Aristoteles
| Wetenschapper | |||
| |||
| Buste van Aristoteles | |||
| Persoonlijke info | |||
|---|---|---|---|
| Geboren | 384 v. Chr. | ||
| Geboorteplaats | Stagira, Chalcidice | ||
| Geboorteland | Griekenland | ||
| Overleden | 322 v. Chr. | ||
| Overleden te | Euboea, Macedonisch rijk | ||
| Gehuwd met / relatie |
Pythias | ||
| Bekend van | |||
| Vakgebied | Biologie, zoölogie, Psychologie, Natuurkunde, Metafysica, Logica, Ethiek, Retoriek, esthetiek, Muziek, Poëzie, Economie, Politiek, Meteorologie, Geologie | ||
| Actief | Griekse oudheid | ||
| Bekend van | Aristotelische filosofie, Syllogisme, Theorie van de ziel, Deugdethiek | ||
| |||
Aristoteles was een van de grootste filosofen van het oude Griekenland. Ook Socrates en Plato behoren tot die groep. Aristoteles werd beïnvloed door de denker Plato, die ook een gymnasium had waar Artistoteles opzat: de Akademia. Aristoteles was ook Plato's bekendste leerling.
Jonge leven
Er is weinig bekend over zijn leven. Aristoteles werd geboren in Stagira in het noordoosten van Griekenland in 384 voor Christus. Zijn vader Nicomachus was een arts van de koning van Macedonië. Nicomachus, stierf toen Aristoteles een kind was, en hij werd opgevoed door een voogd.
Op ongeveer 17-jarige leeftijd trok Aristoteles naar Athene. en bleef daar tot de leeftijd van zevenendertig (ca. 347 v.Chr.). Daar werd hij een leerling van Plato, een andere beroemde Griekse filosoof. Hij richtte een bibliotheek op in het Lyceum die hem hielp om veel van zijn honderden boeken over te schrijven op papyrus rollen. Aristoteles studeerde aan Plato's school, de 'Academie', totdat Plato stierf in 348 of 347 voor Christus. Aristoteles verliet toen Athene. Helaas is veel van zijn werk verloren gegaan. Toch is er het nodige door de eeuwen heen door onder andere Arabische wetenschappers en later Latijn schrijvende monniken het nodige van zijn werk vertaald en overgeschreven.
Verdere leven
Na Athene bracht hij een tijd door in verschillende Griekse steden en in Macedonië. In Macedonië was hij de leraar van de zoon van de koning. Die prins zou later de beroemde veroveraar Alexander de Grote worden.
Niet lang nadat Alexander de Grote stierf werd Aristoteles net zoals Socrates aangeklaagd voor het niet volgen van de Griekse goden. Aristoteles vluchtte echter voordat het doodvonnis werd uitgesproken. Een jaar later stierf hij eenzaam in den vreemde in 322 v. Chr.
Werken
De werken van Aristoteles vullen meer dan 2.000 pagina's. Waarschijnljk zijn het teksten die hij dicteerde aan zijn studenten terwijl hij lesgaf in zijn 'Lyceum'. Hij bestudeerde zowat elk mogelijk onderwerp van de wetenschap van toen: anatomie, astronomie, aardrijkskunde, biologie, natuurkunde, wiskunde en meteorologie (het weer). Hij schreef ook over retorica (spreken in het openbaar), kunst, poëzie, literatuur, economie, religie, psychologie, onderwijs, en buitenlandse gewoonten. Wat hij schreef over ethiek (wat is goed en kwaad) en politiek is nog steeds boeiend voor moderne lezers.
Veel van zijn werk en gedachtegoed heeft tot in de renaissance invloed gehad op de wetenschap. Zelfs tijdens de verlichting bleven veel van zijn theorieën overeind. Aristoteles werd onder middeleeuwse moslimgeleerden vereerd als "de eerste leraar", en onder middeleeuwse christenen zoals Thomas van Aquino als gewoon "de filosoof". Hij voegde ook nieuwe theologische deugden toe aan Aristoteles' systeem: geloof, hoop en naastenliefde.
De dichter Dante noemde Aristoteles "de meester van degenen die weten". Ook de (katholieke) kerk nam delen van zijn werk over.
Aristoteles' invloed op de logica bleef tot ver in de 19e eeuw bestaan. Bovendien kreeg zijn ethiek (de poging om een rationeel, logisch antwoord te bieden op de vraag hoe mensen het beste kunnen leven), hoewel altijd invloedrijk, hernieuwde belangstelling met de moderne komst van deugdethiek (neiging om goed te denken, te voelen en te handelen). Ging het bij de ethiek meer om de persoon of mensen zelf, bij de politiek ging het meer om de houding van de staat.
De ethiek van Aristoteles bouwt voort op het eerdere Griekse denken, met name dat van zijn leraar Plato en Plato's leraar, Socrates.
Aristoteles vond dat wat goed is, in feite ook mooi is. Hij benaderde het vooral praktisch. Zijn uitgangspunt is dat je aan moet sluiten op wat je al weet. In het huidige onderwijs geldt dat nog steeds!
Hij onderscheidde vier basisdeugden:
- Voorzichtigheid, ook wel praktische wijsheid genoemd.
- Matigheid, of zelfbeheersing, betekent eenvoudig gematigdheid.
- Moed is iets wat je soms nodig hebt als je bijvoorbeeld iets voor de eerste keer doet (denk aan zwemles of fietsen). Je moet je over je eventuele angst heen zetten en vertrouwen hebben in jezelf en degene die je het leert. Ook moed moet met mate, want overmoed leidt meestal tot ongelukken.
- Gerechtigheid betekent dat je de ander moet geven wat hem toekomt; gewoon tegenover hem of haar zijn. Met andere woorden, je moet ook kijken naar wat goed is voor de gemeenschap en je moet een goede handelwijze volgen. Je moet eerlijk met anderen omgaan. Dus niet liegen of bedriegen of van anderen nemen wat van hun is.
Uitvinder
Aristoteles was de uitvinder van de studie van de logica, of de wetenschap van het redeneren. In de logica was hij degene die het "syllogisme" bedacht.
Een voorbeeld van een syllogisme is:
- Elke Nederlander is een mens.
- Ieder mens is sterfelijk.
- Daarom is elke Nederlander sterfelijk.
Nog eentje:
- Elke encyclopedie bevat kennis.
- WikiKids is een encyclopedie.
- Daarom bevat WikiKids kennis.
Aristoteles geloofde dat, door middel van logica, mensen alles over de wereld te weten konden komen.
Moderne wetenschappers hebben veel aan Aristoteles te danken. Hij leerde dat mensen de natuur moeten observeren (aandachtig bestuderen) en dat onze zintuigen ons kennis geven. Elke theorie moest steunen op waargenomen feiten. Niemand verbeterde Aristoteles' werk over logica of dierkunde voor ongeveer 2000 jaar.