Geschiedenis van Oostenrijk
| Geschiedenis van Oostenrijk |
|---|
| Tot 700 |
| Noricum |
| Van 700 tot 1000 |
| Markgraafschap Oostenrijk |
| Van 1000 tot 1800 |
| Oostenrijkse Kreits |
| Hertogdom Oostenrijk |
| Aartshertogdom Oostenrijk |
| Habsburgse monarchie |
| Van 1800 tot 1919 |
| Keizerrijk Oostenrijk |
| Ausgleich |
| Oostenrijk-Hongarije |
| Duits-Oostenrijk |
| Van 1919 tot nu |
| Eerste Oostenrijkse Republiek |
| Anschluss |
| Ostmark |
| Geallieerde bezettingszones |
| Tweede Oostenrijkse Republiek |
| Portaal : Oostenrijk |
Dit is een overzicht van de geschiedenis van Oostenrijk.
Oostenrijk is lang een van de machtigste landen ter wereld geweest. Oostenrijkers heersten eeuwenlang over bijna compleet Midden-Europa. Het Heilige Roomse Rijk (dat zowel Oostenrijk als Duitsland omvatte, naast nog meer Europees gebied) was daardoor eigenlijk meer Oostenrijks dan Duits. Ook heeft het erg veel bestuursvormen gehad. In onder andere Wenen en Salzburg zijn nog veel resten van deze rijke periode te zien. Wenen was lange tijd één van de grootste en rijkste steden ter wereld, waar duizenden musici en dichters op afkwamen. Het hof van de Habsburgers werd gezien als het centrum van een groot rijk. Maar hoe is dat rijk er gekomen?
Prehistorie
De eerste sporen van menselijke bewoning in het gebied dat nu Oostenrijk is, zijn van ongeveer 250.000 jaar geleden. In de IJstijd waren er weinig mensen want vanzelfsprekend was het erg koud in de Alpen die bijna compleet bedekt waren met gletsjers. Wel werd in die tijd de Venus van Willendorf gemaakt, een teken dat de eerste kunst toen al ontstond. Later gingen in alle bewoonbare delen mensen wonen en de eerste primitieve landbouw begon. In 3300 voor Christus stierf Ötzi, een man. Duizenden jaren later werd hij door bergbeklimmers weer gevonden in ijs en door hem weten we veel over de eerste Oostenrijkers.
Langzaam kwam in wat nu Oostenrijk is de cultuur tot bloei, totdat ze al goede voorwerpen konden maken van ijzer. Ondanks alles bleef Oostenrijk een beetje primitief. Maar toen kwamen de Romeinen...
Romeinse tijd
De Romeinen rukten op vanuit Italië en veroverden bijna het hele gebied wat nu Oostenrijk is. Ze stichtten veel steden, zoals Vindobona (nu Wenen) en Juvavum (nu Salzburg). In de 4de eeuw bekeerden veel bewoners van het gebied zich tot het christendom en dat werd dan ook een van de belangrijkste godsdiensten.
Na de val van het Romeinse Rijk hebben vooral Rupert en Virgilius van Salzburg de Oostenrijkers weer bekeerd.
De Grote Volksverhuizing en de Vroege Middeleeuwen
Na de val van het Romeinse Rijk in 476 werd het een grote bende in Oostenrijk en net zoals in heel Europa ging veel kostbaars verloren. De Goten plunderden als eersten het land. De Romeinen probeerden nog wat macht te behouden, maar dat lukte hun niet. Daarna trokken de Ostrogoten en Alemannen door het gebied, zonder het te veroveren. Vervolgens vestigden de Bajuwaren ofwel Beieren zich in het gebied en zij wisten de macht voor even vast te houden. Daarna trokken de Slaven door het land, zij werden opgejaagd door de Aziatische Avaren en Hunnen.
In de vroege middeleeuwen ontstonden uiteindelijk ook de eerste graafschappen. Een van de machtigste daarvan werd Beieren, dat ook Oostenrijk beheerste. Oostenrijk werd een van de onrustige grenzen van West-Europa en werd telkens lastig gevallen door de Avaren, Hunnen en veel andere volksstammen.
In 966 wordt voor het eerst de naam Ostarrachi vermeld. Dit gaat dan over het gebied rond Sankt Pölten. Toen kwam Karel de Grote. En onder hem werd het een markgraafschap en begon de groei van Oostenrijk.
Markgraafschap
Zie Markgraafschap Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Tussen 976 en 1156 was Oostenrijk een Markgraafschap. Het stond vooral bekend onder de naam Marchia Orientalis. De heersers over het Markgraafschap waren toen de leden van het Huis Babenberg. De stichter van het Markgraafschap was Leopold I van Oostenrijk, hij was ook meteen de eerste markgraaf van het Markgraafschap. Later regeerde het Huis Babenberg ook over Hertogdom Oostenrijk, zo ging Oostenrijk heten in 1156. Tot aan 1246 regeerde het Huis Babenberg over Oostenrijk.
Hertogdom
Zie Hertogdom Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Tussen 1156 en 1453 bestond het Hertogdom Oostenrijk. Tot aan 1246 regeerde Huis Babenberg over dit hertogdom. Daarna werd het geregeerd door het Huis Přemysliden , vervolgens door het Huis Zähringen, vervolgens weer door de Přemysliden. Uiteindelijk kwam in 1278 het Huis Habsburg aan de macht. Het huis zorgde dat Oostenrijk wat groter werd. In 1379 werd Oostenrijk verdeeld onder het Huis Habsburg. Elk stuk kreeg een eigen hertog en iedere hertog kreeg de titel Hertog van Oostenrijk. Maximiliaan I zorgde ervoor dat Oostenrijk weer één werd en zo ging Oostenrijk in 1359 het Aartshertogdom Oostenrijk heten. Maximiliaan I was toen daarmee ook aartshertog van Oostenrijk.
Aartshertogdom
Zie Aartshertogdom Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In 1453 werd Oostenrijk een Aarthertogdom. Het land heette toen Aartshertogdom Oostenrijk. In 1453 werd Oostenrijk ook gesplitst in:
Door een soort van Unie, kon je zeggen dat het een land was. Oostenrijk was toen deel van het Heilige Roomse Rijk. In die tijd was Oostenrijk voortdurend in oorlog met het Ottomaanse Rijk en als tijdens het Beleg van Wenen Wenen was gevallen, was waarschijnlijk heel Oostenrijk veroverd. Toen dat beleg tot een voor Oostenrijk goed einde was gekomen, werden de Turken steeds verder uit Oostenrijk verdreven. Ook ging de bevolking van "bevrijde" gebieden meevechten tegen de Ottomanen.
Oostenrijk had vanaf 1713 ook een deel van Nederland, België en Luxemburg in bezit. Deze gebieden werden de Oostenrijkse Nederlanden genoemd. Rond deze tijd begon de echte bloei van Wenen ook. Beroemde componisten als Mozart, Beethoven en Schubert woonde er en veel paleizen werden gebouwd. Het Aartshertogdom Oostenrijk bestond tot en met 1804.
Keizerrijk
Zie Keizerrijk Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In 1804 werd Oostenrijk een keizerrijk. Frans II van het Heilige Roomse Rijk heeft toen de titel keizer van Oostenrijk aangenomen. In 1806 wilde hij geen keizer meer zijn van het Heilige Roomse Rijk, omdat dat alleen nog maar bestond uit staatjes die overheerst werden door de Fransen en zelf helemaal geen macht meer hadden. Officieel hield het Heilige Roomse Rijk in dat jaar op te bestaan. In 1815 ging het keizerrijk wel deels bij de Duitse Bond horen (Cisleithanië heette dat).
Na 1867 ging het Keizerrijk Oostenrijk over in de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije, waar onder andere ook Hongarije en een deel van de Balkan-landen en Roemenië bij hoorden.
Oostenrijk-Hongarije
Zie Oostenrijk-Hongarije voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Oostenrijk-Hongarije (vaak gewoon aangeduid als Oostenrijk) bestond als staat tussen 1867 en 1918. Na de Ausgleich (gelijkberechtiging) van Hongarije in 1867 werd Oostenrijk-Hongarije één staat. Frans Jozef werd als keizer van Oostenrijk en koning van Hongarije staatshoofd en bleef dat tot zijn dood in 1916. Hij was getrouwd met Elisabeth of Sissi. Het land had twee premiers, een voor Oostenrijk en een voor Hongarije.
Eerste Wereldoorlog
De beoogde troonopvolger (niet kroonprins, een kroonprins is de zoon van een koning of keizer en dat was hij niet) Frans Ferdinand werd op 28 juni 1914 doodgeschoten door een Servische terrorist. Servië was het namelijk niet eens met de samenvoeging (annexatie) van Bosnië-Herzegovina door Oostenrijk-Hongarije in 1908. Het had die gebieden zelf willen hebben, omdat het streefde naar een groot Servisch rijk. Frans Jozef werd in 1916 opgevolgd door Karel I.
De moord op aartshertog Frans Ferdinand wordt gezien als de rechtstreekse aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Toen Servië als aanstichter van die moord niet aan een Oostenrijks eisen voldeed, verklaarde Oostenrijk op 28 juli 1914 de oorlog aan Servië. Dit was niet met de bedoeling om Servië te veroveren, maar om het land te verdelen onder zijn buren, zodat het machteloos zou zijn en op zou houden met zijn voortdurende vernieuwingen. Die oorlogsverklaring betrok ook Rusland (bondgenoot van Servië) in de oorlog en vervolgens ook weer Duitsland, dat een bondgenoot was van Oostenrijk.
Duitsland en Oostenrijk (de Centralen) verloren uiteindelijk de oorlog en Oostenrijk-Hongarije viel daarop uiteen. Oostenrijk en Hongarije moesten een enorme oorlogsschatting betalen, hoewel nog niet zoveel als Duitsland, dat er economisch aan ten onder ging.
Republiek Duits-Oostenrijk
Zie Republiek Duits-Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Toen Karel I afstand had gedaan van de troon, werd wat nog restte van Oostenrijk een republiek, ook wel Duits-Oostenrijk genoemd. Dat waren de Oostenrijkse gebieden van het oude Oostenrijk-Hongarije, die vooral door Duits sprekende Oostenrijkers werden bevolkt.
Eerste Oostenrijkse Republiek
Zie Eerste Oostenrijkse Republiek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Tussen 1919 en 1938 was Oostenrijk een republiek. Wenen begon toen heel erg te krimpen. Eerst was het de hoofdstad van een enorm rijk, maar nu alleen nog van een land dat niet heel groot meer was. Het is nu nog zo dat Wenen in 1900 meer inwoners had dan nu.
De Eerste Oostenrijkse republiek werd gevormd na het Verdrag van Saint-Germain in 1919. Dit verdrag zorgde dat de Republiek Duits-Oostenrijk zich niet bij het Duitse Rijk zou aansluiten. Dit werd voornamelijk door Frankrijk onder het motto "verdeel en heers" tegengehouden.
Maar in 1938 werd Oostenrijk toch ingelijfd bij het Groot-Duitse Rijk. Deze gebeurtenis wordt de Anschluss (Duits voor "aansluiting") genoemd. Oostenrijk werd hierna bestuurd als een soort Duitse provincie en kreeg de naam "Ostmark".
Bezettingszones
Zie Geallieerde bezettingszones in Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Na de Tweede Wereldoorlog werden zowel Duitsland als Oostenrijk in eerste instantie verdeeld onder de overwinnaars, de geallieerden. Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie bezetten allemaal een stuk van Oostenrijk. Ook werd de hoofdstad Wenen verdeeld.
Na het Oostenrijks Staatsverdrag van 1955 werd Oostenrijk weer een zelfstandig land. Officieel ging het nu de Tweede Oostenrijkse Republiek heten.
Tweede Oostenrijkse Republiek
Zie Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Op 15 mei 1955 werd het Oostenrijks Staatsverdrag getekend, hiermee werd Oostenrijk weer een zelfstandig land. De hoofdstad werd Wenen en er kwam een Oostenrijks paspoort. De enige voorwaarde die werd gesteld was dat Oostenrijk altijd neutraal zou blijven. Na de val van het communisme in Oost-Europa werd Oostenrijk meer betrokken bij de politiek in Europa. In 1995 werd Oostenrijk lid van de Europese Unie en in 2002 werd Oostenrijk een Euroland.
Zie ook
| Geschiedenis van Europa | |||
|---|---|---|---|
| Albanië · Andorra · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Kosovo · Krim · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Macedonië · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk (Engeland, Schotland, Wales, Noord-Ierland) · Wit-Rusland · IJsland · Zweden · Zwitserland | |||