Jimmy Carter
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
| Jimmy Carter | |
|---|---|
| |
| Jimmy Carter | |
| Naam voluit | James Earl Carter |
| Geboren | 1 oktober 1924 |
| Geboren te | Plains, Georgia |
| Gehuwd met | Rosalynn Carter |
| Partij | Democratische Partij |
| Religie | Christen |
| Functie | 39e president van de Verenigde Staten |
| Aantreden | 20 januari 1977 |
| Aftreden | 20 januari 1981 |
| Voorganger | Gerald Ford |
| Opvolger | Ronald Reagan |
| Functie(s) | |
| 39e president van de Verenigde Staten 76e gouverneur van Georgia | |
Portaal  Politiek
| |
James Earl (Jimmy) Carter jr. (in de volksmond: Jimmy Carter) (Plains (Georgia), 1 oktober 1924 - ) was de 39ste president van de Verenigde Staten, gedurende een periode van vier jaar (tussen 1977 - 1981). Carter was een Democratisch politicus, die vaak als bemiddelaar optrad bij strijdende partijen.
Carter was de eigenaar van een pindaplantage en later gouverneur, toen hij zich kandidaat stelde als president. Bij "het grote publiek" kende niemand hem dus nog. De Amerikanen hadden wel genoeg van de politici in Washington, na het rampzalige Watergateschandaal en voortslepende Vietnamoorlog. Carter versloeg zittend president Gerald Ford in 1976. Carters presidentschap werd gemerkt door economische stagnatie (de economie bleef stilstaan). Op buitenlands gebied had hij meer succes. Hoewel hij een einde maakte aan de dictatuur in Nicaragua, brak onder zijn presidentschap in Perzië de Iraanse Revolutie uit en was een Amerikaanse boycot op deelname aan de Olympische Spelen van 1980 in Moskou. Ook gaf Carter veel geld aan opleidingsprogramma's voor islamitische extremisten om Sovjettroepen te weren, wat achteraf voor veel strijd in de regio zorgde. De Iraanse gijzelingscrisis en de slechte staat van de economie zorgde ervoor dat Ronald Reagan de verkiezingen van Carter won in 1980.
Na zijn presidentschap zette Carter zich in voor de mensenrechten in onder meer Somalië, Ethiopië en Bosnië en Herzegovina. Ook probeerde hij de band tussen Palestina en Israël te verbeteren. In 2002 werd Carter onderscheiden met de Nobelprijs voor de Vrede, vanwege zijn inzet voor mensenrechten en vrede.
Levensloop
Jeugd en opleiding
Marine en boerderij
Begin politieke carrière
Gouverneur van Georgia
Presidentschap
Na zijn overwinning van Gerard Ford in 1976
Legde hij de eed af op 20-januari -1977
Carter erfde gigantische problemen van zijn voorganger. De unie zat door de Vietnamoorlog, die lang had geduurd, diep in de rode cijfers, terwijl het zelfvertrouwen van de bevolking (en het vertrouwen in de overheid) zeer zwaar was aangetast. Er waren problemen in het bedrijfsleven en ook al in de olie-industrie, wat ook op Carters bordje kwam te liggen.
- Buitenland
Carter had meer succes in het buitenlandse beleid, toen hij probeerde te bemiddelen in een conflict wat Israël had met Egypte, Palestina en Syrië. Het leidde tot een aantal akkoorden, die gesloten werden in Camp David (het vakantiehuis van de president). Deze akkoorden worden de "Camp David-akkoorden" genoemd.
Jimmy Carter zag, lijnrecht tegen het beleid van voorganger Richard Nixon in, het belang in van de rechten van de mens. Ook in het buitenland. Nixon deed zaken met staatshoofden, die het niet zo nauw namen met de mensenrechten. Dat deed hij al helemaal als het een bevriend regime betrof. Carter daarentegen stopte bijvoorbeeld de steun die de VS jarenlang aan de dictator Somoza had verleend. De regering die na Somoza zetelde kreeg miljoenen dollars aan steun van Carter.
Zijn eigenbelang en de rechten van de mens kwamen met elkaar in botsing toen het een staatshoofd uit het Midden-Oosten betrof. Carter vond dat een waardevol leider, maar het beleid van dit staatshoofd was onderdrukkend en bruut. Maar toch verleende Carter geen steun aan het staatshoofd toen de bevolking tegen de Sjah in opstand kwam. De shaj werd afgezet en verbannen naar een ver land. En in de presidentsverkiezingen 1980 verloor hij van de Republieken Ronald Reagan
Latere leven
Carter werd over het algemeen gewaardeerd vanwege het belang wat hij hechtte aan mensenrechten. Zo richtte hij in 1982 het Carter Center op, dat zich specialiseerde in het bewaken van rechten van de mens, maar ook de verbreiding van de democratie, het tegengaan van (ernstige, internationale) conflicten en armoede.
Carter schreef jaren later nog een boek over de langdurige onderhandelingen en de voortdurende bemiddeling tussen Israël en Egypte. Het boek werd bekritiseerd, omdat lezers van mening waren dat Carter selectief met de feiten omsprong in zijn boek. Veel Amerikanen waren "pro-Israël" en Carter trok in het boek fel van leer tegenover Israël.
In 1994 ontving hij samen met Juan Carlos I van Spanje de Félix Houphouët-Boigny-Vredesprijs van de UNESCO. In 2002 werd hij onderscheiden met de Nobelprijs voor de Vrede. In 2011 ontving hij in het Egmontpaleis te Brussel, België, het Grootkruis in de Kroonorde (België).
In 2015 maakte Carter bekend dat hij ernstig ziek was en dat zijn dood aanstaande was. Carter vertelde de media: "[I]k heb alles bereikt wat ik wilde bereiken. [...]. Ik leg het nu in de Hand van God [...]". Hij kon zijn leven op een waardige manier afsluiten. Zijn vrouw, zo verklaarde hij, had hier meer moeite mee.
Nalatenschap en monumenten
Imago
Jimmy Carter werd aan zijn presidentschap gezien als een eerlijk en betrouwbaar iemand. Dit imago bleef Carter na zijn presidentschap houden, maar hij was een stuk minder populair dan voorheen. Carter werd als een mislukte president gezien, aangezien hij de problemen niet wist op te lossen. De Verenigde Staten hadden te maken met grote schulden en inflatie. Op buitenlands gebied wat meer succesvol, maar het gijzelingsdrama na de Iraanse Revolutie bacht veel schade aan zijn presidentschap. Carter verloor dan ook dik van Ronald Reagan. De verkiezing van Reagan van president zorgde voor geheel nieuw tijdperk. Carter werd door historici vaak laag ingeschat, maar in de laatste jaren is men positiever over Carters presidentschap. Tegenwoordig wordt hij als gemiddelde president gezien.
Historici hebben meer lof voor de periode na Carters presidentschap. Na zijn presidentschap zette Carter zich in voor vrede en de mensenrechten. Hij loste conflicten in Bosnië en Herzegovina en een grensconflict tussen Somalië en Ethiopië op. Ook zette Carter zich in voor vrede tussen Palestina en Israël en schreef hier o.a. plannen voor. Ook probeerde hij de relatie met Noord-Korea te verbeteren. Daarnaast wilde hij meer aandacht richten op beperkingen en ziektes. Voor zijn inzet voor mensenrechten en vrede kreeg Carter de Nobelprijs voor de Vrede.
Vernoemingen en monumenten
- Jimmy Carter Library and Museum in Atlanta, Georgia.
- Jimmy Carter Regional Airport in Americus, Georgia.
- Een onderzeeër van de Amerikaanse marine.
- De vissensoort Etheostoma jimmycarter
- Een standbeeld voor het parlementsgebouw van Georgia
- Jimmy Carter National Historical Park
- Een documentaire uit 2002.
