Pokken
De pokken, ook wel variola genoemd, was een heftige, besmettelijke ziekte die werd veroorzaakt door een virus. Mensen die niet tegen de pokken werden gevaccineerd, hadden een hoge kans om dood te gaan van het virus. In Nederland moest iedereen verplicht worden ingeënt tegen de pokken. Hierdoor komen de pokken sinds 1954 weinig en sinds 1980 helemaal niet meer voor in Nederland. In derdewereldlanden duurde het langer voordat mensen ertegen werden gevaccineerd, waardoor het virus daar tot veel doden leidde.
Besmetting en varianten
Het virus kon alleen door mensen aan elkaar doorgegeven worden en verspreidde zichzelf door middel van vochtdruppels, zoals snot of speeksel. Er waren meerdere soorten varianten van pokken. Van het pokkenvirus bestonden twee varianten: variola minor en variola major. De variola minorvariant was de minder erge variant van het virus, omdat mensen met deze variant minder hoge koorts hadden en minder erge symptomen. Variola major was de meest erge en ook de meest voorkomende variant van het virus. Mensen die niet tegen deze variant werden gevaccineerd, hadden een hoge kans om dood te gaan van het virus. Ten slotte waren er binnen de erge variant twee ergere varianten: de plattepokkenvariant en de hemorragische variant. Bij de plattepokkenvariant bleven de pokken zacht en plat, waardoor er bloedvergiftiging optrad. Bij de hemorragische variant ontstonden er in het lichaam bloedingen. De pokken werden hierdoor paars of zwart en steeds erger, waarna de besmette persoon eraan doodging.
Symptomen
Vrijwel alle ziektes hebben symptomen. Symptomen zijn herkenningspunten van bijvoorbeeld een ziekte. Symptomen van de pokken waren:
- koorts
- vermoeidheid
- blaasjes op de huid
- hoofdpijn
- braken
- verwardheid
- last van de longen
Behandeling
In 1776 werd het eerste pokkenvaccin bedacht door de arts Edward Jenner. Hij ontdekte dat als iemand werd blootgesteld aan de koepokken, die persoon immuun werd voor de pokken. Hij had dit op zijn zoon uitgetest. In het begin werd Jenner tegengewerkt door anderen die zich als arts voordeden en veel geld verdienden met nepbehandelingen (kwakzalvers). Uiteindelijk werd Jenners werk wel erkend: in 1840 werden alternatieve behandelingen zoals variolatie (ongecontroleerde infectie) verboden. In 1853 werd er in het Verenigd Koninkrijk een vaccinatieplicht ingevoerd tegen de pokken. Dit bleef het geval tot 1974, omdat jaren eerder de pokken waren uitgeroeid.
Ook in Nederland moest iedereen verplicht worden ingeënt tegen de pokken. Na de eerste vaccinaties paste het pokkenvirus zich aan. Mensen die waren gevaccineerd konden weer de pokken krijgen, maar kregen alleen maar de minder erge variant. Deze variant was voor mensen die al waren ingeënt weinig dodelijk. Zij hadden er weinig last van. De nieuwe variant was wel gevaarlijk voor mensen die niet tegen de pokken waren ingeënt (en dus met name schadelijk in derdewereldlanden).
Sinds 1954 komt het pokkenvirus in Nederland weinig meer voor. In 1975 werd de vaccinatieplicht afgeschaft en in 1980 werd Nederland pokkenvrij verklaard (dat wil zeggen dat er niemand meer met de pokken was). Door de goede ervaringen met de pokkenvaccinatie werd het Rijksvaccinatieprogramma uitgebreid en met de uitbraak van het coronavirus werd de bevolking ingeënt tegen corona.
Galerij
Een meisje met de pokken.
Een vaccinatiebewijs van inenting tegen de pokken uit Noorwegen.
.jpg)