Spaanse Staat
| Spaanse Staat Estado Español
 | |
|---|---|
| Hoofdstad | Madrid |
| Talen | Spaans |
| Religie | Rooms-katholicisme |
| Bestuursvorm | Dictatuur |
| Munteenheid | Spaanse peseta |
Portaal  Spanje en Geschiedenis
| |
.svg)
De Spaanse Staat was de naam van Spanje tussen 1939 en 1978. In deze periode was Spanje een dictatuur onder Francisco Franco. De Spaanse Staat wordt daarom ook wel Franco's Spanje genoemd. De Spaanse Staat was geïnspireerd door de Estado Novo in Portugal. Ook had het overeenkomsten met het fascistische Italië onder Benito Mussolini.
Franco kwam aan de macht na de Spaanse Burgeroorlog. Dit was een grote oorlog tussen 1936 en 1939 die het einde van de Tweede Spaanse Republiek betekende. De regering van de Tweede Spaanse Republiek vluchtte naar Parijs, waardoor Franco de macht kon grijpen. Franco maakte van Spanje een eenpartijstaat, waarin de Falange de macht had. De Rooms-Katholieke Kerk kreeg opnieuw invloed en veel republikeinse ideeën werden teruggedraaid. Hierdoor werden veel vrijheden beperkt en werd Spanje nationalistischer. Franco's regering had veel overeenkomsten met het fascisme en ook goede banden met Nazi-Duitsland, Italië en Portugal.
Hoewel Franco het land bestuurde, hadden de monarchisten grote invloed op het landsbestuur. Franco herstelde de monarchie in 1947, maar de troon bleef leeg tot na zijn dood. In 1975 overleed Franco, waardoor koning Juan Carlos I aan de macht kwam. Juan Carlos I besloot van Spanje een democratie te maken. Tussen 1975 en 1982 vond hierdoor de Spaanse democratische overgang plaats. Tijdens deze overgang kwam er in 1978 een einde aan de Spaanse Staat.
Voorgeschiedenis
Tussen 1931 en 1939 was Spanje een democratie en republiek. Deze periode heet de Tweede Spaanse Republiek. De Tweede Spaanse Republiek ontstond toen koning Alfons XIII aftrad, nadat Spanje tussen 1923 en 1930 een dictatuur onder premier Miguel Primero de Rivero was geweest. Na zijn aftreden werd de monarchie afgeschaft, waardoor de republiek ontstond. De Tweede Spaanse Republiek kreeg meer vrijheid, meer democratie en meer zelfbestuur voor Catalonië en Baskenland. Ook was het een erg modern land met vergaande rechten voor vrouwen en strikte scheiding tussen kerk en staat.
Toch was niet iedereen blij met de republiek. Aan de ene kant waren er monarchisten die monarchie wilden herstellen. Zij werden ook gesteund door de fascisten en veel rechtse politici. Aan de andere kant waren er ook anarchisten, communisten en mensen die Catalonië en Baskenland onafhankelijk wilden maken. De socialisten, sociaaldemocraten, republikeinen en liberalen steunden de republiek. Zij besloten tijdens de verkiezingen van 1936 samen te werken met de anarchisten en communisten. Samen vormden zij het Volksfront en wonnen de verkiezingen met kleine meerderheid. De rechtse partijen waren verenigd in het Nationaal Front. Zij zagen het Volksfront als communistisch.
Na de verkiezingen brak er chaos los in Spanje. Het Nationaal Front besloot daarom een staatsgreep uit te oefenen op 17 juli 1936. Dit was de start van de Spaanse Burgeroorlog die zich over heel Spanje verspreidde. Tijdens de burgeroorlog werd Francisco Franco de leider van het Nationaal Front. Het Nationaal Front won de oorlog in 1939, wat een einde voor de Tweede Spaanse Republiek betekende.
Verloop
Ontstaan
.jpg)
Franco werd vervolgens de leider van Spanje. Hij was geïnspireerd door het fascisme in Italië onder Benito Mussolini en in Duitsland onder Adolf Hitler. Franco nam dan ook veel dingen uit het fascisme over. Franco's partij (de Falange) werd de enige partij die toegestaan werd. Hij maakte veel dingen uit de Tweede Spaanse Republiek ongedaan. Zo werden de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid beperkt, de rechten van vrouwen werden teruggedraaid en de Katholieke Kerk speelde opnieuw een grotere rol in de Spaanse samenleving. Franco maakte de Katholieke Kerk zelfs de officiële staatsreligie van Spanje.
Daarnaast wilde hij Spanje nationalitisch maken. Spanjaarden moesten trots worden op hun cultuur en taal. Hierdoor werd het zelfbestuur van Catalonië en Baskenland teruggedraaid. Het Catalaans, Galicisch en Baskisch werden ook verboden om te spreken. Veel culturele tradities en symbolen uit deze regio's werden ook verboden. Veel tegenstanders van Franco moesten Spanje ontvluchten of werden gevangengezet.
Franco's regering werd door veel landen als de officiële Spaanse regering erkend. Onder andere Frankrijk, de Verenigde Staten, Nederland en België deden dit. Andere landen weigerden Franco te erkennen. De regering van de Tweede Spaanse Republiek was naar het buitenland gevlucht en zat in Parijs. Onder andere Mexico, Venezuela en later veel Oost-Europese landen erkenden deze regering als de officiële regering van Spanje.
In Franco's Spanje
Franco was bondgenoten met nazi-Duitsland en fascistisch Italië. Toch deed Spanje niet mee aan de Tweede Wereldoorlog, maar besloot neutraal te blijven. Franco's regering steunde Italië en Duitsland wel politiek. Ook vochten veel Spaanse vrijwilligers aan Duitse en Italiaanse zijde in de oorlog. Franco hield Spanje uit de oorlog, aangezien Spanje in een grote economische crisis zat. De Spaanse Burgeroorlog had een groot deel van het land verwoest. Franco wilde daarom liever het land opbouwen. Ook zou Spanje weinig kunnen hebben betekent in de oorlog.
Spanje was eerst erg afgesloten van de buitenwereld. Franco wilde Spanje zelfvoorzienend maken. Dit betekent dat alles wat Spanje nodig had in Spanje gemaakt werd. Het lukte Franco om Spanje weer op te bouwen, maar het ging nog steeds economisch slecht met het land. In de jaren 1950 besloot Spanje daarom meer met het buitenland te handelen. Spanje werd een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten, aangezien Franco tegen het communisme was. De Amerikanen moesten legerbases in Spanje bouwen. In 1955 werd Spanje ook lid van de Verenigde Naties. Vanaf de jaren 1950 ging het hierdoor steeds beter met Spanje.
Franco's regering was erg afhankelijk van de monarchisten. In 1947 besloot Franco daarom de monarchie te herstellen, zoals de monarchisten graag wilden. Wel bleef de troon leeg tot Franco's dood en Franco mocht zelf de koning kiezen. Koning Alfons XIII was inmiddels overleden, waardoor zijn zoon (kroonprins Alfons van Bourbon) de logische troonopvolger werd. Er was alleen één probleem; de kroonprins wilde van Spanje een democratie maken en pleitte hiervoor vanuit het buitenland. Franco wilde daarom een troonopvolger kiezen uit het huis Habsburg. Dit huis wees zijn bod af, aangezien de Habsburgers Spanje voor het laatst in 1700 hadden geregeerd.
Uiteindelijk kwam er een compromis. De zoon van de kroonprins (Juan Carlos I) zou koning worden na Franco's dood. Wel zou Juan Carlos I door Franco worden opgevoed en les krijgen in Franco's ideologie.
Einde
In de jaren 1960 en 1970 werd Franco's grip op Spanje wat losser. Hierdoor kregen vrouwen bijvoorbeeld meer rechten. In 1975 overleed Francisco Franco. Hierdoor kwam koning Juan Carlos I aan de macht. Iedereen verwachtte dat de koning de ideeën van Franco zou voortzette. Echter, koning Juan Carlos I wilde van Spanje een democratie maken. Tussen 1975 en 1982 werd Spanje omgevormd in een constitutionele monarchie.
De koning stelde Adolfo Suárez aan zijn premier. Suárez kreeg de opdracht om Franco's Spanje te ontmantelen. Hierdoor kwamen er meer vrijheden, rechten voor vrouwen en een einde aan de onderdrukking. Het verbod op het Catalaans, Baskisch en Galicisch werd opgeheven en deze regio's kregen uiteindelijk meer zelfbestuur. Ook werd het verbod op politieke partijen opgeheven en voor in jaren werden vrije verkiezingen gehouden. In 1978 kwam er een einde aan de Spaanse Staat, toen Spanje een nieuwe grondwet kreeg.
Nalatenschap
.jpg)
De Spaanse Staat speelt nog altijd een rol in het moderne Spanje. Na de Spaanse democratische overgang bleven veel standbeelden van Franco staan. De mensen wilden vooral doorgaan met het leven en waren blij met de nieuwe vrijheid. Sinds de jaren 1990 ontstonden er meer en meer bewegingen om standbeelden en symbolen uit het Franco-tijdperk te verwijderen. Zo werd in 2005 een standbeeld in Madrid weggehaald en in 2008 eentje in Santander. Sinds 2006 kunnen Spanjaarden ook de documenten uit het Franco-tijdperk inzien. Dit was voor nabestaanden erg belangrijk, aangezien eindelijk konden weten wat er met hun familieleden was gebeurd.
Het bekendste voorbeeld is de Vallei van de Gevallenen, waar veel slachtoffers van de Spaanse Burgeroorlog begraven liggen. Dit moment werd door Franco gebouwd om Spanje na de oorlog weer te herenigen. In het moment liggen slachtoffers die aan beide kanten vochten naast elkaar. In 1975 werd Franco zelf ook in het moment begraven. De familieleden van sommige slachtoffers zagen dit als een belediging, aangezien veel slachtoffers vochten tegen Franco. Er was lang discussie om Franco's lichaam uit het moment te halen, maar dit werd door de familieleden van Franco tegengehouden. In 2019 werd Franco's kist uiteindelijk verplaatst. Ook hebben veel families sinds 2018 de mogelijkheid om de resten van hun dierbaren te verplaatsen.
De Spaanse overheid heeft de misdaden onder Franco nog altijd niet erkend. Wel zijn er nog altijd veel onderzoeken gaande. Tijdens het Franco-tijdperk raakten veel mensen vermist of werden vermoord. Zo werden meer dan 300.000 kinderen ontvoerd door de overheid onder Franco. Het is onduidelijk wat er met deze kinderen gebeurd is. Ook worden er nog steeds massagraven gevonden. Het is vaak onduidelijk wat er met deze massagraven moet gebeuren.