Parlementaire monarchie

De constitutionele monarchieën waarbij de monarch daadwerkelijk veel macht heeft zijn violet gekleurd, de parlementaire constitutionele monarchieën zijn rood gekleurd.

Een parlementaire monarchie of constitutionele monarchie is een vorm van monarchie waarbij de monarch eigenlijk geen echte macht heeft. Deze heeft zich te houden aan de constitutie ofwel de grondwet. De macht berust eigenlijk bij het parlement. De macht die de monarch heeft kan door het parlement worden teruggenomen.

Nederland en België zijn ook voorbeelden van constitutionele monarchieën. De koning van België en de koning van Nederland hebben eigenlijk geen macht. Ze zijn er eigenlijk gewoon voor de sier.

De macht ligt bij de monarch (koning/koningin), de ministers en bij het parlement. Volgens het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden art. 2 is de monarch onschendbaar en zijn de ministers verantwoordelijk. De ministers dragen dus de verantwoordelijkheid voor het doen en laten van de monarchen. Zij zijn degenen die ervoor gestraft mogen worden. Dit wordt ministeriële verantwoordelijkheid genoemd.

Taken van de koning of koningin

De koning of koningin heeft als staatshoofd een aantal taken:

• Elke wet moet door de koning worden ondertekend. Daarna ondertekent een minister de wet. Dit heet contraseign. De minister neemt hierbij verantwoordelijkheid voor de wet. De koning verleent gezag aan de wet.
• De koning is voorzitter van de Raad van State.
• De koning spreekt jaarlijks de Troonrede uit.

Je zou kunnen zeggen dat de monarch drie toch wel belangrijke rechten heeft:

• Het recht om te worden geïnformeerd,
• Het recht om aan te moedigen en

• Het recht om te waarschuwen

De koning(in) heeft als het ware een bewakende rol.