Slowakije: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (+ interwiki)
 
(50 tussenliggende versies door 10 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
{{Slowakije}}
  
{{Slowakije}}
−
'''Slowakije''' of '''Slovakije''' ([[Slowaaks]]: ''Slovensko'') is een republiek in Midden-[[Europa (werelddeel)|Europa]]. De totale oppervlakte is bedraagt 49.036 km² en Slowakije is daarmee ongeveer 1,3 keer zo groot als [[Nederland]]. Slowakije grenst in het noorden aan [[Polen]], in het oosten aan de [[Oekraïne]], in het zuiden aan [[Hongarije]], in het zuidwesten aan [[Oostenrijk]], en in het westen aan [[Tsjechië]].
+
'''Slowakije''' of '''Slovakije''' ([[Slowaaks]]: ''Slovensko'') is een republiek in Midden-[[Europa (werelddeel)|Europa]]. Officieel heet het de '''Slowaakse Republiek'''. De totale oppervlakte is bedraagt 49.036 km² en Slowakije is daarmee ongeveer 1,3 keer zo groot als [[Nederland]]. Slowakije grenst in het noorden aan [[Polen]], in het oosten aan de [[Oekraïne]], in het zuiden aan [[Hongarije]], in het zuidwesten aan [[Oostenrijk]], en in het westen aan [[Tsjechië]].
 
De Oostenrijkse hoofdstad [[Wenen]] ligt maar 60 kilometer van de Slowaakse hoofdstad [[Bratislava]]. Slowakije grenst niet aan een zee en ligt op 133 meter boven zeeniveau. De dichtstbijzijnde zeeën zijn de Oostzee in het noorden en de Adriatische Zee in het zuiden, beide op meer dan 300 kilometer afstand.
 
De Oostenrijkse hoofdstad [[Wenen]] ligt maar 60 kilometer van de Slowaakse hoofdstad [[Bratislava]]. Slowakije grenst niet aan een zee en ligt op 133 meter boven zeeniveau. De dichtstbijzijnde zeeën zijn de Oostzee in het noorden en de Adriatische Zee in het zuiden, beide op meer dan 300 kilometer afstand.
   
 
==Geschiedenis==
  
==Geschiedenis==
  +
===Vroege geschiedenis===
−
Vroeger vormde het samen met [[Tsjechië]]: [[Tsjechoslowakije]]. Slowakije maakte zich in 1993 los van dit land, waardoor de 2 huidige landen ontstonden, Slowakije en Tsjechië.
  
  +
[[Bestand:Great moravia svatopluk.png|right|300px|thumb|Het Groot-Moravische Rijk.]]
  +
Slowakije heeft heel lang bij andere landen gehoord. In 200 v.Chr vestigden de Boii (een stam die deel uitmaakte van de [[Kelten]]) zich in Bohemen en Slowakije. Later kwamen er ook Germaanse volken naar Slowakije. Tijdens de [[Grote Volksverhuizing]] was het een rommeltje in Slowakije. Verschillende Aziatische stammen trokken door Slowakiije en de oorspronkelijke bewoners vluchtten voor de vreemde volken. Uiteindelijk namen de [[Avaren]] Slowakije in bezit en werd het een onderdeel van het Avaarse Rijk. Ten tijde van [[Karel de Grote]] viel het Avaarse Rijk en het hoorde kort bij het grote Frankische Rijk. Toen het [[Groot-Moravische Rijk]] uit Oost-Europa Slowakije veroverde werd het voor een tijdje rustig in Slowakije. Tegen het jaar 900 maakte een invasie van de Hongaren een einde aan die rust en Slowakije ging (weer) naar een ander land. Dit maal het [[Koninkrijk Hongarije]].
  +
===De Habsburgers===
   
  +
Na een paar eeuwen van best veel rust kwamen de [[godsdienstoorlog]]en. Als eerste van heel Europa kwamen na de verbranding van [[Johannes Hus]] de [[Hussietenoorlogen]] tussen de volgelingen van Johannes Hus (hussieten) en de volgelingen van de [[Rooms-Katholieke Kerk]]. Nadat de Ottomanen (Turken) een groot deel van Hongarije hadden ingenomen ging Slowakije naar de Habsburgers en werd daarmee een met het [[Heilige Roomse Rijk]] (vooral Duitsland en Oostenrijk). In die tijd werden ook veel Slowaken protestant, maar onder druk van de Habsburgers en de [[contrareformatie]] werden de meesten toch weer katholiek. Nadat de Ottomanen bij het [[Beleg van Wenen (1683)|Beleg van Wenen]] in 1683 verpletterend waren verslagen ging de Slowaakse geschiedenis eigenlijk samen met de [[geschiedenis van Oostenrijk]].
−
==Klimaat==
  
  +
Tijdens de 19e eeuw mocht mede door toedoen van de Hongaren het Slowaaks steeds minder gesproken worden en ook werd het niet meer op school geleerd. [[Nationalisme]] was er niet echt en dus was Slowakije makkelijk onder de duim te houden.
−
Het klimaat heeft een sterk karakter met warme zomers en koude winters. In de bergen is het weer over het meestal wat koeler. In [[januari]] is in [[Bratislava]] de gemiddelde temperatuur overdag -3 tot 2°C en in juli 16 tot 26°C.
  
   
  +
===1918-nu===
−
Wist je dat...
 
  +
[[Bestand:LocationCzechoslovakia.png|right|300px|thumb|Tsjecho-Slowakije.]]
−
* Slowakije een [[republiek]] is.
  
  +
Na de val van [[Oostenrijk-Hongarije]] in 1918 werd het half-onafhankelijk. Het ging samen met Tsjechië en samen vormde ze [[Tsjecho-Slowakije]]. Al gauw vonden de Slowaken dat zij achtergesteld werden en dat de Tsjechen alles inpikten en toen kwam het nationalisme goed op gang. Slowakije werd een bondgenoot van [[Nazi-Duitsland]] in 1938 en verklaarde het zich onafhankelijk. Slowakije werd een goede bondgenoot van de Duitsers en vocht mee tegen de [[Sovjet-Unie]]. Toch was het zo al in 1940 vrijheidsstrijders uit Rusland in de bergen van Slowakije bezig waren. Na de overwinning van de [[Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerden]] werd Slowakije weer onderdeel van Tsjecho-Slowakije maar dit keer werd het streng communistisch. Het werd tegengewerkt om gelovig te zijn en kerken een andere gebedshuizen werden eigendom van de staat. Er kwamen erg veel fabrieken in Slowakije en het had 80% van de wapenindustrie van Tsjecho-Slowakije in handen. Na de val van het communisme in de [[Fluwelen Revolutie]] wilden veel mensen weer dat het onafhankelijk werd en dat gebeurde op 1 januari 1993. Op 29 maart 2004 werd Slowakije lid van de [[NAVO]] en op 1 mei 2004 van de [[Europese Unie]]. Tenslotte nam het op 1 januari 2009 de euro aan als officiële munt. En zo werd Slowakije van een arm stuk land van de Kelten een moderne staat.
−
* Het ligt bij geen een zee.
  
−
* Slowakije heeft een berg achting gebied.
  
−
* In Slowakije is de grootste water val 80 m hoog en heet kmetove vodopady.
  
−
* Het is een mooie wandel plaats.
  
−
* De hoofdstad van Slowakije is [[Bratislava]].
  
−
* De opera is er erg bekend.
  
   
  +
==Geografie==
  +
[[Bestand:Bratislava view.jpg|left|300px|thumb|[[Bratislava]]]]
  +
Slowakije bestaat uit redelijk veel bergen die allemaal bij de [[Beskiden]] of [[Karpaten]] horen. Alleen helemaal in het zuid oosten en westen zijn laagvlaktes. De twee belangrijkste bergen zijn de Gerlachovský štít en de Kriváň. De eerste is met 2.655 meter de hoogste berg van heel Slowakije en ligt erg noordelijke. Bijna over de grens met Polen en de tweede is erg belangrijk voor de mensen omdat hij een beetje symbool staat voor Slowakije. Veel bekende Slowaken hebben de berg ook beklommen en hij wordt elk jaar weer beklommen als herdeing aan de Slowaakse Nationale Opstand in 1944. Er stromen ook rivieren door Slowakije. De belangrijkste is de Donau maar ook bijvoorbeeld de Kleine Donau, de Váh, de Hron en de Hornad zijn belangrijke gebieden. Er wordt best veel geskied en gesnowboard in Slowakije ook al kan dat niet altijd omdat de bergen niet erg hoog zijn.
  +
===Bestuurlijke indeling===
  +
[[Bestand:Slovakiakrajenumbers.png|right|300px]]
  +
[[Bestand:Slowakei okresy.png|right|300px]]
  +
Slowakije bestaat uit 8 regio's die ''krajes'' worden genoemd. Kraje betekent letterlijk vertaald ook gewoon regio. Alle regio's zijn vernoemd naar hun hoofdstad. De krajes zijn weer verder verdeeld in districten. Een district wordt een ''okres'' genoemd en in het meervoud ''okresy''. Er zijn 79 districten. Onder de districten zitten nog de ''obce'' of in enkelvoud ''obec''. Dat zijn eigenlijk gewoon de gemeentes.
  +
  +
Dit zijn de krajes:
  +
# [[Bratislava (regio)|Bratislava]]
  +
# [[Trnava (regio)|Trnava]]
  +
# [[Trenčín (regio)|Trenčín]]
  +
# [[Nitra (regio)|Nitra]]
  +
# [[Žilina (regio)|Žilina]]
  +
# [[Banská Bystrica (regio)|Banská Bystrica]]
  +
# [[Prešov (regio)|Prešov]]
  +
# [[Košice (regio)|Košice]]
  +
  +
===Grote steden===
  +
  +
Hier is een lijstje van de 20 grootste steden van Slowakije en de regio waar ze in liggen. De grootste stad is de hoofdstad [[Bratislava]] met 428.672 inwoners. Er is maar een andere stad met meer dan 100.000 inwoners dus de steden zijn over het algemeen niet zo groot.
  +
{| class="wikitable"
  +
! Stad
  +
! [[Kraj]] (regio)
  +
! Aantal inwoners
  +
|-
  +
| [[Bratislava]]
  +
| [[Bratislava (regio)|Bratislavský kraj]]
  +
|428.672
  +
|-
  +
| [[Košice (stad in Slowakije)|Košice]]
  +
| [[Košice (regio)|Košický kraj]]
  +
| 235.006
  +
|-
  +
| [[Prešov]]
  +
| [[Prešov (regio)|Prešovský kraj]]
  +
| 91.767
  +
|-
  +
| [[Nitra]]
  +
| [[Nitra (regio)|Nitriansky kraj]]
  +
| 85.742
  +
|-
  +
| [[Žilina (stad)|Žilina]]
  +
| [[Žilina (regio)|Žilinský kraj]]
  +
| 85.268
  +
|-
  +
| [[Banská Bystrica]]
  +
| [[Banská Bystrica (regio)|Banskobystrický kraj]]
  +
| 81.704
  +
|-
  +
| [[Trnava (Slowakije)|Trnava]]
  +
| [[Trnava (regio)|Trnavský kraj]]
  +
| 69.140
  +
|-
  +
| [[Martin (Slowakije)|Martin]]
  +
| [[Žilina (regio)|Žilinský kraj]]
  +
| 59.449
  +
|-
  +
| [[Trenčín]]
  +
| [[Trenčín (regio)|Trenčiansky kraj]]
  +
| 56.850
  +
|-
  +
| [[Poprad (stad)|Poprad]]
  +
| [[Prešov (regio)|Prešovský kraj]]
  +
| 55.404
  +
|-
  +
| [[Prievidza]]
  +
| [[Trenčín (regio)|Trenčiansky kraj]]
  +
| 51.596
  +
|-
  +
| [[Zvolen]]
  +
| [[Banská Bystrica (regio)|Banskobystrický kraj]]
  +
| 43.272
  +
|-
  +
| [[Považská Bystrica]]
  +
| [[Trenčín (regio)|Trenčiansky kraj]]
  +
| 42.320
  +
|-
  +
| [[Nové Zámky]]
  +
| [[Nitra (regio)|Nitriansky kraj]]
  +
| 41.469
  +
|}
  +
  +
===Klimaat===
  +
Het klimaat heeft een sterk karakter met warme zomers en koude winters. In de bergen is het weer over het meestal wat koeler. In [[januari]] is in [[Bratislava]] de gemiddelde temperatuur overdag -3 tot 2 °C en in juli 16 tot 26 °C.
 
