Letland: verschil tussen versies
(Inleiding gemaakt) |
|||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{werk}} |
{{werk}} |
||
{{Letland}} |
{{Letland}} |
||
− | '''Letland''' ([[Lets]]: ''Latvija''), is een land in noordoost [[Europa (werelddeel)|Europa]] het grenst aan: [[Litouwen]], [[Estland]], [[Rusland]], [[ |
+ | '''Letland''' ([[Lets]]: ''Latvija''), is een land in noordoost [[Europa (werelddeel)|Europa]] het grenst aan: [[Litouwen]], [[Estland]], [[Rusland]], [[Wit-Rusland]] en de [[Oostzee]]. Letland vormt één van de drie [[Baltische Staten]], samen met Estland en Litouwen. De hoofdstad van Letland is [[Riga]]. |
− | |||
− | Letland is één van de drie [[Baltische Staten]]. |
||
+ | Het land heeft een lange geschiedenis, waarbij het bestuurd werd door de Zweden, de Polen en Russen. Uiteindelijk verkreeg Letland in 1918 onafhankelijkheid en werd een zelfstandig land. In 1941 werd Letland echter bezet door de Nazi's en in 1944 werd Letland onderdeel van de [[Sovjet-Unie]]. Vanaf 1987 begon een opstand van de Baltische staten tegen de Sovjets en in 1991 werd het land onafhankelijk. |
||
+ | Letland heeft vandaag de dag een moderne economie en is een onderdeel van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]]. In Letland betaald men sinds 2014 met de [[euro]]. |
||
==Geschiedenis== |
==Geschiedenis== |
Versie van 16 jul 2020 23:55
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
Dit artikel is nog niet af. |
Republiek Letland Latvijas Republika | |
---|---|
Hoofdstad | Riga |
Aantal inwoners | 1.874.900 (2021) |
Oppervlakte | 64.589 km² |
Regeringsvorm | Parlementaire republiek |
President | Egils Levits (sinds 2019) |
Premier | Arturs Krišjānis Kariņš (sinds 2019) |
Godsdienst | Christendom (80%) Geen religie (18,3%) Overig (1,7%) |
Taal | Lets (Latviešu valoda) |
Munteenheid | Euro |
Volkslied | Dievs, svētī Latviju |
Nationale feestdag | 18 november |
Landcode | LVA |
Letland (Lets: Latvija), is een land in noordoost Europa het grenst aan: Litouwen, Estland, Rusland, Wit-Rusland en de Oostzee. Letland vormt één van de drie Baltische Staten, samen met Estland en Litouwen. De hoofdstad van Letland is Riga.
Het land heeft een lange geschiedenis, waarbij het bestuurd werd door de Zweden, de Polen en Russen. Uiteindelijk verkreeg Letland in 1918 onafhankelijkheid en werd een zelfstandig land. In 1941 werd Letland echter bezet door de Nazi's en in 1944 werd Letland onderdeel van de Sovjet-Unie. Vanaf 1987 begon een opstand van de Baltische staten tegen de Sovjets en in 1991 werd het land onafhankelijk.
Letland heeft vandaag de dag een moderne economie en is een onderdeel van de Europese Unie en de NAVO. In Letland betaald men sinds 2014 met de euro.
Geschiedenis
Vroege geschiedenis
1918-1940
Letland maakte vroeger deel uit van Rusland, werd 1918 onafhankelijk, in 1940 weer door Rusland (dat toen inmiddels Sovjet-Unie heette) bezet, en kreeg in 1991 zijn onafhankelijkheid terug (toen de Sovjet-Unie uiteenviel).
Onderdeel van de Sovjet-Unie
Onafhankelijkheid
Geografie
Landschap
Letland is erg vlak. Er zijn weinig plekken die meer dan 100 meter boven zeeniveau liggen. Meer dan helft van het grondgebied van Letland is voor de natuur. Letland kent hierdoor vele bossen, moerassen, rivieren en meren. Iets meer dan een kwart van het land is geschikt voor de landbouw. Waar in andere landen veel bos verdwijnt, komt er in Letland juist meer bos bij. Dit komt doordat landbouwgronden verlaten worden en over het verloop van tijd ontstaat hier een nieuw bos. Alle bossen in Letland zijn openbaar en het zoeken naar paddenstoelen en bosvruchten zijn bekend bezigheden. In Letland komen onder meer wolven, zwijnen, lynxen, herten, bevers, otters en vossen voor.
De grootste rivieren van Letland zijn de Daugava, de Lielupe en de Gauja. De Gaiziņkalns is met 311 meter de hoogste berg van Letland. De grote zee-inham in het noordwesten van het land heet de Golf van Riga.
Klimaat
Letland heeft een landklimaat, maar in het westen zijn de temperaturen milder door invloed van de zee. In de winter is het in het westen gemiddeld -2,8 graden Celsius, terwijl het in het oosten gemiddeld -6,6 graden Celsius is. In de zomer is het in het westen gemiddeld 16,7 graden Celsius, terwijl het in het oosten gemiddeld 17,6 graden Celsius is. Letland kent regen door het hele jaar heen. Gemiddeld heeft het land meer mistige dagen dan zonnige dagen. Gemiddeld zijn er 82 dagen per jaar waarop het sneeuwt.
Hoewel het in het Letland veel regent, wordt dit water direct door de vele rivieren naar de zee afgevoerd. Hierdoor wordt er in Letland veel aan drainage gedaan.
Grote steden
10 grootste steden van het land | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nummer | Stad | Inwoners | ||||||||
1 | Riga | 701.185 | ||||||||
2 | Daugavpils | 98.089 | ||||||||
3 | Liepāja | 79.995 | ||||||||
4 | Jelgava | 62.572 | ||||||||
5 | Jurmala | 57.385 | ||||||||
6 | Ventspils | 40.679 | ||||||||
7 | Rēzekne | 32.630 | ||||||||
8 | Ogre | 25.894 | ||||||||
9 | Valmiera | 25.680 | ||||||||
10 | Jekabpils | 24.839 |
Bevolking
Bevolkingsgroepen
De inwoners van Letland worden Letten genoemd. De etnische Letten vormen zo'n 62% van de bevolking. Letland kent een grote Russische minderheid van 27%. De reden dat er zoveel Russen in Letland wonen heeft te maken met de Sovjet-Unie. In de tijd van de Sovjet-Unie werden Russen aangemoedigd naar Letland te gaan om het gebied Russisch te maken (russificatie). De Russen zijn eigenlijk geen inwoners van Letland, kunnen vaak geen Lets en hebben vaak geen Lets paspoort. De laatste jaren verhuizen veel Russen terug naar Rusland.
Andere belangrijke bevolkingsgroepen zijn Witrussen, Litouwers, Oekraïners, Polen en Joden.
Taal
De officiële taal van Letland is het Lets. Het Lets is het meest verwant aan het Litouws en is een verre verwant van andere Slavische talen, zoals het Russisch en het Pools. Het Russisch is de grootste minderheidstaal en wordt door een kwart van de bevolking gesproken. Veel oudere generaties spreken daarnaast ook nog Russisch als vreemde taal. Tegenwoordig is Engels een belangrijke vreemde taal in Letland, net als Frans en Duits.
Sinds 2019 wordt Russisch weer op middelbare scholen onderwezen, om de Russische minderheid meer bij het land te betrekken. Eerder was er in 2012 al een referendum om Russisch te erkennen als tweede landstaal, maar dit werd afgewezen.
Religie
79% van de bevolking is christelijk. De meeste christenen zijn evangelisch, rooms-katholiek of Russisch-Orthodox. De Lets-Orthodoxe Kerk is onderdeel van de Russisch-Orthodoxe. Letland heeft slechts een kleine minderheid van moslims, hindoe's en joden van enkele honderden mensen. Een religie die voor Letland uniek is, is de Dievturi. Dit is een religie, die gebaseerd is op de oude Letse mythologie en wordt door zo'n 600 mensen aangehangen.
Politiek
Nationale politiek
Letland is vandaag de dag een parlementaire democratie en een republiek. Dit betekent dat het land een gekozen president als staatshoofd heeft en een gekozen parlement als volksvertegenwoordiging. De huidige president van Letland is Egils Levits. De president wordt iedere vier jaar gekozen door het parlement. Naast de president is er ook nog een premier. Dit is tegenwoordig Arturs Krišjānis Kariņš.
Het Letse parlement heet de Saeima. Het parlement bestaat uit één kamer van 100 leden. De Saeima wordt iedere vier jaar gekozen door middel van rechtstreekse verkiezingen. Deze verkiezingen vinden altijd op de eerste zaterdag van oktober plaats. Nadat het nieuwe parlement geïnstalleerd wordt kiezen zij de president. De president kiest vervolgens weer de premier en de ministers. Een politieke partij moet minstens 5% van de stemmen halen om toe te kunnen treden tot het parlement.
Bestuurlijke indeling
Letland was oorspronkelijk verdeeld in 26 districten en 9 stadsgewesten. In 2009 zijn deze districten afgeschaft, waardoor Letland nu uit 110 gemeenten en 9 stadsgemeenten (steden van de republiek) bestaat.
Economie
In land betaald men de euro. Na de val van het communisme groeide de Letse economie hard, net als de economieën van Estland en Litouwen. Tijdens de economische crisis van 2009 was het echter gedaan met de jarenlange economische groei. In 2012 was de Letse economie weer hersteld en de werkloosheid begon te dalen. De belangrijke handelspartner van Letland is Litouwen. Andere belangrijke handelspartners zijn Rusland, Estland, Duitsland, Nederland, Finland, Italië, Polen, Denemarken, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Letland exporteert vooral textiel, hout en houtproducten, voedingsmiddelen en metaal. Aan de andere kant importeert Letland veel machines en machineonderdelen, chemicaliën, brandstoffen en voertuigen.
Letland is één van de landen met de meeste groene energie in Europa. In 2022 verwacht het land het grootste windmolenpark te open. De Letse overheid levert veel van haar taken over aan het bedrijfsleven. Hoewel andere Europese landen dit ook doen, is dit in Letland het meest gebeurd.
Fotogalerij
Externe link
Europese Unie | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa | |||
---|---|---|---|
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen |