GroenLinks: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(71 tussenliggende versies door 10 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
{{Infobox politieke partij
  
{{Infobox politieke partij
 
| naam = GroenLinks (GL)
  
| naam = GroenLinks (GL)
−
| afbeelding = [[Bestand:GroenLinks.svg|260px]]
 +
| afbeelding = [[Bestand:GroenLinks.svg|250px]]
 
| oprichting = 24 november 1990
  
| oprichting = 24 november 1990
−
| partijleider = [[Jesse Klaver]]
 +
| partijleider = [[Frans Timmermans]] ([[GroenLinks-PvdA]])
 
| actief in = {{NL}}
  
| actief in = {{NL}}
−
| stroming = [[groene politiek]]
 +
| richting = [[Links (politiek)|Centrumlinks]] tot [[Links (politiek)|links]]
  +
| stroming = [[Groene politiek]]<br />[[Sociaaldemocratie]]<br />[[Europeanisme]]
−
| partijvoorzitter = [[Rik Grashoff]]
  
−
| naamkamer1 = [[Tweede Kamer]]
 +
| partijvoorzitter = [[Katinka Eikelenboom]]
  +
| fractieleider1 = [[Paul Rosenmöller]] ([[GroenLinks-PvdA]])
−
| naamkamer2 = [[Eerste Kamer]]
  
  ⚫
| fractieleider2 = [[Frans Timmermans]] ([[GroenLinks-PvdA]])
−
| naamkamer3 = [[Europees Parlement]]
  
  ⚫
| fractieleider3 = [[Bas Eickhout]] ([[GroenLinks-PvdA]])
−
| fractieleider1 = [[Jesse Klaver]]
  
  +
| zetels1 =
⚫
| fractieleider2 = [[Tof Thissen]]
  
  +
| zetels2 =
⚫
| fractieleider3 = [[Bas van Eickhout]]
  
−
| zetels1 = 4
 +
| zetels3 =
−
| zetels2 = 4
 +
| zetels4 = 51
−
| zetels3 = 2
 +
| zetels5 = 535
  +
| zetels6 = 9
  +
| zetels7 = 0
  +
| bureau = [[Bureau de Helling]]
  +
| jongerenorganisatie = [[DWARS]]
  +
| beneluxpartij = [[Benelux-parlement#Lidmaatschap_partijen|Socialisten, groenen en democraten]]
  +
| europesepartij = [[De Groenen/Europese Vrije Alliantie|Groenen/EVA]]
  +
| internationaal = [[Mondiale Groenen]]
  +
| partijkleur = 39A935
  +
| fusie = [[Communistische Partij van Nederland|CPN]]<br />[[Evangelische Volkspartij|EVP]]<br />[[Pacifistisch Socialistische Partij|PSP]]<br />[[Politieke Partij Radikalen|PPR]]
 
}}
  
}}
−
'''GroenLinks''', afgekort '''GL''', is een [[Nederland]]se [[politieke partij]]. GroenLinks bestaat sinds 1990. GroenLinks is een [[Links (politiek)|linkse]] partij die zich vooral bezig houdt met het milieu. Naast het milieu heeft de partij ook standpunten over andere zaken.
+
'''GroenLinks''', afgekort '''GL''', is een [[politieke partij]] in [[Nederland]]. Sinds 22 augustus 2023 is [[Frans Timmermans]] de partijleider van zowel GroenLinks als de [[Partij van de Arbeid|PvdA]] ([[GroenLinks-PvdA]]). In de [[Eerste Kamer|Eerste]] en [[Tweede Kamer]] zit de partij samen met de PvdA in één fractie.
  +
  +
GroenLinks is, zoals de naam al zegt, een [[groene politiek|groene]] en [[links (politiek)|linkse]] partij. De partij houdt zich vooral bezig met het milieu en het tegengaan van [[klimaatverandering]] door de mens. Naast het milieu heeft de partij ook standpunten over andere zaken.
   
 
==Geschiedenis==
  
==Geschiedenis==
 
===Jaren 90===
  
===Jaren 90===
−
[[File:Ria_Beckers_17_June_1989.jpg|left|300px|thumb|[[Ria Beckers]] was de eerste [[lijsttrekker]] van GroenLinks.]]
 +
[[Bestand:Ria_Beckers_17_June_1989.jpg|left|300px|miniatuur|[[Ria Beckers]] was de eerste [[lijsttrekker]] van GroenLinks.]]
 
Hoewel GroenLinks pas sinds 1990 bestaat, gaat de geschiedenis van de partij iets terug. Al sinds 1972 werkte vijf partijen samen. Dit waren de [[Politieke Partij Radikalen]] (PPR), de [[Pacifistisch Socialistische Partij]] (PSP), de [[Communistische Partij van Nederland]] (CPN), de [[Partij van de Arbeid]] (nog steeds een aparte partij) en de [[Evangelische Volkspartij]] (EVP). De Partij van de Arbeid bleef bestaan als aparte partij. Na 1989 besloten de vier overgebleven partijen om samen verder te gaan. Dat jaar deden de partijen mee aan de verkiezingen voor de [[Tweede Kamer]]. De veel oude leden van de partijen bleven in de Tweede Kamer, maar ook nieuwe leden waren in de Tweede Kamer te zien. Oorspronkelijk heette de partij ''Groen Links''. De PPR wilde het woord ''groen'' en de PSP en CPN wilde het woord ''links''. In 1992 werd de spatie tussen de woorden afgeschaft en sindsdien heet de partij GroenLinks.
 
Hoewel GroenLinks pas sinds 1990 bestaat, gaat de geschiedenis van de partij iets terug. Al sinds 1972 werkte vijf partijen samen. Dit waren de [[Politieke Partij Radikalen]] (PPR), de [[Pacifistisch Socialistische Partij]] (PSP), de [[Communistische Partij van Nederland]] (CPN), de [[Partij van de Arbeid]] (nog steeds een aparte partij) en de [[Evangelische Volkspartij]] (EVP). De Partij van de Arbeid bleef bestaan als aparte partij. Na 1989 besloten de vier overgebleven partijen om samen verder te gaan. Dat jaar deden de partijen mee aan de verkiezingen voor de [[Tweede Kamer]]. De veel oude leden van de partijen bleven in de Tweede Kamer, maar ook nieuwe leden waren in de Tweede Kamer te zien. Oorspronkelijk heette de partij ''Groen Links''. De PPR wilde het woord ''groen'' en de PSP en CPN wilde het woord ''links''. In 1992 werd de spatie tussen de woorden afgeschaft en sindsdien heet de partij GroenLinks.
   
Regel 27: Regel 38:
   
 
===Jaren 00===
  
===Jaren 00===
−
[[File:GroenLinksfractie2006.JPG|right|300px|thumb|De kandidaten van GroenLinks voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2006.]]
 +
[[Bestand:GroenLinksfractie2006.JPG|right|300px|miniatuur|De kandidaten van GroenLinks voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2006.]]
−
In 2001 kwam GroenLinks-lid [[Tara Singh Varma]] in het nieuws. Zij had namelijk gelogen dat ze ziek was en geld gaf aan ontwikkelingsorganisaties. Hoewel ze uit GroenLinks vertrok, bleef ze volhouden dat ze dit wel had gedaan. Later dat jaar steunde de partij een missie in [[Afghanistan]]. In 2002 veranderde partij qua richting. De partij verloor tijdens de verkiezingen 1 zetel en later nog twee zetels. [[Paul Rosenmöller]] stopte als partijleider, nadat zijn vrouw en kinderen werden bedreigd. [[Femke Halsema]] volgde hem op. GroenLinks was tegen de [[Irakoorlog]] en organiseerde zelfs een protest op de [[Dam]] en in [[Amsterdam]].
+
In 2001 kwam GroenLinks-lid [[Tara Singh Varma]] in het nieuws. Zij had namelijk gelogen dat ze ziek was en geld gaf aan ontwikkelingsorganisaties. Hoewel ze uit GroenLinks vertrok, bleef ze volhouden dat ze dit wel had gedaan. Later dat jaar steunde de partij een missie in [[Afghanistan]]. In 2002 veranderde partij qua richting. De partij verloor tijdens de verkiezingen 1 zetel en later nog twee zetels. [[Paul Rosenmöller]] stopte als partijleider, nadat zijn vrouw en kinderen werden bedreigd. [[Femke Halsema]] volgde hem op. GroenLinks was tegen de [[Irakoorlog]] en organiseerde zelfs een protest op de [[Dam (Amsterdam)|Dam]] en in [[Amsterdam]].
   
 
In 2006 was er opnieuw onenigheid over de standpunten. Opnieuw verloor de partij een zetel. Toch werd de partij gevraagd om mee te doen om een [[regering]]. GroenLinks weigerde, omdat de partij een zetel had verloren. Dit zorgde voor kritiek binnen de partij. Tijdens de verkiezingen van de [[Provinciale Staten]] werkte de partij samen met de [[Partij voor de Dieren]]. Toch verloor de partij opnieuw.
 
In 2006 was er opnieuw onenigheid over de standpunten. Opnieuw verloor de partij een zetel. Toch werd de partij gevraagd om mee te doen om een [[regering]]. GroenLinks weigerde, omdat de partij een zetel had verloren. Dit zorgde voor kritiek binnen de partij. Tijdens de verkiezingen van de [[Provinciale Staten]] werkte de partij samen met de [[Partij voor de Dieren]]. Toch verloor de partij opnieuw.
Regel 35: Regel 46:
 
In 2010 trad [[Femke Halsema]] af als partijleider. [[Jolande Sap]] volgde haar op. In januari 2011 steunde partij [[Kabinet-Rutte I]]. Een jaar later stemde partij voor de Nederlandse [[begroting]] (het [[Lenteakkoord]]). De partij wist zo de economie groener te maken. Er kwamen hogere belastingen op kolen en ging meer geld naar [[duurzaamheid]] en de natuur. Ondertussen werd [[Bram van Ojik]] de nieuwe partijleider. Tijdens de verkiezingen van 2012 verloor de partij weer leden. Tijdens de gemeenteraadverkiezingen in 2014 ging het al iets beter. GroenLinks was nodig voor een meerderheid in de Eerste Kamer. Aangezien de partij niet wilde meewerken konden er plannen niet doorgaan.
 
In 2010 trad [[Femke Halsema]] af als partijleider. [[Jolande Sap]] volgde haar op. In januari 2011 steunde partij [[Kabinet-Rutte I]]. Een jaar later stemde partij voor de Nederlandse [[begroting]] (het [[Lenteakkoord]]). De partij wist zo de economie groener te maken. Er kwamen hogere belastingen op kolen en ging meer geld naar [[duurzaamheid]] en de natuur. Ondertussen werd [[Bram van Ojik]] de nieuwe partijleider. Tijdens de verkiezingen van 2012 verloor de partij weer leden. Tijdens de gemeenteraadverkiezingen in 2014 ging het al iets beter. GroenLinks was nodig voor een meerderheid in de Eerste Kamer. Aangezien de partij niet wilde meewerken konden er plannen niet doorgaan.
   
  +
In 2015 werd Bram van Oijk opgevolgd door [[Jesse Klaver]]. Onder Klaver maakte GroenLinks een enorme groei door. Tijdens de [[Tweede Kamerverkiezingen 2017]] ging de partij van 4 naar 14 zetels en kreeg daarom van alle partijen de meeste zetels erbij (+10 zetels). Ook bij de verkiezingen voor de gemeenteraden (2018), de Provinciale Staten (2019) en het Europees Parlement (2019) won de partij er zetels bij. In de Tweede Kamer werkt de partij momenteel samen met de PvdA en de SP.
−
In 2015 werd Bram van Oijk opgevolgd door [[Jesse Klaver]].
 
  +
  +
Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 2021|Tweede Kamerverkiezingen van 2021]] wilde GroenLinks graag met D66, de PvdA en de SP samenwerken, maar geen van deze partijen voldoen hier iets voor. Hoewel GroenLinks normaal een meer [[activisme|activistische]] partij is, zette lijsttrekker Klaver in op een boodschap van [[verbinding]]. Deze boodschap bleek niet aan te slaan: bij de Kamerverkiezingen verloor de partij zes zetels. Uit onderzoek van onderzoeksbureau [[Ipsos]] bleek dat veel kiezers die normaal GroenLinks stemden, ditmaal op [[D66]] en [[Volt Nederland|Volt]] gestemd hadden.
  +
  +
==== Samenwerking met de PvdA ====
  +
[[Bestand:2018 PES Congres (46352554571).jpg|miniatuur|left|[[Frans Timmermans]] is de eerste gezamenlijke partijleider van [[GroenLinks-PvdA]]. Hij werd bij een [[Ledenreferenda GroenLinks-PvdA 2023|ledenreferendum]] gekozen tot leider van de partijen.]]
  +
{{zie hoofdartikel|GroenLinks-PvdA}}
  +
Tijdens de [[kabinetsformatie van het kabinet-Rutte IV]] hielden GroenLinks en de PvdA elkaar vast in de onderhandelingen. De partijen wilden alleen samen in een kabinet gaan zitten. De VVD en het CDA vonden een kabinet met twee linkse partijen echter te veel. Uiteindelijk ging het [[kabinet-Rutte IV]] bestaan uit de VVD, het CDA, D66 en de [[ChristenUnie]].
  +
  +
GroenLinks en de PvdA kondigden in 2023 aan dat ze samen gingen werken voor de [[Provinciale Statenverkiezingen 2023|Provinciale Statenverkiezingen van 2023]]. De partijen hadden (behalve in Zeeland) wel een aparte lijst. Ze zijn in de Eerste Kamer wel samen in één fractie gaan zitten, nadat de leden van de Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer hadden gekozen. Samen hebben ze 14 van de 75 zetels in de Eerste Kamer.
  +
  +
Na de val van het kabinet-Rutte IV kondigden partijleiders Jesse Klaver van GroenLinks en [[Attje Kuiken]] van de PvdA aan dat ze verder wilden gaan samenwerken. De leden van de partijen konden hierover stemmen via een [[Ledenreferenda GroenLinks-PvdA 2023|ledenreferendum]]. Een grote meerderheid van de leden was voorstander van de samenwerking, waardoor de partijen met één lijst meededen aan de [[Tweede Kamerverkiezingen 2023|Tweede Kamerverkiezingen van 2023]]. Frans Timmermans werd op 22 augustus 2023 door de leden van GroenLinks en de PvdA gekozen tot partijleider en [[lijsttrekker]] voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Bij die verkiezing kreeg GroenLinks-PvdA 25 zetels.
  +
  +
In de provincie Zeeland, Zuid-Holland en een aantal gemeenten werkten de partijen al eerder samen.
  +
  +
  +
==Ideologie en standpunten==
  +
===Ideologie===
  +
[[Bestand:Verkiezingsaffiche GroenLinks-PvdA (2023).png|right|250px|miniatuur|Een verkiezingsaffiche van GroenLinks-PvdA voor de [[Tweede Kamerverkiezingen 2023|Tweede Kamerverkiezingen van 2023]]]]
  +
GroenLinks is zoals de naam al zegt een linkse en groene partij. De partij heeft als politieke ideologie de [[groene politiek]]. Dit houdt in dat de natuur, het klimaat, het milieu en de bescherming daarvan een grote rol speelt bij de partij. Dit is ook terug te zien in veel standpunten van de partij. De partij heeft daarnaast veel [[sociaaldemocratie|sociaaldemocratische]] standpunten. GroenLinks wordt in de Nederlandse politiek vaak links geplaatst. De partij is iets rechtser dan de [[Socialistische Partij (Nederland)|Socialistische Partij]], maar iets linkser dan de [[Partij van de Arbeid]]. De positie ten opzichte van de [[Partij voor de Dieren]] verandert soms weleens; de ene keer wordt GroenLinks rechtser en de andere keer linkser gezien dan de PvdD.
  +
  +
De partij heeft veel overeenkomsten met deze drie linkse partijen, maar er zijn ook verschillen. De SP is bijvoorbeeld tegen de EU, terwijl GroenLinks juist voorstander is. Ook staat bij de SP het sociaal beleid voorop, terwijl dat bij GroenLinks klimaat is. Bij beide partijen zijn dat overigens wel één van de kernonderwerpen. GroenLinks verschilt met de PvdD, aangezien de PvdD zich meer op dierenrechten richt en GroenLinks meer op klimaat. De PvdD is ooit gestart uit onvrede over het feit dat GroenLinks zich te weinig op dierenrechten richt. De meeste overeenkomst heeft GroenLinks met de PvdA; in veel gemeenten en ook op nationaal niveau werken zij vaak samen. In bijvoorbeeld [[Woerden]] werken GroenLinks en PvdA samen onder de naam ''Progressief Woerden''. Het verschil tussen de twee partijen zit vooral in de manier van aandacht trekken. De PvdA sloot vaak sneller compromissen, terwijl GroenLinks vaker actievoert. Ook trekt de PvdA voornamelijk de oudere generatie aan, terwijl GroenLinks voornamelijk de jongere generatie aantrekt.
  +
  ⚫
===Standpunten===
  +
{{zie hoofdartikel|GroenLinks-PvdA#Standpunten{{!}}Standpunten van GroenLinks-PvdA}}
  +
GroenLinks is een [[groene politiek|groene]] en [[vooruitstrevend|progressieve]] partij. De partij stemt in de [[Tweede Kamer]] het vaakst met [[Volt Nederland|Volt]], de [[Partij voor de Dieren|PvdD]] en de [[Socialistische Partij (Nederland)|SP]] mee. De partij staat het verst af van de [[PVV]] en de [[VVD]].
   
  +
GroenLinks en de Partij van de Arbeid hadden voor [[Tweede Kamerverkiezingen 2023|Tweede Kamerverkiezingen van 2023]] een gezamenlijk partijprogramma. Daarom staan de standpunten in het artikel [[GroenLinks-PvdA#Standpunten|GroenLinks-PvdA]].
⚫
==Standpunten==
  
−
[[File:Pand_van_GroenLinks_in_Utrecht.jpg|left|300px|thumb|Een pand van GroenLinks in Utrecht.]]
  
−
GroenLinks heeft de volgende standpunten:
  
−
* De Aarde moet worden beschermd. Er moet respectvol omgaan met het milieu en de natuur.
 
−
* Natuurlijke hulpbronnen moeten eerlijk worden verdeeld en er moet genoeg overblijven voor toekomstige generaties.
 
−
* Ieder moet een gelijker inkomen verdienen en genoeg tijd hebben voor werk, scholing, zorgtaken en vrije tijd te combineren.
 
−
* Er moet gewerkt worden aan samenleving waarin iedereen zo gelijk mogelijk en vrij mogelijk kan deelnemen.
  
