Calcium: verschil tussen versies

Versie van 22 sep 2021 21:13

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Portaal Scheikunde
Chemisch element

Stuk calcium
Naam	Calcium / calx (Latijn)
Latijn
Symbool	Ca
Atoomnummer	20
Soort	Aardalkali-metaal
Kleur	Dof grijs, zilver; met een lichtgele tint
Smeltpunt	842 ^oC
Kookpunt	1484 ^oC

Calcium is een chemisch element met het symbool Ca en atoomnummer 20 in het Periodiek Systeem van de scheikunde. Als zogeheten aardalkali-metaal is calcium een snel reagerend metaal dat bij blootstelling aan lucht een donkere oxide-nitridelaag vormt (ongeveer vergelijkbaar met roest). De eigenschappen van calcium komen nagenoeg overeen met strontium en barium.

Voorkomen

Het is het vijfde meest voorkomende element in de aardkorst en het derde meest voorkomende metaal, na ijzer en aluminium. De meest voorkomende calciumverbinding op aarde is calciumcarbonaat (met de formule Ca CO ₃ ), gevonden in kalksteen en overblijfselen van het vroege zeeleven in de vorm van een fossiel. Gips, anhydriet, fluoriet en apatiet zijn ook bronnen van calcium. De naam is afgeleid van het Latijnse calx " kalk", dat in de tijd van de Romeinen al werd verkregen door het verhitten van kalksteen.

Calcium in erts of mineraal

Anhydriet of watervrij calciumsulfaat, is een mineraal met de chemische formule CaSO₄
Fluoriet (ook wel vloeispaat ) is de minerale vorm van calciumfluoride, CaF₂
Apatiet is een groep fosfaatmineralen, hydroxyapatiet Ca₁₀(PO₄)₆(OH)₂, fluorapatiet Ca₁₀(PO₄)₆F₂ en chloorapatiet Ca₁₀(PO₄)₆Cl₂
Gips is een zacht sulfaat mineraal uit calciumsulfaat dihydraat, met de chemische formule CaSO₄-2H₂O

Geschiedenis

Sommige calciumverbindingen waren in de oudheid al bekend, hoewel hun chemische samenstelling tot de zeventiende eeuw nog onbekend was. Zuiver calcium werd in 1808 geïsoleerd (apart gemaakt) via elektrolyse van zijn oxide door Humphry Davy, die het element de naam Calcium gaf. Calciumverbindingen worden van ouds al veel gebruikt in veel industrieën: in voedingsmiddelen en farmaceutische (geneesmiddelen) producten, voor calcium-suppletie (voedingssupplement), in de papierindustrie als bleekmiddel, als onderdeel van cement en elektrische isolatoren (stroom-onderbrekers) en bij het maken van zepen. Aan de andere kant heeft het als metaal in zuivere vorm weinig toepassingen omdat het makkelijk en snel met andere elementen reageert; toch wordt het in kleine hoeveelheden vaak gebruikt als een deel van de legering bij het maken van staal en soms als een calcium-loodlegering bij het maken van autobatterijen (accu's).

Gebruik

Biologie

Calcium is het meest voorkomende metaal en het vijfde meest voorkomende element in het menselijk lichaam. Als zogeheten elektrolyten spelen calcium-ionen een levensbelangrijke rol in de lichamelijke processen van organismen (mens en dier) en hun cellen: namelijk bij het doorgeven van signalen tussen de zenuwcellen; bij samentrekking van alle spiercellen; als meespelende factor in veel enzymen; en bij de bevruchting. Calciumionen buiten de cellen zijn belangrijk voor de eiwitvorming (opbouw van eiwitten in het lichaam) en de botvorming.

Toepassingen

Plaats in het periodiek systeem

Periodiek systeem

H

He

Li

Be

B

C

N

O

F

Ne

Na

Mg

Al

Si

P

S

Cl

Ar

K

Ca

Sc

Ti

V

Cr

Mn

Fe

Co

Ni

Cu

Zn

Ga

Ge

As

S

e

Br

Kr

Rb

Sr

Y

Zr

Nb

Mo

Tc

Ru

Rh

Pd

Ag

Cd

In

Sn

Sb

Te

I

Xe

Cs

Ba

*

Hf

Ta

W

Re

Os

Ir

Pt

Au

Hg

Tl

Pb

Bi

Po

At

Rn

Fr

Ra

**

Rf

Db

Sg

Bh

Hs

Mt

Ds

Rg

Cn

Nh

Fl

Mc

Lv

Ts

Og

↓

*

La

Ce

Pr

Nd

Pm

Sm

Eu

Gd

Tb

Dy

Ho

Er

Tm

Yb

Lu

**

Ac

Th

Pa

U

Np

Pu

Am

Cm

Bk

Cf

Es

Fm

Md

No

Lr

@@ Regel 27: / Regel 27: @@
 == Geschiedenis ==
-Sommige calciumverbindingen waren in de oudheid al bekend, hoewel hun chemische samenstelling tot de zeventiende eeuw nog onbekend was. Zuiver calcium werd in 1808 ''geïsoleerd'' (apart gemaakt) via [[elektrolyse]] van zijn oxide door [[Humphry Davy]], die het element de naam Calcium gaf. Calciumverbindingen worden van ouds al veel gebruikt in veel industrieën: in voedingsmiddelen en ''farmaceutische'' (geneesmiddelen) producten voor calcium-''suppletie'' (voedingssupplement), in de papierindustrie als bleekmiddel, als onderdeel van cement en elektrische ''isolatoren'' (stroom-onderbrekers) en bij het maken van zepen. Aan de andere kant heeft het als metaal in zuivere vorm weinig toepassingen omdat het makkelijk en snel met andere elementen reageert; toch wordt het in kleine hoeveelheden vaak gebruikt als een deel van de [[legering]] bij het maken van [[staal]] en soms als een calcium-loodlegering bij het maken van autobatterijen ([[Accu|accu's]]).
+Sommige calciumverbindingen waren in de oudheid al bekend, hoewel hun chemische samenstelling tot de zeventiende eeuw nog onbekend was. Zuiver calcium werd in 1808 ''geïsoleerd'' (apart gemaakt) via [[elektrolyse]] van zijn oxide door [[Humphry Davy]], die het element de naam Calcium gaf. Calciumverbindingen worden van ouds al veel gebruikt in veel industrieën: in voedingsmiddelen en ''farmaceutische'' (geneesmiddelen) producten, voor calcium-''suppletie'' (voedingssupplement), in de papierindustrie als bleekmiddel, als onderdeel van cement en elektrische ''isolatoren'' (stroom-onderbrekers) en bij het maken van zepen. Aan de andere kant heeft het als metaal in zuivere vorm weinig toepassingen omdat het makkelijk en snel met andere elementen reageert; toch wordt het in kleine hoeveelheden vaak gebruikt als een deel van de [[legering]] bij het maken van [[staal]] en soms als een calcium-loodlegering bij het maken van autobatterijen ([[Accu|accu's]]).
 == Gebruik ==