Verenigde Kamers
Verenigde Kamers is de naam voor een vergadering, waar beide kamers van het Federaal Parlement van België aanwezig zijn. Het is dus een gezamenlijke vergadering van de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat. Normaal gesproken vergaderen deze op aparte momenten. Bij uitzonderlijke gebeurtenissen vergaderen deze beide kamers samen.
In de Belgische grondwet staan enkele gevallen waarin er verplicht een vergadering van Verenigde Kamers moet plaatsvinden. Daarbuiten kan de koning of de regering besluiten dit alsnog te doen. Dit laatste gebeurt zelden.
Verplichte gevallen
In de Belgische grondwet staan vijf gevallen beschreven waarin een vergadering van Verenigde Kamers plaatsvindt. Deze gevallen kun je vinden in artikel 91 t/m 95:
- Artikel 91: Een vergadering van Verenigde Kamers vindt plaats tijdens de eedaflegging van de koning. In België worden koningen niet gekroond, maar moeten zij een eed op de grondwet afleggen. De eedaflegging vindt altijd plaats in het Federaal Parlement. Iedere koning heeft dit moeten doen. De laatste keer toen dit gebeurde was op 23 juli 2013 door koning Filip.
- Artikel 92: De verkiezing van regent gebeurt via een vergadering van Verenigde Kamers. Als een koning overleed en zijn opvolger nog minderjarig is, moet neemt een regent tijdelijk zijn/haar taken over. De regent zal deze taken blijven uitvoeren tot dat de opvolger meerderjarig (18 jaar oud) is. Het Federaal Parlement bepaalt in dit geval wie de regent wordt. Deze situatie heeft zich tijdens de Belgische geschiedenis nog nooit voorgedaan.
- Artikel 93: Een vergadering van Verenigde Kamers vindt plaats nadat de regering heeft bepaald dat de koning niet in staat is om te regeren. In dit geval bevestigen de Verenigde Kamers het oordeel van de regering. Zij kiezen vervolgens een regent die de taken van de koning (tijdelijk) overneemt. In de Belgische geschiedenis is dit twee keer gebeurd. De eerste keer was in 1944 tijdens de Koningskwestie, waarbij werd bepaald dat koning Leopold III niet in staat was te regeren. De tweede keer was in 1990 tijdens de Mini-koningskwestie over de abortuswet, waarbij werd bepaald dat koning Boudewijn niet in staat was te regeren. In beide gevallen werd dit later weer teruggedraaid.
- Artikel 94: Nadat een regent gekozen is, moet deze ook een eed op de grondwet afleggen. Hierna kan de regent officieel de taken van de koning overnemen. In de Belgische geschiedenis is dit slechts één keer gebeurd: In 1944 legde prins Karel van België de eed af, waarmee hij de taken van koning Leopold III overnam. Prins Karel bleef regent voor de komende zes jaar. Tijdens de Mini-koningskwestie van 1990 werd geen eed afgelegd, aangezien koning Boudewijn maar 36 uur de onmogelijkheid had om te regeren.
- Artikel 95: Wanneer een dynastie (adellijk huis) uitsterft, is er geen troonopvolger meer. In dit geval blijft de troon leeg en moet er een nieuwe koning uit een ander adellijk huis gezocht worden. De vergadering van de Verenigd Kamers bepaalt dan wie en welk adellijk huis België gaan regeren. Dit geval is nog nooit gebeurd, aangezien België sinds 1831 hetzelfde adellijk huis heeft.
Andere gevallen
In speciale gevallen heeft de koning of regering de mogelijkheid om een vergadering van Verenigde Kamers uit te roepen. Dit gebeurt tijdens zeer belangrijke gebeurtenissen die noodzakelijk zijn voor het landsbelang. In totaal is dit drie keer gebeurd:
- Op 8 augustus 1870 riep koning Leopold II zo'n vergadering uit. In Europa was de Frans-Duitse Oorlog uitgebroken. De koning gaf aan dat België neutraal zou blijven om niet aangevallen te worden.
- Op 4 augustus 1914 vond deze vergadering plaats vanwege de Duitse aanval op België tijdens de Eerste Wereldoorlog. België wilde zich aanvankelijk neutraal houden, maar werd alsnog aangevallen.
- Op 22 november 1918 riep koning Albert I zo'n vergadering uit vanwege de wapenstilstand tijdens de oorlog. Ook maakte hij bekend dat er algemeen enkelvoudig stemrecht ging komen, het Nederlands een bestuurstaal werd en de Universiteit Gent Nederlandstalig zou worden.