Portaal:Sprookjes en volksverhalen

Welkom op het Portaal Sprookjes en Volksverhalen

r was eens ... een sprookje. Sprookjes behoren tot het genre volksverhalen, die gevormd zijn in het volksgeloof. Deze verhalen zijn zo oud, al vanaf het moment dat mensen met elkaar kunnen communiceren. Al eeuwenlang worden volksverhalen zoals sprookjes, legenden, mythen en mythologie, fabels en sagen aan elkaar verteld en doorverteld. De verhalen kunnen zich afspelen in de gewone mensenwereld, maar het kunnen ook verzonnen werelden zijn. De sprookjesfiguren vertegenwoordigen bepaalde karakters en de verhalen bevatten meestal een moraal of een diepere wijsheid. Ook komen er wel eens sprekende dieren in voor. Soms gaat het om een zoektocht of ontdekkingstocht. Een queeste wordt dat genoemd zoals bij In de Ban van de Ring van Tolkien. Of de hoofdfiguur krijgt te maken met een vloek die overwonnen moet worden, of hij of zij moet een zekere macht zien te bestrijden, vaak met een list. Ook andere literaire schrijvers schreven min of meer sprookjes zoals Charles Dickens, met zijn A Christmas Carol in Prose. Vaak speelt magie een rol en is er sprake van het goede tegen het kwade, het arme en het rijke. Het woord sprookje is afgeleid van het middeleeuwse 'sproke', dat verhaal of vertelling betekent. Hoewel de meeste illustratoren van sprookjes niet bekend zijn, mag Anton Pieck niet onbenoemd blijven. Hij is mede de grondlegger van de Efteling, Nederlands bekendste sprookjes-attractiepark. Kijk ook eens in de Lijst van sprookjes en volksverhalen. Veel leesplezier!

Zie ook Portaal:Literatuur

Terug naar PIM-systeem

Giambattista Basile (15 februari 1566 - 23 februari 1632, De onbekende Italiaanse sprookjesschrijver	Charles Perrault (12 januari 1628 - 16 mei 1703), De grondlegger van de sprookjes
Giambattista Basile werd geboren op 15 februari 1566, en overleed op 23 februari 1632. Van hem verscheen het boek "De cunto de li cunti overo de trattenemiento de peccerille" (Het sprookje der sprookjes). Hij was ook de eerste die het verhaal van Raponsje (Rapunzel), Assepoester en de gelaarsde kat vertelt.	Charles Perrault werd geboren op 12 januari 1628 in Parijs, Frankrijk, en overleed op 16 mei 1703 aldaar. Bekende werken: Histoires ou contes du temps passé, avec des moralités: Contes de ma mère l'Oye (Sprookjes van Moeder de Gans) met daarin De schone Slaapster • Roodkapje • Assepoester • De gelaarsde kat • Blauwbaard • Kleinduimpje • Doornroosje

Gebroeders Grimm, Verzamelaars van sprookjes

Hans Christian Andersen, Deense dichter en schrijver

De gebroeders Grimm; Jacob (1785–1863) en Wilhelm (1786–1859) Grimm werden geboren in Duitsland. Bekende werken: Kinder- und Hausmärchen (Kinder- en Huishoudsprookjes) met daarin Assepoester • Bontepels • De bijenkoningin • De kikkerkoning of de IJzeren Hendrik • De Kikkerprins • De waternimf in de vijver • De wolf en de zeven geitjes • De zes zwanen • Doornroosje • Duimendik • Hans en Grietje • Het dappere snijdertje (kleermakertje) • Stadsmuzikanten van Bremen • Rapunzel of Raponsje • Repelsteeltje • Roodkapje • Vrouw Holle • Tafeltje dek je, ezeltje strek je en knuppel uit de zak • Van de visser en zijn vrouw • Vrouw Holle • Slimme Hans • Sneeuwwitje • Koning Leisterbaard • Zwaan kleef aan Sinds 2005 staat de sprookjesverzameling op de Werelderfgoedlijst voor documenten van UNESCO.

Hans Christian Andersen, werd geboren in Odense Denemarken, op 2 april 1805, en overleed in Kopenhagen, op 4 augustus 1875. Met bekende werken als: De kleine zeemeermin • De nieuwe kleren van de keizer • De prinses op de erwt • De Chinese nachtegaal • Het lelijke jonge eendje • De rode schoentjes • Het meisje met de zwavelstokjes • Het tinnen soldaatje of De standvastige tinnen soldaat • De sneeuwkoningin • De Tondeldoos • Duimelijntje • De wilde zwanen • Klaas Vaak

Walt Disney, De Man die de sprookjes tot leven bracht

J.K. Rowling, Een moderne sprookjesverteller

Hoewel Walt Disney nooit een sprookje geschreven heeft, hoort hij hier wel thuis. Hij verwerkte veel van de hiervoor genoemde sprookjes in (strip)boeken, animaties en speelfilms, waardoor de oude sprookjes weer bekend werden. In veel van deze versies spelen zijn bekende figuren als Mickey Mouse, Donald Duck, Kwik, Kwek en Kwak een rol. Sommige verhalen zijn ook gebasseerd op boeken van William Shakespeare. Zo is de The Lion King een vrije vertolking van Hamlet. De laatste decennia worden van de films musicals gemaakt.

Een moderne sprookjesverteller is J.K. Rowling. Zij werd geboren in Chipping Sodbury (bij Bristol), op 31 juli 1965) is een Britse schrijfster. Joanne is bekend geworden door haar boeken over leerling-tovenaar Harry Potter. Zie verder bij Portaal:Harry Potter. Andere modernere sprookjes zijn Belle en het Beest • Goudlokje en de drie beren • Kronieken van Narnia • Alice in Wonderland • Pinokkio.

Sjeherazade, Sprookjesvertelster van 1001 nacht

Sprookjes van de Lage Landen, Volksverhalen uit de provincies

Sjeherazade of Scheherazade is de Perzische vertelster van de verhalen uit Duizend-en-een-nacht. Enkele van haar verhalen: Aladdin en de wonderbaarlijke lamp (waar de film Aladdin naar is gemaakt) • Ali Baba en de veertig rovers • De zeven reizen van Sinbad de Zeeman • Het verhaal van de visser en de djinn • Prins Ahmed en de fee Pari Banoe • Het verhaal van de drie appels • De bochel • Prins Kamar Alzaman en Boedoer • Abukier en Abuzier (Abu Kir en Abu Sir)

In 1985 verscheen het boek Alle Sprookjes van de Lage Landen van Eelke de Jong en Hans Sleutelaar. Het bevat 500 volksverhalen, sagen, legenden en sprookjes die in de Lage Landen eeuwenlang mondeling zijn overgeleverd en pas later opgeschreven. Enkele voorbeelden: Het vrouwtje van Stavoren • Grote Pier van Kimswerd • Ellert en Brammert in Schoonoord • De Legende van Sint Servaas • de Zwaanridder • De sage van Kabouterkoning Kyrië • spookschip De Vliegende Hollander • De zeemeermin van Westenschouwen • Hans Brinker • De rattenvanger van Hamelen • Jan Klaassen en Katrijn • De legende van de Bokkenrijders Zie ook Meertens Instituut • Volksverhalen Almanak

Veel voorkomende sprookjesfiguren en voorwerpen

In sprookjes komen vaak dezelfde figuren voor. Veelal staan ze voor een bepaald karakter of archetype.
Boer • Boze stiefmoeder • Elf • Elfenkoningin • Draak • Dwerg • Fee • Geest • Heks • Jager • Kabouter • Kind • Knecht • kobold • Kol • Koning • de Ierse Leprechaun • nimf • Peettante of Petemoe • Prins • Prinses • Reus • Rover • Spook • Toverfee • Trol • Weeskind • Wolf • Zeemeermin • Zeerover
Bijzondere voorwerpen: kristallen of glazen bol • (giftige) paddenstoelen • bijzondere planten en kruiden • snoep en koek • spinnewielen, weefgetouwen, spoelen, vingerhoedjes, appels, eieren, toverdrankjes, olielampen, vliegend tapijt, betoverde schoenen, laarzen, kleding, munten en sieraden, zoals (gouden of zilveren) (magische) ringen.