Simone de Beauvoir

Simone de Beauvoir
Simone de Beauvoir in 1955
Citaat
Algemene informatie
Naam voluit	Simone Lucie Ernestine Marie Bertrand de Beauvoir
Pseudoniem
Bijnaam
Geboren	9 januari 1908
Geboorteplaats	Parijs
Overleden	14 april 1986
Nationaliteit	Frankrijk
Beroep	Filosofe
Werk
Jaren actief	1943-1986
Genre(s)	Essays, non-fictie, romans, novelles, toneelstukken
Stroming	Existentialisme Continentale filosofie
Invloeden
Bekende werken	De tweede sekse
Uitgeverij(en)
dbnl
Handtekening
Website
Portaal Literatuur

Simone de Beauvoir (Parijs, 9 januari 1908 - Parijs, 14 april 1986) was een Franse filosofe, schrijfster en feministe. Zij staat bekend als vertegenwoordiger van het existentialisme. Tot deze stroming behoort ook Jean-Paul Sartre met wie zijn lange tijd een relatie had. Hoewel Simone de Beauvoir tegenwoordig als filosofe wordt gezien, beschouwde zij zichzelf nooit als filosofe.

De Beauvoir staat vooral bekend om haar werk De tweede sekse (Le Deuxième Sexe) uit 1949. In dit boek bespreekt zij de manier waarop vrouwen tijdens de geschiedenis (en vandaag de dag) behandeld werden. Het boek was van grote invloed op het feminisme van de 20e eeuw. Het wordt vaak genoemd als de inspiratie voor de tweede feministische golf (van de jaren 1960 tot de jaren 1980).

Biografie

Jeugd

De Beauvoir en haar vriendin Elisabeth Lacoin in 1928

De Beauvoir werd geboren in Parijs op 9 januari 1908. Haar vader was advocaat en haar moeder kwam uit een rijke familie van bankiers. Ze had één jongere zus, Hélène. Het gezin was oorspronkelijk erg rijk, maar verloor veel geld na de Eerste Wereldoorlog. Hierdoor had de familie financiële problemen. Desondanks ging De Beauvoir naar een prestigieuze school. Op school merkte men dat zij erg slim was.

Ze groeide streng katholiek op en wilde op een gegeven moment zelfs non worden. Dit veranderde toen ze 14 jaar oud was. Om haar heen had ze verschillende grote tragedies meegemaakt. Hierdoor besloot ze afstand te nemen van haar geloof. De Beauvoir is de rest van haar leven atheïst geweest.

De Beauvoir deed verschillende studies. Ze studeerde wiskunde en filosofie aan Institut Catholique de Paris en taalkunde en letterkunde aan Institut Saint-Marie. Tussen 1925 en 1928 studeerde zij filosofie aan de Sorbonne. Hier verdiepte zij zich vooral in politieke filosofie. Later zou zij zich bezighouden met sociale problemen.

Lerares

De Beauvoir werkte tussen 1929 en 1943 als lerares aan verschillende lycées. Het lycée is de laatste fase van de Franse middelbare school. De Beauvoir werkte op drie verschillende scholen; eentje in Parijs, eentje in Rouen en eentje in Marseille. Tijdens deze periode begon ook haar romantische relatie met Jean-Paul Sartre. Sartre en De Beauvoir lazen en beïnvloedden elkaars werken. Naast Sartre waren ook Georg Wilhelm Friedrich Hegel en Gottfried Wilhelm Leibniz van invloed op haar werken.

In meer recente jaren is De Beauvoir onder vuur komen te liggen. Verschillende oud-studenten van haar beschuldigen haar van grensoverschrijdend gedrag. Veel van deze studenten waren ook minderjarig. De Beauvoir wordt onder meer beschuldigd door schrijfster Bianca Lamblin, Natalie Sorokine en actrice Olga Kosakiewicz. Sorokines ouders dienden zelfs een klacht in tegen De Beavoir. Hierdoor mocht zij tijdelijk geen lesgeven, maar later kreeg ze toch weer een vergunning.

Filosofe

Beauvoir en Sartre ontmoeten Che Guevara op Cuba.