Het klimaat van Slowakije behoort tot het Midden-Europese type met voornamelijk westelijke oceaanwinden.
 
Het klimaat van Slowakije behoort tot het Midden-Europese type met voornamelijk westelijke oceaanwinden.
−
het weer in Slowakije heeft ook veel weg van een landklimaat. De warme zomers in de brede Donau vallei en in het zuidoosten, dicht bij [[Hongarije]] en de [[Rusland|Sovjet-Unie]]. De hogere bergstreken hebben een hoog neerslagcijfer, zoals de beide Tatragebergtes met een gemiddelde van 1450 mm per jaar. Sneeuw valt er in de bergen genoeg. Met name de hogere gebergtes lenen zich uitstekend voor wintersport.
+
het weer in Slowakije heeft ook veel weg van een landklimaat. De warme zomers in de brede Donau vallei en in het zuidoosten, dicht bij [[Hongarije]] en de [[Rusland|Sovjet-Unie]]. De hogere bergstreken hebben een hoog neerslagcijfer, zoals de beide Tatragebergtes met een gemiddelde van 1450 mm per jaar. Sneeuw valt er in de bergen genoeg. Met name de hogere gebergtes lenen zich uitstekend voor wintersport.
 
In de zomer is er soms boven de 40 graden en in de winter rond
 
In de zomer is er soms boven de 40 graden en in de winter rond
−
-20 graden (in de bergen). Maar toch voelt het heel anders aan. Daar is namelijk het vochtigheidsgraad lager dan in Nederland, dus het voelt niet zo erg warm als in Nederland.
+
-20 graden (in de bergen). Maar toch voelt het heel anders aan. Daar is namelijk het vochtigheidsgraad lager dan in Nederland, dus het voelt niet zo erg warm als in Nederland.
  +
===Vervoer===
  +
Slowakije heeft 3.662 kilometer aan spoorrails en er zijn veel stations. De wegen zijn over het algemeen erg goed. Er zijn 6 internationale luchthavens. De belangrijkste zijn die van [[Bratislava]] en [[Košice]]. De ander zijn die van Sliač, Poprad, Žilina en Piešťany. Slowakije had 3 luchtvaartmaatschappijen maar die zijn allemaal failliet gegaan of opgenomen in een grotere luchtvaartmaatschappij. Slowakije ligt ver van de zee dus heeft het niet veel boten enzo maar over de grote rivieren varen nog best veel boten en ze kunnen via speciale routes naar de [[Zwarte Zee]] en de [[Noordzee]] varen.
  +
  +
==Cultuur==
  +
===Bevolking===
  +
Slowakije heeft 5.379.455 inwoners. Dat is iets minder dan een derde van de Nederlandse en de helft van de Belgische bevolking. Het bevolkingsaantal groeit amper en tussen 2001 en 2011 is geen groot verschil te zien qua aantal geboortes. Gemiddeld krijgt een vrouw een kind. Dat is bijna het laagste van heel Europa. De grootste bevolkingsgroep is uiteraard de Slowaken, met 86% maar in het zuiden van het land leven wel Hongaren waardoor zij 10% van de bevolking uitmaken. In het zuidoosten wonen ook nog wat Oekraïners.
   
