Geologie
Geologie of aardkunde is de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van de aarde en haar geschiedenis. Bij geologie gaat het meer om de natuurlijke processen en hoe deze konden ontstaan, zoals vulkanisme, aardbevingen en gebergten. Geologie behoort hierdoor tot de aardwetenschappen.
Geologen bestuderen ook gesteenten, mineralen en fossielen. Hiermee leggen ze de geologische tijdschaal aan. Dit is een geschiedenislijn met alle periodes van voor de prehistorie. Waar men bij geschiedenis zich alleen bezighoudt met de menselijke geschiedenis gaat men bij geologie ook kijken naar periodes waarin andere planten en dieren leefden, zoals de dinosaurussen. Onder meer het Jura en Krijt behoren tot deze schaal.
Opleiding
Geologie is de studie die kijkt naar aardlagen. Een geoloog haalt er soms een klein stukje uit om het te bestuderen. Aan de hand van dat gesteente bestuderen geologen de geschiedenis van de aarde, de dingen die gebeurden in de aarde en het leven dat daarop plaatsvond.
Een geoloog stelt vaak de volgende vragen: uit welke grondstoffen bestaat de bodem van de aarde? Waar liggen die verschillende gesteenten? Welke fossielen vinden we in die gesteenten en wat vertelt ons dat over de ontwikkeling van het leven in de afgelopen miljarden en miljoenen jaren? Welke dieren leefden er vroeger en hoe leefden ze? Wat is de combinatie van korreltjes van de bodem die langzaam naar beneden vallen op de zeebodem, of door rivieren naar zee worden gebracht, of die een vorm krijgen door koraalriffen, en wat vertelt ons dat over het klimaat dat er en wat er vroeger is geweest? Waar komen vulkanen voor, hoe werken die dingen, kunnen we voorspellen wanneer ze uitbarsten. Wat zijn aardbevingen, waarom komen die voor waar we ze zien, en wat kunnen we doen om te voorspellen hoe groot of klein ze kunnen worden? Waar kunnen we ertsen vinden? waar we bijvoorbeeld koper of goud of ijzer uit winnen - en waarom liggen die daar? En hoe kunnen we die uit gesteenten halen met zo min mogelijk vervuiling? Het gaat vooral over verschillende grondstoffen en hoe dat werkt en eruit ziet.
De aarde goed bestuderen kan op heel veel andere manieren. Sommige mensen doen ook onderzoek in het veld op de gekste plekken op de wereld, sommige zitten vooral achter de computer maar ook dan is er heel veel leuks en interessants te leren over de aarde. Heel vaak blijf je in dit werk vastzitten omdat het voor veel mensen heel interessant is. Het is ook heel belangrijk dat kinderen en tieners over de aarde leren, want er zijn namelijk heel veel moeilijke en leuke dingen die opgelost moeten worden in de toekomst, zoals het klimaatprobleem, energie hebben, het vinden van grondstoffen en heel veel soorten planten.
Geologen onderzoeken niet alleen aarde of stenen, maar ook stukken ijs uit ijsgletsjers.
Onderzoeksobjecten
Aardlagen
In de geologie worden aardlagen bestudeerd. Aardlagen worden worden gevormd doordat bomen en planten op elkaar gedrukt worde. Dankzij die druk en een gebrek aan zuurstof worden die bomen en planten één laag, en als dat proces meerdere keren wordt herhaald krijg je aardlagen. In veel tijdperken in de geschiedenis heeft de aardlaag er anders uitgezien.
Elke aardlaag bestaat uit verschillende grondstoffen. De verdeling van grondstoffen verschilt per aardlaag. Zo is de aardlaag onder Nederland kwartair. Dat wil zeggen dat die laag voornamelijk uit kwarts bestaat. Kwarts is de belangrijkste grondstondstof van een aardlaag. Als een aardlaag voor meer dan 70 procent uit kwarts bestaat, wordt hij felsisch of zuur genoemd. Als een aardlaag voor tussen de 52 en 63 procent uit kwarts bestaat, wordt hij mafisch of basisch genoemd. Aardlagen die voor minder van 40 procent uit kwarts bestaan, komen weinig voor en worden ultramafisch genoemd.
Vulkanen
Vulkanen kunnen ontstaan op platen die naar elkaar toe bewegen. Er zijn in hoofdlijnen vier soorten volkanen. Een slakkenkegel geeft geen harde explosies. Een stratovulkaan is een hoge en stele vulkaan. Een schildvulkaan is een brede vulkaan die volledig vol is met lava; het verschilt hoeveel uitbarstingen eruit kunnen komen. Een spleetvulkaan (of riftvulkaan) is een breuk in de aarde waar magma uit komt en verschillende uitbarstingen.
Krijtrotsen
Krijtrotsen zijn rotsen die aan de zee of het strand vast zitten. Een voorbeeld is Zuid-Engeland daar vind je heel veel van dit soort bijzondere rotsen. De rotsen bestaat uit zeediertjes en schelpen wat heel zacht aan voelt. Zo’n 100 jaar geleden lagen deze rotsen op de bodem van de zee. En toen ging de zee naar beneden en werden de rotsen ook omhoog getrokken. Daardoor zitten er dus zoveel zeedieren in de rotsen.
Druipsteen
In grotten van zachte kalksteen vind je vooral druipsteen. Het zijn hele mooie en indrukwekkende stukken grot dat omhoog of naar beneden druipt. Het duurt wel duizenden of miljoenen jaren totdat het er indrukwekkend uitziet. Er zijn heel veel verschillende soorten druipsteen.
Zand
Aan zand zie je meestal maar een kleur maar eigenlijk zijn het heel veel verschillende kleuren. In stukken van India en Spanje kun je zelfs rode stranden vinden. De mooie witte stranden zijn vaak koraal en schelpen.
Steen
Steen kan veranderen door een storm, overstroming of andere rampen kunnen het steen veranderen voor miljoenen jaren later. Een normale storm kan dat niet zo doen, maar wel een storm die grondstoffen meeneemt.
Studie
Bekende studies geologie in Nederland zijn die aan de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit van Utrecht, de Technische Universiteit Delft, de Universiteit van Wageningen en de Rijksuniversiteit Groningen.
Voor het volgen van een studie geologie moet iemand een vwo-diploma hebben gehaald en het profiel natuur en techniek (N&T) hebben gedaan. Verder is naast beheersing van het Nederlands een goede beheersing van het Engels belangrijk. De studie duurt in totaal vier jaar: de bachelor duurt drie jaar en de master duurt één jaar. Als iemand de studie met succes heeft afgerond, is diegene een geoloog.
Bronvermelding
- Oldershaw, C. (2024). Het dikke boek van onze bijzondere aarde (2de editie). België, Tielt: Lannoo.
- Rubin, K. (2009). Insiders - Vulkanen en aardbevingen. Nederland, Haarlem: Gottmer.
- prof. dr. Douwe van Hinsbergen, Universiteit Utrecht
- prof. dr. ir. Sander Houweling, Vrije Universiteit Amsterdam
- prof. dr. Paul Mason, Universiteit Utrecht
- dr. ir. Jan Mol, Universiteit Utrecht
- Aardwetenschappen (Universiteit Utrecht)
- Aardwetenschappen (Vrije Universiteit Amsterdam)
Zie ook
Lees verder
- Lijst van geologen of aardwetenschappers (Wikipedia)
- BRO 4 kids (Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening)