoe hard het waait in kilometer per uur en hoe hoog de golven zijn in meters als de orkaan het land bereikt.
 
  +
* vroeg 15e eeuw - [[springveer]] (Europa)
  +
* 15e eeuw - [[drijfveer]] (Europa)
  +
* 15e eeuw - [[geweer]] (Europa)
  +
* 1420 - [[booromslag]] - Graafschap Vlaanderen
  +
* 1439 - [[drukpers]] in Mainz (Duitsland) door [[Johannes Gutenberg]]
  +
* midden 15e eeuw - [[haakbus]] (waarschijnlijk in Spanje)
  +
* 1451 - [[Karveel (schip)]] (Portugal)
  +
* 1480 - [[Astrolabium]] voor op zee (Portugal)
   
  +
===== 16e eeuw =====
  +
* 1560 - [[drijvend droogdok]] (Venetië)
  +
* 1569 - [[Mercator projectie]] (door [[Geradus Mercator]])
  +
* 1589 - [[mechanische breimachine]] (door [[William Lee]])
  +
* 1594 - [[Davis quadrant]] (door [[John Davis]])
  +
* Vanaf 1597 - [[revolver]] (door [[Hans Stopler]])
   
  +
=== Moderne tijd ===
−
{| class="toccolours" style="float:right; margin-left:1.5em; clear:both; width:20em; text-align:right"
  
  +
−
! style="text-align:center" colspan="5" |
  
  +
==== 17e eeuw ====
−
|- style="text-align:center"
  
  +
* 1605 - [[krant]] (uitgegeven door [[Johann Carolus]] in het [[Heilig Roomse Rijk]])
−
! Categorie
  
  +
* 1608 - [[telescoop]] - (door [[Hans Lippershey]] of [[Jacob Metius]] of [[Zacharias Janssen]] uit Nederland)
−
! Windsnelheid
  
  +
* omstreeks 1620 - [[samengestelde microscoop]] (Zacharias Janssen, [[Cornelis Drebbel]], en [[Galileo Galilei]])
−
! Stormvloed
  
  +
* 1630 - [[rekenliniaal]] ([[William Oughtred]])
−
|-
  
  +
* 1642 - [[Mechanische rekenmachine]] (de [[Pascaline]] door [[Blaise Pascal]])
−
|
  
  +
* 1643 - [[barometer]] (door [[Evangelista Torricelli]] of [[Gasparo Berti]])
−
| (km/u)
  
  +
* 1650 - [[vacuum-pomp]] (door [[Otto van Guericke]])
−
| (m)
  
  +
* 1656 - [[pendule klok]] (door Christiaan Huygens; concept bedacht in 1637 door Galileo Galilei)
−
|- style="background: #ff6060"
  
  +
* 1663 - [[Elektriseermachine]] door Otto van Guericke
−
! style="text-align:center" | Vijf
  
  +
* 1680 Eerste beschrijving van een [[zuigermachine]] door Christiaan Huygens)
−
| ≥ 250
  
  +
−
| > > 5.5
  
  +
==== 18e eeuw ====
−
|- style="background: #ff8f20"
  
  +
−
! style="text-align:center" | Vier
  
  +
===== 1700 =====
−
| 210–249
  
  +
* circa 1709 - eerste [[piano]] (door [[Bartolomeo Cristofori]])
−
| 4.0–5.5
  
  +
* 1709 - [[thermometer]] op alcohol (door [[Daniel Gabriel Fahrenheit]])
−
|- style="background: #ffc140"
  
  +
−
! style="text-align:center" | Drie
  
  +
===== 1710 =====
−
| 178–209
  
  +
* 1712 - [[eerste commerciële stoommachine]] gebouwd door [[Thomas Newcomen]] (om water uit [[Mijn (delfstoffen)|mijnen]] te pompen)
−
| 2.7–3.7
  
  +
−
|- style="background: #ffe775"
  
  +
===== 1730 =====
−
! style="text-align:center" | Twee
  
  +
* 1730 - [[octant]] (door [[Thomas Godfrey]] en [[John Hadley]] ontworpen)
−
| 154–177
  
  +
* 1733 - [[schietspoel]] maakt het mogelijk dat 1 persoon een [[weefgetouw]] bedient (door [[John Kay]])
−
| 1.8–2.4
  
  +
* 1736 - [[zeeklok]] getest door [[John Harrison]] (de [[H1]])
−
|- style="background: #ffffcc"
  
  +
* 1738 - eerste mechanische [[katoenspinmachine]] (door [[Lewis Paul]] en [[John Wyatt]])
−
! style="text-align:center" | Een
  