−
* Iedereen moet kunnen meewerken aan democratie en zich verantwoordelijk voelen voor de indeling van de maatschappij.
  
−
* Er moet meer worden gewerkt aan het internationaal recht. Zo ontstaat een vreedzame wereld waarin de [[mensenrechten]] worden gerespecteerd.
 
   
  +
==Partijorganisatie==
−
==Organisaties==
 +
===Organisaties===
−
[[File:AantalLedenGroenLinks2011.png|right|250px|thumb|Het aantal leden door de jaren heen.]]
 +
[[Bestand:AantalLedenGroenLinks2011.png|left|250px|miniatuur|Het aantal leden door de jaren heen.]]
 
Onder GroenLinks vallen een aantal organisaties. Als eerste is er de organisatie [[DWARS]]. Deze organisatie is speciaal gericht op jongeren. De organisatie richt zich vooral op studenten en geeft een blad uit. Hierin zijn dingen te vinden over GroenLinks, DWARS en de politiek. [[Bureau de Helling]] adviseert GroenLinks.
 
Onder GroenLinks vallen een aantal organisaties. Als eerste is er de organisatie [[DWARS]]. Deze organisatie is speciaal gericht op jongeren. De organisatie richt zich vooral op studenten en geeft een blad uit. Hierin zijn dingen te vinden over GroenLinks, DWARS en de politiek. [[Bureau de Helling]] adviseert GroenLinks.
   
−
==In het Europees Parlement==
 +
===In het Europees Parlement===
  +
{{zie hoofdartikel|GroenLinks-PvdA#In het Europees Parlement{{!}}GroenLinks-PvdA in het Europees Parlement}}
−
In het [[Europees Parlement]] heeft GroenLinks 2 zetels. Nederlandse partijen hebben bij elkaar altijd 26 zetels. GroenLinks is een lid van de [[Europese Groene Partij]]. Deze Europese partij bestaat uit allerlei partijen in verschillende Europese landen met ongeveer dezelfde standpunten. Zo sta je samen sterker.
 
  +
Bij de [[Europese Parlementsverkiezingen 2024 in Nederland|Europese Parlementsverkiezingen van 2024]] stonden GroenLinks en de PvdA samen op één lijst. Gezamenlijk behaalden ze acht zetels. In het Parlement zelf zitten de partijen wel apart: GroenLinks zit met vier mensen in de Europese fractie [[De Groenen/Vrije Europese Alliantie]]. Dit is een samenwerkingsverband van groene partijen door heel Europa; waar ook enkele regionale partijen onder vallen. GroenLinks is lid van de [[Europese Groene Partij]], die samen met de [[Vrije Europese Alliantie]] deze fractie vormt. Alle partijen hebben ongeveer dezelfde standpunten en steunen elkaar ook. De PvdA zit met vier mensen in de fractie van de [[Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten]] (S&D).
   
 
==Cijfers & leden==
  
==Cijfers & leden==
−
In de Tweede Kamer heeft GroenLinks 4 van de 150 zetels en in de Eerste Kamer 4 van 75 zetels. In 2011 had de partij iets minder dan 27.500 leden. De laatste jaren stijgt dit aantal. Vooral kleinere gemeenten hebben een [[burgemeester]] van GroenLinks. In grotere gemeenten zijn veel wethouder van GroenLinks. In heel Nederland zijn er meer dan 300 gemeenteraadsleden van GroenLinks.
+
GroenLinks had aan het begin van 2023 33.806 leden. De laatste jaren stijgt dit aantal. In de [[Eerste Kamer|Eerste]] en [[Tweede Kamer]] zit GroenLinks samen met de Partij van de Arbeid in één fractie. De Eerste Kamerfractie telt 14 leden, waarvan 7 lid zijn van GroenLinks, en de Tweede Kamerfractie telt 25 leden, waarvan er 13 lid zijn van GroenLinks.
   
 
==Externe links==
  
==Externe links==
−
*[http://start.groenlinks.nl/ Website]
 +
*[https://groenlinks.nl/ Website]
   
−
{{Navigatie Politieke Partijen}}
 +
{{Navigatie politieke partijen Nederland}}
 
[[Categorie:Nederlandse politieke partij]]
  
[[Categorie:Nederlandse politieke partij]]

Huidige versie van 4 jul 2024 om 19:20

GroenLinks (GL)

