Schoolstaking voor het klimaat
De schoolstaking voor het klimaat, ook wel spijbelen voor het klimaat of Klimaatmars voor een betere toekomst, is een wereldwijde actie van scholieren uit verschillende landen. Door middel van de staking willen ze hun regeringen ervan overtuigen meer te doen aan maatregelen tegen de opwarming van de Aarde. De acties zijn vrij klein begonnen in augustus 2018, als initiatief van Greta Thunberg uit Zweden. Na haar oproep tijdens de klimaatconferentie in Katowice op 3 december 2018 kregen de stakingen wereldwijd meer aandacht. Sinds begin 2019 wordt er bijna wekelijks gestaakt door scholieren in verschillende landen. Vooral in België zijn er veel stakingen van Youth for Climate, maar ook in Nederland wordt gestaakt.
Ontstaan
Na de warme zomer van 2018 in het grootste gedeelte van Europa, raakten veel mensen ervan overtuigd dat klimaatverandering steeds erger wordt. Al decennia lang is het klimaat een belangrijk onderwerp in de politiek. Het probleem is dat de klimaatmaatregelen veel geld kosten en daardoor worden er volgens veel wetenschappers te weinig uitgevoerd. Voor scholieren is dit vooral belangrijk, aangezien zij vermoedelijk te maken krijgen met de gevolgen van de klimaatverandering.
De staking begon op 20 augustus 2018, toen de 15-jarige Greta Thunberg besloot elke schooldag te staken tot aan de verkiezingen voor het Zweedse parlement. Volgens Thunberg deed Zweden te weinig aan het klimaat en daar wilde ze verandering in brengen. Ze protesteerde door middel van een zitblokkade voor de ingang van het parlementsgebouw. Hierbij hield ze het bord vast "Skolstrejk för klimatet" (schoolstaking voor het klimaat). Thunberg kreeg enorm veel bekendheid in Zweden. Na de verkiezingen besloot ze iedere vrijdag te staken, waarna veel scholieren haar voorbeeld opvolgden. Ook sloeg de actie over naar veel andere Europese landen, maar dit bleef hier kleinschalig en vaak eenmalig. In Nederland deden vijf scholieren aan een zitblokkade voor het gebouw van de Tweede Kamer, maar dit was na 21 september afgelopen. In Australië en Denemarken kreeg de actie wel voeten aan de grond. Hier wordt sinds november 2018 gestaakt. de Australische premier Scott Morrison riep de scholieren op om te stoppen met staken en weer naar school te gaan, maar dit had weinig effect.
Stakingen
.jpg)
Op 2 december 2018 verzamelden 65.000 mensen zich in Brussel voor schone lucht en hernieuwbare energie. Een dag later begon de klimaatconferentie in Katowice in Polen. Hier spraken de leden van de Verenigde Naties over het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015. Naast de leiders van 196 landen, waren ook diverse wetenschappers, leiders van grote bedrijven en organisaties zoals de Europese Unie aanwezig. Kort daarvoor werd duidelijk dat er meer maatregelen nodig waren om de wereldwijde temperatuur niet verder te laten oplopen. Deze maatregelen werden verworpen door onder meer de Verenigde Staten en Rusland, maar uiteindelijk werd toch een akkoord bereikt met minder strenge maatregelen. Milieuorganisaties en wetenschappers waren dan ook niet tevreden met het akkoord. Thunberg sprak op de conferentie en zei dat de politiek nu moest ingrijpen, aangezien het gaat om de toekomst van de nieuwe generatie. Al snel daarna kondigden onder meer België en Tsjechië plannen over energiebesparing.
