GroenLinks
| GroenLinks (GL) | |
|
| |
|---|---|
| Oprichting | 24 november 1990 |
| Actief in |  Nederland
|
| Richting | Centrumlinks tot links |
| Stroming | Groene politiek Sociaaldemocratie Europeanisme |
| Partijleider | Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) |
| Partijvoorzitter | Katinka Eikelenboom |
| Fractievoorzitters | |
| - Eerste Kamer | Paul Rosenmöller (GroenLinks-PvdA) |
| - Tweede Kamer | Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) |
| - Europees Parlement | Bas Eickhout (GroenLinks-PvdA) |
| Zetels | |
| - Provinciale Staten | 51 van de 572 |
| - Gemeenteraden | 535 van de 8512 |
| - Burgemeesters | 9 van de 345 |
| - Commissarissen van de Koning | 0 van de 12 |
| Overig | |
| Wetenschappelijk bureau | Bureau de Helling |
| Jongerenorganisatie | DWARS |
| Fractie in het Benelux-parlement | Socialisten, groenen en democraten |
| Europese fractie | Groenen/EVA |
| Internationale organisatie | Mondiale Groenen |
| Fusie van | CPN EVP PSP PPR |
Portaal  Politiek
| |
.svg){kind=logo}
GroenLinks, afgekort GL, is een politieke partij in Nederland. Sinds 22 augustus 2023 is Frans Timmermans de partijleider van zowel GroenLinks als de PvdA (GroenLinks-PvdA). In de Eerste en Tweede Kamer zit de partij samen met de PvdA in één fractie.
GroenLinks is, zoals de naam al zegt, een groene en linkse partij. De partij houdt zich vooral bezig met het milieu en het tegengaan van klimaatverandering door de mens. Naast het milieu heeft de partij ook standpunten over andere zaken.
Geschiedenis
Jaren 90
Hoewel GroenLinks pas sinds 1990 bestaat, gaat de geschiedenis van de partij iets terug. Al sinds 1972 werkte vijf partijen samen. Dit waren de Politieke Partij Radikalen (PPR), de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP), de Communistische Partij van Nederland (CPN), de Partij van de Arbeid (nog steeds een aparte partij) en de Evangelische Volkspartij (EVP). De Partij van de Arbeid bleef bestaan als aparte partij. Na 1989 besloten de vier overgebleven partijen om samen verder te gaan. Dat jaar deden de partijen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer. De veel oude leden van de partijen bleven in de Tweede Kamer, maar ook nieuwe leden waren in de Tweede Kamer te zien. Oorspronkelijk heette de partij Groen Links. De PPR wilde het woord groen en de PSP en CPN wilde het woord links. In 1992 werd de spatie tussen de woorden afgeschaft en sindsdien heet de partij GroenLinks.
Tussen 1989 en 1991 werd GroenLinks steeds meer één partij. Het was moeilijk om een goed verkiezingsprogramma te vinden. In 1991 kwam GroenLinks in het nieuws, doordat het de enige partij was die tegen de Golfoorlog was. Voor de verkiezingen van 1994 organiseerde de partij een verkiezing voor een lijsttrekker onder de leden. In de Tweede Kamer was GroenLinks dé leidende partij die tegen de regering was. In 1998 kreeg de partij meer zetels in de Tweede Kamer. In 1999 was er onenigheid binnen de partij over de NAVO-missie in Kosovo. De GroenLinks-leden in de Tweede Kamer wilde ingrijpen, maar de GroenLinks-leden in de Eerste Kamer wilde dit niet. Door de discussie verlieten een aantal leden de partij.
Jaren 00
In 2001 kwam GroenLinks-lid Tara Singh Varma in het nieuws. Zij had namelijk gelogen dat ze ziek was en geld gaf aan ontwikkelingsorganisaties. Hoewel ze uit GroenLinks vertrok, bleef ze volhouden dat ze dit wel had gedaan. Later dat jaar steunde de partij een missie in Afghanistan. In 2002 veranderde partij qua richting. De partij verloor tijdens de verkiezingen 1 zetel en later nog twee zetels. Paul Rosenmöller stopte als partijleider, nadat zijn vrouw en kinderen werden bedreigd. Femke Halsema volgde hem op. GroenLinks was tegen de Irakoorlog en organiseerde zelfs een protest op de Dam en in Amsterdam.
