San Marino: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(24 tussenliggende versies door 10 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{werk}}
  
 
{{zie artikel|Dit artikel gaat over het land San Marino. Voor de hoofdstad San Marino, klik [[San Marino (stad)|hier]].}}
  
{{zie artikel|Dit artikel gaat over het land San Marino. Voor de hoofdstad San Marino, klik [[San Marino (stad)|hier]].}}
 
{{San Marino}}
  
{{San Marino}}
−
De '''Republiek San Marino''' is een klein land in [[Europa (werelddeel)|Europa]] met maar 31.269 inwoners. Het wordt volledig omringd door [[Italië]] en is dus een [[enclave]]. De hoofdstad is [[San Marino (stad)|San Marino Città]].
 +
De '''Republiek San Marino''' is een [[dwergstaat]]je in [[Europa (werelddeel)|Europa]] met maar 32.576 inwoners. Het wordt volledig omringd door [[Italië]] en is dus een [[enclave]]. De hoofdstad is [[San Marino (stad)|San Marino Città]].
   
 
San Marino is geen lid van de [[Europese Unie]], maar gebruikt wel de [[euro]].
  
San Marino is geen lid van de [[Europese Unie]], maar gebruikt wel de [[euro]].
   
 
== Geschiedenis ==
  
== Geschiedenis ==
  +
[[Bestand:San_Marino_in_World_War_II.jpg|left|300px|thumb|Een bord bij de San Marinese grens in de [[Tweede Wereldoorlog]] met daarop: ''Republiek San Marino; neutrale staat'' in het Italiaans, [[Duits]] en het [[Frans]].]]
  +
San Marino zou al in [[301]] gesticht zijn door [[Marinus (heilige)|Marinus van Rimini]]. Hij was een [[christen]] in het [[Romeinse Rijk]], waar christenen hevig vervolgd werden door keizer [[Diocletianus]]. Daarom stichtte hij een onafhankelijke republiek in de bergen, het huidige San Marino (Sint Marinus). Marinus is ook heilig verklaard door de [[Rooms-Katholieke Kerk]]. Als dit echt gebeurd is, zou San Marino de oudste nog bestaande republiek zijn.
   
  +
Later werd San Marino beschermd door de [[Kerkelijke Staat]], het (toen grote) land van de [[paus]]. Het piepkleine landje werd door het [[Frankrijk]] van [[Napoleon]] in [[1797]] erkend, en op het [[Congres van Wenen]] in [[1815]] door de andere Europese landen. Nadat Napoleon was verslagen en uit Italië was verdreven, werd Italië, onder leiding van [[Giuseppe Garibaldi]] één land. San Marino moest nu rekening houden met een wel héél grote buur. Domenico Fattori zorgde ervoor dat het parlement meer macht kreeg en San Marino een zelfstandig land kon blijven. Ondanks dat hij populair was (en is) en lang aan de macht is geweest, heeft hij zich nooit laten uitroepen tot [[monarch]].
  +
  +
In [[1930]] kwam in San Marino de [[fascisme|fascistische]] partij aan de macht. Ook buurland Italië werd fascistisch bestuurd door [[Benito Mussolini]]. Ondanks dat het land in de [[Tweede Wereldoorlog]] neutraal was, bezette [[Hitler]]s [[Nazi-Duitsland]] het landje in [[1943]]. Een jaar later, in [[1944]], werd San Marino door de [[Verenigd Koninkrijk|Britten]] gebombardeerd en later ook bevrijd. De fascistische regering werd afgezet.
   
 
== Bevolking ==
  
== Bevolking ==
  +
[[Bestand:Basilica di San Marino (2).JPG|right|300px|thumb|De basiliek van San Marino.]]
−
De oorspronkelijke inwoners van San Marino zijn de San Marinezen. Dat zijn oorspronkelijk Italianen die al generaties lang in San Marino wonen. 83,1& van de bevolking is San Marinees. Een andere grote bevolkingsgroep zijn de Italianen met 12%. Veel San Marinezen wonen in het buitenland (meestal Italië), zo'n 13.300.
 +
De oorspronkelijke inwoners van San Marino zijn de San Marinezen. Dat zijn oorspronkelijk Italianen die al generaties lang in San Marino wonen. 83,1% van de bevolking is San Marinees. Een andere grote bevolkingsgroep zijn de Italianen met 12%. Veel San Marinezen wonen in het buitenland (meestal Italië), zo'n 13.300.
   
