Europium

Chemisch element
Stukjes europium
Naam	Europium
Latijn
Symbool	Eu
Atoomnummer	63
Soort	Lanthanide
Kleur	Zilverwit
Smeltpunt	826 oC
Kookpunt	1529 oC
Portaal Scheikunde

Europium is een chemisch element met het symbool Eu en atoomnummer 63 in het Periodiek Systeem van de scheikunde. Het is een zacht, kneedbaar, zilverwit, iets gelig metaal dat langzaam verkleurt bij blootstelling aan lucht. Het behoort tot de lanthaniden reeks, een groep van 15 op elkaar lijkende elementen tussen lanthaan en lutetium in het periodiek systeem, waarvan lanthaan de eerste en het prototype is. Europium wordt traditioneel gerekend tot de zeldzame aardelementen. Van deze elementen reageert europium het meest met andere elementen.

Voorkomen

Europium komt in de natuur niet als vrij element voor. Veel mineralen bevatten europium, met als belangrijkste bronnen bastnäsite , monaziet , xenotime en loparite. Er is nog geen mineraal bekend, waar vooral europium in zit.

De ijzer-ertsafzetting van Bayan Obo in Binnen- Mongolië bevat aanzienlijke hoeveelheden bastnäsiet en monaziet en is, met naar schatting 36 miljoen ton oxiden (verbindingen met zuurstof) van zeldzame aardelementen, de grootste bekende afzetting (bron). De mijnbouwactiviteiten bij de Bayan Obo-afzetting maakten van China de grootste leverancier van zeldzame aardelementen in de jaren negentig van de twintigste eeuw. Slechts 0,2% van het gehalte aan zeldzame aardmetalen is europium.

Europium in erts of mineraal

• 

  Monaziet

• 

  Basnaesiet

Geschiedenis

Hoewel europium aanwezig is in de meeste mineralen die de andere zeldzame elementen bevatten, was het vanwege de moeilijkheden bij het scheiden van de elementen pas in de late jaren 1800 dat het element werd apart gemaakt. Europium werd voor het eerst gevonden in 1892 door Paul Émile Lecoq de Boisbaudran. De ontdekking van europium wordt echter over het algemeen toegeschreven aan de Franse chemicus Eugène-Anatole Demarçay, die vermoedde dat monsters van het toen net ontdekte element samarium in 1896 besmet waren met een onbekend element en die het in 1901 kon vrij maken; hij noemde het toen europium .

Gebruik

Europium ontbrandt in lucht bij 150 tot 180 °C.

Europium wordt gebruik in de tv-industrie, evenals in computermonitoren, voor de heldere rode kleur die wordt geleverd door europiumfosfor.

In vergelijking met de meeste andere elementen zijn er weinig toepassingen voor europium die voor de handel interessant zijn en ze zijn bovendien nogal gespecialiseerd.

Een recente (2015) toepassing van europium is in kwantum-geheugenchips die dagenlang betrouwbaar informatie kunnen opslaan.

Verder kan europium gevonden worden in huishoudelijke apparatuur, zoals fluorescerende lampen (black-light), spaarlampen en glas.

Biologie

Voor de biologie is europium tot op heden weinig interessant.

Europium is vooral gevaarlijk voor degene die er mee moeten werken, omdat de dampen en gassen met de lucht ingeademd kunnen worden. Dit kan longembolie als gevolg hebben.

Door het dumpen van de hiervoor genoemde apparaten kan europium zich ophopen in het milieu en via de voedselketen in het menselijk lichaam terecht komen.

Veiligheid

• 

  Europium ontbrand makkelijk tussen de 150 en 180 °C

• 

  Bij inademing kan europium longembolie veroorzaken

Toepassingen

• 

  Een inmiddels al wat verouderd TV scherm van dichtbij. Europium is belangrijk voor de rode kleur LED's

• 

  Black-light met fluorescerend effect

Plaats in het periodiek systeem

Periodiek systeem
H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As S e Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og ↓ * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr