Limburg (Nederland): verschil tussen versies
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | |||
| − | {{werk}} |
||
{{Infobox provincie Nederland |
{{Infobox provincie Nederland |
||
| naam = Limburg |
| naam = Limburg |
||
Versie van 29 mrt 2014 10:03
| Limburg | |
|
[[Bestand:|250px]] | |
|---|---|
| Hoofdstad | Maastricht |
| Eigenschappen | |
Portaal  Nederland
| |
Limburg is een van de twaalf provincies van Nederland en ligt in het zuidoosten van het land. In het noorden grenst Limburg aan Gelderland. In het westen aan Noord-Brabant. In het zuiden grenst Limburg aan de Belgische provincies Luik en Belgisch-Limburg. In het oosten grenst Limburg aan de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. De hoofdstad van Limburg is Maastricht.
Naam
Sinds 1815 wordt de naam Limburg gebruikt om Nederlands-Limburg en Belgisch-Limburg aan te duiden. Toen waren de Limburg in Nederland en in Belgie nog één Limburg. De naam Limburg is afkomstig van het Hertogdom Limburg. Deze naam stamt weer af van het Kasteel Limburg in het plaatsje Limbourg in Luik. In Duitsland is er ook een plaats die Limburg heet Limburg an der Lahn en in bij Sittard ligt het plaatsje Limbricht. Waar de naam Limburg vandaan komt is onbekend. Veel bronnen verwijzen dat het woordje Lim lint betekend. Andere bronnen zeggen weer dat het Lim moeras betekend.
Geschiedenis
De eerste bewoners van Limburg waren de neanderthalers. Zij zouden in het zuiden van Limburg hebben gewoond. De Romeinen zijn in Limburg geweest. Zij hebben de steden Maastricht en Heerlen gesticht. Ook zorgde de Romeinen ervoor dat het Christendom in Limburg kwam. Toen de Romeinen weggingen uit Limburg, kwamen de Franken er. Limburg werd toen onderdeel van het Frankische Rijk. Later werd Limburg onderdeel van het Heilige Roomse Rijk. In de Middeleeuwen werd Limburg verdeeld onder een paar landen. Hertogdom Brabant, Hertogdom Gelre, Hertogdom Gulik, Prinsbisdom Luik en Prinsbisdom Keulen kregen allemaal een stukje grondgebied. In de Renaissance was Limburg verdeeld onder Pruisen, Spanje, Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, Prinsbisdom Luik en nog een paar kleine landjes. In 1749 werd Limburg bezet door de Fransen. Zo werd Limburg weer verenigd. De Fransen zorgden ervoor dat Limburg behoorde tot het Departement Beneden-Maas. Na de Franse Tijd hoorde Limburg bij het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. In 1830 sloot Limburg zich aan bij de Belgische Revolutie. Limburg kreeg als hoofdstad Hasselt. In 1831 werd de grens tussen Nederland en België in Limburg bepaald. Het Oostelijke deel van Limburg ging naar Nederland en werd ook onderdeel van de Duitse Bond. Westelijk Limburg werd bij België toegevoegd. In 1848 brak de maartrevolutie uit. Sindsdien hoort Limburg bij Nederland. Na de Eerste Wereldoorlog ging het goed met de economie in Limburg. Dit kwam onder meer door de winning van Steenkool. Na de Tweede Wereldoorlog werden alle mijnen in Limburg gesloten. De laatste mijn ging dicht in 1974. Hierdoor was er een hoge werkloosheid in Limburg.
Geologie
Limburg bestaat aan de oppervlakte voornamelijk uit zandgronden, in het Tertiair aangevoerd door de Rijn die toen veel groter en krachtiger was dan tegenwoordig. De tegenwoordig belangrijkste rivier de Maas was toen een vrij onbelangrijke zijrivier van de Rijn.
De Maas stroomt over de hele lengte van zuid tot noord door de provincie.
Verder zijn de belangrijkste rivieren de Geul (bij Valkenburg aan de Geul), de Roer (bij Roermond) en de Geleenbeek (bij Sittard-Geleen). Het zuiden van Limburg wordt gekenmerkt door het voorkomen van de leemsoort löss die tijdens de IJstijd door de wind hier werd afgezet.
In het zuiden is de provincie heuvelachtig. In het verleden werd in Limburg turf, bruinkool en steenkool gewonnen die in Midden- en Zuid-limburg dicht aan de oppervlakte ligt. Tegenwoordig neemt de winning van zand en grind een belangrijke plaats in.
Landschap
Uit de tijd van de mijnbouw stamt nog de onderverdeling in een Oostelijke Mijnstreek en een Westelijke Mijnstreek.
Het Limburgs heuvelland in het zuid-oosten wordt vaak als mergelland bestempeld. Toeristisch is de streek Zuid-Limburg een begrip. De bekendste onderdelen van het mergelland zijn het Plateau van Margraten dat aan de noordzijde wordt begrensd door het dal van de Geul, en aan de westzijde door de Maasvallei met aan de overzijde de Sint Pietersberg, aan de oostzijde door het dal van de rivier de Gulp met het dorp Gulpen en met even verder de hoogten rond de Vaalserberg en zuidelijk door de Voerstreek.
Cultuur
Limburgse taal
16 limburgse gezegden:
- Es ut neet geit daan bôk ut mèr.
- 't is niet waar! det leeg se! det is neet wòar! det luugse!
- Alles goed Naer (plaats in Limburg).
- Ben eens stil Bön es sjtil.
- Dat hoor ik niet dat huur ich neet/nit.
- Een dag niet gepost is een dag niet geleefd eine, inne daag neet gepos eine, inne daag neet gelaef.
- Er aan wie varkens willem der aan wie verkes Willem.
- Ga je morgen mee ich weit ut neet.
- Gelijk spel bij kaarten kniet in ut loak.
- Ik hou van jou ik hald van dich.
- Niet leuk neet leuk.
- O, nee toch. Sjiek is mich dat.
- Ongesteld zijn pinken aan de broeksnaad.
- Soms is het beter iets moois te verliezen, beter verliezen dan dat je het nooit heb gehad Soms is 't beater iets moeis te verleeze. Beater verleeze dan dat ge 't noeit het gehad.
- Weet je wat we doen? We gaan witse wat fur dunt? Fur gunt.
Kastelen
In Limburg zijn er een heleboel kastelen. Van alle provincies in Nederland heeft Limburg er de meeste. Al die kastelen komen er omdat er een heleboel besturingsvormen in Limburg waren. Veel kastelen kun je nog steeds bezoeken. Andere kastelen zijn afgebroken. Bij sommige afgebroken kastelen kun je de ruïnes nog steeds bezoeken. In en Rondom Venlo staan er een heleboel kastelen. Maar ook in Maastricht en Heerlen zijn er een hoop kastelen te vinden.
Culinair
Erg zijn een paar gerechten en die zijn typisch Limburgs. Denk maar aan de Limburgse vlaai. Maar ook de Huzarensalade, het Roggebrood, Appelstroop en Mosterd komen oorspronkelijk uit Limburg.
Demografie
Limburgers
Limburg kenmerkt zich door een duidelijke eigen identiteit, die onder andere bestaat uit een eigen streektaal, het Limburgs. Culturele bijzonderheden zijn de vele fanfares, harmonieorkesten en schutterijen, en culinaire specialiteiten als de Limburgse vlaai. De schutterijen (Nederlandse en Belgische) meten zich jaarlijks in het Oud Limburgs Schuttersfeest. Ook carnaval (vastelaovendj in het Limburgs) wordt uitgebreid gevierd in Limburg.
Religie
In Limburg is driekwart van de bevolking katholiek. Limburg heeft daarom ook een eigen bisdom, Bisdom Roermond. Dit bisdom is net zo groot als Limburg zelf. 2% van de bevolking in Limburg is protestants en 5% is moslim. De andere 15% heeft geen godsdienst.
Politiek
Gemeenten
Zie Lijst van gemeenten in Nederlands-Limburg voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Per 1 januari 2014 telt Limburg 33 gemeenten:
Voormalige gemeenten
Zie Lijst van voormalige gemeenten in Limburg (Nederland) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Zie Ook
Externe links
| Vlag van de provincie Limburg | Klik hier voor een lijst van Limburgse steden, dorpen en buurtschappen met een verwijzing naar de gemeente waaronder ze vallen. |
|
Gemeenten in de provincie Limburg | .svg){kind=small}
| |
|---|---|---|---|
| Beek · Beekdaelen · Beesel · Bergen · Brunssum · Echt-Susteren · Eijsden-Margraten · Gennep · Gulpen-Wittem · Heerlen · Horst aan de Maas · Kerkrade · Landgraaf · Leudal · Maasgouw · Maastricht · Meerssen · Mook en Middelaar · Nederweert · Peel en Maas · Roerdalen · Roermond · Simpelveld · Sittard-Geleen · Stein · Vaals · Valkenburg aan de Geul · Venlo · Venray · Voerendaal · Weert |
|||
Sjabloon:NederlandseProvincies
| Koninkrijk der Nederlanden |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||