Rutherfordium

Portaal Scheikunde
Chemisch element

Symbool van Rutherfordium
Naam	Rutherfordium
Latijn
Symbool	Rf
Atoomnummer	104
Soort	Overgangsmetaal
Kleur	Waarschijnlijk zilvergrijs
Smeltpunt	voorspeld 2100 ^oC
Kookpunt	voorspeld 5530 ^oC

Rutherfordium is een kunstmatig gemaakt chemisch element met het symbool Rf en atoomnummer 104 in het Periodiek Systeem van de scheikunde, genoemd naar de Nieuw-Zeelandse natuurkundige Ernest Rutherford. Als synthetisch (kunstmatig gemaakt) element wordt het niet in de natuur gevonden en kan het alleen in een laboratorium worden gemaakt. Het is radioactief; de meest stabiele bekende zogeheten isotoop , ²⁶⁷ Rf, heeft een halfwaardetijd van ongeveer 1,3 uur.

Voorkomen en eigenschappen

In het periodiek systeem der elementen is het een d-blokelement en het tweede van de overgangsmetalen op de vierde rij. Het is een lid van de 7e periode en behoort tot de groep 4 elementen. Chemische proeven hebben bevestigd dat rutherfordium zich gedraagt als de zwaardere "versie" van hafnium in groep 4. De eigenschappen van rutherfordium zijn goed te vergelijken met de chemie van de andere elementen van groep 4.

Zeer weinig eigenschappen van rutherfordium of zijn verbindingen zijn er daadwerkelijk gemeten; dit komt door de extreem beperkte en dure productie (zeer moeilijk te maken) en het feit dat rutherfordium zeer snel vervalt (kernsplijting waarbij radioactiviteit en energie vrij komt). Er zijn enkele bijzondere chemiegerelateerde eigenschappen gemeten, maar de eigenschappen van rutherfordiummetaal blijven onbekend en er zijn alleen voorspellingen over uiterlijk, smelt- en kookpunt en dergelijke gedaan. Van Rutherfordium wordt verwacht dat het onder normale omstandigheden een vaste stof is.

Geschiedenis

In de jaren zestig werden zeer kleine hoeveelheden rutherfordium gemaakt in het Joint Institute for Nuclear Research in de Sovjet-Unie en in het Lawrence Berkeley National Laboratory in Californië. Wie de eerste ontdekking deed en dus de naamgeving van het element zou mogen geven werd betwist tussen Sovjet- en Amerikaanse wetenschappers.

Het element is voor het eerst in 1964 gemaakt in de Sovjet-Unie door middel van kernfusie met een zogeheten isotoop plutonium -242 als doel en dit werd beschoten met neon -22 ionen. Dit gebeurde in een cyclotron of deeltjesversneller. De onderzoekers zagen dat het nieuwe element een spontane splijtingsactiviteit liet zien.

In 1969 hebben onderzoekers van de University of California, Berkeley het element definitief gemaakt door een californium -249-doelwit te bombarderen met koolstof-12- ionen. Ook zij zagen een spontane splijtingsactiviteit.

De Russische wetenschappers stelden de naam kurchatovium voor, ter ere van Igor Kurchatov (1903-1960), voormalig hoofd van het Sovjet-nucleair onderzoek. De Amerikaanse wetenschappers suggereerden de naam rutherfordium voor het nieuwe element, ter ere van Ernest Rutherford (1871-1937) , die bekend staat als de "vader" van de kernfysica. Het duurde tot 1997 voordat de International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) rutherfordium als de officiële naam voor het element instelde.