In 2006 was er opnieuw onenigheid over de standpunten. Opnieuw verloor de partij een zetel. Toch werd de partij gevraagd om mee te doen om een regering. GroenLinks weigerde, omdat de partij een zetel had verloren. Dit zorgde voor kritiek binnen de partij. Tijdens de verkiezingen van de Provinciale Staten werkte de partij samen met de Partij voor de Dieren. Toch verloor de partij opnieuw.
Tegenwoordig
In 2010 trad Femke Halsema af als partijleider. Jolande Sap volgde haar op. In januari 2011 steunde partij Kabinet-Rutte I. Een jaar later stemde partij voor de Nederlandse begroting (het Lenteakkoord). De partij wist zo de economie groener te maken. Er kwamen hogere belastingen op kolen en ging meer geld naar duurzaamheid en de natuur. Ondertussen werd Bram van Ojik de nieuwe partijleider. Tijdens de verkiezingen van 2012 verloor de partij weer leden. Tijdens de gemeenteraadverkiezingen in 2014 ging het al iets beter. GroenLinks was nodig voor een meerderheid in de Eerste Kamer. Aangezien de partij niet wilde meewerken konden er plannen niet doorgaan.
In 2015 werd Bram van Oijk opgevolgd door Jesse Klaver. Onder Klaver maakte GroenLinks een enorme groei door. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen 2017 ging de partij van 4 naar 14 zetels en kreeg daarom van alle partijen de meeste zetels erbij (+10 zetels). Ook bij de verkiezingen voor de gemeenteraden (2018), de Provinciale Staten (2019) en het Europees Parlement (2019) won de partij er zetels bij. In de Tweede Kamer werkt de partij momenteel samen met de PvdA en de SP.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 wilde GroenLinks graag met D66, de PvdA en de SP samenwerken, maar geen van deze partijen voldoen hier iets voor. Hoewel GroenLinks normaal een meer activistische partij is, zette lijsttrekker Klaver in op een boodschap van verbinding. Deze boodschap bleek niet aan te slaan: bij de Kamerverkiezingen verloor de partij zes zetels. Uit onderzoek van onderzoeksbureau Ipsos bleek dat veel kiezers die normaal GroenLinks stemden, ditmaal op D66 en Volt gestemd hadden.
Samenwerking met de PvdA
.jpg)
Zie GroenLinks-PvdA voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Tijdens de kabinetsformatie van het kabinet-Rutte IV hielden GroenLinks en de PvdA elkaar vast in de onderhandelingen. De partijen wilden alleen samen in een kabinet gaan zitten. De VVD en het CDA vonden een kabinet met twee linkse partijen echter te veel. Uiteindelijk ging het kabinet-Rutte IV bestaan uit de VVD, het CDA, D66 en de ChristenUnie.
GroenLinks en de PvdA kondigden in 2023 aan dat ze samen gingen werken voor de Provinciale Statenverkiezingen van 2023. De partijen hadden (behalve in Zeeland) wel een aparte lijst. Ze zijn in de Eerste Kamer wel samen in één fractie gaan zitten, nadat de leden van de Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer hadden gekozen. Samen hebben ze 14 van de 75 zetels in de Eerste Kamer.
Na de val van het kabinet-Rutte IV kondigden partijleiders Jesse Klaver van GroenLinks en Attje Kuiken van de PvdA aan dat ze verder wilden gaan samenwerken. De leden van de partijen konden hierover stemmen via een ledenreferendum. Een grote meerderheid van de leden was voorstander van de samenwerking, waardoor de partijen met één lijst meededen aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Frans Timmermans werd op 22 augustus 2023 door de leden van GroenLinks en de PvdA gekozen tot partijleider en lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Bij die verkiezing kreeg GroenLinks-PvdA 25 zetels.
In de provincie Zeeland, Zuid-Holland en een aantal gemeenten werkten de partijen al eerder samen.