  +
−
| 119–153
  
  +
===== 1740 =====
−
| 1.2–1.5
  
  +
* 1745 - [[Leidse fles]] (voorloper van de [[condensator]]) door [[Musschenbroek]] en [[Kleist]]
  +
* 1746 - [[lodenkamerproces]] (door [[John Roebuck]])
  +
  +
===== 1750 =====
  +
* 1755 - eerste kunstmatige [[koelmachine]] ([[William Cullen]])
  +
  +
===== 1760 =====
  +
* 1764 - [[Spinning Jenny]] ([[James Hargreaves]])
  +
* 1765 - verbeterde [[stoommachine]] door [[James Watt]] met aparte [[condensatiekamer]]
  +
* 1767 - maken van [[sodawater]] (door [[Joseph Priestley]])
  +
* 1769 - eerste door [[stoom aangedreven voertuig]] die personen kan vervoeren (door [[Nicolas-Joseph Cugnot]])
  +
  +
===== 1770 =====
  +
* 1770 - [[weegschaal]] (door [[Richard Salter]])
  +
* 1774 - [[boormachine]] (door [[John Wilkinson]])
  +
* 1775 - [[draaibank]] (om [[schroefdraad]] te maken) (door [[Jesse Ramsden]])
  +
* 1776 - [[mechanische luchtcompressor]] (door John Wilkinson)
  +
  +
===== 1780 =====
  +
* 1783 - [[stoomboot]] ([[Claude de Jouffroy]])
  +
* 1783 - [[heteluchtballon]] (door [[Joseph-Ralf]] en [[Jacques-Étienne Montgolfier]])
  +
* 1785 - [[elektrolyse]] (door [[Martinus van Marum]])
  +
* 1786 - dorsmachine (door Andrew Meikle)
  +
* 1789 - mechanisch weefgetouw (door Edmund Carthwright)
  +
  +
===== 1790 =====
  +
* 1790 - [[naaimachine]] (door [[Thomas Saint]])
  +
* 1792 - [[Telegrafie|telegraaf]] door middel van [[Seinpaal|seinpalen]] (door [[Claude Chappe]])
  +
* 1793 - [[moderne ontkorkelmachine]] (door [[Eli Whitney]])
  +
* 1795 - [[hydraulische pers]] (door [[Joseph Bramah]])
  +
* 1796 - [[Lithografie]] (door [[Alois Senefelder]])
  +
* 1797 - [[multiplex]] (door [[Samuel Bentham]])
  +
* 1798 - [[vaccin]] (door [[Edward Jenner]] tegen [[pokken]])
  +
* 1799 - [[papiermachine]] (door [[Louis-Nicolas Robert]])
  +
  +
==== 19e eeuw ====
  +
  +
===== 1800 =====
  +
* 1800 - [[zuil van Volta]] (door [[Alessandro Volta]])
  +
* 1802 - [[booglamp]] (door [[Humpry Davy]])
  +
* 1804 - [[morfine]] (door [[Friedrich Sertürner]])
  +
* 1804 - [[stoommachine]] (door [[Richard Trevithick]])
  +
* 1804 - [[algehele anesthesie]] (door [[Hanaoka Seishü]])
  +
* 1807 - eerste auto die werkt op een [[verbrandingsmotor]] die loopt op waterstof (door [[François Isaac de Rivaz]])
  +
* 1807 - eerste commerciële [[stoomboot]] (door [[Robert Fulton]])
  +
  +
===== 1810 =====
  +
* 1810 - [[eten uit blik]] (door [[Nicolas Appert]])
  +
* 1811 - eerste aangedreven [[drukpers]] (door [[Friederich Koenig]])
  +
* 1812 - [[veiligheidslamp]] (door [[William Reid Clanny]])
  +
* 1814 - moderne [[schaafmachine]] ([[James Fox]])
  +
* 1816 - [[elektrische telegraaf]] ([[Francis Ronalds]])
  +
* 1816 - [[Stirling motor]] (door [[Robert Stirling]])
  +
* 1817 - [[loopfiets]] (door [[Baron Karl von Drais]])
  +
* 1818 - [[tunnelschild]] (door [[Marc Isambard]])
  +
  +
===== 1820 =====
  +
* 1822 - patroon volgende [[schaafbank]] (door [[Thomas Blanchard]])
  +
* 1822 - [[heliografie]] ([[Nicéphore Niépce]])
  +
* 1822 - [[eerste programmeerbare mechanische computer]] (door [[Charles Babbage]])
  +
* 1823 - [[vuuraansteker]] (door [[Johann Wolfgang Döbereiner]])
  +
* 1824 - [[grendelgeweer]] (door [[Johann Nikolaus von Dreyse]])
  +
* 1825 - [[elektromagneet]] (door [[William Sturgeon]])
  +
* 1826 - [[wrijvingslucifer]] (door [[John Walker]])
  +
* 1828 - [[hete ontploffing]] proces voor hoogovens (door [[James Beaumont Neilson]]) ([[regenerator]])
  +
* 1828 - [[oogstmachine]] ([[Patrick Bell]])
  +
* 1828 - [[elektromechanische machine]] ([[Ányos Jedlik]])
  +
* 1829 - [[samengestelde luchtcompressor]] ([[William Mann]])
  +
  +
===== 1830 =====
  +
* 1830 - [[grasmaaier]] (door [[Edwin Budding]])
  +
* 1831 - [[inductie]] (door [[Michael Faraday]])
  +
* 1834 - [[elektromotor]] (door [[Moritz von Jacobi]])
  +
* 1835 - [[relais]] (door [[Joseph Henry]])
  +
* 1837 - [[Morsecode]] (door [[Samuel Morse]])
  +
* 1838 - [[galvaniseren]] (door [[Moritz von Jacobi]])
  +
* 1839 - [[graafmachine]] op stoom (door [[William Otis]])
  +
* 1839 - [[stoomhamer]] (door [[James Nasmyth]])
  +
* 1839 - [[fotovoltaïsche effect]] (door [[Edmond Becquerel]]), de eerste [[zonnecel]]
  +
  +
===== 1840 =====
  +
* 1841 - [[printing telegraaf]] (door Alexander Bain)
  +
  +
* 1842 - brandstofcel (door [[William Robert Grove]])
  +
  +
* 1842 - [[kunstmest]] van [[superfosfaat]] (door [[John Bennet Lawes]])
  +
* 1844 - [[papierproductie]] van [[houtpulp]] (door [[Friedrich Gottlob Keller]] en ook door [[Charles Fenerty]])
  +
* 1845 - [[Portlandcement]] (door [[Isaac Charles Johnson]])
  +
* 1846 - [[tunnelboormachine]] (door [[Henri-Joseph Maus]])
  +
* 1847 - [[nitroglycerine]] (door [[Ascanio Sobrero]])
  +
* 1848 - [[pneumatische boor]] (door [[Jonathan J. Couch]])
  +
* 1849 - [[repeteergeweer]] (door [[Walter Hunt]])
  +
* 1849 - [[Francisturbine]] (door [[James B. Francis]])
  +
  +
===== 1850 =====
  +
* 1850 - [[hydraulische accumulator]] (door [[Sir William Armstrong]])
  +
* 1852 - [[Chemical vapor deposition]] (door [[Robert Bunsen]])
  +
* 1852 - [[lift van Elisha Otis]]
  +
* 1852 - [[luchtschip]] (door [[Henri Giffard]])
  +
* 1853 - [[gewapend beton]] (door [[François Coignet]])
  +
* 1855 - [[kleurenfotografie]] (door [[Clerk Maxwell]])
  +
* 1855 - [[bessemerprocedé]] (door [[Sir. Henry Bessemer]])
  +
* 1856 - [[ijsmachine]] en [[koelkast]] (door [[James Harrison]])
  +
* 1856 - [[mauveïne]] (de eerste [[kunstmatige kleurstof]]) (door [[William Henry Perkin]])
  +
* 1857 - [[geisslerbuis]] (door [[Heinrich Geissler]])
  +
* 1859 - [[loodaccu]] (de eerste [[oplaadbare batterij]]) (door [[Gaston Planté]])
  +
  +
===== 1860 =====
  +
* 1860 - [[koolstofvezel]] (door [[Joseph Swan]])
  +
* 1862 - [[parkesine]] (een [[celluloid]], het eerste soort [[plastic]]) (door [[Alexander Parkes]])
  +
* 1864 - [[pasteuriseren]] (door [[Louis Pasteur]])
  +
* 1865 - [[Siemens-Martinproces]] (om [[staal]] te maken) (door [[Carl Wilhelm Siemens]] and [[Pierre-Émile Martin]])
  +
* 1865 - basis voor de [[genetica]] (door [[Gregor Mendel]])
  +
* 1867 - [[dynamiet]] ([[Alfred Nobel]])
  +
* 1867 - [[prikkeldraad]] (door [[Lucien B. Smith]] en aangepast door [[Joseph F. Glidden]])
  +
*
  +
*
  +
  +
===== 1870 =====
  +
* 1872 - [[roestvaststaal]] (door [[J.E.T. Woods]] en [[J. Clark]])
  +
* 1873 - [[draaioven]] (door [[Frederick Ransome]])
  +
* 1873 - [[Radiometer van Crookes]] (door [[Sir William Crookes]])
  +
* 1873 - [[generator]] (de [[Gramme dynamo]]) (door [[Zénobe Gramme]])
  +
* 1874 - [[metaaldetector]] (door [[Gustave Trouvé]])
  +
* 1876 - [[viertaktmotor]] (door [[Nicolaus August Otto]])
  +
* 1876 - [[telefoon]] (gepattenteerd door [[Graham Bell]])
  +
* 1877 - [[fonograaf]] (door [[Thomas Edison]])
  +
* 1878 - [[rebreather]] (door [[Henry Fleuss]])
  +
* 1878 - [[Peltonturbine]] (door [[Lester Allan Pelton]])
  +
* 1879 - [[gloeilamp]] - (door [[Joseph Swan]] en [[Thomas Edison]])
  +
  +
===== 1880 =====
  +
* 1881 - [[koolstof booglassen]] (door [[Nikolay Benardos]])
  +
* 1884 - [[Maxim (machinegeweer)]] (door [[Hiram Maxim]])
  +
* 1884 - [[Poudre B]] (door [[Paul Vieille]])
  +
* 1884 - [[moderne stoomturbine]] ( door [[Sir Charles Parsons]])
  +
* 1884 - [[ZBD-transformator]] (door [[Károly Zipernowsky]], [[Ottó Bláthy]] and [[Miksa Déri]])
  +
* 1885 - moderne [[fiets]] (door [[John Kemp Starley]])
  +
* 1886 - [[zinkkoolstofcel]] (door [[Carl Gassner]]) ([[batterij]] die draagbare elektronische apparaten mogelijk maakte)
  +
* 1886 - [[Hall-Héroult-proces]] om [[aluminium]] te maken (door [[Charles Martin Hall]] en door [[Paul Héroult]])
  +
* 1886 - eerste door benzine aangedreven [[auto]] (door [[Carl Benz]])
  +
* 1887 - [[Bayerproces]] voor het maken van [[aluminium]] (door [[Carl Josef Bayer]])
  +
* 1887 - [[windturbine]] voor het maken van [[elektriciteit]] (door [[James Blyth]])
  +
* 1887 - [[cyanide proces]] (of MacArthur-Forrest proces) bedoeld om [[goud]] te winnen (door [[hydrometallurgie]] waarbij [[cyanide]] wordt gebruikt) (door [[John Stewart MacArthur]])
  +
* 1888 - [[balpen]] (door [[John J. Loud]])
  +
* 1888 - bewijs van het bestaan van [[elektromagnetische straling]] (door [[Heinrich Hertz]]) waarmee ook het bestaan van [[Radiogolf|radiogolven]] wordt gedemonstreerd
  +
  +
===== 1890 =====
  +
* 1890 - [[Chloorfluorkoolstofverbinding]] om te gebruiken als [[koelmiddel]] (door [[Frédéric Swarts]])
  +
* 1890 - [[Ader Éole]] eerste [[luchtvaartuig]] (door [[Clément Ader]])
  +
* 1891 - [[ritssluiting]] (door [[Whitcomb Judson]])
  +
* 1892 - [[cinematograaf]] (door [[Léon Bouly]])
  +
* 1893 - [[dieselmotor]] (door [[Rudolf Diesel]])
  +
* 1895 - systeem van [[draadloze communicatie]] door gebruik van [[Radiogolf|radiogolven]] (door [[Guglielmo Marconi]])
  +
* 1895 - [[röntgenfoto]] (door [[Wilhelm Conrad Röntgen]])
  +
* 1898 - [[polyetheen]] (door [[Hans von Pechmann]])
  +
* 1899 - oplaadbare [[nikkel-cadmium accu]], de [[Edisonbatterij]] en de [[zilver-cadmium accu]] (door [[Waldemar Jungner]])
  +
  +
==== 20ste eeuw ====
  +
  +
===== 1900 =====
  +
* 1900 - de eerste [[zeppelin]] (door [[Theodor Kober]])
  +
* 1901 - [[stofzuiger]] (door [[Hubert Cecil Booth]] en [[David T. Kenney]])
  +
* 1903 - [[gasturbine]] (door [[Ægidius Elling]])
  +
* 1903 - [[gelamineerd glas]] (door [[Édouard Bénédictus]])
  +
* 1903 - eerste [[vliegtuig]] (handgestuurd, vaste vleugels, gemotoriseerd) (door [[Orville en Wilbur Wright]])
  +
* 1904 - [[Fleming klep]], [[elektronenbuis]] en [[diode]] (door [[John Ambrose Fleming]])
  +
* 1907 - eerste vrije vlucht in een luchtvaartuig met roterende vleugels ([[draaivleugelvoertuig]] zie ook [[Helikopter|helicopter]]) (door [[Paul Cornu]])
  +
* 1907 - [[bakeliet]] (door [[Leo Baekeland]])
  +
* 1907 - [[stuwstraalmotor]] (door [[R. Lorin]])
  +
* 1908 - [[cellofaan]] (door [[Jacques E. Brandenberger]])
  +
* 1909 - [[Haber-Boschproces]] (door [[Fritz Haber]] en [[Carl Bosch]])
  +
* 1909 - [[televisie]] ([[Georges Rignoux]] en [[A. Fournier]])
  +
  +
===== 1910 =====
  +
* 1911 - [[nevelvat]] (de eerste [[stralingsdetector]]) (door [[Charles Thomson Rees Wilson]])
  +
* 1913 - [[Bergiusproces]] (door [[Friedrich Bergius]])
  +
* 1913 - [[Kaplanturbine]] (door [[Viktor Kaplan]])
  +
* 1915 - [[Tank (voertuig)|tank]] (in [[Groot-Brittannië|Groot-Brittanië]] door [[Walter Wilson]] en [[William Tritton]]; in [[Frankrijk]] door [[Eugène Brillié]])
  +
* 1916 - [[Czochralski-proces]] (om [[Kristal|kristallen]] te laten groeien) (door [[Jan Czochralski]])
  +
* 1917 - [[Kristaloscillator]] (door [[Alexander M. Nicholson]])
  +
  +
===== 1920 =====
  +
* 1925 - [[Fischer-Tropschproces]] (door [[Franz Fischer]] en [[Hans Tropsch]])
  +
* 1926 - [[Yagi-antenne]] (door [[Shintaro Uda]])
  +
* 1926 - [[Raket (apparaat)|raket]] met vloeibare [[stuwstof]] ([[Robert H. Goddard]])
  +
* 1927 - [[Kwartsuurwerk]] (door [[Warren Marrison]] en [[J.W. Horton]])
  +
* 1928 - [[penicilline]] (door onder andere [[Alexander Fleming]], [[Howard Walter Florey]], [[Ernst Chain]] en [[Norman Heatley]])
  +
* 1928 - [[turbo-straalmotor]] (door [[Frank Whittle]])
  +
* 1928 - eerste werkende [[elektronische televisie]] (door [[Philo Farnsworth]])
  +
* 1929 - [[kogelomloopspindel]] ([[H.M. Stevenson]] en [[D. Glenn]])
  +
  +
===== 1930 =====
  +
* 1930 - [[scramjet]] (door [[Frank Whittle]])
  +
* 1930 - [[fasecontrastmicroscoop]] (door [[Frits Zernike]])
  +
* 1931 - [[elektronenmicroscoop]] (door [[Ernst Ruska]])
  +
* 1933 - [[FM radio]] (door [[Edwin H. Armstrong]])
  +
* 1935 - [[nylon]] (door [[Wallace Carothers]])
  +
* 1938 - [[Z1 (mechanische computer)]] (door [[Konrad Zuse]])
  +
* 1938 - december - [[kernsplijting]] (door [[Otto Hahn]], [[Lise Meitner]] en [[Fritz Strassman]])
  +
* 1939 - [[Defibrillator]] ([[G. S. Yunyev]] of [[Naum Gurvich]])
  +
  +
===== 1940 =====
  +
* 1940 - februari - [[Plutonium-239]] (door [[Glenn Seaborg]])
  +
* 1941 - [[polyester]] (door [[John Whinfield]] en [[James Dickson]])
  +
* 1942 - [[V2 (raket)]] (in [[Nazi-Duitsland]])
  +
* 1945 - [[atoombom]] ([[Manhattan Project]])
  +
* 1946 - [[schietstoel]] (door [[Sir James Martin]])
  +
* 1947 - [[holografie]] (door [[Dennis Gabor]])
  +
* 1947 - [[fracking]] ([[Floyd Farris]] en [[J.B. Clark]])
  +
* 1947 - december - eerste [[transistor]] (door [[John Bardeen]] en [[Walter Brattain]] onder leiding van [[William Shockley]] in het [[Bell Labs]])
  +
* 1948 - [[atoomklok]] (door [[United States's National Bureau of Standards]])
  +
* 1948 - [[Oxystaal]] (door [[Robert Durrer]])
  +
  +
===== 1950 =====
  +
* 1950 - [[videogame]] ([[Bertie the Brain]]) (door [[Josef Kates]])
  +
* 1950 - [[Tokamak]] (door [[E. Tamm]] en [[Andrei D. Sakharov]])
  +
* 1951 - december - [[kernenergie]] in elektriciteit voor huizen te maken (door de [[EBR-I]])
  +
* 1952 - [[floatglas]] (door [[Alastair Pilkington]])
  +
* 1952 - [[waterstofbom]] (door onder andere [[Enrico Fermi]], [[Edward Teller]] en [[Stanislaw Ulam]])
  +
* 1953 - [[videorecorder]] (door [[Norikazu Sawazaki]])
  +
* 1954 - [[zonne-accu]] (door [[Calvin Souther Fuller]], [[Daryl Chapin]] en [[Gerald Pearson]])
  +
* 1955 - [[hovercraft]] (door [[Christopher Cockerell]])
  +
* 1955 - [[zeecontainer]] (door [[Malcom McLean]])
  +
* 1956 - [[harddisk]] (door [[IBM]])
  +
* 1957 - eerste [[personal computer]], de [[IBM 610]] (door IBM)
  +
* 1957 eerste [[satelliet]] ([[Sputnik 1]]) (door Rusland)
  +
* 1958 - 59 [[geïntegreerde schakeling]] (door [[Jack Kilby]] en [[Robert Noyce]])
  +
* 1959 - [[MOSFET]] (door [[Mohamed Atalla]] en [[Dawon Kahng]] bij [[Bell Labs]]) een [[transistor]] die in de hedendaagse computers gebruikt wordt
  +
  +
===== 1960 =====
  +
* 1960 - [[laser]] (door [[Theodore Maiman]])
  +
* 1961 - [[bemande ruimtevaart]] (door de [[Vostok 1]])
  +
* 1963 - [[elektronische sigaret]] (door [[Herbert A. Gilbert]])
  +
* 1965 - [[Kevlar]] (door [[Stephanie Kwolek]])
  +
* 1969 - [[ARPANET]] (door [[Advanced Research Projects Agency]])
  +
  +
===== 1970 =====
  +
* 1970 - [[zakrekenmachine]] (door [[Sanyo]])
  +
* 1971 - [[E-mail|email]] ([[Ray Tomlinson]])
  +
* 1971 - [[microprocessor]] (de [[Intel 4004]]) (onder leiding van [[Federico Faggin]]). Hierdoor ontstond de personal computer revolutie
  +
* 1971 - [[ruimtestation]] ([[Salyut 1]]) (door Sovjet Unie)
  +
* 1972 - [[spelcomputer]] (de [[Magnavox Odyssey]]) (door onder meer [[Ralph H. Baer]] bij [[Sanders Associates]] en verder ontwikkeld door [[Magnavox]])
  +
* 1973 - [[grafische gebruikersomgeving]] (ook wel [[GUI]] genoemd) op de [[Xerox Alto]] (door [[Xerox]])
  +
* 1973 - [[aanraakscherm]] gebaseerd op [[elektrische capaciteit]] ([[CERN]])
  +
* 1973 - 74 - Het [[internetprotocol]] ([[TCP/IP]]) (door [[Vinton Cerf]] en [[Robert E. Kahn]])
  +
* 1975 - [[Altair 8800]] ([[microcomputer]]) (door onder andere [[Ed Roberts]] en [[Forrest M. Mims III]])
  +
* 1977 - [[zelfrijdende auto]] (door [[Tsukuba Mechanical Engineering Laboratory]])
  +
* 1978 - [[GPS]] (door [[U.S. Department of Defense]])
  +
* 1978 - [[draagbare spelcomputer]] (door [[Milton Bradley Company]])
  +
  +
===== 1980 =====
  +
* 1980 - [[flashgeheugen]] (door [[Fujio Masuoka]])
  +
* 1981 - [[Space Shuttle]] ([[NASA]])
  +
* 1982 - [[CD-ROM]] ([[Sony]] en [[Philips]])
  +
* 1982 - [[laptop]] (de [[Epson HX-20]]) (door [[Yukio Yokozawa]])
  +
* 1983 - [[stereolithografie]] (door [[Chuck Hull]])
  +
* 1984 - commercieel verkrijgbare [[mobiele telefoon]] (de [[DynaTAC 8000X]]) (door [[Motorola]])
  +
* 1985 - [[lithium-ion-accu]] (door [[John B. Goodenough]], [[Rachid Yazami]] en [[Akira Yoshino]])
  +
  +
===== 1990 =====
  +
* 1990 - [[World Wide Web]] (door [[Sir Tim Berners-Lee]])
  +
* 1991 - [[Solid State Drive]] (door [[SunDisk]])
  +
* 1993 - [[Mosaic]] (de eerste [[webbrowser]]) (door [[National Center for Supercomputing Applications]])
  +
* 1994 - [[smartphone]] (de [[IBM Simon]]) (door IBM)
  +
* 1995 - [[Dvd|DVD]] (door [[Philips]], [[Sony]], [[Toshiba]], en [[Panasonic]])
  +
* 1998 - draagbare [[mp3-speler]] (door [[SaeHan Information Systems]])
  +
  +
==== 21ste eeuw ====
  +
  +
===== 2000 =====
  +
* 2000 - [[Blu-ray]] (Sony)
  +
* 2007 - [[iPhone]] (Apple)
  +
* 2008 - [[blockchain]] (door Satoshi Nakamoto)
  +
  +
===== 2010 =====
  +
* 2010 - ruimtevaartuig met [[lichtzeil]] (door [[JAXA]])
  +
* 2010 - [[Mycoplasma laboratorium]] (door [[J. Craig Venter Institute]])
  +
* 2019 - [[kwantumcomputer]] (de [[IBM Q System One]]) (door IBM)
  +
  +
*
  +
  +
[[Huwan]]
  +
  +
[[coronavirus]]
  +
  +
<abbr>[[SARS-CoV-2]]</abbr>
  +
  +
severe acute respiratory syndrome coronavirus -2
  +
  +
[[COVID-19]]
  +
  +
[[RIVM]]
  +
  +
[[Virus (lichaam)|virus]]
  +
  +
[[koorts]]
  +
  +
[[luchtwegklachten]]
  +
  +
[[verspreiden]]
  +
  +
[[kortademigheid]]
  +
  +
[[besmetten]]
  +
  +
[[GGD]]
  +
  +
[[protocol]]
  +
  +
[[huisarts]]
  +
  +
[[huisartsenpost]]
  +
  +
[[neusverkoudheid]]
  +
  +
[[keelpijn]]
  +
  +
[[weerstand]]
  +
  +
[[gezelschap]]
  +
  +
[[groepsimmuniteit]]
  +
  +
[[Immuunsysteem|immuun]]
  +
  +
[[sociaal contact]]
  +
  +
[[kwetsbaar persoon]]
  +
  +
[[chronische hartaandoening]]
  +
  +
[[suikerziekte]]
  +
  +
[[nieren]]
  +
  +
[[niertransplantatie]]
  +
  +
[[infectie]]
  +
  +
[[medicatie]]
  +
  +
[[auto-immuunziekten]]
  +
  +
[[orgaantransplantatie]]
  +
  +
[[hematologische aandoening]]
  +
  +
[[afweerstoornis]]
  +
  +
[[chemotherapie]]
  +
  +
[[bestraling]]
  +
  +
[[HIV]]
  +
  +
[[laboratorium]]
  +
  +
[[lock-down]]
  +
  +
[[infectieziekte]]
  +
  +
[[longontsteking]]
  +
  +
[[brononderzoek]]
  +
  +
[[Vaccinatie|vaccin]]
  +
  +
[[incubatietijd]]
  +
  +
[[symptomen]]
  +
  +
[[quarantaine]]
  +
  +
[[isolatie]]
  +
  +
[http://schooltv.ntr.nl/video/als-sneeuw-smelt-doe-een-proefje/#autoplay|target='_blank'|Als de sneeuw smelt]
  +
  +
'''[[Hedendaagse slavernij|Hedendaagse slavernij]]'''
  +
* [[Slavernij in Afrika]]
  +
* [[Chukri Systeem]]
  +
* [[Slavernij in Tjaad]]
  +
* [[Laogai]]
  +
* [[Mensenrechten in de Republiek Congo]]
  +
* [[Mensenhandel in Ethiopië]]
  +
* [[Seksuele handel in Europa]]
  +
* [[Restavek]]
  +
* [[Schuldenslavernij in India]]
  +
* [[Slavernij in Mali]]
  +
* [[Slavernij in Mauritanië]]
  +
* [[Slavernij in in Nigeria]]
  +
* [[Kwalliso]]
  +
* [[Feodalisme in Pakistan]]
  +
* [[Slavernij in Rusland]]
  +
* [[Slavernij in Sudan]]
  +
* [[Mensenhandel in de Verenigde Staten]]
  +
'''Eigentijdse soorten'''
  +
* [[Kinderarbeid]]
  +
* [[Dienstplicht]]
  +
* [[Schuldenslavernij]]
  +
* [[Gedwongen huwelijk]]
  +
**[[Kopen van een bruid]]
  +
**[[Vrouw verkopen]]
  +
* [[Gedwongen prostitutie]]
  +
* [[Mensenhandel]]
  +
* [[Peonage]]
  +
* [[Werkstraf]]
  +
* [[Seksuele slavernij]]
  +
'''Geschiedenis'''
  +
* [[Geschiedenis van de slavernij]]
  +
* [[Slavernij in de oudheid]]
  +
* [[Atlantische slavenhandel]]
  +
**[[Middenpassage]]
  +
* [[Arabische slavenhandel]]
  +
**[[Saqaliba]]
  +
**[[Mamelukken]]
  +
* [[Atteekse slavernij]]
  +
* [[Babylonisch recht]]
  +
* [[Slavernij in het Byzantijnse rijk‎]]
  +
* [[Persoonlijk eigendoml]]
  +
**[[Veldslaven]]
  +
**[[Huisslaven]]
  +
* [[Corvée]]
  +
* [[Slavernij in het Oude Griekenland]]
  +
* [[Barbarijse zeerovers]]
  +
* [[Ronselen]]
  +
* [[Cholop]]
  +
* [[Slavernij in Middeleeuws Europa]]
  +
* [[Thrall]]
  +
* [[Slavernij in het Oude Rome]]
  +
* [[Horigheid]]
  +
**[[Geschiedenis van horigheid]]
  +
**[[Russische emancipatie van 1861]]
  +
* [[Slavenschip]]
  +
**[[Lijst van slavenschepen]]
  +
**[[Slavenopstanden op slavenschepen]]
  +
* [[Slavenrazzie]]
  +
* [[Galleislaaf]]
  +
* [[Panyarring]]
  +
'''Slavernij in landen en regio's'''
  +
* [[Slavernij in Afrika]]
  +
**[[Slavernij op de Barbarijnse kust]] [[Barbarijse slavenhandel]]
  +
**[[Slavenkust]]
  +
* [[Slavernij bij Indianen]]
  +
**[[Slavernij bij de oorspronkelijke bewoners van de Verenigde Staten]]
  +
* [[Geschiedenis van de slavernij in Azië]]
  +
* [[Slavernij in Angola]]
  +
* [[Slavernij in Bhutan]]
  +
* [[Slavernij in Brazilië]]
  +
**[[Lei Áurea]]
  +
* [[Slavernij in het Britse en Franse Caribisch gebied]]
  +
**[[Slavenwet van Barbados]]
  +
**[[Code Noir]]
  +
**[[Slavernij op de Britse Maagdeneilanden]]
  +
* [[Slavernij op de Britse eilanden]]
  +
* [[Slavernij in Canada]]
  +
* [[Slavernij in China]]
  +
**[[Booi Aha|booi aha]]
  +
* [[Slavernij op Cuba]]
  +
* [[Deense slavenhandel]]
  +
* [[Slavernij in Ehtiopië]]
  +
* [[Arbeidseinsatz]]
  +
* [[Slavernij op Haïti]]
  +
**[[Haitiaanse revolutie]]
  +
* [[Nederlandse slavenkust]]
  +
* [[Slavernij in India]]
  +
* [[Slavernij in Iran]]
  +
* [[Slavernij in Japan]]
  +
**[[Troostmeisje]]
  +
* [[Slavernij in Latijns-Amerika]]
  +
* [[Slavernij in Libië]]
  +
* [[Slavernij in het Ottomaanse Rijk]]
  +
* [[Slavernij in Polen]]
  +
* [[Slavernij in Portugal]]
  +
* [[Afro-Porto Ricanen]]
  +
* [[Slavernij in Roemenië]]
  +
* [[Slavernij in Seychellen]]
  +
* [[Slavernij in Somalië]]
  +
* [[Slavernij in Zuid-Afrika]]
  +
* [[Slavernij in Spanje]]
  +
** [[Slavernij in de Spaanse koloniën]]
  +
* [[Zweedse slavenhandel]]
  +
* [[Einde van de slavernij in Trinidad en Tobago]]
  +
* [[Slavernij in de Verenigde Staten]]
  +
**[[Slavernij in de koloniale tijd van de Verenigde Staten]]
  +
**[[Slavensaten en vrije staten]]
  +
**[[Vrouwelijke slavernij in de Verenigde Staten]]
  +
**[[Partus sequitur ventrem]]
  +
**[[Slavenwetten]]
  +
**[[Interregionale slavenhandel]]
  +
'''Religie'''
  +
* [[De bijbel en slavernij]]
  +
* [[Christelijke kijk op slavernij]]
  +
* [[Islamistische kijk op slavernij]]
  +
* [[Joodse kijk op slavernij]]
  +
'''Tegenstanders en verzet'''
  +
* [[Tijdlijn van afschaffing slavernij]]
  +
* [[Afschaffing slavernij]]
  +
**[[Afschaffing slavernij in Verenigd Koninkrijk]]
  +
**[[Afschaffing slavernij in Verenigde Staten]]
  +
* [[Blokkade van Afrika]]
  +
**[[West-Afrikaans eskader]]
  +
**[[Afrikaanse slavenhandel patrouille]]
  +
* [[Gecompenseerde emancipatie]]
  +
* [[Libertus]]
  +
**[[Manumissie]]
  +
* [[Vrijheidsproces]]
  +
* [[Lijst van tegenstanders van slavernij]]
  +
* [[Slave Power]]
  +
* [[Underground Railroad]]
  +
**[[Liedjes over de Underground Railroad]]
  +
* [[Slavenopstand]]
  +
*[[Slavenhandelwet]]
  +
* [[Slavernij in het internationale recht]]
  +
'''Gerelateerde onderwerpen'''
  +
* [[Slavernij in het gewoonterecht]]
  +
* [[Contractarbeid]]
  +
* [[Dwangarbeid]]
  +
* [[Voortvluchtige slaven in de Verenigde Staten]]
  +
**[[Wetten voor voortvluchtige slaven]]
  +
* [[Lijst van slaven]] ([[Lijst van slaveneigenaren]])
  +
* [[Slavenverhalen]]
  +
**[[Lijst met films over slavernij]]
  +
**[[Slavenliederen uit de Verenigde Staten]]
  +
* [[Slavennaam]]
  +
* [[Slavenroute van Unesco]]
  +
* [[Behandeling van slaven in de Verenigde Staten]]
  +
**[[Slaventeelt in de Verenigde Staten]]
  +
**[[Amerikaanse slavenrechtzaken]]
  +
**[[George Washington en slaverbij]]
  +
**[[Thomas Jefferson en slavernij]]
  +
**[[John Quincy Adams en afschaffing slavernij]]
  +
**[[Abraham Lincoln en slavernij]]
  +
**[[Veertig hectare en een muilezel]]
  +
**[[Bureau of Refugees]]
  +
**[[Ijzeren slavenbit]]
  +
* [[Loonslaaf]]
  +
* [[Emancipation Day]]
  +
{| {{Prettytable}} width="200px" border="1"
  +
<!--------------------- Hedendaags ---------------------->
  +
  +
<!------------------------ Soorten slavernij --------------------------><!----------------------- Geschiedenis ------------------------><!------------------- Land / Regio --------------------><!----------------------- Religie ------------------------><!---------------------- Tegenstanders -----------------------><!------------------------ Gerelateerd ------------------------>|}
  +
  +
[http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/Gebruiker:Gerarddummer/Project:NHW]
  +
{| {{prettytable}}
  +
| align="center" |[[Bestand:256_pixels.jpg]]
 
|-
  
|-
  +
|16x16
−
! style="text-align:center" colspan="5" | Aanvullende indeling
  
−
|- style="background: #00faf4"
  
−
! style="text-align:center" | Tropische<br/>storm
  
−
| 63–117
  
−
| 0–0.9
  
−
|- style="background: #5ebaff"
  
−
! style="text-align:center" | Tropische<br/>depressie
  
−
| 0–62
  
−
| 0
  
 
|}
  
|}
   
  +
http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/MediaWiki:Anonnotice
−
'''Categorie 1'''
  
  +
http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/MediaWiki:Sitenotice
−
* Geen schade aan woningen
  
−
* caravans en mobiele woningen waaien weg
  
−
* bomen worden ontworteld
  
−
* kust overstroomt
  
−
* beetje schade aan pieren
  
   
−
'''Categorie 2'''
  
−
* daken kunnen kapot gaan
  
−
* deuren en ramen van slechte kwaliteit gaan kapot
  
−
* veel schade aan planten en slechte pieren
  
−
* caravans en mobiele woningen zwaar beschadigd
  
−
* houten woningen gaan kapot
  
−
* kleine boten slaan los
  
−
'''
  
−
Categorie 3'''
  
−
* ernstige schade kleine woningen en kantoren die gemaakt zijn van hout of platen
  
−
* puntdaken raken los
  
−
* overstromingen vernietigen kleine spullen.
 
−
* grote spullen worden geraakt door rondvliegend puin
  
−
* land overstroomd
 
−
'''
  
−
Categorie 4'''
  
−
* buitenmuren van huizen raken beschadigd
  
−
* daken helemaal vernield
  
−
* bezinestationoverkappingen helemaal kapot
  
−
* van caravans en andere mobiele woningen blijft niets over.
 
−
* stranden gaan kapot
  
−
* overstromingen tot ver in het binnenland
  
−
* heel gevaarlijk voor bewoonde gebieden
  
   
  +
[http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Math Wiskunde formules]
  +
[http://en.wikipedia.org/wiki/Manner_of_articulation articulatie wikipedia]
  +
* [[Portaal:Kerndoelen]]
  +
* [[Gebruiker:Gerarddummer/Mediawijsheidproject|Mediawijsheidproject]]
  +
* [http://www.explania.com/nl animaties]
  +
* [http://rekendoelen.slo.nl/doelen/1F/ Rekendoelen 1F]
  +
[http://webje.yurls.net/index.php?mod=yurlspage&pageId=14907 Alle webjes op een rij]
  +
==Foto's uit Flickr importeren==
  +
[[Speciaal:ImportFreeImages]]
   
−
Categorie 5
  
−
* daken op huizen en fabrieken helemaal kapot
  
−
* complete gebouwen kunnen worden weggeblazen
  
−
* alleen huizen die meer dan 4 tot 8 kilometer van de kust af staan kunnen blijven staan
  
−
* huizen van beton of staal blijven staan
  
   
   
  +
==Mijn ToDolist==
−
De stormvloedgolf veroorzaakt belangrijke schade aan de onderste verdiepingen van alle objecten langs de kust, en veel kustobjecten kunnen compleet met de grond gelijk gemaakt worden of gewoonweg weggespoeld worden door de vloed. Stormvloedschade kan ontstaan tot 2 à 3 kilometer in het binnenland met vloedgolven, afhankelijk van het terrein, tot 3 à 4 kilometer landinwaarts. Volledige evacuatie van bewoonde gebieden kan nodig zijn als de orkaan dichtbewoonde gebieden bedreigt.
  
  +
* Project Mediawijsheid WikiKids maken
  +
* Projectweek rondom WikiKids maken
  +
* Onderdeel Andere talen en Handige links van de hoofdpagina overzetten naar Kidsportaal en Onderwijsportaal.
  +
* opdracht Nederland in beeld (opdracht voor Pabostudenten in samenwerking met WikiKids) verder uitwerken/ WikiAtlas.
  +
* schrijfopdrachten maken geschikt voor groep 5 en 6. Uitgaande van beeld.
  +
* handleiding maken voor opleiders Pabo
  +
* taalmethoden screenen op schrijfopdrachten die geschikt zijn voor WikiKids.
  +
* Naar aanleiding van de schrijftips: hoe maak ik een samenvatting van een boek?
  +
* hoe vind ik wat is zoek? opdracht rondom het zoeken op wikikids
  +
* wikikids als onderdeel opnemen in het programma voor de internationale studenten
  +
* nadenken wiki's als merchandiseartikelen
  +
* les begrijpend lezen: feitentekst en meningen. Wordt gedaan door Linda (student Domstad)
  +
* screencast foto's uploaden aanvullen met invullen schema
  +
* wat ik nog verder vergeten ben te noteren
  +
* [http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Public_domain_image_resources Afbeelding publiek domein] nog bekijken
  +
* link leggen met spelletjesplein bij artikelen. Spelletje spelen na lezen van artikel.
  +
* Jigsawplanet. Puzzels maken van foto's die op WikiKids staan.
   
  +
==Afbeeldingen==
−
Orkanen met deze intensiteit kunnen alom verwoestend zijn.
  
   
  +
Afbeeldingen die door mij zijn geüpload zijn hier te vinden: [[Gebruiker:Gerarddummer/Afbeeldingen|GallerijGerard]]. Alle afbeeldingen die ik heb geüpload kunnen onder de GFDL-licentie worden verspreid tenzij anders vermeld.
   
  +
==Studenten van Hogeschool Domstad==
   
  +
Studenten [[Wikikids:Hogeschool_Domstad| Hogeschool Domstad]] die hebben meegewerkt aan WikiKids staan hieronder:
   
  +
*[[Gebruiker:Desireefesten| Desiree Festen]]
  +
*[[Gebruiker:Ellendewilde| Ellen de Wilde]]
  +
*[[Gebruiker:IngridDusamos| Ingrid Dusamos]]
  +
*[[Gebruiker:JantineGieteling| Jantine Gieteling]]
  +
*[[Gebruiker:Karinkorevaar| Karin Korevaar]]
  +
*[[Gebruiker:Marloesveldhuizen| Marloes Veldhuizen]]
  +
*[[Gebruiker:Saskiaoskamp| Saskia Oskamp]]
  +
*[[Gebruiker:BrendaWeij| Brenda van der Weij]]
   
  +
*[[Gebruiker:Lizan|Lizan]]
  +
*[[Gebruiker:Nikki|Nikki]]
  +
*[[Gebruiker:Siemp|Siemp]]
  +
*[[Gebruiker:Tinka|Tinka]]
   
  +
http://kennisnet.wikia.com/wikikids/index.php?title=Speciaal%3ALog&type=upload&user=Gerarddummer&page= mijn geuploade afbeeldingen
−
==Wanneer komen orkanen voor?==
  
−
Orkanen heb je niet het hele jaar. Er zijn orkaanseizoenen, een periode dat orkanen wel voorkomen. Die zijn niet overal gelijk. In de tabel hieronder zie je wanneer orkanen voorkomen.
 
   
  +
{{Mijn geuploade afbeeldingen}}
−
{|class="wikitable" style="font-size: 92%;"
  
  +
{{Navigatie Handleiding}}
−
! colspan=3 style="background: #ccf;" | Orkaanseizoenen
  
  +
{{Navigatie_Handleiding_Kids}}
  +
  +
  +
Verdere verdieping.
  +
  +
Ondertekenen
  +
  +
Nog meer uitleg:
  +
* [[Wikikids:Handleiding-wiki/Bewerken]]
  +
* [[Wikikids:Tutorial]]
  +
  +
  +
Bestaande uit informatie van deze pagina's:
  +
  +
* [[Wikikids:Handleiding-wiki/Woordenlijst]]
  +
* [[Categorie:Handleiding-wiki]]
  +
* [[Wikikids:Handleiding-wiki/Bewerken]]
  +
* [[Wikikids:Handleiding-wiki/Zoeken]]
  +
  +
{| border="0" cellspacing="0" align="left" cellpadding="2"
 
|-
  
|-
  +
| valign="top" | [[Afbeelding:WikiKids_Award.gif|100px]] ||
−
! Gebied !! Start seizoen !! Eind seizoen
  
  +
| valign="top" |Je kunt meer doen dan alleen artikelen schrijven. Je kunt ook meehelpen door:
−
|-
  
  +
−
| Noordwesten Stille Oceaan || april || januari
 
  +
* Je plaats te beschrijven in de WikiKidsAtlas van [[Portaal:WikiKidsAtlas Nederland|Nederland]] en van [[Portaal:WikiKidsAtlas_Vlaanderen|Vlaanderen]]
−
|-
  
  +
−
| Zuiden Indische Oceaan || november || april
 
  +
* [[WikiKids:Reclame_maken|Reclame te maken voor WikiKids]]
−
|-
  
  +
−
| Noordoosten Stille Oceaan || mei || november
 
−
|-
  
−
| Noorden Atlantische Oceaan || juni || November
 
−
|-
  
−
| Australië Zuidwesten Stille Oceaan || november || april
 
 
|-
  
|-
−
| Noorden Indische Oceaan || april || december
 
 
|}
  
|}
  +
<br style="clear: left" />
   
  +
Categorie:Woordenschat
−
==Waarom hebben orkanen namen?==
  
−
Orkanen krijgen namen om onduidelijkheden te voorkomen. Dat is handig als in een gebied meerdere orkanen tegelijkertijd voorkomen. Weermensen weten dan over welke orkaan ze het hebben als ze hier met elkaar over praten. De namen zijn van tevoren al bedacht. Orkanen kregen voor het eerst namen in 1945. In het westen van de Stille Oceaan kregen orkanen als eerste namen. Voordat orkanen officieel namen kregen gaven de mensen orkanen namen van vervelende politici, mythologische figuren, heiligen en plaatsen.
 
−
Orkanen in de [[Atlantische Oceaan]] kregen eerst in alfabetische volgorde namen. Hiervoor gebruikten ze het [[fonetisch alfabet]] dat in de [[Tweede Wereldoorlog]] werd gebruikt. Vanaf 1953 werden vrouwennamen gebruikt. Voor elk seizoen worden nieuwe vrouwennamen bedacht. Vanaf 1979 wordt een lijst gebruikt waarop vrouwen en mannennamen staan. Ook worden [[Spanje|Spaanse]] [[Frankrijk|Franse]] namen gebruikt. Die talen komen namelijk voor aan de Atlantische kust. Er zijn namen voor 6 jaar bedacht. Na zes jaar wordt dezelfde naam waar de lijst mee begint weer gebruikt. Als er een hele zware orkaan is geweest dan wordt de naam van die orkaan van de lijst gehaald. Voor een volgende keer krijgt een orkaan dan een andere naam. De namen voor 2012 zijn:
 
−
* Arlene
 
−
* Bret
 
−
* Cindy
 
−
* Don
 
−
* Emily
 
−
* Franklin
 
−
* Gert
 
−
* Harvey
 
−
* Irene
 
−
* Jose
 
−
* Katia
 
−
* Lee
 
−
* Maria
 
−
* Nate
 
−
* Ophelia
 
−
* Philippe
 
−
* Rina
 
−
* Sean
 
−
* Tammy
 
−
* Vince
 
−
* Whitney
 
   
  +
http://www.dmo.amsterdam.nl/onderwijs/varia_onderwijs/basiswoordenlijst
−
De letters Q, U, X, Y en Z worden niet gebruikt.
 
   
  +
http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/Categorie:Scholenlijst
−
In het oosten van de Stille Oceaan krijgen orkanen ook vrouwennamen. In het midden van de Stille Oceaan krijgen orkanen traditionele Hawaïaanse namen. In het Westen van de Stille Oceaan krijgen orkanen Aziatische vrouwennamen. Namen van orkanen in het noorden van de Indische Oceaan komen van een lijst van 64 namen die door de leden van de meteorologische dienst van de Indische Oceaan zijn bedacht. In het zuiden van de Indische Oceaan worden mannen- en vrouwennamen aan orkanen gegeven. In Australië kiezen ze uit een lijst van 104 namen die van te voren zijn bedacht. Ook dat zijn mannen- en vrouwennamen.
  
   
  +
http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/MediaWiki:Anonnotice
−
==Verwoestende orkanen==
  
  +
http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/MediaWiki:Sitenotice
  +
http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/MediaWiki:Wikiation_custom_monobook.css
   
   
  +
http://plantaardigheden.nl/foto_s/index.htm
   
   
  +
{{cartella2|blu
  +
| tab-text = De tekst
  +
| border-color = black
  +
| tab-background = Cartella_blu.jpg
  +
}}
  +
hier de tekst
  +
</div>
   
−
==Hoe ontstaat een orkaan?==
  
   
−
Een orkaan (of tropische cycloon) ontstaat in vier stappen:
  
−
# tropische storing
  
−
# tropische depressie
  
−
# tropische storm
  
−
# tropische cycloon
  
   
  +
Wees mediawijs op WikiKids!
−
===Tropische storing===
  
−
[[Bestand:ITCZ_january-july.png|350px|right|thumb|Wereldkaart met de stroken waar de lucht stijgt. Rood is juli en blauwe is januari]]
  
−
De eerste stap naar een orkaan zijn het ontstaan van [[onweer]]sbuien. Deze onweersbuien ontstaan, boven water, in de buurt van de [[evenaar]] waar de lucht omhoog gaat. Die strook heet met een lastig woord de intertropische convergentiezone. Het water is er minimaal 26,5 graden Celsius. Warme lucht gaat omhoog.
 
−
<br clear="all">
  
   
  +
* Wees vriendelijk tegen elkaar. Net zoals je dat ook bent als je elkaar ziet.
−
===Tropische depressie===
  
  +
* Help elkaar als iemand iets niet begrijpt.
−
[[Bestand:Lagedrukgebied_boven_IJsland.jpg|thumb|right|350px|Lagedrukgebied boven IJsland.]]
  
−
Als de tropische storing blijft duren, ontstaat er een tropische depressie. Een depressie is een lagedrukgebied. In een lagedrukgebied is de luchtdruk laag. Luchtdruk is het gewicht van de lucht dat op een bepaald gebied drukt. Is de luchtdruk laag dan drukt de lucht minder zwaar op het gebied. Een tropische depressie komt voor in de tropen of subtropen.
 
