Wetenschap
|
Over dit artikel en/of onderwerp bestaat er ook een portaal! Klik hier om het portaal te bekijken! |
| Wetenschappen | |
 | |
Portaal  Wetenschap
| |
Wetenschap is het systematisch vergaren van kennis. Zo kunnen we nieuwe dingen leren, te weten komen. En nieuwe ontdekkingen doen. Alle ontdekkingen die belangrijk zijn schrijven de wetenschappers op. De studenten leren die kennis. En wanneer ze later zelf iets belangrijks ontdekken moeten latere studenten dat ook weer leren.
Dankzij de vooruitgang in de wetenschap hebben we moderne technologie (praktisch toegepaste wetenschap), zoals de mobiele telefoon of de computer. We weten nu meer dan in de Middeleeuwen en over 100 jaar vindt men onze kennis misschien ook wel achterhaald. Zoals in de Middeleeuwen bepaalde experimenten te gevaarlijk waren, zo kunnen in de toekomst experimenten die nu onmogelijk zijn door nieuwe technieken wel mogelijk worden.
Wetenschap wordt beoefend op de universiteiten. Er zijn ook andere aparte wetenschappelijke instellingen.
Wetenschap wordt onderverdeeld in geesteswetenschappen, natuurwetenschappen, sociale wetenschappen en formele wetenschappen. Hiernaast zie je nog een verdere indeling. In de onderste categorie: Parawetenschappen, vallen studies van onderwerpen die (nog) buiten het bereik van de wetenschap vallen. Zo lang er geen bewijs is, moet je ze volgens de wetenschap nog beschouwen als onwetenschappelijk.
Theoretische en empirische wetenschap
Je moet een goed onderscheid maken tussen theoretische en empirische wetenschap.
Als je wilt bedenken hoe iets in elkaar zit of werkt, heet dat, dat je theoretisch bezig bent.
Als je iets gaat bekijken/proeven/ruiken/voelen en dergelijke en dat gaat meten ben je empirisch bezig.
- Theoretische, of ook wel formele wetenschap genoemd, gaat over ideeën die niet bewezen zijn. Het probleem van theoretische modellen is dat ze best wel ingewikkeld zijn en niet iedereen zich realiseert dat we nog steeds veel niet weten. Een voorbeeld is de relativiteitstheorie van Einstein. Hij kwam met de theorie in 1905, maar zijn theorie werd pas in 1915 bewezen. Zo zijn er ook veel theoretische modellen, waarvan later is aangetoond dat ze onjuist bleken te zijn. Ook deze theorieën helpen de wetenschappers om vooruitgang te boeken, want ze weten zo waar ze niet verder moeten zoeken.
- Empirische wetenschap gaat over natuurwetten die zijn na te meten of met een experiment over te doen zijn. Deze vorm van wetenschap is gebaseerd op metingen, proeven (proefondervindelijk), ervaring en/of waarneming. In de loop van de tijd kunnen deze steeds beter, verfijnder worden.
Deelgebieden
De wetenschap kent heel veel deelgebieden. Enkele voorbeelden zijn de geneeskunde en de natuur- en scheikunde. Tegenwoordig spreken veel mensen over de wetenschap omtrent de klimaatverandering. Het is een wetenschap binnen de aardrijkskunde die probeert te ontdekken op welke manier het klimaat in de komende tijd zal zijn. Daarin wordt onderzoek gedaan naar de ontwikkelingen van het klimaat in de afgelopen jaren en een verwachting geschetst over de komende periode.
Al zijn onderzoeken wetenschappelijk, zoals op het gebied van de psychologie of de sociologie, ze hoeven niet altijd goed na te meten (dus herhaalbaar om te zien of er dan weer dezelfde resultaten uit komen) te zijn omdat het over mensen gaat. Dan moeten ze herhaald worden met weer andere mensen.
Samenwerking
Er zijn deelgebieden die door meerdere wetenschappelijke disciplines apart worden bestudeerd. We spreken dan van multidisciplinair. Dan hoeft er dus (nog) geen sprake te zijn van samenwerking.
Er zijn ook deelgebieden waarin ze echt samenwerken: dat heet dan interdisciplinair. Heel vaak zie je dat bij de zogenaamde toegepaste wetenschappen. Daar wordt geprobeerd "een probleem op te lossen, of een product, dienst of techniek te ontwikkelen." (Wikipedia). Voorbeelden ervan vind je in de Categorie:Toegepaste wetenschap van WikiKids.
Je noemt een onderzoek transdisciplinair als er ook andere, niet universitaire partners bij betrokken zijn, bijvoorbeeld gemeenten, of andere maatschappelijke instellingen.
Wetenschap op school
Al vanaf de basisschool wordt Wetenschap en Technologie (W&T) gegeven. Het is daar nog geen apart vak, maar sinds 2020 wel verplicht om aandacht aan te schenken.
W&T zit nu al verweven in leerlijnen bij het leergebied Oriëntatie op Jezelf en de Wereld (OJW, Wereldoriëntatie), met name voor de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur en techniek. Taal en rekenen heb je ook nodig als het gaat om het leren van wetenschappelijke woorden (termen) en rekenvaardigheden. Het gaat ook om het ontwikkelen van talenten bij kinderen in de wetenschappelijke en technologische richting.
W&T is goed te doen met onderzoekend en ontwerpend leren. Het gaat hierbij om vaardigheden als kritisch denken, ondernemingszin, vindingrijkheid en creativiteit. Daarom is er ook een link met de beeldende vakken als tekenen en handvaardigheid.
Burgerwetenschap
Soms kun je zelf de wetenschap ook helpen door mee te doen bij het uitzoeken van dingen. Een voorbeeld: je geeft door hoeveel vogels van welke soort je op een bepaalde dag op een bepaalde plaats ziet. We spreken dan van burgerwetenschap of in het Engels: citizen science.
Geschiedenis van de wetenschap
- In oude culturen beoefenden de mensen al wetenschap! Lees Wetenschapsgeschiedenis op Wikipedia, onder het kopje 'Geschiedenis van de wetenschap'
- Je kunt ook zoeken in de Catalogus Jeugd & Jongeren van de Openbare bibliotheek
- Wetenschap in de Middeleeuwen (Videoclip)
Weetgierig?
Ben jij ook weetgierig en wil jij wat uitgelegd krijgen, maar dan niet te moeilijk? Of heb je informatie nodig voor een spreekbeurt, werkstuk en dergelijke? Of vind je het gewoon leuk om wat rond te snuffelen? Dan zijn er behalve WikiKids nog andere websites die daar rekening mee houden, bijvoorbeeld:
En je kunt natuurlijk ook naar de schoolmediatheek of de openbare bibliotheek voor informatie. In de online catalogusvan de bibliotheek kun je klikken op de link naar boeken en andere materialen voor je eigen leeftijd.
Verder kun je dingen aan je juf, meester of een leraar vragen en misschien weten je ouders er wat van!