−
==Taal en cultuur==
 +
===Geloof===
  +
[[Bestand:Bratislava Church on Main Square.jpg|right|300px|thumb|Een kerk in Bratislava.]]
  +
Meer dan de helft van de Slowaken is [[rooms-katholiek]]: Wel 68,9%. Ook zijn er mensen protestant: 7,1%. Voor de rest is 13% [[atheïst]], dat betekent dat je niet in een God gelooft, 4,1 procent is lid van een oosterse godsdienst (bijvoorbeeld de [[Oosters-Orthodoxe Kerk]] of de [[Grieks-Katholieke Kerk]] en van 2,2% is het geloof niet bekend. Er zijn ook kleine groepjes Joden (2000 gelovigen), moslims (5000 gelovigen), en aanhangers van andere godsdiensten.
   
  +
===Taal===
−
[[Slowaaks]] behoort tot de Slavische taalfamilie. Deze taalgroep is onderverdeeld in een Oost-Slavische (b.v. [[Russisch]]), een Zuid-Slavische (b.v. [[Kroatisch]]) en een West-Slavische tak: [[Pools]], [[Tsjechisch]] en Slowaaks.
  
  +
Het [[Slowaaks]] behoort tot de Slavische taalfamilie. Deze taalgroep is onderverdeeld in een Oost-Slavische (b.v. [[Russisch]]), een Zuid-Slavische (b.v. [[Kroatisch]]) en een West-Slavische tak: [[Pools]], [[Tsjechisch]] en Slowaaks.
 
Slowaken zijn altijd in contact geweest met de wereld, en door uitwisseling van culturele en handelscontacten, en andere vormen van kennisuitwisselingen, is de Slowaakse woordenschat uitgebreid met van afkomst buitenlandse woorden. Bijvoorbeeld: kino (bioscoop), pas (paspoort), ambulancia (ambulance), politika (politiek), enz.
 
Slowaken zijn altijd in contact geweest met de wereld, en door uitwisseling van culturele en handelscontacten, en andere vormen van kennisuitwisselingen, is de Slowaakse woordenschat uitgebreid met van afkomst buitenlandse woorden. Bijvoorbeeld: kino (bioscoop), pas (paspoort), ambulancia (ambulance), politika (politiek), enz.
 
Er zijn ook buitenlandse woorden die zich aan de Slowaakse spelling hebben aangepast, zoals restauracia (restaurant), televizia (televisie), holandske kakao (Nederlandse cacao), majoneza (mayonaise), enz.
  
Er zijn ook buitenlandse woorden die zich aan de Slowaakse spelling hebben aangepast, zoals restauracia (restaurant), televizia (televisie), holandske kakao (Nederlandse cacao), majoneza (mayonaise), enz.
Regel 43: Regel 135:
 
* Huiswerk – Domaca uloha
  
* Huiswerk – Domaca uloha
 
* Sport – Sport
  
* Sport – Sport
  +
===Eten===
−
 
  +
[[Bestand:HaluskyzoZiaru.JPG|left|300px|thumb|[[Bryndzové halušky]].]]
−
Hoewel de oppervlakte van Slowakije niet erg groot is, vindt je in dit land bijna alle landschapsvormen. Zo zijn er bergen, ondergrondse rivieren en grotten en opvallende. Deze landschapsvormen watervallen.
 
  +
De Slowaakse keuken lijkt best op de Tsjechische, Hongaarse, Boheemse en Oostenrijkse keuken. Het nationale gerecht is [[Bryndzové halušky]], gekookte brokken aardappeldeeg met gyndza (gesmolten geitenkaas). Het kan bestrooid worden met stukjes spek. Žinčica wordt er meestal bij gedronken. Verder zijn er vooral simpele, voedzame gerechten. Een daarvan is zuurkoolsoep. Ook kaas en goulash wordt veel gegeten. Verder worden ook nog varkensvlees, melkproducten en schnitzel gegeten.
−
[[Tsjechië]] heeft een typisch landklimaat. De winters zijn koud en droog, de zomers warm en vochtig. Veel regen valt er tijdens de zomermaanden. Aan de zuidkant van de bergketen stijgt de lucht op waardoor daar overvloedige stijgingsregens vallen. Dat leidt soms tot overstromingen in dat gebied waar de Oder en de Neisse ontspringen. Die overstromingen verplaatsen zich langs deze rivieren naar [[Polen]] en het oosten van [[Duitsland]]. Dat gebeurde bijvoorbeeld in 1947 en 1997.
  
   
−
==Foto-galerij==
 +
===Volkslied===
  +
Het volkslied van Slowakije heet Nad Tatrou sa blýska en is geschreven in 1844. Het lied is geschreven door boze studenten nadat hun leraar door de Hongaren was ontslagen. De tekst is in het Nederlands:
  +
  +
'''Couplet 1.'''
  +
  +
''Het bliksemt boven de Tatra, de donder gaat tekeer.''
  +
  +
''Het bliksemt boven de Tatra, de donder gaat tekeer.''
  +
  +
''Laten we het stoppen, broeders, dan zal het zeker weggaan,''
  +
  +
''de Slowaken zullen herleven.''
  +
  +
''Laten we het stoppen, broeders, dan zal het zeker weggaan,''
  +
  +
''de Slowaken zullen herleven.''
  +
  +
'''Couplet 2.'''
  +
  +
''Dit Slowakije van ons lag nog diep te slapen.''
  +
  +
''Dit Slowakije van ons lag nog diep te slapen.''
  +
  +
''Maar de bliksem van de donder spoort het aan,''
  +
  +
''om op te staan''
  +
  +
''Maar de bliksem van de donder spoort het aan,''
  +
  +
''om op te staan''
  +
  +
==Politiek==
  +
[[Bestand:Parlementslowakije.jpg|right|300px|thumb|Het parlementsgebouw van Slowakije.]]
  +
Slowakije is een parlementaire republiek. Dat betekent dat het een [[republiek]] is met [[parlement]] in Nederland en België zijn dan wel twee kamers, in Slowakije is er een. Het staatshoofd van Slowakije is president Andrej Kiska, sinds 2014. De premier is sinds 2023 [[Robert Fico]]. Het parlement heet de Nationale Raad van de Slowaakse Republiek en er zijn 150 leden. De partijen heten:
  +
* [[Richting – Sociaaldemocratie]]
  +
* [[Christen Democratische beweging]]
  +
* [[Vrijheid en Solidariteit]]
  +
* [[Slowaakse Democratische en Christelijke Unie]] (SDKU)
  +
* [[Most-Híd]] (Brug, Partij van Hongaren en Slowaken in Slowakije)
  +
* [[Slowaakse Nationale Partij]] (SNS)
  +
* [[SMK-MKP]] (Hongaarse coalitie partij)
  +
Richting Sociaaldemocratie is de grootste partij en zit ook in de regering.
  +
  +
==Bezienswaardigheden==
  +
[[Bestand:Spisska nova ves...castle.jpg|right|300px|thumb|Het kasteel Spišský hrad.]]
  +
Dit zijn een paar bezienswaardigheden in Slowakije.
  +
* [[Bratislava]], de hoofdstad met veel mooie gebouwen
  +
* [[Vlkolínec]], een erg klein dorpje met alleen maar oude huisjes
  +
* [[Banská Štiavnica]], met een oude binnenstad
  +
* [[Spišský hrad]], een grote ruïne van een kasteel
  +
* [[Grotten van de Aggtelek Karst en Slowaakse Karst]] hele mooie grotten
  +
* Oude stad [[Bardejov]]
  +
* [[Demänovská jaskyňa Slobody]], ook grotten
  +
  +
==Wist je dat..==
  +
*De nationale feestdag van Slowakije 1 september "Dag van de Grondwet" is?
  +
*Slowakije 1.524 kilometer aan grenzen heeft?
  +
== Beroemde sporters uit Slowakije==
  +
* [[Martina Moravcová]], zwemster
  +
* [[Daniela Hantuchová]], tennisster
  +
* [[Martin Škrtel]], voetballer
  +
* [[Marek Hamšík]], voetballer
  +
* [[Miroslav Stoch]], voetballer
  +
* [[Peter Sagan]], wielrenner
  +
* [[Peter Velits]], wielrenner
  +
* [[Róbert Vittek]], voetballer
  +
* [[Dominika Cibulková]], tennisster
  +
  +
==Fotogalerij==
 
<gallery>
  
<gallery>
−
Afbeelding:Slovakije lokatie.png|Lokatie in Europa
 +
Afbeelding:Europe location SVK.png|Locatie in Europa
 
Afbeelding:Centraal-oost Europa sat.jpg|Satelietfoto
  
Afbeelding:Centraal-oost Europa sat.jpg|Satelietfoto
−
</gallery>
  
−
==Vlag en wapen==
  
−
<gallery>
  
 
Afbeelding:Flag of Slovakia.png|Vlag van Slowakije
  
Afbeelding:Flag of Slovakia.png|Vlag van Slowakije
−
Afbeelding:Vlag Eerste Slowaakse Republiek 1939-1945.png|Vlag Eerste Slowaakse Republiek (1939-1945)
 +
Afbeelding:Flag of Slovakia (1939–1945).svg|Vlag Eerste Slowaakse Republiek (1939-1945)
 
Afbeelding:Slovakije wapen.gif|Wapen van Slowakije
  
Afbeelding:Slovakije wapen.gif|Wapen van Slowakije
 
</gallery>
  
</gallery>
Regel 61: Regel 218:
 
==Externe link==
  
==Externe link==
 
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/lo.html CIA worldfactbook]
  
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/lo.html CIA worldfactbook]
−
{{Sjabloon:Navigatie Europese Unie}}
 +
{{Navigatie Europese Unie}}
 
{{Navigatie Landen Europa}}
  
{{Navigatie Landen Europa}}
−
[[Categorie:Landen]]
  
−
[[Categorie:Europese Unie]]
  
   
  +
[[Categorie:Lidstaat van de Europese Unie]]
  +
[[Categorie:Landen van Europa]]
  +
  +
[[de:Slowakei]]
 
[[es:Eslovaquia]]
  
[[es:Eslovaquia]]
  +
[[fr:Slovaquie]]
  +
[[en:Slovakia]]

Huidige versie van 20 mei 2024 om 09:25

Slowaakse Republiek
Slovenská Republika

Flag of Slovakia.svg Coat of arms of Slovakia.svg EU-Slovakia.svg

Hoofdstad Bratislava
Aantal inwoners 5.434.712 (2021)
Oppervlakte 49.036 km²
Regeringsvorm Parlementaire republiek
President Zuzana Čaputová (sinds 2019)
Premier Robert Fico (sinds 2023)
Godsdienst Christendom (68,8%)
Geen religie (23,8%)
Overig (7,4%)
Taal Slowaaks (Slovenčina)
Munteenheid Euro
Volkslied Nad Tatrou sa blýska
Nationale feestdag Dag van de Grondwet (1 september)
Landcode SVK

Slowakije of Slovakije (Slowaaks: Slovensko) is een republiek in Midden-Europa. Officieel heet het de Slowaakse Republiek. De totale oppervlakte is bedraagt 49.036 km² en Slowakije is daarmee ongeveer 1,3 keer zo groot als Nederland. Slowakije grenst in het noorden aan Polen, in het oosten aan de Oekraïne, in het zuiden aan Hongarije, in het zuidwesten aan Oostenrijk, en in het westen aan Tsjechië. De Oostenrijkse hoofdstad Wenen ligt maar 60 kilometer van de Slowaakse hoofdstad Bratislava. Slowakije grenst niet aan een zee en ligt op 133 meter boven zeeniveau. De dichtstbijzijnde zeeën zijn de Oostzee in het noorden en de Adriatische Zee in het zuiden, beide op meer dan 300 kilometer afstand.

Geschiedenis

Vroege geschiedenis

Het Groot-Moravische Rijk.

Slowakije heeft heel lang bij andere landen gehoord. In 200 v.Chr vestigden de Boii (een stam die deel uitmaakte van de Kelten) zich in Bohemen en Slowakije. Later kwamen er ook Germaanse volken naar Slowakije. Tijdens de Grote Volksverhuizing was het een rommeltje in Slowakije. Verschillende Aziatische stammen trokken door Slowakiije en de oorspronkelijke bewoners vluchtten voor de vreemde volken. Uiteindelijk namen de Avaren Slowakije in bezit en werd het een onderdeel van het Avaarse Rijk. Ten tijde van Karel de Grote viel het Avaarse Rijk en het hoorde kort bij het grote Frankische Rijk. Toen het Groot-Moravische Rijk uit Oost-Europa Slowakije veroverde werd het voor een tijdje rustig in Slowakije. Tegen het jaar 900 maakte een invasie van de Hongaren een einde aan die rust en Slowakije ging (weer) naar een ander land. Dit maal het Koninkrijk Hongarije.

De Habsburgers

Na een paar eeuwen van best veel rust kwamen de godsdienstoorlogen. Als eerste van heel Europa kwamen na de verbranding van Johannes Hus de Hussietenoorlogen tussen de volgelingen van Johannes Hus (hussieten) en de volgelingen van de Rooms-Katholieke Kerk. Nadat de Ottomanen (Turken) een groot deel van Hongarije hadden ingenomen ging Slowakije naar de Habsburgers en werd daarmee een met het Heilige Roomse Rijk (vooral Duitsland en Oostenrijk). In die tijd werden ook veel Slowaken protestant, maar onder druk van de Habsburgers en de contrareformatie werden de meesten toch weer katholiek. Nadat de Ottomanen bij het Beleg van Wenen in 1683 verpletterend waren verslagen ging de Slowaakse geschiedenis eigenlijk samen met de geschiedenis van Oostenrijk. Tijdens de 19e eeuw mocht mede door toedoen van de Hongaren het Slowaaks steeds minder gesproken worden en ook werd het niet meer op school geleerd. Nationalisme was er niet echt en dus was Slowakije makkelijk onder de duim te houden.

1918-nu

Tsjecho-Slowakije.

Na de val van Oostenrijk-Hongarije in 1918 werd het half-onafhankelijk. Het ging samen met Tsjechië en samen vormde ze Tsjecho-Slowakije. Al gauw vonden de Slowaken dat zij achtergesteld werden en dat de Tsjechen alles inpikten en toen kwam het nationalisme goed op gang. Slowakije werd een bondgenoot van Nazi-Duitsland in 1938 en verklaarde het zich onafhankelijk. Slowakije werd een goede bondgenoot van de Duitsers en vocht mee tegen de Sovjet-Unie. Toch was het zo al in 1940 vrijheidsstrijders uit Rusland in de bergen van Slowakije bezig waren. Na de overwinning van de geallieerden werd Slowakije weer onderdeel van Tsjecho-Slowakije maar dit keer werd het streng communistisch. Het werd tegengewerkt om gelovig te zijn en kerken een andere gebedshuizen werden eigendom van de staat. Er kwamen erg veel fabrieken in Slowakije en het had 80% van de wapenindustrie van Tsjecho-Slowakije in handen. Na de val van het communisme in de Fluwelen Revolutie wilden veel mensen weer dat het onafhankelijk werd en dat gebeurde op 1 januari 1993. Op 29 maart 2004 werd Slowakije lid van de NAVO en op 1 mei 2004 van de Europese Unie. Tenslotte nam het op 1 januari 2009 de euro aan als officiële munt. En zo werd Slowakije van een arm stuk land van de Kelten een moderne staat.

Geografie

Bratislava

Slowakije bestaat uit redelijk veel bergen die allemaal bij de Beskiden of Karpaten horen. Alleen helemaal in het zuid oosten en westen zijn laagvlaktes. De twee belangrijkste bergen zijn de Gerlachovský štít en de Kriváň. De eerste is met 2.655 meter de hoogste berg van heel Slowakije en ligt erg noordelijke. Bijna over de grens met Polen en de tweede is erg belangrijk voor de mensen omdat hij een beetje symbool staat voor Slowakije. Veel bekende Slowaken hebben de berg ook beklommen en hij wordt elk jaar weer beklommen als herdeing aan de Slowaakse Nationale Opstand in 1944. Er stromen ook rivieren door Slowakije. De belangrijkste is de Donau maar ook bijvoorbeeld de Kleine Donau, de Váh, de Hron en de Hornad zijn belangrijke gebieden. Er wordt best veel geskied en gesnowboard in Slowakije ook al kan dat niet altijd omdat de bergen niet erg hoog zijn.

Bestuurlijke indeling

Slovakiakrajenumbers.png
Slowakei okresy.png

Slowakije bestaat uit 8 regio's die krajes worden genoemd. Kraje betekent letterlijk vertaald ook gewoon regio. Alle regio's zijn vernoemd naar hun hoofdstad. De krajes zijn weer verder verdeeld in districten. Een district wordt een okres genoemd en in het meervoud okresy. Er zijn 79 districten. Onder de districten zitten nog de obce of in enkelvoud obec. Dat zijn eigenlijk gewoon de gemeentes.

Dit zijn de krajes:

  1. Bratislava
  2. Trnava
  3. Trenčín
  4. Nitra
  5. Žilina
  6. Banská Bystrica
  7. Prešov
  8. Košice

Grote steden

Hier is een lijstje van de 20 grootste steden van Slowakije en de regio waar ze in liggen. De grootste stad is de hoofdstad Bratislava met 428.672 inwoners. Er is maar een andere stad met meer dan 100.000 inwoners dus de steden zijn over het algemeen niet zo groot.

Stad Kraj (regio) Aantal inwoners
Bratislava Bratislavský kraj 428.672
Košice Košický kraj 235.006
Prešov Prešovský kraj 91.767
Nitra Nitriansky kraj 85.742
Žilina Žilinský kraj 85.268
Banská Bystrica Banskobystrický kraj 81.704
Trnava Trnavský kraj 69.140
Martin Žilinský kraj 59.449
Trenčín Trenčiansky kraj 56.850
Poprad Prešovský kraj 55.404
Prievidza Trenčiansky kraj 51.596
Zvolen Banskobystrický kraj 43.272
Považská Bystrica Trenčiansky kraj 42.320
Nové Zámky Nitriansky kraj 41.469

Klimaat

Het klimaat heeft een sterk karakter met warme zomers en koude winters. In de bergen is het weer over het meestal wat koeler. In januari is in Bratislava de gemiddelde temperatuur overdag -3 tot 2 °C en in juli 16 tot 26 °C. Het klimaat van Slowakije behoort tot het Midden-Europese type met voornamelijk westelijke oceaanwinden. het weer in Slowakije heeft ook veel weg van een landklimaat. De warme zomers in de brede Donau vallei en in het zuidoosten, dicht bij Hongarije en de Sovjet-Unie. De hogere bergstreken hebben een hoog neerslagcijfer, zoals de beide Tatragebergtes met een gemiddelde van 1450 mm per jaar. Sneeuw valt er in de bergen genoeg. Met name de hogere gebergtes lenen zich uitstekend voor wintersport. In de zomer is er soms boven de 40 graden en in de winter rond -20 graden (in de bergen). Maar toch voelt het heel anders aan. Daar is namelijk het vochtigheidsgraad lager dan in Nederland, dus het voelt niet zo erg warm als in Nederland.

Vervoer

Slowakije heeft 3.662 kilometer aan spoorrails en er zijn veel stations. De wegen zijn over het algemeen erg goed. Er zijn 6 internationale luchthavens. De belangrijkste zijn die van Bratislava en Košice. De ander zijn die van Sliač, Poprad, Žilina en Piešťany. Slowakije had 3 luchtvaartmaatschappijen maar die zijn allemaal failliet gegaan of opgenomen in een grotere luchtvaartmaatschappij. Slowakije ligt ver van de zee dus heeft het niet veel boten enzo maar over de grote rivieren varen nog best veel boten en ze kunnen via speciale routes naar de Zwarte Zee en de Noordzee varen.

Cultuur

Bevolking

Slowakije heeft 5.379.455 inwoners. Dat is iets minder dan een derde van de Nederlandse en de helft van de Belgische bevolking. Het bevolkingsaantal groeit amper en tussen 2001 en 2011 is geen groot verschil te zien qua aantal geboortes. Gemiddeld krijgt een vrouw een kind. Dat is bijna het laagste van heel Europa. De grootste bevolkingsgroep is uiteraard de Slowaken, met 86% maar in het zuiden van het land leven wel Hongaren waardoor zij 10% van de bevolking uitmaken. In het zuidoosten wonen ook nog wat Oekraïners.

Geloof

Een kerk in Bratislava.

Meer dan de helft van de Slowaken is rooms-katholiek: Wel 68,9%. Ook zijn er mensen protestant: 7,1%. Voor de rest is 13% atheïst, dat betekent dat je niet in een God gelooft, 4,1 procent is lid van een oosterse godsdienst (bijvoorbeeld de Oosters-Orthodoxe Kerk of de Grieks-Katholieke Kerk en van 2,2% is het geloof niet bekend. Er zijn ook kleine groepjes Joden (2000 gelovigen), moslims (5000 gelovigen), en aanhangers van andere godsdiensten.

Taal

Het Slowaaks behoort tot de Slavische taalfamilie. Deze taalgroep is onderverdeeld in een Oost-Slavische (b.v. Russisch), een Zuid-Slavische (b.v. Kroatisch) en een West-Slavische tak: Pools, Tsjechisch en Slowaaks. Slowaken zijn altijd in contact geweest met de wereld, en door uitwisseling van culturele en handelscontacten, en andere vormen van kennisuitwisselingen, is de Slowaakse woordenschat uitgebreid met van afkomst buitenlandse woorden. Bijvoorbeeld: kino (bioscoop), pas (paspoort), ambulancia (ambulance), politika (politiek), enz. Er zijn ook buitenlandse woorden die zich aan de Slowaakse spelling hebben aangepast, zoals restauracia (restaurant), televizia (televisie), holandske kakao (Nederlandse cacao), majoneza (mayonaise), enz.

Tot slot nog een paar Slowaakse woorden:

  • Hallo - Ahoj
  • Alsjeblieft – Prosim Ta
  • Bedankt – Dakujem
  • Ik ben.... – Ja som….
  • Goedemorgen - Dobre rano
  • Goedemiddag – Dobry den
  • Goedenavond – Dobry vecer
  • Tot ziens - Dovidenia
  • Welterusten – Dobru noc/Sladke snicky
  • School - Skola
  • Huiswerk – Domaca uloha
  • Sport – Sport

Eten

Bryndzové halušky.

De Slowaakse keuken lijkt best op de Tsjechische, Hongaarse, Boheemse en Oostenrijkse keuken. Het nationale gerecht is Bryndzové halušky, gekookte brokken aardappeldeeg met gyndza (gesmolten geitenkaas). Het kan bestrooid worden met stukjes spek. Žinčica wordt er meestal bij gedronken. Verder zijn er vooral simpele, voedzame gerechten. Een daarvan is zuurkoolsoep. Ook kaas en goulash wordt veel gegeten. Verder worden ook nog varkensvlees, melkproducten en schnitzel gegeten.

Volkslied

Het volkslied van Slowakije heet Nad Tatrou sa blýska en is geschreven in 1844. Het lied is geschreven door boze studenten nadat hun leraar door de Hongaren was ontslagen. De tekst is in het Nederlands:

Couplet 1.

Het bliksemt boven de Tatra, de donder gaat tekeer.

Het bliksemt boven de Tatra, de donder gaat tekeer.

Laten we het stoppen, broeders, dan zal het zeker weggaan,

de Slowaken zullen herleven.

Laten we het stoppen, broeders, dan zal het zeker weggaan,

de Slowaken zullen herleven.

Couplet 2.

Dit Slowakije van ons lag nog diep te slapen.

Dit Slowakije van ons lag nog diep te slapen.

Maar de bliksem van de donder spoort het aan,

om op te staan

Maar de bliksem van de donder spoort het aan,

om op te staan

Politiek

Het parlementsgebouw van Slowakije.

Slowakije is een parlementaire republiek. Dat betekent dat het een republiek is met parlement in Nederland en België zijn dan wel twee kamers, in Slowakije is er een. Het staatshoofd van Slowakije is president Andrej Kiska, sinds 2014. De premier is sinds 2023 Robert Fico. Het parlement heet de Nationale Raad van de Slowaakse Republiek en er zijn 150 leden. De partijen heten:

Richting Sociaaldemocratie is de grootste partij en zit ook in de regering.

Bezienswaardigheden

Het kasteel Spišský hrad.

Dit zijn een paar bezienswaardigheden in Slowakije.

Wist je dat..

  • De nationale feestdag van Slowakije 1 september "Dag van de Grondwet" is?
  • Slowakije 1.524 kilometer aan grenzen heeft?

Beroemde sporters uit Slowakije

Fotogalerij

  • Locatie in Europa

  • Satelietfoto

  • Vlag van Slowakije

  • Vlag Eerste Slowaakse Republiek (1939-1945)

  • Wapen van Slowakije

Externe link

Flag of Europe.svg Europese Unie
Lidstaten:België · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Kroatië · Letland · Litouwen · Luxemburg · Malta · Nederland · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Zweden
Ultraperifere gebieden:Frankrijk: Frans-Guyana · Guadeloupe · Martinique · Mayotte · Réunion · Saint-Martin
Portugal: Azoren · Madeira
Spanje: Canarische Eilanden
Kandidaat-lidstaten:Albanië · Bosnië en Herzegovina · Moldavië · Montenegro · Noord-Macedonië · Oekraïne · Servië · Turkije
Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa LocationEurope.png
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland
Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel.

Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen
Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Slowakije&oldid=862087"