Parijs

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. Toelichting: Poging 3 - veelbekeken artikel

Dit artikel is nog niet af.

Zie Parijs (Kenny B) voor het artikel over de gelijknamige single uit 2015.

Parijs Paris
Land	Frankrijk
Regio	Île-de-France
Departement	Parijs
Burgemeester
Oppervlakte	105,4 km²
Inwoners	2.175.601 (2018)
Dichtheid	21.000 p/km2
Postcode(s)	75001-75020 en 75116
Netnummer(s)	01
Rayons
Portaal Frankrijk

Een satelietfoto van Parijs.

De Eiffeltoren is het symbool van Parijs.

Parijs (Frans: Paris) is de hoofdstad en grootste stad van Frankrijk. Parijs is ook een van de grootste steden in Europa en de hoofdplaats van de Franse regio île-de-France. De stad bestaat officieel uit 20 arrondissementen, die samen Parijs vormen. Hier wonen zo'n 2,1 miljoen mensen. Daarnaast heeft Parijs nog verschillende voorsteden, die aan Parijs zijn vastgegroeid. Deze vormen samen het metropool Grand Paris, waarin meer dan 10 miljoen mensen wonen. De burgemeester van Parijs is Anne Hidalgo namens de Parti socialiste.

Door de stad stroomt de Seine. Parijs is gesticht rond het jaar 0 op het Île de la Cité, een eiland in de Seine. Vanaf de komst van de Romeinen werd de stad uitgebreid. Rond de 10e eeuw werd Parijs een van de belangrijkste en grootste steden van Europa. De Notre-Dame vormde een belangrijke plek voor het christendom. Vanaf de 13e eeuw werd Parijs ook een belangrijke stad op het gebied van wetenschap, kunst en recreatie. De stad heeft nog altijd een van de belangrijke universiteiten ter wereld. Eeuwenlang regeerde de Franse koning vanuit Parijs, of vanuit Versailles net buiten de stad. Het was in Parijs waar de Franse Revolutie begon en de monarchie werd afgeschaft. Verschillende belangrijke gebeurtenissen in de Franse en Europese geschiedenis speelden zich af in Parijs, zoals de kroning van Napoleon Bonaparte tot keizer. In de 19e eeuw ontstond het huidige Parijs met brede boulevards, pleinen en veel groen. Veel kunstenaars hadden Parijs als hun woonplaats en de stad is verbonden met mode, licht en liefde.

Het symbool van de stad is de Eiffeltoren. Naast de Eiffeltoren zijn ook de Arc de Triomphe, kunstmuseum het Louvre en de Notre-Dame bekende monumenten. Net buiten Parijs liggen ook het kasteel van Versailles, Disneyland Paris en Parc Astérix. Jaarlijks wordt de stad door miljoenen toeristen bezocht uit heel de wereld.

Naam

De naam Parijs komt uit de Gallische tijd. Op de plek waar Parijs lag leefde er toen een stam, de Parissi. De Romeinen noemden de stad Civitas Parisiorum (stad van de Parissi). Parijs heeft ook een aantal bijnamen. De Parijzenaren zelf noemen Parijs ook wel Paname. Parijs wordt ook wel de stad van de liefde, mode en het licht genoemd. Mensen in het zuiden van Frankrijk noemen Parijs ook wel Parigots of Parigotes. Officieel heet Parijs in het Frans Paris, ook in veel andere talen wordt de naam zo gebruikt.

De rivier de Seine bij zonsondergang

Geschiedenis

Prehistorie en Oudheid

Parijs werd al vroeg bewoond. Er zijn bijvoorbeeld sporen van een bewoner die al rond 3900 V. Chr. langs de rivier de Seine woonde. Ook is er een heel dorp gevonden. Dit dorp heette Bercy en was er rond 400 V. Chr. De resten van het dorp zijn te zien in Musée Carnavalet. Parijs dankt zijn naam aan de Galliërs. De stam de Parisii woonde er op een eiland in de Seine. Dit eiland heet nu Île de la Cité, waar nu de Notre-Dame van Parijs staat.

In 52 V. Chr. veroverde Julius Caesar het dorp van de Parissi. Hij gaf het de naam Lutetia Parisiorum. Voor Julius Caesar was het een belangrijke plaats. Er ging namelijk veel handelsroutes door Parijs heen. In de 1ste eeuw is aan de linkeroever van de Seine begonnen met de bouw van een uitbreiding. Dit was de eerste uitbreiding. Parijs telde toen vijf tot zesduizend inwoners. Toen waren andere steden, zoals Lyon veel groter. In de 2de eeuw telde Parijs 50.000 tot 80.000 inwoners. In de 3de eeuw werd Parijs door Dionysius van Parijs omgedoopt tot een Christelijke stad. In 476 viel het westelijke deel van het Romeinse Rijk. In die tijd werd Parijs overspoeld door de Grote Volksverhuizing. Veel bewoners gingen daarom ook wonen op het eiland Ile de la Cité, dat midden in Parijs lag. In 451 werd Parijs aangevallen door Atilla de Hun. Het beleg mislukte en de Hunnen trokken verder naar Orléans.

Middeleeuwen

In 506 maakte de koning Clovis I Parijs de hoofdstad van het Frankische Rijk. In de 8ste eeuw werd er voor het eerst een kerk gebouwd aan de andere kant van de stad, de Église Saint-Gervais-Saint-Protais. In de 9de eeuw vonden er veel plunderingen van de Vinkingen plaats. Door het verdrag van Saint-Clair-sur-Epte stopte deze plunderingen. Vanaf 987 werd Frankrijk de regeert door het Huis Capet. Daarom werd Orléans nu de hoofdstad van Frankrijk. In de 11de eeuw werd Parijs steeds belangrijker. De Franse koning Lodewijk VI ging in Parijs wonen. Koning Filips II bouwde een stadsmuur om de stad heen. In deze periode werd Parijs steeds bekender.

In 1163 werd begonnen met de bouw van de Notre-Dame van Parijs. In de 13de eeuw werd de rechteroever van de Seine drooggelegd. Parijs werd een steeds grotere handelsstad. In de 14de eeuw had Parijs zo'n 200.000 inwoners. Parijs was nu groter dan Londen. In 1328 kreeg Parijs te maken met de uitbraak van de Pest. Hierdoor nam de bevolking tijdelijk af. Koning Karel V bouwde een nieuwe stadsmuur om Parijs heen. In 1420 werd Parijs bezet door de Engelsen. In 1429 deed Jeanne d'Arc een poging om Parijs te bevrijden, maar dit mislukte. Een paar jaar later was Parijs bevrijd.

Universiteit van Parijs

De universiteit van Parijs is na de universiteit van Bologna, de oudste universiteit van de wereld. Ze is gesticht in de 12 eeuw. Ze wordt de Sorbonne Universiteit genoemd, naar Robert de Sorbon.

Renaissance en Verlichting

In 1528 ging de Franse koning Frans I in Frankrijk wonen. Hij richtte een college in Parijs op, de Collège de France. In datzelfde jaar had Parijs 280.000 inwoners. Hiermee was het een van de grootste steden te wereld. Op 24 augustus 1572 vond de Bartholomeusnacht plaats. De Katholieken kwamen toen in opstand tegen de Franse koning Hendrik III. In deze nacht vluchtte hij, maar werd uiteindelijk vermoord. In 1594 kwam er een nieuwe koning Hendrik IV. Bijna alle koningen van Frankrijk woonden in Parijs tot en met de koning Lodewijk XIV. Hij ging in Versailles wonen. De latere koning Lodewijk XV ging in een tijdje in Parijs wonen, maar ging later toch weer terug naar Versailles. Op 14 juli 1789 vond de Bestorming van de Bastille plaats. Dit was het begin van de Franse Revolutie. Dit liep uit op staatsterreur, waarbij veel mensen zonder proces onder de Guillotine stierven. Vooral de executie van de zusters van het klooster van Compiègne maakte veel indruk, omdat ze het verboden kloosterleven wilden voortzetten. Ze gingen zingend naar de Guillotine. Veel kerken en kloosters werden geplunderd en vernield.

19de eeuw

Na de Franse Revolutie werd kwam Napoleon Bonaparte aan de macht. Toen begon de Parijse economie te hard te groeien. Helemaal groeide de economie hard na 1815, toen begon de Industriële revolutie in Frankrijk. In het jaar 1840 was het centrum van Parijs volgebouwd. Buiten Parijs werd begonnen met de bouw van kleinere steden, dit zijn nu de voorsteden. Toen Napoleon III keizer werd, werd Parijs verbouwd. In Parijs waren in die tijd vooral smalle straatjes. Deze straatjes werden verbreed en er kwamen meer boulevards. Ook werd de stadsmuur afgebroken. Heel veel huizen zijn in die tijd weggesloopd om plaats te maken voor de boulevards. Een groot deel van de binnenstad van Parijs komt ook uit die tijd. In deze tijd werden ook de Eiffeltoren en de Sacré-Cœur gebouwd.

Notre-Dame in brand op 15 april 2019

Eerste en Tweede Wereldoorlog

In 1900 werd begonnen met de bouw van de Parijse Metro. Tien jaar later was er een heel net van lijnen. In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit. Parijs raakte niet echt betrokken bij de oorlog. Tussen de tijd van de twee wereldoorlogen was het rustig in Parijs. In 1940 werd Parijs bezet door de Duitsers. Hitler was zo trots op zijn overwinning, dat hij foto's van zich liet maken bij de Eiffeltoren. In augustus 1944 werd Parijs bevrijd door de geallieerden. Dit betekende het einde van de Tweede Wereldoorlog in Parijs. Ze hadden een goed leger maar de Duitsers beter dus hadden ze verloren.

Moderne Tijd

In 1950 woonden er 2.800.000 inwoners in de Binnenstad van Parijs. In Parijs kwam er een nieuw economisch centrum, La Défense. Na de oorlog verhuisde er veel mensen van buiten Europa naar Europa. Dus ook veel mensen naar Parijs. Door de immigratie groeide Parijs van bijna 3 miljoen inwoners naar 8 miljoen inwoners. Op 7 januari 2015 was er een gruwelijke aanslag op Charlie Hebdo en op 13 november 2015 waren er alweer een aantal aanslagen waarbij meer dan 100 mensen omkwamen. Op 15 april ging het dak van de Notre-Dame in vlammen op. Binnen enkele dagen werd een slordige 1 miljard Euro om de kathedraal te herstellen en mooier te maken dan ooit.

Als je zin hebt kun je een wandeling maken langs de tijdlijn van de geschiedenis en leren hoe de stad is gegroeid.

Geografie

Ligging

Montmatre met de Basilique du Sacré-Cœur

Parijs ligt niet precies in het midden van Frankrijk, maar meer naar het noorden toe. Dwars door de stad stroomt de Seine. Hierdoor is Parijs verdeeld in een Linkeroever en een Rechteroever. In de Seine liggen twee eilanden, Île de la Cité en Île Saint-Louis. De stad is grotendeels vlak, maar heeft ook enkele heuvels. De hoogste heuvel is de Montmatre, waarop de Basilique du Sacré-Cœur is gebouwd, met 130 meter. De grenzen van de stad werden bepaald in 1844. Toen waren de grenzen van de stad cirkelvormig. Men heeft de vroegere stadswal van Thiers daarvoor aangehouden. Alles binnen deze voormalige stadswal was Parijs, alles daarbuiten waren de voorsteden. In 1929 werd de grenzen iets verlegd. Toen werden er twee parken toegevoegd, Bois de Boulogne en Bois de Vincennes. Dit is op een kaart van de stad goed te zien, aangezien de parken twee uitstulpingen in de grenzen vormen. Sinds 1973 werden de grenzen tussen Parijs en haar voorsteden een stuk duidelijker toen de grote ringweg om de stad werd geopend; de Boulevard Périphérique. Op deze ringweg zijn er bepaalde knooppunten die toegang geven tot Parijs. Deze worden de Portes de Paris (Poorten van Parijs) genoemd.

De Seine stroomt de stad in het zuidoosten binnen en verlaat de stad weer in het zuidwesten. Over de Seine zijn 30 bruggen gebouwd voor verbinding tussen de twee oevers. Naast de Seine stroomt ook nog de Bièvre door de stad, die in de Seine uitmondt. Ook Canal Saint-Martin loopt door de stad en mondt uit in de Seine.

Arrondissementen en voorsteden

Parijs bestaat uit 20 arrondissementen. Ieder arrondissement heeft zijn eigen burgemeester, gemeenteraad en gemeentehuis. Op de straatnaambordjes staat onder de straatnaam een nummer. Dit nummer geeft aan in welk arrondissement de straat zich bevindt. Dit is gedaan omdat veel straten zich in meerdere arrondissementen bevinden. Ook zijn de grenzen tussen de arrondissementen niet altijd even duidelijk. De 20 arrondissementen zijn (met tussenhaakjes de bijnaam):

• 1e arrondissement (Louvre)
• 2e arrondissement (Bourse)
• 3e arrondissement (Temple)
• 4e arrondissement (Hôtel-de-Ville)
• 5e arrondissement (Panthéon)
• 6e arrondissement (Luxembourg)
• 7e arrondissement (Palais-Bourbon)
• 8e arrondissement (Élysée)
• 9e arrondissement (Opéra)
• 10e arrondissement (Entrepôt)

• 11e arrondissement (Popincourt)
• 12e arrondissement (Reuilly)
• 13e arrondissement (Gobelins)
• 14e arrondissement (Observatoire)
• 15e arrondissement (Vaugirard)
• 16e arrondissement (Passy)
• 17e arrondissement (Batignolles-Monceaux)
• 18e arrondissement (Butte-Montmartre)
• 19e arrondissement (Buttes-Chaumont)
• 20e arrondissement (Ménilmontant)

Het metropool Grand Paris bestaat uit 131 gemeenten. Deze vallen alle binnen de departementen Hauts-de-Seine, Val-de-Marne en Seine-Saint-Denis. Daarnaast zijn er nog forensensteden. Dit zijn steden net buiten Parijs waar veel mensen wonen die Parijs werken. Zij reizen dagelijks heen en weer. Deze steden worden soms ook tot het metropool gerekend. Hieronder vallen Argenteuil, Savigny-sur-Orge, Juvisy-sur-Orge, Viry-Châtillon en Paray-Vieille-Poste. Deze steden vallen buiten de drie eerder genoemde departementen.

Kunst en cultuur

Bezienswaardigheden

Zie Lijst van bezienswaardigheden in Parijs voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Notre-Dame van Parijs.

Parijs heeft vele bezienswaardigheden. De bekendste is de Eiffeltoren. Deze toren is door Gustave Eiffel gebouwd voor de Wereldtentoonstelling van 1889. Het oorspronkelijke plan was dat de toren maar 10 jaar zou blijven staan. Toch bleef de toren staan en hij trekt per jaar 6 miljoen bezoekers.

Er zijn ook nog andere bezienswaardigheden, zoals de Arc de Triomphe. Deze triomfboog is gebouwd door Napoleon Bonaparte. Hij staat op de Avenue des Champs-Élysées, dit is één van de bekendste straten van Parijs. De weg loopt helemaal van de Arc de Triompe naar het Louvre. Het Louvre is een heel bekend museum in Parijs. Hier hangt onder meer het schilderij de Mona Lisa. Op het binnenplein van het Louvre staat een glazen piramide. Ook staat daar een kleinere triomfboog, de Arc de Triomphe du Carrousel.

Ook is de Place de la Concorde heel bekend. Dit is een plein met een Obelisk erop.

In Parijs staan ook een heleboel paleizen. Zoals het Palais du Luxembourg, Palais de Chaillot, het Grand Palais en het Palais-Royal. Behalve de Eiffeltoren is er nog een andere Parijse toren die erg bekend is, de Tour Montparnasse. Dit is een wolkenkrabber die een heel weids uitzicht over Parijs biedt.

De bekendste kathedraal in Parijs is de Notre-Dame van Parijs. Maar ook de Sacré-Cœur is heel bekend.

Door Parijs heen loopt de rivier de Seine. Over de Seine lopen vele bruggen, zoals de Pont Alexandre-III en Pont Marie.

In Parijs zijn ook veel parken te vinden. De Jardin du Luxembourg wordt het meest bezocht.

Net buiten Parijs zijn er ook veel bezienswaardigheden te vinden. Het Kasteel van Versailles is daar een goed voorbeeld van. Maar ook Disneyland Paris, Parc Astérix en het Kasteel van Fontainebleau worden veel bezocht.

Muziek

In Parijs zijn er twee grote muziekfestivals:

• Rock en Seine, rockfestival.
• Villette Sonique, een popfestival.

Theater en film

In Parijs zijn er vele theaters. Je hebt bijvoorbeeld operatheaters, muziektheaters, concertzalen en cabaret. Hieronder vindt je een klein overzicht:

• Opéra Bastille, een operatheater aan het plein waar ooit de Bastille stond.
• Opéra Garnier, een operatheater dat vooral bekend is door het boek Het Spook van de Opera.
• Opera-Comique, een operatheater.
• Théâtre du Châtelet, een gewoon theater.
• Théâtre de l'Odéon, een andere theatergebouw.
• Cité de la Musique, een muziektheater dat tevens een muziekschool is.
• Salle Pleyel, een concertzaal.
• Moulin Rouge, een cabaret dat bekend om de grote molen op het dak.

Politiek

Stadsbestuur

Parijs is een Frans departement en een gemeente. De gemeente en het departement worden door één raad bestuurd.

Parijs is verdeeld in 20 arrondissementen. Elk arrondissement heeft een eigen raad. De 20 arrondissementen bij elkaar hebben 517 raadsleden. De gemeente- en departementsraad van Parijs bestaat uit 163 leden. Zij vormen de Raad van Parijs. De Raad van Parijs heeft aan het hoofd een burgemeester. Sinds 1 maart 2001 is dat Bertrand Delanoë. De arrondissementen zijn weer onderverdeeld in kwartieren (wijken), Quartiers in het Frans. Parijs heeft in totaal 80 kwartieren.

Stedenbanden

• Algiers, Algerije
• Amman, Jordanië
• Amsterdam, Nederland
• Athene, Griekenland
• Beiroet, Libanon
• Beijing, China
• Berlijn, Duitsland
• Buenos Aires, Argentinië
• Caïro, Egypte
• Casablanca, Marokko
• Chicago, Verenigde Staten
• Jerevan, Armenië
• Genève, Zwitserland
• Istanboel, Turkije
• Jakarta, Indonesië

• Kioto, Japan
• Kopenhagen, Denemarken
• Lissabon, Portugal
• Londen, Verenigd Koninkrijk
• Madrid, Spanje
• Mexico-Stad, Mexico
• Montreal, Canada
• Moskou, Rusland
• Nagoya, Japan
• Porto Alegre, Brazilië
• Praag, Tsjechië
• Quebec, Canada
• Rabat, Marokko
• Riyad, Saoedi-Arabië

• Rome, Italië
• Sint-Petersburg, Rusland
• Sanaa, Jemen
• São Paulo, Brazilië
• San Francisco, Verenigde Staten
• Santiago, Chili
• Seoel, Zuid-Korea
• Sofia, Bulgarije
• Sydney, Australië
• Tbilisi, Georgië
• Tokio, Japan
• Tunis, Tunesië
• Warschau, Polen
• Washington D.C., Verenigde Staten

Bekende Parijzenaren

Een paar bekende Parijzenaren:

• Gustave Eiffel
• Pierre Curie
• Emma Watson

Videoclip

• De Franse Revolutie, ingeleid met de brand in de Notre-Dame
• Sorbonne en groei van wetenschap in de universiteiten

Link

• webstie gemeente Parijs (Frans)

	Hoofdsteden in Europa
Onafhankelijke staten: Amsterdam · Andorra la Vella · Athene · Belgrado · Berlijn · Bern · Boedapest · Boekarest · Bratislava · Brussel · Chisinau · Dublin · Helsinki · Kiev · Kopenhagen · Lissabon · Ljubljana · Londen · Luxemburg · Madrid · Minsk · Monaco · Moskou · Nicosia · Oslo · Parijs · Podgorica · Praag · Pristina · Reykjavik · Riga · Rome · San Marino · Sarajevo · Skopje · Sofia · Stockholm · Tallinn · Tirana · Vaduz · Valletta · Vaticaanstad · Vilnius · Warschau · Wenen · Zagreb Afhankelijke gebieden: Douglas · Gibraltar · Longyearbyen · Mariehamn · Saint Helier · Saint Peter Port · Tórshavn