Leopold III van België

Leopold III van België
Leopold III in 1934
Aangetreden op	1934
Afgetreden op	1951
Troonopvolger	Boudewijn van België
Algemeen
Aanspreekvorm	Majesteit
Residentie	Brussel
Persoonlijke informatie
Geboren	Brussel (stad), 3 november 1901
Overleden	Sint-Lambrechts-Woluwe, 25 september 1983
Huwelijk	Astrid van Zweden (1926-1935 †) Lilian Baels (1941-1983)
Dynastie	Saksen-Coburg en Gotha / Van België
Ouders	Albert I Elisabeth in Beieren
Kinderen	Josephine Charlotte van België Boudewijn van België Albert II van België Ingeborg Verdun Alexander van België Marie-Christine van België Marie Esmeralda van België
Portaal Monarchie

Leopold Philippe Charles Albert Meinrad Hubertus Marie Miguel van België (3 november 1901 - 25 september 1983) was de koning van België van 1934 tot 1951. Leopold III werd koning na de dood van zijn vader, koning Albert I. Leopold III was getrouwd met koningin Astrid.

Leopold III was koning tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor de oorlog probeerde hij de banden met nazi-Duitsland te verbeteren om te voorkomen dat er oorlog in Europa zou uitbreken. Desondanks viel het Duitse leger in 1940 alsnog België binnen. Na enkele dagen werd duidelijk dat België niet op kon tegen Duitsland, waarna het zich overgaf. Hoewel de Belgische regering naar Londen vluchtte, besloot Leopold III in het bezette België te blijven. Tijdens de oorlog werd hij als krijgsgevangene vastgehouden in het Kasteel van Laken. Leopold III werd door de regering, de Britten en de Fransen als verrader gezien.

Na de Tweede Wereldoorlog ontstond dan ook een discussie over de rol van Leopold III en de Belgische monarchie (de koningskwestie). Leopold III besloot daarom in 1951 af te treden om de monarchie te redden. Hij werd opgevolgd door koning Boudewijn.

Jeugd en opleiding

Leopold III en zijn eerste vrouw Astrid tijdens hun huwelijk.

Leopold was de oudste zoon van prins Albert en prinses Elisabeth. Hij had nog een broer en een zus, prins Charles en prinses Marie-José. Hij werd geboren op 3 november 1901 in het Paleis Van der Noot d'Assche in Brussel. In 1909 werd zijn vader koning van België, waardoor Leopold kroonprins (hertog van Brabant) werd.

Eerst kreeg Leopold thuisonderwijs tot aan zijn 14e. Tijdens de Eerste Wereldoorlog bleef Leopold bij zijn ouders in De Panne. Tussen 1915 en 1919 ging hij naar Eton College in Engeland. Na de oorlog besluit hij een militaire opleiding te gaan volgen in Brussel. Ook ging hij mee met zijn ouders tijdens staatsbezoeken aan Brazilië en de Verenigde Staten.

Eerste huwelijk

Op 4 november 1926 trouwde hij in Stockholm met de Zweedse prinses Astrid. Ze kregen 3 kinderen:

• Joséphine-Charlotte Ingeborg Elisabeth Marie-José Marguerite Astrid (11 oktober 1927 - 10 januari 2005)
• Baudouin Albert Charles Léopold Axel Marie Gustave (7 september 1930 - 31 juli 1993)
• Albert Félix Humbert Théodore Christian Eugène Marie (6 juni 1934)

Koningin Astrid overleed tijdens een auto-ongeluk in het Zwitserse Küssnacht op 29 augustus 1935. Bij dit auto-ongeluk zaten zowel Leopold III als Astrid in de auto. Leopold III bestuurde de auto, maar deze raakte plotseling van de weg. Hoewel Leopold III er met wat lichte verwondingen vanaf kwam, overleed zijn vrouw. In Küssnacht is een kleine kapel opgericht voor Astrid.

Koningschap

Beginjaren

Na de onverwachte dood van Albert I op 17 februari 1934 werd Leopold III koning van België. Op 23 februari legde hij de koninklijke eed op de grondwet af. Onder Leopold III werden de banden met Nederland verbeterd. Sinds de onafhankelijkheid van België waren deze vrij koel. De Nederlandse koningin Wilhelmina en Leopold III schreven elkaar vaak en hielden ook contact met elkaar. De twee vorsten wilden samen de Tweede Wereldoorlog voorkomen. Leopold III had zelfs plannen om Portugal, Zwitserland en de Scandinavische landen bij hun groep te betrekken.

De twee wisten het voor elkaar te krijgen dat nazi-Duitsland de neutraliteit van België en Nederland erkende. Toch speelde Leopold III ook informatie over de Duitse troepen door aan de Franse legerleiding.

Tweede Wereldoorlog

Een nieuwsbericht uit 1940 dat de koning zijn wapens neerlegt

In mei 1940 werd België binnengevallen door Duitsland. Leopold III wilde het Belgische leger leiden tijdens de Achttiendaagse Veldtocht. Zijn vader (die voor hem een voorbeeld was) had dit namelijk al eerder gedaan tijdens de Eerste Wereldoorlog. De Belgische regering vond dit geen goed idee, aangezien zij geloofden dat de minister van Defensie over het leger ging. Uiteindelijk gaf de regering het onofficiële leiderschap aan Leopold III. De regering wist dat Duitsland te sterk was voor België, waardoor de Achttiendaagse Veldtocht er alleen was om tijd te rekken. Het oorspronkelijke plan was om de koning en regering naar Frankrijk te laten vluchten. De koning was het hier niet mee eens en wilde ook in het geval van overgave bij het volk blijven. Hierdoor kwam er een breuk tussen de regering en de koning.