Vanaf 1943 kon De Beauvoir genoeg geld verdienen met haar boeken. Hierdoor hoefde ze geen les meer te geven. De Beauvoir maakte in de jaren 1950 en 1960 verslagen van haar reizen door China en de Verenigde Staten. Ook publiceerde ze verschillende essays en romans. Later schreef ze ook memoires over haar leven. Deze boeken waren allemaal zeer succesvol. Toch was haar bekendste werk De tweede sekse uit 1949. In dit boek beschrijft De Beauvoir de positie van de vrouw door de geschiedenis en in haar tijd. De Beauvoir vond dat vrouwen een ongelijke positie hadden ten opzichte van mannen. Ze was feministe en streed voor vrouwenrechten. Zo schreef en tekende ze in 1971 een manifest om abortus in Frankrijk te legaliseren. Drie jaar later zou abortus gelegaliseerd worden door middel van een wetsontwerp van minister Simone Veil.

Daarnaast was De Beauvoir ook zeer links. Ze schreef in 1957 dat de communistisch China vrouwen op een goede manier in de samenleving geïntegreerd had. Ook bezocht ze in 1960 de Cubaanse communist Che Guevara samen met Sartre.

Na de dood van Sartre in 1981 publiceerde De Beauvoir veel van zijn brieven. Deze brieven werden door De Beauvoir zelf aangepast. Pas jaren na haar dood verschenen de onaangepaste brieven.

Overlijden

De Beauvoir overleed op 14 april 1986 in Parijs. Ze werd 78 jaar oud. De Beauvoir ligt begraven naast Sartre op de begraafplaats van Montparnasse.

Persoonlijk leven

De Beauvoir had een liefdesrelatie met de Franse filosoof Jean-Paul Sartre. Ook Sartre behoorde tot het existentialisme. De twee ontmoetten elkaar in 1929. Toch zijn ze nooit met elkaar getrouwd. Sartre en De Beauvoir hadden namelijk een afspraak om nooit met elkaar te trouwen.

Ook had De Beauvoir nooit kinderen. In de jaren 1960 ontmoette zij Sylvie Le Bon. De Beauvoir was toen in de vijftig en Le Bon was 15 jaar. In 1980 besloot De Beauvoir om Le Bon officieel te adopteren als dochter. Le Bon was toen eind dertig.

Filosofie

Vrijheid en verantwoordelijkheid

De Beauvoir rond 1950

De Beauvoir hield zich bezig met ethiek vanuit een existentialistisch oogpunt. Ethiek is de leer van de moraal (oftewel hoe men zich moet gedragen). In haar werken beschreef zij de ethische verantwoordelijkheid die personen hebben voor zichzelf, anderen en onderdrukte groepen. Volgens De Beauvoir moeten individuen banden met elkaar scheppen door middel van ethiek. De mens moet zich hiervoor actief oriënteren op de wereld. Er moeten projecten zijn waardoor alle mensen zich kunnen uiten (waardoor zij vrijheid hebben). Mensen moeten zich dus actief gedragen en niet passief. Maar waarom bestaan deze projecten? Net als Sartre geloofde De Beauvoir dat mensen constant met deze projecten bezig zijn om hun feitelijke situatie te overstijgen. Dit overstijgen wordt ook wel transcendentie genoemd.

Net als andere existentialisten geloofde De Beauvoir dat het individu de absolute vrijheid moet hebben. Met zulke vrijheid komt ook veel verantwoordelijkheid. De Beauvoir is niet tegen samenlevingen en gemeenschappen, maar geloofde wel dat mensen de keuzevrijheid moesten hebben om deel te nemen aan zo'n gemeenschap. Dwang mag dus nooit aan de orde zijn. De Beauvoir vindt dat de individu altijd een keuze heeft. Zelfs zwijgen is een keuze!

In haar essay Pyrrhus en Cinéas (1944) analyseert De Beauvoir ook enkele ongelijke machtsrelaties (bijvoorbeeld tussen een meester en een slaaf). Zij is van mening dat een individu nooit iets voor een ander individu kan doen. We kunnen namelijk niet in het lichaam van ander kruipen. Hierdoor kan ieder individu enkel verantwoordelijk zijn voor zichzelf. Desondanks moeten we ons moreel gedragen. We moeten anderen namelijk geen pijn doen.

Positie van de vrouw

Volgens De Beauvoir zijn verschillen tussen mannen en vrouwen niet natuurlijk bepaald zijn. Ze zijn grotendeels bepaald door de samenleving waarin een persoon opgroeit. Gender is dus een sociaal construct, oftewel iets dat bepaalt wordt door de samenleving. Hierdoor verschilt het beeld van de vrouw ook per cultuur en per tijdperk. Volgens De Beauvoir zou een vrouw ervoor kunnen kiezen om "geen vrouw meer te zijn". Hiermee bedoelt zij dat vrouwen kunnen kiezen om niet een traditionele vrouwenrol (zoals huisvrouw) te vervullen. In plaats daarvan wordt de vrouw een zelfstandig persoon met eigen doelen en verlangens. De Beauvoir noemt zo'n persoon een "subject", oftewel een persoon met macht. Toch noemt zij hiervoor wel een voorwaarde: Mannen moeten het subject erkennen.

De Beauvoir onderzoekt dit vrouwenbeeld in haar bekendste werk; De tweede sekse (1949). In het werk bespreekt zij feiten en mythes over vrouwen. Ze komt tot de conclusie dat vrouwen door de samenleving worden gedwongen om een passieve levensstijl te kiezen, bijvoorbeeld als huisvrouw of moeder. Mannen hebben volgens haar een actieve levensstijl als kostwinner. Deze gedachte is ook te zien in een van haar bekendste citaten:

On ne naît pas femme, on le devient. Je wordt niet als vrouw geboren, je wordt tot vrouw gemaakt. — De tweede sekse (1949), Simone de Beauvoir.

Toentertijd was het gewoonlijk voor vrouwen om thuis te blijven en voor de kinderen te zorgen, terwijl mannen werkten en geld binnenhaalden. Het was uitzonderlijk voor vrouwen om te werken.

Werken

Een schilderij van De Beauvoir door Erol Karacabeyli

De Passerelle Simone-de-Beauvoir, een voetgangersbrug in Parijs over de Seine, is vernoemd naar haar.

Romans en novelles

Franse naam	Nederlandse naam	Jaar
L'Invitée	Uitgenodigd	1943
Le Sang des autres	De anderen Bloed van anderen	1945
Tous les hommes sont mortels	Alle mensen zijn sterfelijk Niemand is onsterfelijk	1946
Les Mandarins	De mandarijnen	1954
Les Belles Images	De schone schijn Een wereld van mooie plaatjes	1966
La Femme rompue	De gebroken vrouw	1967
Quand prime le spirituel	Met kramp in de ziel	1981
Malentendu à Moscou	Misverstand in Moskou	2013
Les inséparables	De onafscheidelijken	2020

Essays

• Pyrrhus et Cinéas (1944), vertaald als Pyrrhus en Cinéas.
• Pour une morale de l'ambiguïté (1947), vertaald als Pleidooi voor een moraal der dubbelzinnigheid.
• L'Existentialisme et la Sagesse des nations (1948), vertaald als Oog om oog.
• Le Deuxième Sexe (1949), vertaald als De tweede sekse.
• Privilèges (1955)
• La Longue Marche (1957)
• Faut-il brûler Sade (1963)

Toneelstukken

• Les bouches inutiles (1945)

Memoires

Memoires zijn autobiografische werken waarin de schrijver zijn of haar eigen herinneringen vastlegt. De Beauvoir publiceerde acht van deze werken tijdens haar leven. Hiervan zijn de volgende zeven naar het Nederlands vertaald. Alleen L' Amérique au jour le jour (1948) is niet vertaald.

Franse naam	Nederlandse naam	Jaar
Mémoires d'une jeune fille rangé	Herinneringen van een welopgevoed meisje Een welopgevoed meisje	1958
La Force de l'âge	De bloei van het leven	1960
La Force des choses	De druk der omstandigheden	1963
Une mort très douce	Een zachte dood	1964
La Vieillesse	De ouderdom	1970
Tout compte fait	Alles wel beschouwd	1972
La Cérémonie des adieux	Het afscheid	1987

Daarnaast zijn er ook bundels met brieven verschenen, zoals de brieven die zij aan Sartre stuurde.

Bronnen

• (en) Het artikel op Wikipedia
• (en) Musset, Shannon (z.d.). "Simone de Beauvoir (1908—1986)". Internet Encyclopedia of Philosophy. Gelezen op 12 augustus 2024.
• Redactie (z.d.). "Profiel: Simone de Beauvoir". Filosofie Magazine. Gelezen op 12 augustus 2024.
• Robbesom, Denise (9 maart 2020). "Simone de Beauvoir (1908-1986) – Franse filosoof en feminist". Historiek. Gelezen op 12 augustus 2024.