Ideologie en standpunten
Ideologie
.png)
GroenLinks is zoals de naam al zegt een linkse en groene partij. De partij heeft als politieke ideologie de groene politiek. Dit houdt in dat de natuur, het klimaat, het milieu en de bescherming daarvan een grote rol speelt bij de partij. Dit is ook terug te zien in veel standpunten van de partij. De partij heeft daarnaast veel sociaaldemocratische standpunten. GroenLinks wordt in de Nederlandse politiek vaak links geplaatst. De partij is iets rechtser dan de Socialistische Partij, maar iets linkser dan de Partij van de Arbeid. De positie ten opzichte van de Partij voor de Dieren verandert soms weleens; de ene keer wordt GroenLinks rechtser en de andere keer linkser gezien dan de PvdD.
De partij heeft veel overeenkomsten met deze drie linkse partijen, maar er zijn ook verschillen. De SP is bijvoorbeeld tegen de EU, terwijl GroenLinks juist voorstander is. Ook staat bij de SP het sociaal beleid voorop, terwijl dat bij GroenLinks klimaat is. Bij beide partijen zijn dat overigens wel één van de kernonderwerpen. GroenLinks verschilt met de PvdD, aangezien de PvdD zich meer op dierenrechten richt en GroenLinks meer op klimaat. De PvdD is ooit gestart uit onvrede over het feit dat GroenLinks zich te weinig op dierenrechten richt. De meeste overeenkomst heeft GroenLinks met de PvdA; in veel gemeenten en ook op nationaal niveau werken zij vaak samen. In bijvoorbeeld Woerden werken GroenLinks en PvdA samen onder de naam Progressief Woerden. Het verschil tussen de twee partijen zit vooral in de manier van aandacht trekken. De PvdA sloot vaak sneller compromissen, terwijl GroenLinks vaker actievoert. Ook trekt de PvdA voornamelijk de oudere generatie aan, terwijl GroenLinks voornamelijk de jongere generatie aantrekt.
Standpunten
Zie Standpunten van GroenLinks-PvdA voor het hoofdartikel over dit onderwerp.GroenLinks is een groene en progressieve partij. De partij stemt in de Tweede Kamer het vaakst met Volt, de PvdD en de SP mee. De partij staat het verst af van de PVV en de VVD.
GroenLinks en de Partij van de Arbeid hadden voor Tweede Kamerverkiezingen van 2023 een gezamenlijk partijprogramma. Daarom staan de standpunten in het artikel GroenLinks-PvdA.
Partijorganisatie
Organisaties
Onder GroenLinks vallen een aantal organisaties. Als eerste is er de organisatie DWARS. Deze organisatie is speciaal gericht op jongeren. De organisatie richt zich vooral op studenten en geeft een blad uit. Hierin zijn dingen te vinden over GroenLinks, DWARS en de politiek. Bureau de Helling adviseert GroenLinks.
In het Europees Parlement
Zie GroenLinks-PvdA in het Europees Parlement voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Bij de Europese Parlementsverkiezingen van 2024 stonden GroenLinks en de PvdA samen op één lijst. Gezamenlijk behaalden ze acht zetels. In het Parlement zelf zitten de partijen wel apart: GroenLinks zit met vier mensen in de Europese fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie. Dit is een samenwerkingsverband van groene partijen door heel Europa; waar ook enkele regionale partijen onder vallen. GroenLinks is lid van de Europese Groene Partij, die samen met de Vrije Europese Alliantie deze fractie vormt. Alle partijen hebben ongeveer dezelfde standpunten en steunen elkaar ook. De PvdA zit met vier mensen in de fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D).
Cijfers & leden
GroenLinks had aan het begin van 2023 33.806 leden. De laatste jaren stijgt dit aantal. In de Eerste en Tweede Kamer zit GroenLinks samen met de Partij van de Arbeid in één fractie. De Eerste Kamerfractie telt 14 leden, waarvan 7 lid zijn van GroenLinks, en de Tweede Kamerfractie telt 25 leden, waarvan er 13 lid zijn van GroenLinks.
Externe links