−
De gemiddelde levensverwachting is 82 jaar voor mannen en 85 voor vrouwen. Daarmee staat San Marino op plek 6 van landen met de hoogste levensverwachting (Nederland staat op plek 20 en België op plek 28)
 +
De gemiddelde levensverwachting is 82 jaar voor mannen en 85 voor vrouwen. Daarmee staat San Marino op plek 6 van landen met de hoogste levensverwachting.
   
 
=== Godsdienst ===
  
=== Godsdienst ===
−
San Marino heeft geen staatskerk, maar bijna iedereen is [[Rooms-Katholiek]], namelijk zo'n 97,2% van de bevolking.
 +
San Marino heeft geen staatskerk, maar bijna iedereen is [[rooms-katholiek]], namelijk zo'n 97,2% van de bevolking.
   
 
=== Taal ===
  
=== Taal ===
Regel 21: Regel 26:
   
 
== Bestuur ==
  
== Bestuur ==
  +
[[Bestand:San Marino.png|right|350px|thumb|de Castelli van San Marino.]]
 
Elke vijf jaar zijn er verkiezingen voor de ''Consiglio Grande e Generale'', oftewel Opper- en Algemene Raad. Dit [[parlement]] kiest dan twee leden tot Capitano Reggente. Deze twee Capitani Reggenti besturen dan samen het land voor een half jaar. Ze zijn dan dus beide [[staatshoofd]]. Als het half jaar om is, worden er weer nieuwe Capitani Reggenti gekozen. Dit systeem stamt nog uit de tijd dat het Romeinse Rijk een republiek was. Er werden toen ook twee [[consul]]s (staatshoofden) gekozen. Dit was om te voorkomen dat één iemand de macht kon grijpen.
  
Elke vijf jaar zijn er verkiezingen voor de ''Consiglio Grande e Generale'', oftewel Opper- en Algemene Raad. Dit [[parlement]] kiest dan twee leden tot Capitano Reggente. Deze twee Capitani Reggenti besturen dan samen het land voor een half jaar. Ze zijn dan dus beide [[staatshoofd]]. Als het half jaar om is, worden er weer nieuwe Capitani Reggenti gekozen. Dit systeem stamt nog uit de tijd dat het Romeinse Rijk een republiek was. Er werden toen ook twee [[consul]]s (staatshoofden) gekozen. Dit was om te voorkomen dat één iemand de macht kon grijpen.
   
Regel 28: Regel 34:
 
! align=center colspan=11 | Gemeenten van San Marino
  
! align=center colspan=11 | Gemeenten van San Marino
 
|-
  
|-
−
! rowspan=23 width:150|<br>
 +
! rowspan=23 width:150|<br />
 
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Wapen
  
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Wapen
 
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Naam
  
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Naam
Regel 34: Regel 40:
 
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Oppervlakte ([[km²]])
  
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Oppervlakte ([[km²]])
 
|-
 
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Wapen Acquaviva.jpg|20px]] || [[Acquaviva]] || 1.996 || 4,86
 +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Acquaviva.JPG|20px]] || [[Acquaviva]] || 1.996 || 4,86
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Wapen Borgo Maggiore.jpg|20px]] || [[Borgo Maggiore]] || 6.258 || 9,01
 +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Borgo Maggiore.JPG|20px]] || [[Borgo Maggiore]] || 6.258 || 9,01
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Wapen Chiesanuova.jpg|20px]] || [[Chiesanuova]] || 1.034 || 5,46
 +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Chiesanuova.JPG|20px]] || [[Chiesanuova]] || 1.034 || 5,46
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Wapen Città di San Marino.jpg|20px]] || [[San Marino (stad)|Città di San Marino]] || 4.377 || 7,09
+
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Città di San Marino.JPG|20px]] || [[San Marino (stad)|Città di San Marino]] || 4.377 || 7,09
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Wapen Domagnano.jpg|20px]] || [[Domagnano]] || 3.035 || 6,62
+
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Domagnano.JPG|20px]] || [[Domagnano]] || 3.035 || 6,62
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Wapen Faetano.jpg|20px]] || [[Faetano]] || 1.156 || 7,75
 +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Faetano.JPG|20px]] || [[Faetano]] || 1.156 || 7,75
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Wapen Fiorentino.jpg|20px]] || [[Fiorentino]] || 2.377 || 6,56
 +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Fiorentino.JPG|20px]] || [[Fiorentino]] || 2.377 || 6,56
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Wapen Montegiardino.jpg|20px]] || [[Montegiardino]] || 890 || 3,31
 +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Montegiardino.JPG|20px]] || [[Montegiardino]] || 890 || 3,31
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Wapen Serravalle.jpg|20px]] || [[Serravalle]] || 10.146 || 10,53
 +
| align=center style="background:#f0f0f0;" | [[Bestand:Serravalle.JPG|20px]] || [[Serravalle]] || 10.146 || 10,53
 
|}
  
|}
  +
 
== Geografie ==
  
== Geografie ==
  +
[[Bestand:Fortress of Guaita 2013-09-19.jpg|left|450px|thumb|Eén van de torens op de [[Monte Titano]], met op de helling [[San Marino Città]].]]
 
=== Klimaat ===
  
=== Klimaat ===
 
San Marino heeft een [[Mediterraan klimaat]]. Omdat het in de bergen ligt, is het 's winters wel iets kouder dan aan de Spaanse kust bijvoorbeeld. San Marino heeft dus warme zomers en wat koelere winters.
  
San Marino heeft een [[Mediterraan klimaat]]. Omdat het in de bergen ligt, is het 's winters wel iets kouder dan aan de Spaanse kust bijvoorbeeld. San Marino heeft dus warme zomers en wat koelere winters.
Regel 60: Regel 68:
   
 
== Economie ==
  
== Economie ==
  +
[[Bestand:San-Marino_Titano-1261.jpg|right|350px|thumb|Een [[wijn]]gaard in San Marino met de [[Monte Titano]] op de achtergrond.]]
 
De [[munteenheid]] van San Marino is de [[euro]]. Hoewel San Marino geen lid is van de Europese Unie, hebben ze toch toestemming gekregen om de munt te gebruiken. Voor de euro was de [[San Marinese lire]] de munteenheid. Deze was hetzelfde waard als de [[Italiaanse lire]], dus toen Italië overging op de euro, deed San Marino dat ook, net als [[Vaticaanstad]] overigens. San Marino slaat ook zelf euromunten. Deze zijn zeldzaam, dus muntenverzamelaars willen er graag een hebben. Hetzelfde geldt voor de San Marinese [[postzegels]], die onder [[filatelist]]en (postzegelverzamelaars) erg gewild zijn.
  
De [[munteenheid]] van San Marino is de [[euro]]. Hoewel San Marino geen lid is van de Europese Unie, hebben ze toch toestemming gekregen om de munt te gebruiken. Voor de euro was de [[San Marinese lire]] de munteenheid. Deze was hetzelfde waard als de [[Italiaanse lire]], dus toen Italië overging op de euro, deed San Marino dat ook, net als [[Vaticaanstad]] overigens. San Marino slaat ook zelf euromunten. Deze zijn zeldzaam, dus muntenverzamelaars willen er graag een hebben. Hetzelfde geldt voor de San Marinese [[postzegels]], die onder [[filatelist]]en (postzegelverzamelaars) erg gewild zijn.
   
−
In San Marino wordt veel aan landbouw gedaan, maar het land is te klein om [[zelfvoorziening|zelvoorzienend]] te zijn. Daarom wordt er veel voedsel geïmporteerd uit Italië. De belangrijkste landbouwproducten zijn [[kaas]] en [[wijn]].
 +
In San Marino wordt veel aan landbouw gedaan, maar het land is te klein om [[zelfvoorziening|zelfvoorzienend]] te zijn. Daarom wordt er veel voedsel geïmporteerd uit Italië. De belangrijkste landbouwproducten zijn [[kaas]] en [[wijn]].
   
−
Het [[toerisme]] vormt 2,2% van de San Marinese inkomsten. In 2009 bezochten zo'n 2 miljoen toeristen het ministaatje. Natuurlijk mag de stad San Marino heel mooi zijn en de Monte Titano indrukwekkend, maar als San Marino geen onafhankelijk land was geweest, zouden het er waarschijnlijk een stuk minder zijn!
 +
Het [[toerisme]] vormt 2,2% van de San Marinese inkomsten. In 2009 bezochten zo'n 2 miljoen toeristen het ministaatje. Natuurlijk mag de stad San Marino heel mooi zijn en de Monte Titano indrukwekkend, maar als San Marino niet zo bekend was geweest, omdat het een onafhankelijk land is, zouden er waarschijnlijk een stuk minder toeristen komen!
   
 
== Fotogalerij ==
  
== Fotogalerij ==
 
<gallery>
  
<gallery>
−
Afbeelding:San Marino lokatie.png|Locatie in Europa
 +
Bestand:San Marino map.gif|Kaart van San Marino
−
Afbeelding:San Marino sateliet.jpg|Satelietfoto
 +
Bestand:Satellite image of San Marino on Landsat 7.jpg|Satellietfoto
−
Afbeelding:Flag of San Marino.png|Vlag van San Marino, let ook op de drie torens van de [[Monte Titano]].
 +
Bestand:Flag of San Marino.svg|De vlag van San Marino
−
Afbeelding:San Marino wapen.gif|Wapen van San Marino
 +
Bestand:Coat of arms of San Marino.svg|Het wapen van San Marino, met de drie torens.
 
</gallery>
  
</gallery>
   
Regel 78: Regel 87:
   
 
{{Navigatie Landen Europa}}
  
{{Navigatie Landen Europa}}
  +
−
[[Categorie:Landen]]
 +
[[Categorie:Landen van Europa]]
  +
  +
[[de:San Marino]]
  +
[[es:San Marino]]
  +
[[fr:Saint-Marin]]

Huidige versie van 24 okt 2022 om 18:18

Dit artikel gaat over het land San Marino. Voor de hoofdstad San Marino, klik hier.
Republiek San Marino
Repubblica di San Marino

Flag of San Marino.svg Coat of arms of San Marino.svg Location San Marino Europe.png

Hoofdstad San Marino
Aantal inwoners 33.685 (2021)
Oppervlakte 61 km²
Regeringsvorm Republiek
Capitani Reggenti (?) Twee mensen, worden elk half jaar vervangen
Godsdienst Rooms-Katholicisme (97%)
Overig (3%)
Taal Italiaans (Italiano)
Munteenheid Euro
Volkslied Unno Nazionale
Motto "Vrijheid"
Nationale feestdag 3 september
Landcode SMR

De Republiek San Marino is een dwergstaatje in Europa met maar 32.576 inwoners. Het wordt volledig omringd door Italië en is dus een enclave. De hoofdstad is San Marino Città.

San Marino is geen lid van de Europese Unie, maar gebruikt wel de euro.

Geschiedenis

Een bord bij de San Marinese grens in de Tweede Wereldoorlog met daarop: Republiek San Marino; neutrale staat in het Italiaans, Duits en het Frans.

San Marino zou al in 301 gesticht zijn door Marinus van Rimini. Hij was een christen in het Romeinse Rijk, waar christenen hevig vervolgd werden door keizer Diocletianus. Daarom stichtte hij een onafhankelijke republiek in de bergen, het huidige San Marino (Sint Marinus). Marinus is ook heilig verklaard door de Rooms-Katholieke Kerk. Als dit echt gebeurd is, zou San Marino de oudste nog bestaande republiek zijn.

Later werd San Marino beschermd door de Kerkelijke Staat, het (toen grote) land van de paus. Het piepkleine landje werd door het Frankrijk van Napoleon in 1797 erkend, en op het Congres van Wenen in 1815 door de andere Europese landen. Nadat Napoleon was verslagen en uit Italië was verdreven, werd Italië, onder leiding van Giuseppe Garibaldi één land. San Marino moest nu rekening houden met een wel héél grote buur. Domenico Fattori zorgde ervoor dat het parlement meer macht kreeg en San Marino een zelfstandig land kon blijven. Ondanks dat hij populair was (en is) en lang aan de macht is geweest, heeft hij zich nooit laten uitroepen tot monarch.

In 1930 kwam in San Marino de fascistische partij aan de macht. Ook buurland Italië werd fascistisch bestuurd door Benito Mussolini. Ondanks dat het land in de Tweede Wereldoorlog neutraal was, bezette Hitlers Nazi-Duitsland het landje in 1943. Een jaar later, in 1944, werd San Marino door de Britten gebombardeerd en later ook bevrijd. De fascistische regering werd afgezet.

Bevolking

De basiliek van San Marino.

De oorspronkelijke inwoners van San Marino zijn de San Marinezen. Dat zijn oorspronkelijk Italianen die al generaties lang in San Marino wonen. 83,1% van de bevolking is San Marinees. Een andere grote bevolkingsgroep zijn de Italianen met 12%. Veel San Marinezen wonen in het buitenland (meestal Italië), zo'n 13.300.

De gemiddelde levensverwachting is 82 jaar voor mannen en 85 voor vrouwen. Daarmee staat San Marino op plek 6 van landen met de hoogste levensverwachting.