−
<br clear="all">
  
   
−
===Tropische storm===
  
−
[[Bestand:Hoge_en_lage_drukgebieden_ten_noorden_en_zuiden_van_de_evenaar.jpg|right|thumb|350px|Windrichting in een hoge (H) en lagedrukgebied (L) boven en onder de evenaar]]
  
−
Neemt de wind toe in een tropische depressie dan kan een tropische storm ontstaan. De lucht in een tropische storm blijft in rondjes draaien. De luchtdruk in het centrum van de storm daalt. Er omheen gaan de wolken steeds harder waaien en regenen. De wind waait 34 tot 63 knopen.
 
−
<br clear="all">
  
   
   
  +
[[Afbeelding:Animatie400.gif|250px|left]]
  +
'''WikiKids''' is de Nederlandstalige internet-encyclopedie voor en door kinderen. Met {{NUMBEROFUSERS}} gebruikers, 5 [[Wikikids:Moderator|moderators]], {{NUMBEROFARTICLES}} artikelen en {{NUMBEROFFILES}} plaatjes!
   
  +
* '''Leraren''' kijken op het [[Portaal:Onderwijs|Onderwijsportaal!]]
  +
* '''Kinderen''' kijken op het [[Portaal:Kids|Kidsportaal]] of in het [http://www.wikikids.nl/handleidingen/Wikikids-werkboek.pdf WikiKids Werkboek]!
  +
* '''Moderatoren''' kijken op het [[Portaal:Moderator|Moderatorportaal]].
  +
* Leuke [http://www.leraar24.nl/video/1434/WikiKids%20schrijfwedstrijd%202009 video over WikiKids] op leraar24.
   
   
   
  +
==Handige linken==
   
  +
[http://www.leestrainer.nl/Begrijpend%20lezen/groep%207%20en/8.htm Begrijpend lezen]
   
  +
{{#widget:Leraar24|id=1434/WikiKids schrijfwedstrijd 2009|id2=1434}}
   
  +
{{#widget:Leraar24|id=1035/Visie:online onderwijsmateriaal maken|id2=1035}}
   
   
   
  +
http://www.mediawikiwidgets.org/SoundCloud
  +
http://www.jigsawplanet.com/
   
   
  +
http://learningapps.org/
   
  +
http://LearningApps.org/display?v=090bvuca
   
−
Een mediterraan klimaat is het klimaat van de landen die rond de Middellandse Zeee liggen. In de zomer is het warm. De meeste regen valt in de winter. De temperatuur is dan mild. De droogste maand van het jaar is in de zomer. Er valt dan minder dan 30 millimeter regen. In de winter valt er meer dan drie keer zoveel regen als in de droogste maand van het jaar.
 
   
  +
http://www.mediawikiwidgets.org/Google_Street_View
−
Het mediterrane klimaat komt ook voor in het zuiden van [[Californië]], [[Chili]], het zuiden en zuidwesten van [[Australië]] en in de Kaapprovincie van [[Zuid-Afrika]].
 
−
Landen met een mediterraan klimaat liggen dicht bij de zee of oceaan. De zee of oceaan zorgen er voor dat de temperatuurverschillen niet zo groot worden.
 
   
  +
Hoogte van de sfeer boven de polen, de evenaar en boven Nederland.
−
Mediterraanse wouden, bossen en struiken
  
  +
Onderdelen van de sfeer.
  +
Grenzen van de sfeer
   
   
−
Kenmerkende planten voor het mediterrane klimaat zijn planten met harde leerachtige bladeren die ook groen blijven in de winter.
 
   
  +
Boven de poolgebieden is de troposfeer 8 kilometer hoog. In Nederland is de troposfeer 10 kilometer hoog. In de tropen is de troposfeer 16 kilometer hoog. Het onderste deel van de troposfeer heet de planetaire grenslaag (PGL) of ook wel atmosferische grenslaag. Boven de PGL heb je de vrije atmosfeer. De bovenkant de van de troposfeer heet de tropopauze. Deze vormt de grens tussen de troposfeer en de volgende laag: de stratosfeer. Kenmerk van de troposfeer is dat de temperatuur met 6,5 graden Celsius afneemt als je 1000 meter hoger komt. In de stratosfeer neemt de temperatuur juist weer toe. De temperatuur boven in de troposfeer is -55 graden Celsius.
−
hard, leerachtig, wintergroen blad
  
   
  +
De temperatuur daalt omdat de lucht van onder verwarmd wordt door de aarde. De aarde weerkaatst namelijk het warme zonlicht. Die warmte wordt opgenomen in de lucht. Hoger in de lucht dringt minder straling door en wordt ook minder opgenomen omdat de luchtdruk afneemt. In de tropopauze verandert de temperatuur bijna niet. Vliegtuigen vliegen net onder de tropopauze. De motoren van de vliegtuigen werken beter bij koudere temperaturen.
   
  +
De luchtdruk onder in de troposfeer is ongeveer 1 bar (om precies te zijn 1013 millibar) groot. Tot 4000 meter hoogte neemt de luchtdruk gemiddeld per 8 meter, 1 millibar af. Op 4000 meter hoogte is de luchtdruk dus ongeveer 613 millibar. De lucht is hier ijl. Ademen gaat daardoor moeilijker.
−
The Mediterranean forests, woodlands, and scrub biome is closely associated with Mediterranean climate zones. Particularly distinctive of the climate are sclerophyll shrublands, called maquis in the Mediterranean Basin, chaparral in California, matorral in Chile, fynbos in South Africa, and mallee and kwongan shrublands in Australia. Aquatic communities in Mediterranean climate regions are adapted to a yearly cycle in which abiotic (environmental) controls of stream populations and community structure dominate during floods, Biotic component (e.g. competition and predation) controls become increasingly important as the discharge declines, and environmental controls regain dominance as environmental conditions become very harsh (i.e. hot and dry); as a result, these communities are well suited to recover from droughts, floods, and fires.[6]
  
  +
Troposfeer
−
[edit] Natural vegetation
  
  +
[bewerken] Planetaire grenslaag
   
  +
De planetaire grenslaag is vanaf het aardoppervlak tussen de 200 meter en 2 kilometer dik. Dat is afhankelijk van het soort aardoppervlak en het tijdstip van de dag. Kenmerk van de PGL is dat het veel invloed heeft op het weer. Dat doet het op verschillende manieren. De wind die langs het aardoppervlakte waait ondervindt wrijving van het aardoppervlak. Hierdoor ontstaat turbulentie. De aarde straalt de warmte die ze krijgt van de zon weer uit in de troposfeer. Zo ontstaat ook thermiek. De zonnestralen verwarmen op die manier de lucht. Vocht dat verdampt van de bodem en planten zorgen voor vochtigheid in de lucht.
−
The native vegetation of Mediterranean climate lands must be adapted to survive long, hot summer droughts and prolonged wet periods in winter. Mediterranean vegetation examples include the following:
  
  +
De rode streepjeslijn geeft de bovenkant van de planetaire grenslaag aan.
   
  +
Het woord troposfeer is afgeleid van het Griekse woord tropos. Het Griekse woord tropos betekent "draaien" of "mengen". Zoals je net las is de lucht in de onderste laag van de troposfeer druk in beweging en is het daarom een passende naam.
−
* Evergreen trees: such as Pines, Cypress, and Oaks
  
−
* Deciduous trees: such as Sycamores, Oaks, and Buckeyes
  
−
* Fruit trees such as Olives, Figs, Citrus, Walnuts and Grapes
  
−
* Shrubs: Bay laurel and California laurel, Manzanitas, and Chamise
  
−
* Sub-shrubs: such as Sages, Artemisias, and Sagebrush
  
−
* Grasses: Grassland types, Bunchgrasses; Sedges, and Rushes
  
−
* Herbs: such as fragrant Rosemary, Basil, Thyme, and Lavender
  
   
−
Much native vegetation in Mediterranean climate area valleys have been cleared for agriculture. In places such as the Sacramento Valley and Oxnard Plain in California, draining marshes and estuaries combined with supplemental irrigation has led to a century of intensive agriculture. In hillside and mountainous areas, away from urban sprawl, ecosystems and habitats of native vegetation are more sustained.
  
   
  +
[bewerken] Feiten over de troposfeer
−
The fynbos vegetation in the South-western Cape in South Africa is famed for its high floral diversity, and includes such plant types as members of the Restionaceae, Ericas (Heaths) and Proteas. Representatives of the Proteaceae also grow in Australia, such as Banksias. The palette of California native plants is also renowned for its species and cultivar diversity.
  
   
  +
* 80 procent van alle luchtmassa vind je in de troposfeer. Dit komt door de zwaartekracht van de aarde;
  +
* De lucht in de troposfeer zorgt ervoor dat we kunnen ademhalen;
  +
* de lucht in de troposfeer bestaat voor al uit stikstofgas en zuurstofgas;
  +
* doordat er veel waterdamp in de troposfeer zit, ontstaan hier ook de meeste wolken en neerslag.
   
   
   
  +
Artikel over onweer
   
  +
Artikel over elektriciteit (en elektrische ontlading)
   
  +
Artikel over warme en koude luchtstromen
  +
  +
koufront en warmtefront
  +
  +
  +
  +
[[Afbeelding:Tornado1.jpg|right|thumb|350px|Een tornado.]]
  +
Een '''tornado''' is een wervelwind. Een tornado lijkt op een [[draaikolk]]. Het is een trechtervormige slurf onder een wolk ([[cumulonimbus]] en soms [[cumulus]]) die contact maakt met de grond. Tornado's hebben verschillende vormen maar ziet er meestal uit als een wolk in de vorm van een trechter. Er om heen vliegen brokstukken. De windsnelheid in de meeste tornado's is minder dan 177 kilometer per uur. Ze zijn ongeveer 80 meter breed en leggen een paar kilometer voordat ze verdwijnen. De zwaartste tornado's halen windsnelheiden van 480 kilometer per uur, zijn meer dan drie kilometer breed en leggen meer dan 100 kilometer af.
  +
Behalve op de Zuidpool zijn er op elk werelddeel al wel tornado's voorgekomen. De meeste tornado's komen voor in Tornado Alley, een gebied in Noord-Amerika. In Amerika zijn zo'n 1300 tornado's per jaar. De meeste tornado's komen voor van april tot juni (het tornadoseizoen).
  +
  +
[[File:Tornado Alley.gif|thumb|350px|Tornado-alley, hoe donkerder de plek des te meer tornado's komen er voor.]]
  +
  +
==Hoe ontstaat een tornado==
  +
De meest heftige tornado's ontstaan in een zware onweersbui. Zo'n onweersbui heet een supercel. Een supercel is een ronddraaiende onweersbui. In de onweersbui draait een wervelwind omhoog. Deze wervelwind (met een moeilijk woord ''mesocycloon'')...
  +
  +
  +
  +
# Een tornado ontstaat als een koude lucht en een warme lucht elkaar ontmoeten. De koude lucht schuurt langs de warme lucht. De warme lucht word opgeladen en stijgt omhoog doordat de warme lucht is opgeladen is het een [[onweer]]swolk.
  +
# Op dat moment komt de tornado. Als er een tornado ontstaat gaan de [[wolk]]en rond draaien.
  +
# Als ze heel snel draaien komt er een klein stuk omlaag.
  +
# Nu worden de tornado's even [[magneet|magnetisch]]; de [[aarde]] is een magneet en de tornado is een magneet, daarom trekken ze zich naar elkaar.
  +
# Als de tornado de grond aanraakt verwoest hij alles wat hem in de weg staat zoals houten [[huis|huizen]], [[auto]]'s en [[obom|bomen]].
  +
  +
==Soorten tornado's==
  +
Er zijn verschillende tornado`s zoals:
  +
  +
  +
[[Bestand:Windhoos.jpg|thumb|300px|Windhoos|koppeling=Special:FilePath/Windhoos.jpg]]
  +
[[Bestand:Tornado_met_meer_trechters.jpg|300px|thumb|Tornado met meer trechters|koppeling=Special:FilePath/Tornado_met_meer_trechters.jpg]]
  +
[[Bestand:Waterhoos.jpg|thumb|300px|Waterhoos|koppeling=Special:FilePath/Waterhoos.jpg]]
  +
  +
* Stofhoos
  +
* Waterhoos
  +
* Wormale Tornado
  +
  +
==Tornadokrachten==
  +
Hoe sterk een tornado is meet je met de schaal van Fujita. Tetsuya Theodore Fujita was een Japanse weerkundige. Zijn schaal geeft aan hoe snel de wind waait in een tornado en voor hoeveel schade de tornado zorgt.
  +
  +
{| class="wikitable"
  +
|-
  +
!Kracht
  +
!Snelheden
  +
!Omschrijving
  +
!Voorbeeld 1
  +
!Voorbeeld 2
  +
|-
  +
|EF0
  +
|64–117 km/h
  +
|Lichte schade
  +
|[[Bestand:F0 tornado damage example.jpg|150px]]
  +
|[[Bestand:EF0_tornado_damage_example.jpg|150px]]
  +
|-
  +
|EF1
  +
|118–180 km/h
  +
|Matige schade
  +
|[[Bestand:F1 tornado damage example.jpg|150px]]
  +
|[[Bestand:EF1_tornado_damage_example.jpg|150px]]
  +
|-
  +
|EF2
  +
|181–251 km/h
  +
|Aanzienlijke schade
  +
|[[Bestand:F2 tornado damage example.jpg|150px]]
  +
|[[File:EF2 tornado damage example (1).jpg|150px]]
  +
|-
  +
|EF3
  +
|252–330 km/h
  +
|Ernstige schade
  +
|[[Bestand:F3 tornado damage example.jpg|150px]]
  +
|[[Bestand:EF3_tornado_damage_example.jpg|150px]]
  +
|-
  +
|EF4
  +
|331–417 km/h
  +
|Zeer zware schade
  +
|[[Bestand:F4 tornado damage example.jpg|150px]]
  +
|[[Bestand:EF4_tornado_damage_example.jpg|150px]]
  +
|-
  +
|EF5
  +
|> 418 km/h
  +
| Catastrofaal
  +
|[[Bestand:F5 tornado damage example.jpg|150px]]
  +
|[[Bestand:EF5_tornado_damage_example.jpg|150px]]
  +
|}
   
  +
Er zijn verschilende tornadokrachten.
   
  +
== Zie ook ==
−
Door de grote variatie in regenval vertoont het mediterraan klimaat een speciaal aangepaste plantengroei. Veel planten hebben taaie bladeren die weinig water afgeven. Vaak zijn deze bladeren voorzien van een extra waslaag. Voorbeelden hiervan zijn de pijnboom, de olijfboom, de palmboom en de kurkeik. De langdurige droogte verhoogt ook het gevaar op bosbranden. Sommige planten zijn zelfs hieraan aangepast, zij hebben zaden die pas na een brand ontkiemen, om onmiddellijk in een vruchtbare asrijke grond te groeien.
  
  +
* [[Natuurrampen]]
−
[bewerken]
  
  +
{{beg}}

Huidige versie van 2 nov 2023 om 21:58

GUI

  • Command-line-interface
  • Booleaanse algebra
  • Elektronenbuis
  • Relais
  • Ponskaart
  • Magneetband
  • Optische opslag
  • Flash geheugen
  • Cloud opslag
  • Geschiedenis van de videogames
  • Oregon trail
  • Pong
  • Spacewar
  • Ralph Baer
  • Atar 2600
  • Pac-man
  • Dendral
  • Eliza
  • Deep blue
  • Imagenet
  • IBM Watson
  • Alphago
  • Google Duplex
  • Electro
  • APT
  • Unimate
  • Shakey de robot
  • Asimo
  • Roomba
  • DARPA Grand Challenge
  • DJI Phantom drone
  • Telraam
  • Lebombo-bot
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Abacus
  • Chinese telstaven
  • Nul
  • Salamis tablet
  • Antikythera
  • Hindu Arabisch cijfersysteem
  • Suanpan
  • Decimaal getalsysteem
  • Bibliotheek van Alexandrië
  • Huis der Wijsheid
  • Exchequer
  • Scytale
  • Quipu
  • Antikythera mechanisme
  • Romeinse handabacus
  • Nepohualtzintzin
  • Suanpan
  • Tchoty
  • Soroban
  • Leibniz' rekenmachine


Periodieke tafel: https://elements.wlonk.com/ElementsTable.htm en https://blog.tcea.org/make-science-interactive-periodic-table-elements/

Klassieke Oudheid en Middeleeuwen

5e eeuw voor Christus

4e eeuw voor Christus

  • 4e eeuw voor Christus - trebuchet in Oud-China
  • 4e eeuw voor Christus - tandwielen in Oud-China
  • 4e eeuw voor Christus - rietpen (schrijven met inkt op papyrus in Egypte)
  • 375-350 voor Christus - rosmolen in Cathargo
  • Vanaf de 4e eeuw voor Christus - corporatie in de Mauryadynastie of Oud-Rome
  • Late 4e eeuw voor Christus - cheque in Mauryadynastie
  • Late 4e eeuw voor Christus - ontwikkeling van Kaliumnitraat en militair gebruik ervan in Mauryadynastie
  • Late 4e eeuw voor Christus - formeel systeem gemaakt door Panini
  • 4e tot 3e eeuw voor Christus - productie van zink in Noord-West India
3e eeuw voor Christus
2e eeuw voor Christus
  • 2e eeuw voor Christus - papier (China)
  • vroege 2e eeuw voor Christus - Astrolabium (uitgevonden door Apollonius van Perga)
1e eeuw voor Christus
1e eeuw
2e eeuw
3 eeuw
4e eeuw
5e eeuw
6e eeuw
7e eeuw
8e eeuw
9e eeuw
10e eeuw
  • 10e eeuw - vuurlans (voorloper van het vuurwapen)
  • 10e eeuw - vuurwerk (Song Dynastie)
11e eeuw
12e eeuw

13e eeuw

  • 13e eeuw - raketten (voor militair gebruik en plezier) (China)
  • 13e eeuw - spillegang (eerste vorm van mechanische echappement)
  • 13e eeuw - knopen in combinatie met knoopsgaten voor kleding (Duitsland)
  • 1277 - landmijn in Song Dynastie
  • 1286 - bril (Italië)
  • 13e eeuw - explosieve bom (China)
  • 13e eeuw - handkanon (China)
  • 13e of 14e eeuw - ontkorrelmachine (voor het maken van katoen)
14 eeuw
  • vroeg tot midden 1300 - meertrapsraket (China)
  • Vanaf 1326 - kanon (China)
  • 14e eeuw - Jacobsstaf uitgevonden door Levi ben Gerson
  • 14e eeuw - zeemijn (China)
15e eeuw
16e eeuw

Moderne tijd

17e eeuw

18e eeuw

1700
1710
1730
1740
1750
1760
1770
1780
1790

19e eeuw

1800
1810
1820
1830
1840
1850
1860
1870
1880
1890

20ste eeuw

1900
1910
1920
1930
1940
1950
1960
1970
1980
1990

21ste eeuw

2000
2010

Huwan

coronavirus

SARS-CoV-2

severe acute respiratory syndrome coronavirus -2

COVID-19

RIVM

virus

koorts

luchtwegklachten

verspreiden

kortademigheid

besmetten

GGD

protocol

huisarts

huisartsenpost

neusverkoudheid

keelpijn

weerstand

gezelschap

groepsimmuniteit

immuun

sociaal contact

kwetsbaar persoon

chronische hartaandoening

suikerziekte

nieren

niertransplantatie

infectie

medicatie

auto-immuunziekten

orgaantransplantatie

hematologische aandoening

afweerstoornis

chemotherapie

bestraling

HIV

laboratorium

lock-down

infectieziekte

longontsteking

brononderzoek

vaccin

incubatietijd

symptomen

quarantaine

isolatie

de sneeuw smelt

Hedendaagse slavernij

Eigentijdse soorten

Geschiedenis

Slavernij in landen en regio's

Religie

Tegenstanders en verzet

Gerelateerde onderwerpen

[1]

256 pixels.jpg
16x16

http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/MediaWiki:Anonnotice http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/MediaWiki:Sitenotice


Wiskunde formules articulatie wikipedia

Alle webjes op een rij

Foto's uit Flickr importeren

Speciaal:ImportFreeImages


Mijn ToDolist

  • Project Mediawijsheid WikiKids maken
  • Projectweek rondom WikiKids maken
  • Onderdeel Andere talen en Handige links van de hoofdpagina overzetten naar Kidsportaal en Onderwijsportaal.
  • opdracht Nederland in beeld (opdracht voor Pabostudenten in samenwerking met WikiKids) verder uitwerken/ WikiAtlas.
  • schrijfopdrachten maken geschikt voor groep 5 en 6. Uitgaande van beeld.
  • handleiding maken voor opleiders Pabo
  • taalmethoden screenen op schrijfopdrachten die geschikt zijn voor WikiKids.
  • Naar aanleiding van de schrijftips: hoe maak ik een samenvatting van een boek?
  • hoe vind ik wat is zoek? opdracht rondom het zoeken op wikikids
  • wikikids als onderdeel opnemen in het programma voor de internationale studenten
  • nadenken wiki's als merchandiseartikelen
  • les begrijpend lezen: feitentekst en meningen. Wordt gedaan door Linda (student Domstad)
  • screencast foto's uploaden aanvullen met invullen schema
  • wat ik nog verder vergeten ben te noteren
  • Afbeelding publiek domein nog bekijken
  • link leggen met spelletjesplein bij artikelen. Spelletje spelen na lezen van artikel.
  • Jigsawplanet. Puzzels maken van foto's die op WikiKids staan.

Afbeeldingen

Afbeeldingen die door mij zijn geüpload zijn hier te vinden: GallerijGerard. Alle afbeeldingen die ik heb geüpload kunnen onder de GFDL-licentie worden verspreid tenzij anders vermeld.

Studenten van Hogeschool Domstad

Studenten Hogeschool Domstad die hebben meegewerkt aan WikiKids staan hieronder:

http://kennisnet.wikia.com/wikikids/index.php?title=Speciaal%3ALog&type=upload&user=Gerarddummer&page= mijn geuploade afbeeldingen


Mijn geuploade afbeeldingen


Sjabloon:Navigatie Handleiding

Inleidend
Wiki Spelregels
Aanmelden
Wat zie ik op een wiki-pagina?
Pagina's bewerken
Bewerken
Uploaden
Afbeeldingen
Tabellen
Extra info
Zoeken
Wikimedia afbeeldingen
Vandalisme
Woordenlijst



Verdere verdieping.

Ondertekenen

Nog meer uitleg:


Bestaande uit informatie van deze pagina's:

WikiKids Award.gif Je kunt meer doen dan alleen artikelen schrijven. Je kunt ook meehelpen door:


Categorie:Woordenschat

http://www.dmo.amsterdam.nl/onderwijs/varia_onderwijs/basiswoordenlijst

http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/Categorie:Scholenlijst

http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/MediaWiki:Anonnotice http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/MediaWiki:Sitenotice http://wikikids.wiki.kennisnet.nl/MediaWiki:Wikiation_custom_monobook.css


http://plantaardigheden.nl/foto_s/index.htm


Cartella blu.jpg
De tekst

hier de tekst


Wees mediawijs op WikiKids!

  • Wees vriendelijk tegen elkaar. Net zoals je dat ook bent als je elkaar ziet.
  • Help elkaar als iemand iets niet begrijpt.


Animatie400.gif

WikiKids is de Nederlandstalige internet-encyclopedie voor en door kinderen. Met 252.697 gebruikers, 5 moderators, 46.529 artikelen en 5.181 plaatjes!


Handige linken

Begrijpend lezen

Fout in widget Leraar24: unable to write file /usr/share/mediawiki/extensions/Widgets/compiled_templates/wrt676a5d77695581_02380306
Fout in widget Leraar24: unable to write file /usr/share/mediawiki/extensions/Widgets/compiled_templates/wrt676a5d7769ea59_71428576


http://www.mediawikiwidgets.org/SoundCloud http://www.jigsawplanet.com/


http://learningapps.org/

http://LearningApps.org/display?v=090bvuca


http://www.mediawikiwidgets.org/Google_Street_View

Hoogte van de sfeer boven de polen, de evenaar en boven Nederland. Onderdelen van de sfeer. Grenzen van de sfeer


Boven de poolgebieden is de troposfeer 8 kilometer hoog. In Nederland is de troposfeer 10 kilometer hoog. In de tropen is de troposfeer 16 kilometer hoog. Het onderste deel van de troposfeer heet de planetaire grenslaag (PGL) of ook wel atmosferische grenslaag. Boven de PGL heb je de vrije atmosfeer. De bovenkant de van de troposfeer heet de tropopauze. Deze vormt de grens tussen de troposfeer en de volgende laag: de stratosfeer. Kenmerk van de troposfeer is dat de temperatuur met 6,5 graden Celsius afneemt als je 1000 meter hoger komt. In de stratosfeer neemt de temperatuur juist weer toe. De temperatuur boven in de troposfeer is -55 graden Celsius.

De temperatuur daalt omdat de lucht van onder verwarmd wordt door de aarde. De aarde weerkaatst namelijk het warme zonlicht. Die warmte wordt opgenomen in de lucht. Hoger in de lucht dringt minder straling door en wordt ook minder opgenomen omdat de luchtdruk afneemt. In de tropopauze verandert de temperatuur bijna niet. Vliegtuigen vliegen net onder de tropopauze. De motoren van de vliegtuigen werken beter bij koudere temperaturen.

De luchtdruk onder in de troposfeer is ongeveer 1 bar (om precies te zijn 1013 millibar) groot. Tot 4000 meter hoogte neemt de luchtdruk gemiddeld per 8 meter, 1 millibar af. Op 4000 meter hoogte is de luchtdruk dus ongeveer 613 millibar. De lucht is hier ijl. Ademen gaat daardoor moeilijker. Troposfeer [bewerken] Planetaire grenslaag

De planetaire grenslaag is vanaf het aardoppervlak tussen de 200 meter en 2 kilometer dik. Dat is afhankelijk van het soort aardoppervlak en het tijdstip van de dag. Kenmerk van de PGL is dat het veel invloed heeft op het weer. Dat doet het op verschillende manieren. De wind die langs het aardoppervlakte waait ondervindt wrijving van het aardoppervlak. Hierdoor ontstaat turbulentie. De aarde straalt de warmte die ze krijgt van de zon weer uit in de troposfeer. Zo ontstaat ook thermiek. De zonnestralen verwarmen op die manier de lucht. Vocht dat verdampt van de bodem en planten zorgen voor vochtigheid in de lucht. De rode streepjeslijn geeft de bovenkant van de planetaire grenslaag aan.

Het woord troposfeer is afgeleid van het Griekse woord tropos. Het Griekse woord tropos betekent "draaien" of "mengen". Zoals je net las is de lucht in de onderste laag van de troposfeer druk in beweging en is het daarom een passende naam.


[bewerken] Feiten over de troposfeer 

   * 80 procent van alle luchtmassa vind je in de troposfeer. Dit komt door de zwaartekracht van de aarde;
   * De lucht in de troposfeer zorgt ervoor dat we kunnen ademhalen;
   * de lucht in de troposfeer bestaat voor al uit stikstofgas en zuurstofgas;
   * doordat er veel waterdamp in de troposfeer zit, ontstaan hier ook de meeste wolken en neerslag.


Artikel over onweer

Artikel over elektriciteit (en elektrische ontlading)

Artikel over warme en koude luchtstromen

koufront en warmtefront


Een tornado.

Een tornado is een wervelwind. Een tornado lijkt op een draaikolk. Het is een trechtervormige slurf onder een wolk (cumulonimbus en soms cumulus) die contact maakt met de grond. Tornado's hebben verschillende vormen maar ziet er meestal uit als een wolk in de vorm van een trechter. Er om heen vliegen brokstukken. De windsnelheid in de meeste tornado's is minder dan 177 kilometer per uur. Ze zijn ongeveer 80 meter breed en leggen een paar kilometer voordat ze verdwijnen. De zwaartste tornado's halen windsnelheiden van 480 kilometer per uur, zijn meer dan drie kilometer breed en leggen meer dan 100 kilometer af. Behalve op de Zuidpool zijn er op elk werelddeel al wel tornado's voorgekomen. De meeste tornado's komen voor in Tornado Alley, een gebied in Noord-Amerika. In Amerika zijn zo'n 1300 tornado's per jaar. De meeste tornado's komen voor van april tot juni (het tornadoseizoen).

Tornado-alley, hoe donkerder de plek des te meer tornado's komen er voor.

Hoe ontstaat een tornado

De meest heftige tornado's ontstaan in een zware onweersbui. Zo'n onweersbui heet een supercel. Een supercel is een ronddraaiende onweersbui. In de onweersbui draait een wervelwind omhoog. Deze wervelwind (met een moeilijk woord mesocycloon)...


  1. Een tornado ontstaat als een koude lucht en een warme lucht elkaar ontmoeten. De koude lucht schuurt langs de warme lucht. De warme lucht word opgeladen en stijgt omhoog doordat de warme lucht is opgeladen is het een onweerswolk.
  2. Op dat moment komt de tornado. Als er een tornado ontstaat gaan de wolken rond draaien.
  3. Als ze heel snel draaien komt er een klein stuk omlaag.
  4. Nu worden de tornado's even magnetisch; de aarde is een magneet en de tornado is een magneet, daarom trekken ze zich naar elkaar.
  5. Als de tornado de grond aanraakt verwoest hij alles wat hem in de weg staat zoals houten huizen, auto's en bomen.

Soorten tornado's

Er zijn verschillende tornado`s zoals:


Bestand:Windhoos.jpg
Windhoos
Bestand:Tornado met meer trechters.jpg
Tornado met meer trechters
Bestand:Waterhoos.jpg
Waterhoos
  • Stofhoos
  • Waterhoos
  • Wormale Tornado

Tornadokrachten

Hoe sterk een tornado is meet je met de schaal van Fujita. Tetsuya Theodore Fujita was een Japanse weerkundige. Zijn schaal geeft aan hoe snel de wind waait in een tornado en voor hoeveel schade de tornado zorgt.

Kracht Snelheden Omschrijving Voorbeeld 1 Voorbeeld 2
EF0 64–117 km/h Lichte schade F0 tornado damage example.jpg EF0 tornado damage example.jpg
EF1 118–180 km/h Matige schade F1 tornado damage example.jpg EF1 tornado damage example.jpg
EF2 181–251 km/h Aanzienlijke schade F2 tornado damage example.jpg EF2 tornado damage example (1).jpg
EF3 252–330 km/h Ernstige schade F3 tornado damage example.jpg EF3 tornado damage example.jpg
EF4 331–417 km/h Zeer zware schade F4 tornado damage example.jpg EF4 tornado damage example.jpg
EF5 > 418 km/h Catastrofaal F5 tornado damage example.jpg EF5 tornado damage example.jpg

Er zijn verschilende tornadokrachten.

Zie ook

Accessories-text-editor.svg
 Dit artikel is een beginnetje. Je wordt uitgenodigd op bewerk te klikken om dit artikel aan te vullen.

Meer informatie over dit onderwerp vind je hier:
Tekst: Wikipedia • NPO Kennis • Google
Afbeeldingen: Wikimedia Commons (oud) • WikiKids Beeldbank
Clipjes: Schooltv • Beeld & Geluid • YouTube

Accessories-text-editor.svg
Dit artikel is een beginnetje.
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Gebruiker:Gerarddummer/zandbak&oldid=824540"