Nikkel: verschil tussen versies

Versie van 28 sep 2021 16:55

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Portaal Scheikunde
Chemisch element

Stuk geslepen nikkel
Naam	Nikkel
Latijn
Symbool	Ni
Atoomnummer	28
Soort	Overgangsmetaal
Kleur	Zilverwit met goudglans
Smeltpunt	1455 ^oC
Kookpunt	2730 ^oC

Nikkel is een chemisch element met het symbool Ni en atoomnummer 28 van het Periodiek Systeem in de scheikunde. Het is een zilverwit glanzend metaal met een lichte gouden tint. Nikkel behoort tot de overgangsmetalen en is hard en kneedbaar.

Voorkomen

Belangrijke productielocaties zijn de Sudbury-regio in Canada (waarvan wordt gedacht dat deze van meteorische oorsprong is), Nieuw-Caledonië in de Stille Oceaan en Norilsk in Rusland.

Nikkel komt voor in de mineralen Pentlandiet, Garnieriet en Limoniet. Op aarde komt nikkel het vaakst voor in combinatie met zwavel en ijzer in pentlandiet, met zwavel in milleriet, met arseen in het mineraal nikkeline, en met arseen en zwavel in nikkelgalena. Nikkel wordt vaak aangetroffen in ijzer-meteorieten als de legeringen kamacite en taenite. De aanwezigheid van nikkel in meteorieten werd voor het eerst ontdekt in 1799 door Joseph-Louis Proust, een Franse chemicus die toen in Spanje werkte.

Indonesië en Australië hebben de grootste geschatte reserves (aanwezigheid van nikkelbronnen), met 43,6% van het wereldtotaal. Het grootste deel van het nikkel op aarde bevindt zich in de buitenste en binnenste kernen van de aarde.

Nikkel in erts of mineraal

Pentlandiet is een ijzer-nikkel-sulfide met de chemische formule (Fe, Ni)₉S₈
Garnieriet is een algemene naam voor een groen nikkelerts dat wordt aangetroffen in zakken en aderen in verweerde en gekronkelde ultramafische rotsen.
Limoniet is een ijzererts uit een mengsel van gehydrateerd ijzer (III) oxide-hydroxiden in wisselende samenstelling. Het bevat 2% nikkel.
Millerite een nikkel sulfide mineraal (Ni S). Het is koperachtig van kleur en heeft een naaldvormige groeiwijze, waarbij vaak stralende massa's en harige aggregaten worden gevormd.
Nickeline of niccolite een mineraal bestaat uit nikkel arsenide (NIAS) bevattende 43,9% nikkel en 56,1% arseen.
IJzermeteorieten, zijn een soort meteorieten die voor het grootste deel bestaan uit een ijzer-nikkellegering die gewoonlijk uit twee minerale fasen bestaat: kamacite en taenite.

Geschiedenis

Er is bewijs gevonden dat nikkel al 3500 jaar voor Christus werd gebruikt.

Nikkel werd voor het eerst geïsoleerd (apart gemaakt) en beoordeeld als een chemisch element in 1751 door Axel Fredrik Cronstedt, die het erts aanvankelijk verwarde oor een koper mineraal, in de kobalt mijnen van Los, Hälsingland, Zweden. De naam zou komen van een oude mijnwerker, genaamd Old Nick.

Gebruik

Nikkel wordt bij kamertemperatuur langzaam door lucht geoxideerd ('roest')en wordt als corrosiebestendig (roestbestendig) gezien. Historisch gezien is het gebruikt voor het vernikkelen van ijzer en messing (legering van koper en zink). Nikkel is op grote schaal gebruikt in munten, hoewel de stijgende prijs ervan heeft geleid tot enige vervanging door goedkopere metalen in de afgelopen jaren. Het is bij kamertemperatuur magnetisch. Het metaal is in de moderne tijd vooral waardevol in legeringen; ongeveer 68% van de wereldproductie wordt gebruikt in roestvrij staal.

Biologie

Veiligheid

Toepassingen

Plaats in het periodiek systeem

Periodiek systeem

H

He

Li

Be

B

C

N

O

F

Ne

Na

Mg

Al

Si

P

S

Cl

Ar

K

Ca

Sc

Ti

V

Cr

Mn

Fe

Co

Ni

Cu

Zn

Ga

Ge

As

S

e

Br

Kr

Rb

Sr

Y

Zr

Nb

Mo

Tc

Ru

Rh

Pd

Ag

Cd

In

Sn

Sb

Te

I

Xe

Cs

Ba

*

Hf

Ta

W

Re

Os

Ir

Pt

Au

Hg

Tl

Pb

Bi

Po

At

Rn

Fr

Ra

**

Rf

Db

Sg

Bh

Hs

Mt

Ds

Rg

Cn

Nh

Fl

Mc

Lv

Ts

Og

↓

*

La

Ce

Pr

Nd

Pm

Sm

Eu

Gd

Tb

Dy

Ho

Er

Tm

Yb

Lu

**

Ac

Th

Pa

U

Np

Pu

Am

Cm

Bk

Cf

Es

Fm

Md

No

Lr

@@ Regel 13: / Regel 13: @@
 | kookpunt = 2730 <!-- Kookpunt in celsius -->
 }}
 '''Nikkel''' is een [[Chemisch element|chemisch element]] met het symbool '''Ni''' en [[atoomnummer]] 28 van het [[Periodiek Systeem]] in de [[scheikunde]]. Het is een zilverwit glanzend [[metaal]] met een lichte gouden tint. Nikkel behoort tot de overgangsmetalen en is hard en kneedbaar.
 == Voorkomen ==
+Belangrijke productielocaties zijn de Sudbury-regio in [[Canada]] (waarvan wordt gedacht dat deze van [[Meteoor|meteorische]] oorsprong is), [[Nieuw-Caledonië]] in de Stille Oceaan en Norilsk in [[Rusland]].
+Nikkel komt voor in de mineralen ''Pentlandiet'', ''Garnieriet'' en ''Limoniet''. Op aarde komt nikkel het vaakst voor in combinatie met [[zwavel]] en [[IJzer (element)|ijzer]] in ''pentlandiet'', met zwavel in ''milleriet'', met [[arseen]] in het mineraal ''nikkeline'', en met arseen en zwavel in ''nikkelgalena''. Nikkel wordt vaak aangetroffen in ijzer-[[Meteoor|meteorieten]] als de legeringen ''kamacite'' en ''taenite''. De aanwezigheid van nikkel in meteorieten werd voor het eerst ontdekt in 1799 door [[Joseph-Louis Proust]], een Franse chemicus die toen in Spanje werkte.
+[[Indonesië]] en [[Australië (continent)|Australië]] hebben de grootste geschatte ''reserves'' (aanwezigheid van nikkelbronnen), met 43,6% van het wereldtotaal. Het grootste deel van het nikkel op aarde bevindt zich in de buitenste en binnenste kernen van de [[Aarde (planeet)|aarde]].
 == Nikkel in erts of mineraal ==
+<gallery>
+Bestand:Pyrrhotite with pentlandite (late Paleoproterozoic, 1.85 Ga; 800 Orebody, South Mine, Sudbury Impact Crater, southeastern Ontario, Canada) 2 (18275905364).jpg|'''Pentlandiet''' is een [[IJzer (element)|ijzer]]-nikkel-[[Zwavel|sulfide]] met de chemische formule (Fe, Ni)<sub>9</sub>S<sub>8</sub>
+Bestand:Garniérite Camp Des Sapins.jpg|'''Garnieriet''' is een algemene naam voor een groen nikkelerts dat wordt aangetroffen in zakken en aderen in verweerde en gekronkelde ultramafische rotsen.
+Bestand:LimoniteUSGOV.jpg|'''Limoniet''' is een ijzererts uit een mengsel van gehydrateerd [[ijzer]] (III) oxide-hydroxiden in wisselende samenstelling. Het bevat 2% nikkel.
+Bestand:Millerite in geode (Hall's Gap, Kentucky, USA).jpg|'''Millerite''' een nikkel [[Zwavel|sulfide]] mineraal (Ni S). Het is koperachtig van kleur en heeft een naaldvormige groeiwijze, waarbij vaak stralende massa's en harige aggregaten worden gevormd.
+Bestand:Nickeline-614285.jpg|'''Nickeline''' of '''niccolite''' een mineraal bestaat uit nikkel arsenide (NIAS) bevattende 43,9% nikkel en 56,1% [[arseen]].
+Bestand:Météorite Tamentit, exposition Météorites, Muséum national d'histoire naturelle de Paris 13.jpg|'''IJzermeteorieten''', zijn een soort [[Meteoor|meteorieten]] die voor het grootste deel bestaan uit een ijzer-nikkellegering die gewoonlijk uit twee minerale fasen bestaat: ''kamacite'' en ''taenite''.
+</gallery>
 == Geschiedenis ==
+Er is bewijs gevonden dat nikkel al 3500 jaar voor Christus werd gebruikt.
+Nikkel werd voor het eerst ''geïsoleerd'' (apart gemaakt) en beoordeeld als een chemisch element in 1751 door [[Axel Fredrik Cronstedt]], die het erts aanvankelijk verwarde oor een koper mineraal, in de [[kobalt]] mijnen van Los, Hälsingland, Zweden. De naam zou komen van een oude mijnwerker, genaamd Old Nick.
 == Gebruik ==
+Nikkel wordt bij kamertemperatuur langzaam door lucht ''geoxideerd'' ('[[roest]]')en wordt als ''corrosiebestendig'' (roestbestendig) gezien. Historisch gezien is het gebruikt voor het vernikkelen van [[IJzer (element)|ijzer]] en ''messing'' ([[legering]] van [[Koper (element)|koper]] en [[Zink (element)|zink]]). Nikkel is op grote schaal gebruikt in [[Munt|munten]], hoewel de stijgende prijs ervan heeft geleid tot enige vervanging door goedkopere metalen in de afgelopen jaren. Het is bij kamertemperatuur magnetisch. Het metaal is in de moderne tijd vooral waardevol in legeringen; ongeveer 68% van de wereldproductie wordt gebruikt in roestvrij [[staal]].
 === Biologie ===