Ierland: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k
Regel 1: Regel 1:
  +
{{werk}}
 
{{Ierland}}
  
{{Ierland}}
 
De '''Republiek Ierland''' is een land dat op het [[eiland]] [[Ierland (eiland)|Ierland]] ligt, ten westen van [[Groot-Brittannië]], waarmee het door de [[Ierse Zee]] gescheiden wordt. Het is ongeveer twee keer zo groot als [[Nederland]] en beslaat zo'n 80% van het eiland. De andere 20% is [[Noord-Ierland]], dat hoort bij het [[Verenigd Koninkrijk]].
  
De '''Republiek Ierland''' is een land dat op het [[eiland]] [[Ierland (eiland)|Ierland]] ligt, ten westen van [[Groot-Brittannië]], waarmee het door de [[Ierse Zee]] gescheiden wordt. Het is ongeveer twee keer zo groot als [[Nederland]] en beslaat zo'n 80% van het eiland. De andere 20% is [[Noord-Ierland]], dat hoort bij het [[Verenigd Koninkrijk]].
   
 
Ierland is bekend van de groene heuvels, de klavertjes, de harpen en de [[leprechaun]]en (Groene kabouters die vaak zijn afgebeeld met een klaver, een regenboog en/of een pot goud).
  
Ierland is bekend van de groene heuvels, de klavertjes, de harpen en de [[leprechaun]]en (Groene kabouters die vaak zijn afgebeeld met een klaver, een regenboog en/of een pot goud).
  +
  +
==Geschiedenis==
  +
  +
  +
==Bevolking & cultuur==
  +
[[File:Gaeltacht.svg|thumb|De groene gebieden horen bij de [[Gaeltacht]], waar de mensen [[Iers]] nog in het dagelijks leven gebruiken]]
  +
===Taal===
  +
Volgens de Ierse [[grondwet]] is [[Iers]] de nationale taal van Ierland. Op school leert iedereen Iers. 39% van de Ieren zegt dan ook zonder moeite Iers te kunnen spreken. Maar het gebruik van het Iers blijft meestal binnen de schoolmuren. In het dagelijkse leven spreken de Ieren [[Engels]]: met vrienden, familie, collega's, in de winkel, noem maar op. Dat is niet zo gek. Het Engels is namelijk gewoon hun moedertaal. Alleen in een paar dorpen aan de ruige westkust van Ierland is het Iers nog de moedertaal van de bevolking. Deze dorpen noemt men de [[Gaeltacht]].
  +
  +
Van al de 4.609.600 Ieren is het Iers maar de moedertaal van 70.000 tot maximaal 260.000 mensen. Dat betekent dat het Iers de moedertaal is van minder dan 1% van de bevolking.
  +
  +
De meeste verkeersborden in Ierland zijn tweetalig Engels/Iers. Ook is er een Ierstalige televisiezender en een Ierstalige radiozender. Iedere Ier heeft het recht om de overheid zowel in het Engels als in het Iers aan te spreken. Maar daar houdt het dan ook wel bij op: Kranten, boeken, radio en tv blijft voor het overgrote deel in het Engels.
  +
  +
Het Iers is een [[Keltische taal]]. Voor dat de Germanen [[Groot-Brittanië]] en Ierland binnenvielen werden deze overal op de eilanden gesproken. Nu zijn ze grotendeels verdrongen door de [[Germaanse taal]] [[Engels]]. Andere overgebleven Keltische talen zijn het [[Welsh]] in [[Wales]], het [[Schots-Gaelisch]] in het noorden van [[Schotland]] en het [[Bretons]] op het [[Frankrijk|Franse]] schiereiland [[Bretagne]].
  +
  +
===Godsdienst===
  +
Het overgrote deel van de Ierse bevolking is [[Rooms-Katholiek]], maar liefs 84.2%. Ook het aantal mensen wat naar de kerk gaat is verassend hoog: 48% gaat wekelijks en 13% zelfs dagelijks. In de meeste westerse landen is dit aantal stukken lager. De [[patroonheilige]] van Ierland is [[Patricius|Saint Patrick]]. Op 17 maart is het Saint Patrick's Day. Deze dag wordt niet alleen in Ierland, maar over de hele wereld gevierd. Alles wordt groen: De nationale kleur van Ierland. Het is een beetje vergelijkbaar met [[koningsdag]] in [[Nederland]]. Heel religieus is het feest dus niet meer.
  +
  +
6,2% van de Ieren geeft aan niet gelovig te zijn. Verder is 4,6% [[Protestants]] en 1,1% [[Islam]]itisch.
  +
  +
==Bestuur==
  +
===Politiek===
  +
  +
  +
===Bestuurlijke indeling===
   
   
 
==Geografie==
  
==Geografie==
  +
[[File:Pasture at the Viewpoint - geograph.org.uk - 15065.jpg|thumb|400px|Een typisch Iers landschap met groene heuvels, niet ver van de stad [[Cork]]]]
 
===[[Klimaat]]===
  
===[[Klimaat]]===
 
Ierland heeft een gematigd [[zeeklimaat]]. Er zijn zelden warme zomers en strenge winters komen er ook niet voor. Dat komt door de aanwezigheid van de warme Golfstroom. Door deze warme golfstroom is het in Ierland een stuk warmer dan in andere gebieden, die op dezelfde afstand van de [[Noordpool]] liggen, zoals [[Polen]] en [[Newfoundland]].
  
Ierland heeft een gematigd [[zeeklimaat]]. Er zijn zelden warme zomers en strenge winters komen er ook niet voor. Dat komt door de aanwezigheid van de warme Golfstroom. Door deze warme golfstroom is het in Ierland een stuk warmer dan in andere gebieden, die op dezelfde afstand van de [[Noordpool]] liggen, zoals [[Polen]] en [[Newfoundland]].
Regel 12: Regel 39:
   
 
===Landschap===
 
===Landschap===
  +
[[Bestand:Cliffs_of_Moher.jpg|300px|left|thumb|De [[Kliffen van Moher]] aan de westkust van Ierland]]
 
Ierland heeft een oppervlakte van 69.825 km² en beslaat daarmee ongeveer 80% van het eiland. Het wordt begrenst door de [[Atlantische Oceaan]] in het westen, de [[Keltische Zee]] (een onderdeel van de Atlantische Oceaan) in het zuiden, de [[Ierse Zee]] in het oosten en Noord-Ierland in het noorden.
  
Ierland heeft een oppervlakte van 69.825 km² en beslaat daarmee ongeveer 80% van het eiland. Het wordt begrenst door de [[Atlantische Oceaan]] in het westen, de [[Keltische Zee]] (een onderdeel van de Atlantische Oceaan) in het zuiden, de [[Ierse Zee]] in het oosten en Noord-Ierland in het noorden.
   
Regel 20: Regel 48:
 
===Dieren===
 
===Dieren===
 
Als gevolg van de verschillende ijstijden zijn de meeste dieren uitgestorven; zo ontbreken bijvoorbeeld [[slang]]en en (wilde) [[zwijn]]en. Je vindt er nog wel enkele kleine roofdieren zoals [[vos]]sen, [[das]]sen en [[otter]]s. Verder tref je er nog [[edelhert]]en en [[ree]]ën aan. Op de rotsen aan de westkust nestelen veel [[vogel]]s, zoals [[Jan-van-gent]]en, [[aalscholver]]s, [[meeuw]]en en [[stormvogel]]s. In de glasheldere Ierse meertjes en riviertjes vist men op [[zalm]] en [[forel]], aan de kusten zwemmen onder andere [[makreel|makrelen]], [[kabeljauw]]en, [[haring]]en, [[bruinvis]]sen en [[zeehond]]en rond.
  
Als gevolg van de verschillende ijstijden zijn de meeste dieren uitgestorven; zo ontbreken bijvoorbeeld [[slang]]en en (wilde) [[zwijn]]en. Je vindt er nog wel enkele kleine roofdieren zoals [[vos]]sen, [[das]]sen en [[otter]]s. Verder tref je er nog [[edelhert]]en en [[ree]]ën aan. Op de rotsen aan de westkust nestelen veel [[vogel]]s, zoals [[Jan-van-gent]]en, [[aalscholver]]s, [[meeuw]]en en [[stormvogel]]s. In de glasheldere Ierse meertjes en riviertjes vist men op [[zalm]] en [[forel]], aan de kusten zwemmen onder andere [[makreel|makrelen]], [[kabeljauw]]en, [[haring]]en, [[bruinvis]]sen en [[zeehond]]en rond.
  +
  +
===Grootste steden===
  +
[[File:Dublinfromstorehouse.jpg|thumb|400px|De hoofdstad [[Dublin]]]]
  +
De hoofdstad Dublin, aan de oostkust, is veruit de grootste stad van Ierland. Er zijn maar vijf steden met meer dan 50.000 inwoners.
  +
{| class="infobox" style="text-align:center; width:40%; margin-right:10px; font-size:90%"
  +
! align=center colspan=11 | Grootste steden van Portugal
  +
|-
  +
! rowspan=23 width:150|<br>
  +
! align=center style="background:#f5f5f5;" |
  +
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Naam
  +
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
  +
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Regio
  +
|-
  +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 1. || [[Dublin]] || 1.110.627 || [[Lissabon (regio)|Lissabon]]
  +
|-
  +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 2.|| [[Cork]] || 198.582 || [[Norte (Portugal)|Norte]]
  +
|-
  +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 3.|| [[Limerick]] || 91.454 || [[Norte (Portugal)|Norte]]
  +
|-
  +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 4.|| [[Galway]] || 76.778 || [[Lissabon (regio)|Lissabon]]
  +
|-
  +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 5.|| [[Waterford]] || 51.519 || [[Norte (Portugal)|Norte]]
  +
|}
  +
  +
==Economie==
  +
  +
  +
==Transport==
  +
  +
  +
==Nationale symbolen==
  +
  +
  +
===Volkslied===
   
   
Regel 25: Regel 87:
 
<gallery>
  
<gallery>
 
File:Ei-map.svg|Kaart van Ierland
  
File:Ei-map.svg|Kaart van Ierland
−
Afbeelding:Ierland.jpg|Satellietfoto
 +
File:Ireland (MODIS).jpg|Satellietfoto
−
Afbeelding:Cliffs_of_Moher.jpg|Kliffen van Moher
  
 
</gallery>
  
</gallery>
   

Versie van 29 jul 2015 19:17

Under construction icon-red.svg Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.
Under construction icon-red.svg
 Dit artikel is nog niet af.
Ierland
Éire
Ireland

Flag of Ireland.svgCoat of arms of Ireland.svg EU-Ireland.svg

Hoofdstad Dublin
Aantal inwoners 5.011.500 (2021)
Oppervlakte 69.825 km²
Regeringsvorm Parlementaire republiek
President Michael D. Higgins (sinds 2011)
Taoiseach (?) Micheál Martin (sinds 2020)
Godsdienst Christendom (85,1%)
Geen religie (10,1%)
Overig (4,8%)
Taal Iers (Gaeilge)
Engels (English)
Munteenheid Euro
Volkslied Amhrán na bhFiann
Nationale feestdag St. Patrick's Day (17 maart)
Landcode IRL

De Republiek Ierland is een land dat op het eiland Ierland ligt, ten westen van Groot-Brittannië, waarmee het door de Ierse Zee gescheiden wordt. Het is ongeveer twee keer zo groot als Nederland en beslaat zo'n 80% van het eiland. De andere 20% is Noord-Ierland, dat hoort bij het Verenigd Koninkrijk.

Ierland is bekend van de groene heuvels, de klavertjes, de harpen en de leprechaunen (Groene kabouters die vaak zijn afgebeeld met een klaver, een regenboog en/of een pot goud).

Geschiedenis

Bevolking & cultuur

De groene gebieden horen bij de Gaeltacht, waar de mensen Iers nog in het dagelijks leven gebruiken

Taal

Volgens de Ierse grondwet is Iers de nationale taal van Ierland. Op school leert iedereen Iers. 39% van de Ieren zegt dan ook zonder moeite Iers te kunnen spreken. Maar het gebruik van het Iers blijft meestal binnen de schoolmuren. In het dagelijkse leven spreken de Ieren Engels: met vrienden, familie, collega's, in de winkel, noem maar op. Dat is niet zo gek. Het Engels is namelijk gewoon hun moedertaal. Alleen in een paar dorpen aan de ruige westkust van Ierland is het Iers nog de moedertaal van de bevolking. Deze dorpen noemt men de Gaeltacht.

Van al de 4.609.600 Ieren is het Iers maar de moedertaal van 70.000 tot maximaal 260.000 mensen. Dat betekent dat het Iers de moedertaal is van minder dan 1% van de bevolking.

De meeste verkeersborden in Ierland zijn tweetalig Engels/Iers. Ook is er een Ierstalige televisiezender en een Ierstalige radiozender. Iedere Ier heeft het recht om de overheid zowel in het Engels als in het Iers aan te spreken. Maar daar houdt het dan ook wel bij op: Kranten, boeken, radio en tv blijft voor het overgrote deel in het Engels.

Het Iers is een Keltische taal. Voor dat de Germanen Groot-Brittanië en Ierland binnenvielen werden deze overal op de eilanden gesproken. Nu zijn ze grotendeels verdrongen door de Germaanse taal Engels. Andere overgebleven Keltische talen zijn het Welsh in Wales, het Schots-Gaelisch in het noorden van Schotland en het Bretons op het Franse schiereiland Bretagne.

Godsdienst

Het overgrote deel van de Ierse bevolking is Rooms-Katholiek, maar liefs 84.2%. Ook het aantal mensen wat naar de kerk gaat is verassend hoog: 48% gaat wekelijks en 13% zelfs dagelijks. In de meeste westerse landen is dit aantal stukken lager. De patroonheilige van Ierland is Saint Patrick. Op 17 maart is het Saint Patrick's Day. Deze dag wordt niet alleen in Ierland, maar over de hele wereld gevierd. Alles wordt groen: De nationale kleur van Ierland. Het is een beetje vergelijkbaar met koningsdag in Nederland. Heel religieus is het feest dus niet meer.

6,2% van de Ieren geeft aan niet gelovig te zijn. Verder is 4,6% Protestants en 1,1% Islamitisch.

Bestuur

Politiek

Bestuurlijke indeling

Geografie

Een typisch Iers landschap met groene heuvels, niet ver van de stad Cork

Klimaat

Ierland heeft een gematigd zeeklimaat. Er zijn zelden warme zomers en strenge winters komen er ook niet voor. Dat komt door de aanwezigheid van de warme Golfstroom. Door deze warme golfstroom is het in Ierland een stuk warmer dan in andere gebieden, die op dezelfde afstand van de Noordpool liggen, zoals Polen en Newfoundland.

Vooral aan de westkust kan het vaak hard waaien. Ook valt er in Ierland gemiddeld flink wat regen, ook weer vooral langs de westkust. Dat komt doordat de regenwolken van de Atlantische Oceaan daar botsen op de bergen. In het westen van Ierland regent het daardoor wel twee keer zo veel als in het oosten. Het gevolg is wel dat Ierland door al die regen een prachtig groen landschap heeft.

Landschap

De Kliffen van Moher aan de westkust van Ierland

Ierland heeft een oppervlakte van 69.825 km² en beslaat daarmee ongeveer 80% van het eiland. Het wordt begrenst door de Atlantische Oceaan in het westen, de Keltische Zee (een onderdeel van de Atlantische Oceaan) in het zuiden, de Ierse Zee in het oosten en Noord-Ierland in het noorden.

Ierland staat bekend om zijn groene landschap, vandaar dat men Ierland ook wel het "eiland van smaragd" (een smaragd is een groene edelsteen). In het midden van het land liggen veel typische groene heuvels. Aan de kust vind je veel klippen. Ook op deze klippen groeit gras. Bomen vindt je maar weinig in Ierland, laat staan bossen. De klippen vind je vooral aan de ruige, grillige westkust. Behalve klippen zijn hier ook veel baaien. Voor de westkust liggen ook veel eilanden, soms bewoond, maar meestal 100% natuur.

Er zijn ook heel wat meren en riviertjes. De langste rivier van Ierland is de Shannon.

Dieren

Als gevolg van de verschillende ijstijden zijn de meeste dieren uitgestorven; zo ontbreken bijvoorbeeld slangen en (wilde) zwijnen. Je vindt er nog wel enkele kleine roofdieren zoals vossen, dassen en otters. Verder tref je er nog edelherten en reeën aan. Op de rotsen aan de westkust nestelen veel vogels, zoals Jan-van-genten, aalscholvers, meeuwen en stormvogels. In de glasheldere Ierse meertjes en riviertjes vist men op zalm en forel, aan de kusten zwemmen onder andere makrelen, kabeljauwen, haringen, bruinvissen en zeehonden rond.

Grootste steden

De hoofdstad Dublin

De hoofdstad Dublin, aan de oostkust, is veruit de grootste stad van Ierland. Er zijn maar vijf steden met meer dan 50.000 inwoners.

Grootste steden van Portugal

Naam Inwoners Regio
1. Dublin 1.110.627 Lissabon
2. Cork 198.582 Norte
3. Limerick 91.454 Norte
4. Galway 76.778 Lissabon
5. Waterford 51.519 Norte

Economie

Transport

Nationale symbolen

Volkslied

Fotogalerij

  • Kaart van Ierland

  • Satellietfoto

Externe links

Flag of Europe.svg Europese Unie
Lidstaten:België · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Kroatië · Letland · Litouwen · Luxemburg · Malta · Nederland · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Zweden
Ultraperifere gebieden:Frankrijk: Frans-Guyana · Guadeloupe · Martinique · Mayotte · Réunion · Saint-Martin
Portugal: Azoren · Madeira
Spanje: Canarische Eilanden
Kandidaat-lidstaten:Albanië · Bosnië en Herzegovina · Moldavië · Montenegro · Noord-Macedonië · Oekraïne · Servië · Turkije
Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa LocationEurope.png
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland
Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel.

Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen
Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Ierland&oldid=411838"