Tegen 25 mei was duidelijk geworden dat België zich niet meer kon verzetten. Het gehele land behalve het westen van West-Vlaanderen was bezet. Om soldatenlevens te sparen en stroom vluchtelingen te voorkomen werd besloten om de regering naar Frankrijk (en later Londen) te evacueren. De koning bleef in Brugge en werd door de Duitse troepen als krijgsgevangene meegenomen naar het kasteel van Laken. De Belgische regering verklaarde dat Leopold III niet meer in staat was om te regeren. De Belgische regering was helemaal niet blij met de beslissing van Leopold III om achter te blijven. Ook de Britten en Fransen veroordeelden de beslissing. Leopold III werd zelfs als landverrader aangemerkt.

In Laken ontmoette Leopold III Adolf Hitler verschillende keren. Leopold III hoopte met Hitler te onderhandelen en België in de toekomst weer onafhankelijk te maken. De gesprekken liepen op niets uit. De koning was op de hoogte van het Belgische verzet. Hij was tegen de acties van het verzet, aangezien er mensen bij om zouden komen. De Belgische regering steunde lang geen verzetsgroepen, aangezien zij trouw waren aan de koning.

In januari 1944 schreef Leopold III zijn politiek testament. Dit was een brief die bedoeld was voor de Belgische regering als België bevrijd was door de Geallieerden. In de brief eiste Leopold III de excuses van de Belgische regering voor gebeurtenissen in 1940. Ook weigerde hij alle verdragen die regering sinds 1940 had gesloten te erkennen. In de brief stond geen woord over de Geallieerden en zette alleen maar kwaad bloed aan in België. Leopold III werd kort voor de bevrijding naar Duitsland gedeporteerd. De familie werd opgesloten in kasteel Hirschstein en later doorgevoerd naar Oostenrijk. Heinrich Himmler gaf het bevel om de familie om te brengen, maar dit bericht kwam nooit aan. De Geallieerden hadden namelijk de telefoonlijnen vernietigd.

Tweede huwelijk

Op 11 september 1941 trouwde Koning Leopold voor de tweede keer, met Lilian Baels. Ook zij kregen 3 kinderen:

• Alexander Emmanuel Henry Albert Marie Léopold (18 juli 1942 - 29 november 2009)
• Marie-Christine Daphné Astrid Elisabeth Léopoldine (6 februari 1951)
• Marie-Esmeralda Adelaide Lilian Anna Léopoldine (30 september 1956)

Koningskwestie

Koning Leopold III komt terug in België in 1950

Uiteindelijk werd Leopold III uit zijn krijgsgevangenschap bevrijd. Toch verbood de Belgische regering hem om direct terug te keren naar België. De regering zat namelijk vijf jaar lang op kwade toon met Leopold III. Ook was een groot deel van de Belgische bevolking tegen de terugkeer van Leopold III. De Britse regering van Winston Churchill weigerde steun te geven. Toen zijn "politiek testament" bekend werd gemaakt, verloor hij nog meer steun. Uiteindelijk probeerde zijn moeder om te onderhandelen en de koninklijke familie moest in het Zwitserse Pregny-Chambésy wonen.

In de vijf jaar daarna verbleef Leopold III buiten België. In de tussentijd discussieerde de politiek over de toekomstige rol van de koning. De Christelijke Volkspartij (CVP) won in 1949 de verkiezingen met hun belofte om Leopold III terug te laten keren. Zij behaalden een meerderheid in het parlement, maar één zetel tekort voor een absolute meerderheid. Premier Gaston Eyskens besloot vervolgens een referendum te houden. Tijdens het referendum stemde in een Vlaanderen een meerderheid voor de terugkeer van de koning, terwijl men in Brussel en Wallonië tegen was. Eyskens besloot om de koning terug te halen naar België, maar zijn regering viel doordat de liberalen uit de regering stapten.

Na de nieuwe verkiezingen behaalden de Christelijke Volkspartij wél een absolute meerderheid. Zij besloten om het onvermogen om te regeren ongedaan te maken. Leopold III mocht terugkeren naar België. Deze beslissing veroorzaakten veel protesten. Onder druk van de Belgische regering besloot Leopold III in 1951 af te treden. Hij werd opgevolgd door zijn oudste zoon, Boudewijn.

Laatste jaren

Leopold III bleef in het kasteel van Laken wonen, maar trok in 1960 naar het kasteel van Argenteuil. Leopold III verdween uit het openbaar en was voor het laatst tijdens de begrafenis van zijn moeder in 1965 te zien. Na zijn koningschap hield hij zich bezig met biologie en natuurkunde. Ook liet hij een film maken over de natuur in Belgisch-Congo en zette zich in voor milieubescherming.

Uiteindelijk overleed Leopold III in 1983 na een hartoperatie. Hij werd vervolgens begraven in de crypte van de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Laken naast zijn eerste vrouw.