GroenLinks logo (1994–present).svg

Oprichting 24 november 1990
Opheffing
Actief in Vlag van Nederland Nederland
Richting Centrumlinks tot links
Stroming Groene politiek
Sociaaldemocratie
Europeanisme
Presidentskandidaat
President
Vicepresidentskandidaat
Vicepresident
Oprichter(s)
Partijleider Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA)
Partijvoorzitter Katinka Eikelenboom
Secretaris-generaal
Fractievoorzitters
- Eerste Kamer Paul Rosenmöller (GroenLinks-PvdA)
- Tweede Kamer Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA)
- Europees Parlement Bas Eickhout (GroenLinks-PvdA)
- Provinciale Staten
- Gemeenteraden
- Burgemeesters
- Commissarissen van de Koning
Zetels
- Eerste Kamer
van de 75
<div style="background-color: #39A935; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
- Tweede Kamer
van de 150
<div style="background-color: #39A935; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
- Europees Parlement
van de 31
<div style="background-color: #39A935; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
- Provinciale Staten
51 van de 572
- Gemeenteraden
535 van de 8512
- Burgemeesters
9 van de 345
- Commissarissen van de Koning
0 van de 12
Overig
Wetenschappelijk bureau Bureau de Helling
Partijblad
Partijlied
Jongerenorganisatie DWARS
Studentenorganisatie
Vrouwenbeweging
Lhbt-vleugel
Zusterpartij(en)
Fractie in het Benelux-parlement Socialisten, groenen en democraten
Europese fractie Groenen/EVA
Internationale organisatie Mondiale Groenen
Voorgaande partij(en)
Opvolgende partij(en)
Fusie van CPN
EVP
PSP
PPR
Opgegaan in
Afsplitsing van
Afsplitsing(en)
Voortzetting van
Portaal Portal.svg Politiek

GroenLinks, afgekort GL, is een politieke partij in Nederland. Sinds 22 augustus 2023 is Frans Timmermans de partijleider van zowel GroenLinks als de PvdA (GroenLinks-PvdA). In de Eerste en Tweede Kamer zit de partij samen met de PvdA in één fractie.

GroenLinks is, zoals de naam al zegt, een groene en linkse partij. De partij houdt zich vooral bezig met het milieu en het tegengaan van klimaatverandering door de mens. Naast het milieu heeft de partij ook standpunten over andere zaken.

Geschiedenis

Jaren 90

Ria Beckers was de eerste lijsttrekker van GroenLinks.

Hoewel GroenLinks pas sinds 1990 bestaat, gaat de geschiedenis van de partij iets terug. Al sinds 1972 werkte vijf partijen samen. Dit waren de Politieke Partij Radikalen (PPR), de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP), de Communistische Partij van Nederland (CPN), de Partij van de Arbeid (nog steeds een aparte partij) en de Evangelische Volkspartij (EVP). De Partij van de Arbeid bleef bestaan als aparte partij. Na 1989 besloten de vier overgebleven partijen om samen verder te gaan. Dat jaar deden de partijen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer. De veel oude leden van de partijen bleven in de Tweede Kamer, maar ook nieuwe leden waren in de Tweede Kamer te zien. Oorspronkelijk heette de partij Groen Links. De PPR wilde het woord groen en de PSP en CPN wilde het woord links. In 1992 werd de spatie tussen de woorden afgeschaft en sindsdien heet de partij GroenLinks.

Tussen 1989 en 1991 werd GroenLinks steeds meer één partij. Het was moeilijk om een goed verkiezingsprogramma te vinden. In 1991 kwam GroenLinks in het nieuws, doordat het de enige partij was die tegen de Golfoorlog was. Voor de verkiezingen van 1994 organiseerde de partij een verkiezing voor een lijsttrekker onder de leden. In de Tweede Kamer was GroenLinks dé leidende partij die tegen de regering was. In 1998 kreeg de partij meer zetels in de Tweede Kamer. In 1999 was er onenigheid binnen de partij over de NAVO-missie in Kosovo. De GroenLinks-leden in de Tweede Kamer wilde ingrijpen, maar de GroenLinks-leden in de Eerste Kamer wilde dit niet. Door de discussie verlieten een aantal leden de partij.

Jaren 00

De kandidaten van GroenLinks voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2006.

In 2001 kwam GroenLinks-lid Tara Singh Varma in het nieuws. Zij had namelijk gelogen dat ze ziek was en geld gaf aan ontwikkelingsorganisaties. Hoewel ze uit GroenLinks vertrok, bleef ze volhouden dat ze dit wel had gedaan. Later dat jaar steunde de partij een missie in Afghanistan. In 2002 veranderde partij qua richting. De partij verloor tijdens de verkiezingen 1 zetel en later nog twee zetels. Paul Rosenmöller stopte als partijleider, nadat zijn vrouw en kinderen werden bedreigd. Femke Halsema volgde hem op. GroenLinks was tegen de Irakoorlog en organiseerde zelfs een protest op de Dam en in Amsterdam.

In 2006 was er opnieuw onenigheid over de standpunten. Opnieuw verloor de partij een zetel. Toch werd de partij gevraagd om mee te doen om een regering. GroenLinks weigerde, omdat de partij een zetel had verloren. Dit zorgde voor kritiek binnen de partij. Tijdens de verkiezingen van de Provinciale Staten werkte de partij samen met de Partij voor de Dieren. Toch verloor de partij opnieuw.

Tegenwoordig

In 2010 trad Femke Halsema af als partijleider. Jolande Sap volgde haar op. In januari 2011 steunde partij Kabinet-Rutte I. Een jaar later stemde partij voor de Nederlandse begroting (het Lenteakkoord). De partij wist zo de economie groener te maken. Er kwamen hogere belastingen op kolen en ging meer geld naar duurzaamheid en de natuur. Ondertussen werd Bram van Ojik de nieuwe partijleider. Tijdens de verkiezingen van 2012 verloor de partij weer leden. Tijdens de gemeenteraadverkiezingen in 2014 ging het al iets beter. GroenLinks was nodig voor een meerderheid in de Eerste Kamer. Aangezien de partij niet wilde meewerken konden er plannen niet doorgaan.

In 2015 werd Bram van Oijk opgevolgd door Jesse Klaver. Onder Klaver maakte GroenLinks een enorme groei door. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen 2017 ging de partij van 4 naar 14 zetels en kreeg daarom van alle partijen de meeste zetels erbij (+10 zetels). Ook bij de verkiezingen voor de gemeenteraden (2018), de Provinciale Staten (2019) en het Europees Parlement (2019) won de partij er zetels bij. In de Tweede Kamer werkt de partij momenteel samen met de PvdA en de SP.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 wilde GroenLinks graag met D66, de PvdA en de SP samenwerken, maar geen van deze partijen voldoen hier iets voor. Hoewel GroenLinks normaal een meer activistische partij is, zette lijsttrekker Klaver in op een boodschap van verbinding. Deze boodschap bleek niet aan te slaan: bij de Kamerverkiezingen verloor de partij zes zetels. Uit onderzoek van onderzoeksbureau Ipsos bleek dat veel kiezers die normaal GroenLinks stemden, ditmaal op D66 en Volt gestemd hadden.

Samenwerking met de PvdA

Frans Timmermans is de eerste gezamenlijke partijleider van GroenLinks-PvdA. Hij werd bij een ledenreferendum gekozen tot leider van de partijen.
Zie GroenLinks-PvdA voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tijdens de kabinetsformatie van het kabinet-Rutte IV hielden GroenLinks en de PvdA elkaar vast in de onderhandelingen. De partijen wilden alleen samen in een kabinet gaan zitten. De VVD en het CDA vonden een kabinet met twee linkse partijen echter te veel. Uiteindelijk ging het kabinet-Rutte IV bestaan uit de VVD, het CDA, D66 en de ChristenUnie.

GroenLinks en de PvdA kondigden in 2023 aan dat ze samen gingen werken voor de Provinciale Statenverkiezingen van 2023. De partijen hadden (behalve in Zeeland) wel een aparte lijst. Ze zijn in de Eerste Kamer wel samen in één fractie gaan zitten, nadat de leden van de Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer hadden gekozen. Samen hebben ze 14 van de 75 zetels in de Eerste Kamer.

Na de val van het kabinet-Rutte IV kondigden partijleiders Jesse Klaver van GroenLinks en Attje Kuiken van de PvdA aan dat ze verder wilden gaan samenwerken. De leden van de partijen konden hierover stemmen via een ledenreferendum. Een grote meerderheid van de leden was voorstander van de samenwerking, waardoor de partijen met één lijst meededen aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Frans Timmermans werd op 22 augustus 2023 door de leden van GroenLinks en de PvdA gekozen tot partijleider en lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Bij die verkiezing kreeg GroenLinks-PvdA 25 zetels.

In de provincie Zeeland, Zuid-Holland en een aantal gemeenten werkten de partijen al eerder samen.


Ideologie en standpunten

Ideologie

Een verkiezingsaffiche van GroenLinks-PvdA voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023

GroenLinks is zoals de naam al zegt een linkse en groene partij. De partij heeft als politieke ideologie de groene politiek. Dit houdt in dat de natuur, het klimaat, het milieu en de bescherming daarvan een grote rol speelt bij de partij. Dit is ook terug te zien in veel standpunten van de partij. De partij heeft daarnaast veel sociaaldemocratische standpunten. GroenLinks wordt in de Nederlandse politiek vaak links geplaatst. De partij is iets rechtser dan de Socialistische Partij, maar iets linkser dan de Partij van de Arbeid. De positie ten opzichte van de Partij voor de Dieren verandert soms weleens; de ene keer wordt GroenLinks rechtser en de andere keer linkser gezien dan de PvdD.

De partij heeft veel overeenkomsten met deze drie linkse partijen, maar er zijn ook verschillen. De SP is bijvoorbeeld tegen de EU, terwijl GroenLinks juist voorstander is. Ook staat bij de SP het sociaal beleid voorop, terwijl dat bij GroenLinks klimaat is. Bij beide partijen zijn dat overigens wel één van de kernonderwerpen. GroenLinks verschilt met de PvdD, aangezien de PvdD zich meer op dierenrechten richt en GroenLinks meer op klimaat. De PvdD is ooit gestart uit onvrede over het feit dat GroenLinks zich te weinig op dierenrechten richt. De meeste overeenkomst heeft GroenLinks met de PvdA; in veel gemeenten en ook op nationaal niveau werken zij vaak samen. In bijvoorbeeld Woerden werken GroenLinks en PvdA samen onder de naam Progressief Woerden. Het verschil tussen de twee partijen zit vooral in de manier van aandacht trekken. De PvdA sloot vaak sneller compromissen, terwijl GroenLinks vaker actievoert. Ook trekt de PvdA voornamelijk de oudere generatie aan, terwijl GroenLinks voornamelijk de jongere generatie aantrekt.

Standpunten

Zie Standpunten van GroenLinks-PvdA voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

GroenLinks is een groene en progressieve partij. De partij stemt in de Tweede Kamer het vaakst met Volt, de PvdD en de SP mee. De partij staat het verst af van de PVV en de VVD.

GroenLinks en de Partij van de Arbeid hadden voor Tweede Kamerverkiezingen van 2023 een gezamenlijk partijprogramma. Daarom staan de standpunten in het artikel GroenLinks-PvdA.

Partijorganisatie

Organisaties

Het aantal leden door de jaren heen.

Onder GroenLinks vallen een aantal organisaties. Als eerste is er de organisatie DWARS. Deze organisatie is speciaal gericht op jongeren. De organisatie richt zich vooral op studenten en geeft een blad uit. Hierin zijn dingen te vinden over GroenLinks, DWARS en de politiek. Bureau de Helling adviseert GroenLinks.

In het Europees Parlement

Zie GroenLinks-PvdA in het Europees Parlement voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bij de Europese Parlementsverkiezingen van 2024 stonden GroenLinks en de PvdA samen op één lijst. Gezamenlijk behaalden ze acht zetels. In het Parlement zelf zitten de partijen wel apart: GroenLinks zit met vier mensen in de Europese fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie. Dit is een samenwerkingsverband van groene partijen door heel Europa; waar ook enkele regionale partijen onder vallen. GroenLinks is lid van de Europese Groene Partij, die samen met de Vrije Europese Alliantie deze fractie vormt. Alle partijen hebben ongeveer dezelfde standpunten en steunen elkaar ook. De PvdA zit met vier mensen in de fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D).

Cijfers & leden

GroenLinks had aan het begin van 2023 33.806 leden. De laatste jaren stijgt dit aantal. In de Eerste en Tweede Kamer zit GroenLinks samen met de Partij van de Arbeid in één fractie. De Eerste Kamerfractie telt 14 leden, waarvan 7 lid zijn van GroenLinks, en de Tweede Kamerfractie telt 25 leden, waarvan er 13 lid zijn van GroenLinks.

Externe links


Vlag van Nederland Politieke partijen in Nederland
(Tussen haakjes het huidige aantal zetels) 		Vlag van Nederland
Tweede Kamer:Partij voor de Vrijheid (37) · GroenLinks-Partij van de Arbeid (25) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (24) · Nieuw Sociaal Contract (20) · Democraten 66 (9) · BoerBurgerBeweging (7) · Christen-Democratisch Appèl (5) · Socialistische Partij (5) · DENK (3) · Partij voor de Dieren (3) · Forum voor Democratie (3) · Staatkundig Gereformeerde Partij (3) · ChristenUnie (3) · Volt (2) · JA21 (1)
Eerste Kamer:BoerBurgerBeweging (16) · GroenLinks-Partij van de Arbeid (14) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (10) · Christen-Democratisch Appèl (6) · Democraten 66 (5) · Partij voor de Vrijheid (4) · Partij voor de Dieren (3) · Socialistische Partij (3) · JA21 (3) · ChristenUnie (3) · Forum voor Democratie (2) · Staatkundig Gereformeerde Partij (2) · Volt (2) · 50PLUS (1) · Onafhankelijke Politiek Nederland (1)
Europees Parlement:GroenLinks-Partij van de Arbeid (8) · Partij voor de Vrijheid (6) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (4) · Christen-Democratisch Appèl (3) · Democraten 66 (3) · BoerBurgerBeweging (2) · Volt (2) · Partij voor de Dieren (1) · Nieuw Sociaal Contract (1) · Staatkundig Gereformeerde Partij (1)
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=GroenLinks&oldid=873053"