Godsdienst

San Marino heeft geen staatskerk, maar bijna iedereen is rooms-katholiek, namelijk zo'n 97,2% van de bevolking.

Taal

De officiële taal van San Marino is het Italiaans. Er wordt ook wel Emiliano-Romagnolo gesproken, een streektaal uit de Italiaanse regio Emilia-Romagna, dat grenst aan San Marino. Verder spreken de inwoners meestal een aardig woordje Engels, Duits of Frans, om zo de toeristen te woord kunnen staan.

Bestuur

de Castelli van San Marino.

Elke vijf jaar zijn er verkiezingen voor de Consiglio Grande e Generale, oftewel Opper- en Algemene Raad. Dit parlement kiest dan twee leden tot Capitano Reggente. Deze twee Capitani Reggenti besturen dan samen het land voor een half jaar. Ze zijn dan dus beide staatshoofd. Als het half jaar om is, worden er weer nieuwe Capitani Reggenti gekozen. Dit systeem stamt nog uit de tijd dat het Romeinse Rijk een republiek was. Er werden toen ook twee consuls (staatshoofden) gekozen. Dit was om te voorkomen dat één iemand de macht kon grijpen.

Bestuurlijke indeling

San Marino is onderverdeeld in 9 gemeenten (Italiaans: Castelli):

Gemeenten van San Marino

Wapen Naam Inwoners Oppervlakte (km²)
Acquaviva.JPG Acquaviva 1.996 4,86
Borgo Maggiore.JPG Borgo Maggiore 6.258 9,01
Chiesanuova.JPG Chiesanuova 1.034 5,46
Città di San Marino.JPG Città di San Marino 4.377 7,09
Domagnano.JPG Domagnano 3.035 6,62
Faetano.JPG Faetano 1.156 7,75
Fiorentino.JPG Fiorentino 2.377 6,56
Montegiardino.JPG Montegiardino 890 3,31
Serravalle.JPG Serravalle 10.146 10,53

Geografie

Eén van de torens op de Monte Titano, met op de helling San Marino Città.

Klimaat

San Marino heeft een Mediterraan klimaat. Omdat het in de bergen ligt, is het 's winters wel iets kouder dan aan de Spaanse kust bijvoorbeeld. San Marino heeft dus warme zomers en wat koelere winters.

Landschap

San Marino ligt in de Apennijnen, een bergketen die van Noord- naar Zuid-Italië loopt. Het hoogste punt is de Monte Titano. Op de helling van deze 749 meter hoge berg ligt San Marino Città. De Monte Titano heeft drie toppen. Op elke top staat een toren. Deze drie torens zijn het nationale symbool van San Marino en staan ook op het wapen en de vlag (zie fotogalerij). Samen met de stad San Marino is de Monte Titano UNESCO Werelderfgoed. Er is eigenlijk geen enkel stukje vlak land in San Marino. Ook zijn er geen meren.

Economie

Een wijngaard in San Marino met de Monte Titano op de achtergrond.

De munteenheid van San Marino is de euro. Hoewel San Marino geen lid is van de Europese Unie, hebben ze toch toestemming gekregen om de munt te gebruiken. Voor de euro was de San Marinese lire de munteenheid. Deze was hetzelfde waard als de Italiaanse lire, dus toen Italië overging op de euro, deed San Marino dat ook, net als Vaticaanstad overigens. San Marino slaat ook zelf euromunten. Deze zijn zeldzaam, dus muntenverzamelaars willen er graag een hebben. Hetzelfde geldt voor de San Marinese postzegels, die onder filatelisten (postzegelverzamelaars) erg gewild zijn.

In San Marino wordt veel aan landbouw gedaan, maar het land is te klein om zelfvoorzienend te zijn. Daarom wordt er veel voedsel geïmporteerd uit Italië. De belangrijkste landbouwproducten zijn kaas en wijn.

Het toerisme vormt 2,2% van de San Marinese inkomsten. In 2009 bezochten zo'n 2 miljoen toeristen het ministaatje. Natuurlijk mag de stad San Marino heel mooi zijn en de Monte Titano indrukwekkend, maar als San Marino niet zo bekend was geweest, omdat het een onafhankelijk land is, zouden er waarschijnlijk een stuk minder toeristen komen!

Fotogalerij

  • Kaart van San Marino

  • Satellietfoto

  • De vlag van San Marino

  • Het wapen van San Marino, met de drie torens.

Externe link


Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa LocationEurope.png
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland
Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel.

Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen
Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=San_Marino&oldid=740202"