Na de klimaatconferentie besloten in verschillende landen scholieren om ook net als Thunberg actie te voeren. Onder meer in Canada, Duitsland, Zwisterland, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk begonnen de acties. Op 10 januari 2019 besloot ook Youth for Climate in Brussel en Kortrijk te protesteren. Net als in Thunberg protesteren zij wekelijks voor betere klimaatmaatregelen. De acties in België zijn opgericht door Anuna De Wever, Kyra Gantois en Adélaïde Charlier. In Vlaanderen noemen de scholieren zich Brossen voor bossen (brossen is Vlaams voor spijbelen). Naast Brussel en Kortrijk wordt er ook geprotesteerd in Antwerpen, Hasselt, Lommel, Sint-Niklaas en Gent. Onder Greenpeace hielp mee om ook volwassenen bij de protesten te betrekken. Ook gaf koning Filip zijn morele steun en ontving de Franse president Emmanuel Macron de betogers. Brussel blijft de populairste plek om te staken, aangezien hier het Europees Parlement zit. Eurocommisaris Jean-Glaude Juncker ontving de scholieren onder leiding van Thunberg. Juncker wil dat de scholieren minder staken, vanwege school, maar wil ook dat de EU meer doet aan klimaat.
Na België volgden ook Finland, Frankrijk, Oostenrijk, Ierland en Noorwegen. In Nederland was op 7 februari 2019 een grote staking in Den Haag en een kleinere staking in Groningen. Later werd in Nederland ook gestaakt in Amsterdam, Deventer, Zeist en Nijmegen. De 16-jarige Stijn Warmenhoven begon de eerste grote klimaatmars. De scholieren kregen in een brief steun van hoogleraren en wetenschappers van verschillende hogescholen, universiteiten en onderzoekscentra. Op 14 maart werd er opnieuw gestaakt door de scholieren in Amsterdam.
Op 15 maart 2019 werd een wereldwijde klimaatstaking afgekondigd op 2052 locaties in 123 landen. In The Guardian gaven Thunberg samen met andere klimaatspijbelaren redenen om de stakingen verder te zetten. In de VS werd die dag op 200 plaatsen gestaakt. Ook waren er massale protesten in Australië, Nieuw-Zeeland, Hongkong, Zuid-Korea, Japan en India. In Nederland waren er 10 acties en in België 33 acties. Bij de staking in Brussel waren 30.000 deelnemers aanwezig. Ook in Berlijn, Wenen, Parijs en Helsinki waren er stakingen met tienduizenden deelnemers. De staking van Thunberg in Stockholm haalde de 100.000 deelnemers. Zelfs protesteerden vijf Duitse wetenschappers op Antarctica mee.
Steun en kritiek
De jongeren worden door veel wetenschappers en hoogleraren gesteund. Ook veel leraren steunen het staken en er zijn zelfs scholen die de treinkaartjes voor de stakingen vergoeden. Veel schoolbesturen steunen het staken ook, maar maken zich wel zorgen om de gemiste lestijd. Sommige scholen laten dit de leerlingen zelfs inhalen. Daarnaast steunen ook veel beroemdheden de stakingen, zoals Leonardo DiCaprio, net als veel politieke partijen, politici en milieuorganisaties. Onder meer Greenpeace, Earthstrike en de politieke organisaties DWARS en ROOD helpen met het organiseren en bekendmaken van de protesten.
Echter zijn er ook mensen tegen de stakingen. Dit heeft vooral met de lestijd te maken, die de leerlingen missen. Onder meer de Nederlandse minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs, Arie Slob, en minister-president, Mark Rutte, hebben hierover hun zorgen uitgesproken. Desalniettemin moedigen ze staken in het weekend of in vrije tijd zeker aan.
Ook zijn er veel politici tegen het staken voor het klimaat in het algemeen. Zij vinden dat de opwarming van de Aarde wordt overdreven en de gevolgen ervan meevallen. Ook zeggen ze dat men niet kan weten of eventuele plannen kunnen helpen of ontkennen klimaatverandering in het algemeen. Onder meer de Belgische politici Bart De Wever en Wouter Bleke zijn tegen het klimaatstaken. In Nederland is vooral Thierry Baudet tegen het klimaatstaken.