Sint-Petersburg
Sint-Petersburg (Russisch: Санкт-Петербург, spreek uit: Sankt Peterboerg) is na Moskou de grootste stad van Rusland. De stad ligt helemaal in het westen van Rusland aan de Nevabaai, een uitloper van de Finse Golf. Sint-Petersburg is een belangrijke havenstad voor Rusland, het geeft de mogelijkheid tot de Baltische Zee. De stad heeft zo'n 5,3 miljoen inwoners.
Sint-Petersburg bestaat nog niet zo gek lang. Tsaar Peter de Grote wilde zijn land in de 18e eeuw moderniseren en keek hierbij af bij veel Europese landen. Dit deed hij onder meer door een hoofdstad te kiezen die meer in het westen lag van Rusland, om zo zijn land meer westers te maken. In 1703 stichtte hij daarom Sint-Petersburg en als je goed kijkt naar de plattegrond zie dat de stad erg veel lijkt op de grachten van Amsterdam. Tot 1918 was Sint-Petersburg de Russische hoofdstad, na de Russische Revolutie verhuisde men naar Moskou. De Sovjets noemde de stad Petrograd en later Leningrad. Pas 1991 heeft Sint-Petersburg weer zijn oude naam.
Sint-Petersburg staat bekend om zijn vele paleizen. Niet gek, als je bedenkt dat Sint-Petersburg onvermakelijk verbonden was met het Russische tsarenhuis Romanov, dat bijna 300 jaar lang Rusland bestuurde. Zij bouwden vele paleizen en legden een grote kunstcollectie aan, die voor een groot deel vandaag de dag in de Hermitage is te zien, 's werelds grootste museum. Overigens is Sint-Petersburg helemaal niet vernoemd naar de Russische tsaar Peter de Grote, de stichter van de stad, maar naar de heilige Sint-Petrus, misschien wel de belangrijkste discipel van Jezus Christus.
Geschiedenis
Russische Keizerrijk
Sint-Petersburg is pas in de 18e eeuw ontstaan. Voor die tijd werd het gebied al wel bewoond. De Zweden hadden kleine steden gebouwd en ook Finnen woonden in het gebied. Tsaar Peter de Grote wilde een haven om met de rest van Europa te kunnen handelen. De belangrijkste haven van het land was toen Arkhangelsk aan de Witte Zee en vooral in de winter was het moeilijk om vanuit hier te handelen. Peter de Grote wilde trouwens Rusland ook op andere vlakken moderniseren naar Europees voorbeeld. Hierdoor reisde hij door Europa en kwam ook in Amsterdam terecht. De vele grachten in de stad zijn dan ook gebaseerd op Amsterdam.
In 1703 werd begonnen met de bouw van de stad. De stad werd voornamelijk door Zweedse gevangen gebouwd. Tijdens de bouw van de stad zijn mogelijk 100.000 mensen omgekomen door ziektes (die in het moerassige gebied makkelijk om zich heen grepen) of dwangarbeid. De stad is grotendeels ontworpen door Franse en Italiaanse architecten. Sint-Petersburg werd tevens de nieuwe hoofdstad van Rusland om Rusland zo symbolisch dichter bij het westen te brengen. Na de dood van Peter de Grote in 1725 verhuisde zijn zoon de hoofdstad weer terug naar Moskou, maar vier jaar werd Sint-Petersburg opnieuw de hoofdstad van Rusland.
Tussen 1736 en 1737 werd Sint-Petersburg getroffen door diverse branden. Hierdoor moest een groot deel van de stad opnieuw opgebouwd worden. De stad werd hierdoor voornamelijk in de barokstijl gebouwd, die toentertijd enorm populair was. Vanaf 1760 werd echter opgestapt op het neoclassicisme. In 1762 werd geoordeeld dat geen gebouw in de stad hoger mocht zijn dan het Winterpaleis. Tussen 1760 en 1780 werden de oevers van de Neva voorzien van granietblokken. Pas in 1850 zou er een brug over de Neva worden geopend.
Na de overwinning op Napoleon werden vele monumenten in de stad opgericht om deze te herdenken. Veel van deze monumenten staan er vandaag de dag nog. In 1825 vond de Decembristenopstand plaats, waarna de tsaar van de troon afstapte. In 1861 begon tsaar Alexander II met het industrialiseren van de stad. Hierdoor kwamen er vele fabrieken. De bevolking van Sint-Petersburg werd hierdoor voor het eerst hoger dan die van Moskou. De revolutie van 1905 begon tevens in Sint-Petersburg en werd toen hard neergeslagen.
In 1914 werd de stad Petrograd genoemd. De reden hiervoor was dat Rusland in oorlog was met Duitsland en de woorden Sint en Burg uit het Duits kwamen.
Russische Revolutie en de Sovjet-Unie
Tijdens de Russische Revolutie was Sint-Petersburg de plaats waar de belangrijkste zaken zich afspeelden. De Russische Revolutie zelf bestaat eigenlijk uit twee revoluties. Tijdens de eerste revolutie, de Februarirevolutie, werd Rusland een constitutionele monarchie. De tsaar bleef aan, maar had haast geen macht meer. Het land moest een democratie worden en de macht was in handen van de Voorlopige Regering. Deze regering was erg zwak en uiteindelijk brak de tweede revolutie uit, de Novemberrevolutie. Hierbij kregen de communisten de macht en raakte het land in een burgeroorlog. De tsaar en zijn gezin werden vermoord. Aangezien Rusland nog steeds in de Eerste Wereldoorlog verwikkeld was en de Duitsers Sint-Petersburg dreigden te bombarderen verplaatsten de Russen de hoofdstad naar Moskou.
Tijdens de Russische Burgeroorlog werd Estland onafhankelijk van Rusland. Estland dreigde om Sint-Petersburg in te nemen, maar Leon Trotski wist dit te voorkomen. Na de dood van Sovjetleider Vladimir Lenin in 1924 werd de stad Leningrad genoemd. Veel paleizen van de familie Romanov werden onder Sovjets musea of openbare gebouwen. De kunstvoorwerpen werden ook deze musea tentoongesteld. Ondertussen werden delen van de stad heropgebouwd na de revoluties en burgeroorlog. In 1935 werd de stad naar het zuiden uitgebreid. Sovjetleider Josef Stalin had tevens een plan om een groot plein aan te leggen, maar dit is nooit gebeurd.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Sint-Petersburg 29 maanden ingesloten door het Duitse leger tijdens het Beleg van Leningrad. Het beleg was één van de ergste belegeringen in de moderne geschiedenis. Vooral voor de bevolking was dit een erg zware tijd. Er was gebrek aan alles en er was hongersnood. Tijdens deze hongersnood zouden de inwoners van Sint-Petersburg zelfs elkaar hebben opgegeten (kannibalisme). Ook zijn er verschillende mensen gevlucht of geëvacueerd, waardoor de stad grotendeels onbewoond was.
In de winter kon men via het bevroren nabijgelegen Ladogameer af en toe voorraden aanvoeren, maar dat kon nauwelijks in de behoefte voorzien. Officieel zouden er ongeveer 600.000 zijn gestorven tijdens het beleg, maar er volgens andere bronnen zijn dit er meer dan één miljoen. Door de dappere verdediging kreeg Leningrad de titel heldhaftigste stad van de Sovjet-Unie.
Tweede Sovjetperiode
Na de Tweede Wereldoorlog werd Sint-Petersburg herbouwd naar de plannen die er al voor de oorlog waren. Dit duurde van 1948 tot en met 1954. In 1955 werd de metro van Sint-Petersburg geopend. De metro bestond toentertijd uit acht stations, die in kenmerkende Sovjetstijl gebouwd werden. Binnen vind men nog altijd verwijzingen naar het communisme en veel goud en marmer. Na de dood van Stalin in 1953 schakelde men over op een iets andere, meer sobere bouwstijl. Veel appartementenblokken in Sint-Petersburg zijn in die stijl gebouwd en staan nog altijd overeind.
Tussen 1949 en 1952 werd de top van de Communistische Partij van Sint-Petersburg afgezet. 23 leden werden ter dood veroordeeld en 181 werden verbannen naar Siberië. Officieel werden de mensen veroordeeld voor Russisch nationalisme, maar eigenlijk ging het erom wie Stalin zou opvolgen.
Sinds 1991
In 1991 viel de Sovjet-Unie en Rusland werd een democratie. Datzelfde jaar werden de eerste presidentsverkiezingen gehouden. Op dezelfde dag hield men ook een referendum over het herstellen van de naam van de stad. 65% stemde voor de oude naam Sint-Petersburg, dus werd deze veranderd. Ondertussen begon men met de oude monumenten in de stad op te knappen. Aangezien in de laatste jaren er geen geld meer was, aangezien de economie was gelopen, was er al jaren niets meer aan de gebouwen gedaan. Vooral veel kerken en kathedralen waren in slechte staat, aangezien religie in de Sovjet-Unie verboden was. Onder het nieuwe Rusland werd religie weer toegestaan en begon men met de restauratie en herbouw van de kerken en kathedralen.
In 1995 bleek dat één van de lijnen van de metro problemen had met overstromen. Hierdoor werd deze lijn afgesloten en het duurde 10 jaar voordat deze weer heropend was. In 1996 werd Sint-Petersburg een federale stad, waardoor het meer rechten kreeg. De burgemeester werd hierdoor vanaf gouverneur genoemd. 8.000 monumenten in de stad staan op de werelderfgoedlijst, maar de UNESCO had kritiek op hoe de stad de gebouwen onderhield. In 2005 werden bijvoorbeeld een aantal oude gebouwen gesloopt om plaats te maken voor een wolkenkrabber. Veel inwoners vonden dit niet bij de skyline van de stad passen en zelfs de Russische president moest zich hiermee bemoeien. Uiteindelijk werd een nieuwe locatie gevonden die iets meer buiten de stad lag.
Op 3 april 2017 werden in de Sint-Petersburgse metro tijdens een aanslag 16 mensen gedood en raakten meer dan 60 mensen gewond. Volgens de Russische autoriteiten ging het om een terreuraanslag.
Geografie
Landschap
De federale stad Sint-Petersburg bestaat uit de stad Sint-Petersburg zelf en negen voorsteden. De belangrijkste voorsteden zijn Lomonosov, Poesjkin, Kronstadt en Peterhof. Daarnaast zijn er nog 21 gemeenten. De stad Sint-Petersburg ligt in het midden van het gebied aan het eindelijk van de Nevabaai. De Nevabaai wordt gescheiden van de Finse Golf door de Sint-Petersburgdam. De stad had in het verleden veel te maken met overstromingen en de dam beschermt de stad tegen hoog water. In de dam zijn diverse sluizen voor de schepen.
Naar de Nevabaai lopen diverse rivieren, zoals de Sestra, Okhta en Izhora. In het gebied liggen ook diverse kleinere meren, waarvan de Lakhtinsky Razliv grootste is.
Klimaat
Sint-Petersburg heeft een landklimaat. Dit betekent dat de zomers warm zijn en de winters erg koud. Door de noordelijke ligging kunnen de winters in Sint-Petersburg enorm koud worden, terwijl de zomers meer aangenaam warm zijn. Tijdens de winters zijn ook vaak de meren en de Finse Golf bevroren. Er valt regen gedurende het gehele jaar, zowel 's winters als 's zomers. Sint-Petersburg heeft te maken met harde wind, maar tijdens de zomers is dit minder het geval. Door de harde wind in de winter voelt de temperatuur nog kouder aan.
Kunst en cultuur
Bezienswaardigheden
Sint-Petersburg kent als voormalige hoofdstad vele monumenten. De stad was (en is nog steeds) een belangrijk centrum voor de Russisch-Orthodoxe Kerk. De kerk liet vele kerken, kloosters en kathedralen in de stad bouwen. Deze werden tijdens de Sovjetperiode gesloten en soms zelfs gesloopt. Sinds de jaren 90 zijn deze monumenten weer geopend en werden opgeknapt of herbouwd. Eén van de oudste kloosters is het Alexander Nevski-klooster, dat in 1710 gebouwd is. De Petrus-en-Pauluskathedraal staat bekend om zijn kenmerkende torenspits. De kathedraal was de plaats waar veel tsaren zich lieten kronen en veel tsaren ook begraven zijn. De Izaäkkathedraal is de grootste kerk van de stad en is tegenwoordig een museum voor mozaïek. Ook is er nog de Kazankathedraal, dat ontworpen is om op de Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad te lijken.
Het historische centrum van Sint-Petersburg staat sinds 1990 op de werelderfgoedlijst van UNESCO. In 2013 zijn hieraan nog verschillende monumenten toegevoegd. De stad heeft door de vele kanalen ook vele bruggen. De Blagoveshchenskybrug is de belangrijkste brug van Sint-Petersburg. Vandaag de dag zijn er 342 bruggen in verschillende groottes en in verschillende stijlen. Ook zijn er nog meer dan 800 bruggen die over kleinere meren en sloten in de verschillende parken en tuinen. Door de vele bruggen wordt Sint-Petersburg ook wel het Venetië van het noorden genoemd.
De stad heeft niet alleen vele bruggen en parken, maar ook vele paleizen. De familie Romanov, die over Rusland heerste, leefde in grote rijkdom. Als eerste is er het Winterpaleis met meer dan 600 kamers en waar nu de Hermitage gevestigd zit. Het paleis is in de barokstijl gebouwd, net als het Stroganovpaleis en het Anichkovpaleis. Het Michailovski-kasteel is weer gebouwd in de renaissance-stijl, net als het Mikhailovskypaleis. Nabij Sint-Petersburg ligt ook het Paleizencomplex in Peterhof, wat ook wel het Russische Versailles genoemd wordt. Het complex bestaat uit verschillende paleizen met tuinen, maar het bekendste monumenten is het Grote Paleis met de Grote Cascade. Deze Grote Cascade is een helling met watervallen en vele fonteinen.
Door de stad zijn vele kleinere monumenten te vinden, zoals standbeelden. Het bekendste standbeeld is dat van de Bronzen Ruiter, wat op het plein staat waar de Senaat vroeger zat. Op het Paleisplein staat de zogeheten Alexanderzuil, wat één van de grootste zuilen ter wereld is. De Narvatriomfboog herinnert aan het verslagen van Napoleon en de Moskoutriomfboog aan het succes tijdens de Russisch-Turkse Oorlogen. De stad telt meer dan 50 theaters, waarvan het bekendste wel het Mariinskitheater is.
Musea
Er zijn veel musea in Sint-Petersburg: zo'n 120 in totaal! Het bekendste museum is de Hermitage, dat na het Louvre in Parijs het grootste museum ter wereld is. De Hermitage heeft een uiteenlopende collectie en is gesticht door de Russische tsarenfamilie. Na de Russische Revolutie kwam de gehele kunstcollectie in handen van de staat. De Hermitage heeft de grootste collectie schilderijen ter wereld. Dit zijn er alleen al 3 miljoen! Slechts een klein deel van de kunstwerken kan tentoon worden gesteld in één van de zes gebouwen van het complex. Daarom heeft de Hermitage ook depots in andere steden in en buiten Rusland, waaronder Amsterdam.
Het Russische Museum is een ander belangrijk museum en gaat over de Russische geschiedenis. Het museum heeft vele kunstwerken, waarvan de oudste uit de 10e eeuw komen. De Kunstkamera is het oudste museum van Rusland. Het museum bevat vandaag de dag vooral stukken over antropologie en etnografie. Sinds 1992 is het museum verbonden met de beroemde Russische Academie van Wetenschappen. Andere bekende musea zijn het Ludwig-museum in het Russisch Museum, het Soevorovmuseum en het Spoorwegmuseum Sint-Petersburg.
In literatuur en film
Als hoofdstad van het Russische Keizerrijk had Sint-Petersburg een belangrijke rol als cultureel centrum. In de stad hebben vele bekende Russische schrijvers gewoond. Fjodor Dostojevski is één van deze schrijvers. Hij staat bekend om zijn dramatische en sombere werken, zoals Misdaad en Straf en De idioot. Volgens Dostojevski was Sint-Petersburg de meest abstracte en intentionele stad ter wereld. De verhalen van onder meer Aleksandr Poesjkin en Nikolaj Gogol speelden zich vaak in Sint-Petersburg af. Peosjkin was overigens ook in Sint-Petersburg geboren. Een andere bekende Russische schrijver uit Sint-Petersburg is Vladimir Nabokov, die uiteindelijk naar de Verenigde Staten vluchtte en daar boeken schreef en werken vertaalde. De in Sint-Petersburg geboren schrijver Joseph Brodsky ontving in 1987 de Nobelprijs voor Literatuur.
Ruim 250 internationale en Russische films zijn in Sint-Petersburg opgenomen. Acteurs Boris Spasski en Konstantin Khabensky zijn tevens geboren in de stad. De eerste internationaal bekende film uit Sint-Petersburg was de Russische verfilming van het boek Anna Karenina uit 1997. Deze film is volledig in de stad zelf opgenomen. Andere bekende films die in Sint-Petersburg zijn opgenomen zijn de James Bondfilm GoldenEye (1995), White Nights (1985) en Brat (1997).
Stadsleven
Witte Nachten
Omdat Sint Petersburg zo noordelijk ligt, zijn de nachten rond het begin van de zomer (21 juni) erg kort. Dat worden de Witte Nachten genoemd. Dan zijn de bruggen van 1 tot 5 uur 's nachts open, en wordt het Witte Nachten Festival gevierd met voorstellingen in het Mariinskitheater.
Verkeer en vervoer
Sint-Petersburg is een belangrijk vervoersknooppunt. Poelkovo is de belangrijkste luchthaven van Sint-Petersburg, uit 1932. Er zijn twee terminals: één voor nationale vluchten, één voor internationale vluchten. De luchthaven vervoerd zo'n 12 miljoen passagiers per jaar. Door de hele stad rijden ook bussen, trams en marsjroetka's (soort lijntaxi's, tussen de taxi en de bus in). Veel Russen gebruiken ook de Finse Luchthaven Lappeenranta. Deze ligt aan de Finse kant van de grens, maar is erg populair onder reizigers. De eerste treinverbinding van Rusland was in Sint-Petersburg aangelegd in 1837. Sint-Petersburg heeft zes terminals voor internationale en nationale verbinding. Sint-Petersburg heeft treinverbindingen met Moskou, Tallinn en zelfs Helsinki! De laatste jaren wordt ingezet om deze verbindingen sneller te maken. Er is ook een zeehaven met onder andere een vaste verbinding met Helsinki.
De metro van Sint-Petersburg heeft 5 lijnen die de 72 metrostations met elkaar verbinden. De bestaande lijnen worden uitgebreid met nieuwe metrostations en daarnaast staan er nog negen andere metrolijnen in de planning. De stations zijn erg diep gelegen. De metro bestaat al sinds 1955. Sint-Petersburg heeft daarnaast nog een uitgebreid tram-, bus, trolleybusnetwerk. Het autoverkeer is sinds de val van het communistische bewind in 1991 sterk toegenomen.
Sport
Sint-Petersburg verzorgde de voetbalwedstrijden tijdens de Olympische Spelen 1980. Sinds 1703 worden er al zeilwedstrijden gehouden. Het schaken en zeilen zijn op de dag van vandaag populaire sporten. In de stad zijn vele jachthavens. De voetbalclub van Sint-Petersburg is FK Zenit Sint-Petersburg. Het thuisstadion is het Petrovski stadion, met meer dan 68.000 zitplaatsen. FK Zenit Sint-Petersburg zit in de hoogste klasse van het Russisch voetbal, de Premjer Liga. Zenit Sint-Petersburg speelde op 14 mei 2008 de UEFA Cup-finale tegen Glasgow Rangers in Manchester, en won die met 2-0.
De stad was één van de speelsteden zijn het Wereldkampioenschap voetbal 2018 in Rusland en wordt ook één van de speelsteden tijdens het Europees kampioenschap 2020, dat vanwege het coronavirus in 2021 zal worden gehouden.
Onderwijs
In Sint-Petersburg zijn er 1024 basisscholen, 716 middelbare scholen en 80 privéscholen. De Staatsuniversiteit van Sint-Petersburg is de belangrijkste universiteit van de stad en bestaat sinds 1724. De universiteit is onderverdeeld in 19 faculteiten. Onder meer president Dmitri Medvedev en Vladimir Poetin hebben aan de universiteit gestudeerd.
Politiek
Sint-Petersburg is één van de twee (of drie) federale steden van Rusland. De andere stad is Moskou. Sevastopol, dat op de Krim ligt, heeft ook de status van federale stad, maar internationaal wordt het nog steeds als onderdeel van Oekraïne beschouwd (zie Krimcrisis). Sint-Petersburg bestuurd dus zich zelf. Het heeft een geen burgemeester, maar een gouverneur, en het heeft een eigen parlement en regering.
De gouverneur wordt aan het parlement voorgesteld door de president van Rusland. Het parlement kan deze kandidaat verwerpen of aannemen. Mocht het parlement de gouverneur verwerpen, kan de president zijn wil alsnog doordrukken. Sint-Petersburg is zelf in 18 districten verdeeld. Het grondwettelijk hof van Rusland is sinds 2008 in Sint-Petersburg gevestigd, voorheen was dit Moskou. Oblast Leningrad, dat om Sint-Petersburg heen ligt, heeft zelf geen hoofdstad. Daarom gebruikt dit oblast Sint-Petersburg als hoofdstad, ook al ligt het niet op het grondgebied.
Economie
Stedenbanden
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Bronnen
- (en) Officiële website van de stad Engelse versie
- (en) Klimaat van Sint-Petersburg, www.climatestotravel.com
| De grootste steden in Rusland | 
| ||
|---|---|---|---|
| Moskou · Sint-Petersburg · Novosibirsk · Nizjni Novgorod · Jekaterinenburg · Samara · Omsk · Kazan · Tsjeljabinsk · Rostov aan de Don | |||