Doornroosje
Doornroosje of De Schone Slaapster (in het Bos) is een sprookje over een mooie prinses die op haar zestiende verjaardag zichzelf prikt aan een spinnewiel waardoor zij en het hele koninkrijk in slaap vallen. Doornroosje is een van de bekendste sprookjes.
Er bestaan verschillende versies van het sprookjes. De oudste versie is geschreven tussen 1330 en 1344. Later hebben Charles Perrault en de gebroeders Grimm hun eigen versie ervan gemaakt. Ook is het verhaal gebruikt voor verschillende films en televisieseries, waaronder de Disneyfilm Doornroosje uit 1959.
Verhaal
Let op! Er kunnen verschillende versies van dit verhaal zijn. Onder bij "verschillende versies" staat een overzicht van de verschillen.
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Er waren eens een koning en een koningin die heel graag een kindje wilden. Een paar maanden later kwam de wens uit en was de koningin zwanger van een meisje. Toen ze geboren was liet de koning een groot feest organiseren om de geboorte te vieren. Op het feest werden zeven goede feeën uitgenodigd. Iedere fee komt aan een lange tafel te zitten waar een banket wordt geserveerd. Iedere fee krijgt haar eigen gouden bordje en glas versierd met edelstenen. Tijdens het banket komt de boze fee binnen. De slechte fee zat helemaal alleen in de toren van het kasteel, waardoor men haar vergat uit te nodigen. De slechte fee is daarom er boos op de koning en koningin. Zij krijgt een kristallen glas en een porseleinen bordje. Iedere fee doet een wens voor het kind, zoals schoonheid en vriendelijkheid. De slechte fee staat op nadat zes feeën een wens hebben gedaan. Ze is zo erg boos dat ze het kind vervloekt. Op haar 16e verjaardag zal het kind zich prikken aan een spinnewiel en sterven. Hierna verdwijnt de slechte fee en het kasteel is erg verdrietig. De laatste van de zeven goede feeën had nog geen wens gedaan. Zij kan de vloek niet ongedaan maken, maar past de vloek aan. Het kind zal zich nog steeds prikken aan een spinnewiel, maar niet sterven. In plaats daarvan zal 100 jaar slapen en wakker worden gekust door een prins.
De koning besluit vervolgens dat alle spinnewielen in heel het koninkrijk verbrand worden. Hierdoor is het volgens hem onmogelijk voor zijn dochter om haar te prikken. Doornroosje groeit op en op de dag dat ze 16 jaar wordt, komt ze een oude vrouw tegen in het kasteel. Deze oude vrouw neemt haar mee naar een van de torens. In deze torenkamer staat nog een vergeten spinnewiel. Doornroosje vindt het spinnewiel interessant, omdat ze het nog nooit heeft gezien. De oude vrouw vraagt of ze misschien het wiel wil aanraken. Op het punt dat Doornroosje het wiel aanraakt, prikt ze zich. De oude vrouw is dan ook de slechte fee die verkleed is. Doornroosje valt in slaap. Een van de goede feeën is bang dat Doornroosje in paniek raakt als zij na 100 jaar wakker wordt en iedereen in het hof is overleden. Zij zorgt hierdoor ook dat het gehele kasteel in slaap valt. Vervolgens laat zij de vele rozen in de tuin over het kasteel heen groeien. Hierdoor wordt het kasteel afgezonderd van de buitenwereld. Het kasteel wordt zo beschermd door de natuur.
Honderd jaar gaan voorbij en het kasteel blijft hetzelfde. Op een dag gaat een prins van een koninkrijk verderop jagen in het bos. Hier ontdekt hij wat lijkt op een kasteel dat overgroeid is. Van een oude man heeft het verhaal gehoord over een prinses die in het kasteel te slapen ligt en wakker gekust moet worden. De prins pakt zijn zwaard en baant zich een weg door de doornen naar het kasteel. Hij loopt het kasteel in en komt erachter dat de hofhouding in slaap ligt. Hij loopt vervolgens naar de slaapkamer van Doornroosje waar Doornroosje op bed ligt te slapen. De prins wordt overtroffen door haar schoonheid. Hij kust Doornroosje die vervolgens wakker wordt. Door de kus wordt ook de rest van het kasteel wakker. Doornroosje wordt verliefd op de prins. Een tijdje later trouwen Doornroosje en de prins met elkaar en ze leefden nog lang gelukkig.
Achtergrondinformatie
Geschiedenis
Doornroosje werd voor het eerst opgeschreven tussen 1330 en 1345 in de Franse roman Perceforest. Dit is de oudste versie van het verhaal dat over is gebleven, maar het verhaal kan nog ouder zijn. Dit verhaal gaat over een prinses genaamd "Zellandine" die verliefd wordt op een man genaamd "Troylus". De koning vind dat de man zich waard moet laten blijken om zijn dochter te kunnen trouwen. Als de man weg is, laat hij zijn dochter in een lange slaap vallen. Deze versie voegt dus de lange slaap van de prinses toe aan het verhaal.
In 1634 werd het verhaal opnieuw gebruikt door de Italiaan Giambattista Basile voor zijn boek Pentamerone. In deze versie heeft Doornroosje de naam Talia. Talia's geboorte wordt voorspeld door sterrenkundigen en wijze mannen. Zij vertellen haar vader, een machtige heer, dat zij zich zou prikken aan vlas. Vlas is een soort stof waarvan vroeger veel kleding werd gemaakt. Later prikt Talia zich aan het vlas en valt in een lange slaap. Haar vader is zo droevig dat hij haar op een fluwelen bed legt en het kasteel verlaat. Jaren later komt haar vader terug. Hij ontdekt dat Talia een tweeling heeft gehad, hoewel ze nog steeds slaapt. De tweeling zuigt op haar vingers, waardoor zij het vlas er uitzuigen. Talia wordt wakker, maar weet niet wie de vader van de tweeling is. In beide versies gebeuren erg duistere en sombere dingen, waardoor de verhalen later zijn aangepast.
De versie van Charles Perrault lijkt meer op het huidige verhaal. De Fransman schreef het verhaal op in 1697 voor zijn boek Histoires ou contes du temps passé. Het verschil is dat de versie van Perrault nog verder gaat na de trouwerij aan het einde van het verhaal. De prins en Doornroosje krijgen twee kinderen, Jour (Dag) en Aurore (Dageraad). De moeder van de prins weet echter niet dat haar zoon getrouwd is. Op een dag moet de prins terug naar huis, omdat hij koning is geworden in zijn thuisland. Hij neemt zijn vrouw en kinderen mee. De moeder van de prins is een oger. Zij stuurt Doornroosje en haar kinderen naar een huisje in het bos. Hier moet Doornroosje een van haar kinderen voor de moeder van de prins koken. In plaats van haar kinderen kookt ze een lam. De volgende moest Doornroosje haar andere kind koken, maar kookt in plaats daarvan een geit. De moeder van de prins heeft dit eerst niet door, maar komt hier later achter. Zij is woest en wil Doornroosje in een bad vol met adders en andere giftige wezens gooien. De prins komt hierachter en ontdekt de ware aard van zijn moeder. Zijn moeder gooit haarzelf vervolgens in het bad en sterft. De prins, Doornroosje en de twee kinderen leven nog lang gelukkig. Dit laatste deel wordt doorgaans uit het verhaal gelaten, aangezien het niets toevoegt aan het verhaal.
In 1812 schreven de gebroeders Grimm het verhaal op. Zij gebruikten vrijwel dezelfde versie als Perrault, maar schreven het gedeelte na de trouwerij niet op.
Verschillende versies
Sprookjes worden vaak mondeling verteld. Hierdoor kunnen mensen andere versies geleerd hebben. Hierdoor een paar veel voorkomende verschillen:
- De naam van Doornroosje kan verschillend zijn. Sommige mensen zeggen dat de prinses Doornroosje heette, terwijl andere een andere naam voor hebben, zoals Aurora, Talia, etc.
- Het aantal feeën kan verschillen. Sommige versies bevatten drie feeën, terwijl andere versies meer dan zeven feeën bevatten.
- De reden dat de slechte fee niet is uitgenodigd kan verschillen. Sommige versies stellen dat de koningin niet genoeg gouden borden had om de slechte fee uit te nodigen. Toen het servies werd afgewassen voor het feest, brak er namelijk een bord.
- In sommige versies is de prins die Doornroosje wakker kuste geen prins, maar een gewone man. Door Doornroosje te trouwen wordt hij prins gemaakt.
Feministische kritiek
In 2017 raakte het sprookje in het nieuws. Een moeder uit het Verenigd Koninkrijk vond namelijk dat het sprookje verboden of aangepast moest worden. De reden was dat de prins geen toestemming aan Doornroosje vroeg om haar te kussen. Hierdoor zou de prins zich misdragen en een slecht voorbeeld voor kinderen. Tegenstanders wijzen erop dat Doornroosje helemaal geen toestemming had kunnen geven. Ze lag namelijk in een eeuwige slaap die alleen met een kus verbroken zou worden.
Bewerkingen
Doornroosje is verschillende keren gebruikt voor films en televisieseries. De bekendste film is waarschijnlijk de Disneyfilm Doornroosje (The Sleeping Beauty) uit 1959. Deze film was een groot succes en de duurste Disneyfilm tot op dat moment. Hoewel de film veel geld binnenbracht, was dit niet genoeg om deze kosten te betalen. De film is tegenwoordig een klassieker en inspireerde kastelen in drie Disneyparken, namelijk het kasteel van Disneyland in Californië, het kasteel van Disneyland Paris en het kasteel van Hong Kong Disneyland.
De Russische componist Pjotr Iljitsj Tsjaikovski maakte een balletstuk van het sprookje, dat in 1890 in Sint-Petersburg voor het eerst werd opgevoerd. Dit balletstuk is nog altijd beroemd.
In 2002 maakte Studio 100 een musical van het sprookje dat in België en Nederland werd opgevoerd. Ook in het Efteling Theater was het te zien. Overigens is Doornroosje ook als sprookje in het Sprookjesbos van de Efteling uitgebeeld. Sinds de opening in 1952 is het kasteel van Doornroosje het eerste sprookje dat men tegenkomt. Sinds 1981 is ook de slechte fee in het kasteel te zien.
Galerij
De Sleeping Beauty Castle in Disneyland in Californië
Een boek uit 1898
Het slapende kasteel
De prins en Doornroosje
