Kasteel van Versailles


Kasteel en park van Versailles
Het oude jachtslot, vormt het centrum van het kasteel.
Land	Frankrijk
Plaats	Versailles
UNESCO-regio	Europa & Noord-Amerika
Eigenschappen
Werelderfgoed sinds	1979
Status	Niet bedreigd
Type	Cultureel
Meer informatie	UNESCO
Werelderfgoedlijst van UNESCO

Het Kasteel van Versailles is een kasteel in het buurtschap Versailles in Frankrijk, dichtbij Parijs. Het kasteel heet in het Frans Château de Versailles. In het kasteel is sinds 1792 het nationale museum Musée des châteaux de Versailles et de Trianon gevestigd. Het kasteel wordt in Nederland en Vlaanderen ook wel het Paleis van Versailles genoemd.

Geschiedenis

Het kasteel in 1623. Het was toen nog een jachtslot.

Lodewijk XIII

In de tijd van Koning Lodewijk XIII was het heel gewoon dat mensen van adel een eigen kasteel hadden. In de stad was het vaak druk en vies door al het afval dat rond zwierf. De edelen hadden daarom dus vaak een kasteel net buiten de stad. Parijs was toen de hoofdstad van Frankrijk. Lodewijk XIII woonde toen in het Louvre. Hij wilde net als andere edelen ook een kasteel hebben buiten Parijs. Daarom bouwde hij in 1624 een kasteeltje. Het kasteeltje stond op een heuvel bij het buurtschap Versailles. Het kasteel was gebouwd van gele natuurstenen en rode bakstenen. De architect van het kasteel was Philibert Le Roy. Het kasteel was gebouwd binnen een soort van gracht zonder water. Hierdoor was het kasteel alleen te bereiken via twee bruggen. Het kasteel had toen 26 vertrekken. In de tuin stonden twee bijgebouwen. Deze werden communs genoemd. Een commun was voor de paarden en de andere voor een roedel jachthonden. De tuin was toen zo'n 50 hectare groot. De prijs voor het kasteel was 10.000 Livres. In 1632 liet Lodewijk XIII het kasteel uitbreiden. Hij bouwde 8 salons aan zijn kasteel. Deze waren verdeeld over de vier hoeken. De vier hoeken werden hierom vergroot. De prijs hiervoor steeg naar 250.000 livres. Hiervan was een deel bedoeld voor de tuin. Lodewijk XIII verbleef vaak in het kasteel en liet zijn regering achter.

Lodewijk XIV

Een balletvoorstelling van Lodewijk XIV.

Het kasteel in 1668.

Het kasteel in 1674.

Het kasteel in 1715.

In 1643 overleed Lodewijk XIII. Zijn zoon werd de nieuwe koning van Frankrijk, Lodewijk XIV. Het kasteel was toen een tijdje verlaten geweest. In 1651 bezocht Lodewijk XIV het kasteel pas. Lodewijk XIV hielde niet van Parijs. Toch kon hij kiezen voor andere bestemmingen in en om Parijs. Zoals het Louvre en het Kasteel van Fontainebleau, maar toch koos hij voor Versailles. De regering wilde niet en dit bleef zo tot 1661. In 1661 trok Lodewijk XIV de macht naar zich toe. Datzelfde jaar overleed Jules Mazarin. Hierdoor erfde Lodewijk XIV een enorm geldbedrag en veel kunst. Lodewijk XIV hield net zo veel van jagen als zijn vader. Daarom was dit kasteel ideaal voor Lodewijk XIV. Tussen 1655 en 1679 liet hij het kasteel vergroten. Dit was het begin van vele vergrotingen van het kasteel. De uitbreidingen werden in dezelfde stijl gebouwd. Voor het paleis kwam een soort van nieuw voorplein, deze kreeg de naam Place d'Armes. Aan beide kanten van het voorgebouw kreeg het paleis twee gebouwen aan de zijkanten die precies hetzelfde waren.

De fundering van het jachtslot was erg slecht en veel architecten raadden aan om het te slopen. De Minister van Financiën zei dat het te veel geld kostte en dat als het Louvre verbouwd zou worden, het veel meer ruimte bood. Lodewijk XIV vond dit maar niks en wilde ook niet dat zijn paleis gesloopt zou worden. Aan de tuinzijde werd het kasteel hierna uitgebreid. Deze uitbreiding wordt ook wel de enveloppe genoemd. In de enveloppe werden een aantal vertrekken gebouwd. In de zomers gaf Lodewijk XIV grote feesten in de tuin van het kasteel. Hierbij waren er vaak balletvoorstellingen. Lodewijk XIV trad dan zelf op als Apollo, de god van de zon. Hierdoor kreeg Lodewijk XIV de bijnaam Zonnekoning.

Het kleine jachtslot bleef en is de kern van het Kasteel van Versailles. Toch waren er kleine problemen daardoor in het paleis. Het paleis had geen vaste volgorde voor alle zalen. Ook zaten de ramen vaak op de verkeerde plek. Er waren geen stevige of goede trappen en er ontbraken een aantal dingen in het paleis, zoals een balzaal en een eetzaal. In 1670 werd ingezien dat dit niet langer kon en werden er een aantal dingen aangepast. Ook werd de Spiegelzaal gebouwd. Het kasteel lag op een heuvel, hierdoor waren er problemen met de aanleg van de tuin. Als eerste was het gebied te drassig op een tuin erop te bouwen, als tweede was het moeilijk om werkende fonteinen te maken. Lodewijk XIV wilde dit toch allebei. Het eerste probleem was al snel opgelost. Er werd vruchtbare grond vervoerd naar het paleis. Het tweede probleem was wat lastiger. In de omgeving van het paleis was er geen rivier of meer en er zat ook haast geen water in de grond. Via een raderwerk kom er water uit de Seine naar het paleis worden vervoerd. Dit gebeurde ook door een aantal aquaducten. Hierdoor was er genoeg water om de fonteinen te laten werken en de tuin water te geven. Toch was Lodewijk XIV nog niet blij, dit kwam onder meer omdat niet alle fonteinen te gelijk konden werken. Ook was het water erg groenig en troebel.

Voor dit deel van de bouw waren 80 miljoen livres en 22000 arbeiders nodig. Tijdens de bouw verongelukten 227 arbeiders. Het eerste grote project daarna was de bouw van de Zuidvleugel. Hier kwamen de appartementen voor de kinderen van de koning. Hiervoor was een trap van honderd treden nodig. Ook werd er in de tuin een Oranjerie gebouwd. Hierin kwamen duizenden sinaasappelbomen en palmbomen. Het tweede deel van het plan was de Noordvleugel. Deze werd na de Zuidvleugel meteen gebouwd. In de Noordvleugel waren de appartementen voor de edelen. In de Noordvleugel was haast geen rekening gehouden met de ramen. Hierdoor waren er kamers met en kamers zonder ramen. Dit was waarschijnlijk omdat de Noordvleugel en de Zuidvleugel identiek aan elkaar moesten zijn. In de Noordvleugel kwam een soort van schelpengrot met bedriegertjes (gaatjes in de muren, vloeren en plafonds waar water omhoog kwam als je het niet verwachtte). De grot heet de grot van Thetis. Ook kwamen in de Noordvleugel een paar opslagen voor water van de fonteinen.

In de tuin werd een gedeelte ingericht in de stijl van China. Haast niemand in Europa wist hoe China er namelijk uit zag. Het gedeelte heette Trianon de Porcelaine. Toch verviel het gedeelte al snel en werd het afgebroken. Op de die plaats kwam het Groot Trianon. Dat veel dingen vervielen was één groot probleem voor het kasteel. Lodewijk XIV maakte dat niet zoveel uit. Hij bouwde iets en als het bouwvallig was werd het gesloopt of vervangen. Op 6 mei 1682 werd het kasteel het nieuwe bestuurscentrum van Frankrijk.

Aan het einde van het leven van Lodewijk XIV raakte hij uitgekeken op het kasteel. Hij maakte geen grote uitbreidingen meer. Hij was meer bezig met de bouw van andere kastelen. Ook trok hij zich terug in het Groot Trianon. Uiteindelijk stierf hij in het paleis. De klok van het paleis is toen meteen stilgezet

Lodewijk XV

Een afbeelding van het kasteel van Versailles met daarvoor de fonteinen. De hoogte van de fonteinen is waarschijnlijk niet echt geweest, want het water heeft in die tijd nooit zo hoog gekomen.

Uiteindelijk werd Lodewijk XV de nieuwe koning van Frankrijk en de nieuwe bewoner van het kasteel. Hij liet de Salon van Hercules bouwen. Dit was op de plaats van het oude kapel. Hij liet de trap van de ambassadeurs afbreken en kon daarvoor een aantal slaapkamers vergroten. Op de zolder konden hiervoor ook een aantal vertrekken worden gebouwd. De architect Ange-Jacques Gabriel ontwierp een opera voor aan het kasteel. Deze opera werd gebouwd aan het einde van de Noordvleugel. De opera kon ook worden gebruikt als balzaal. Aan het einde van zijn regeringsperiode liet Lodewijk XV het Klein Trianon bouwen in de tuin van het paleis. Dit bouwwerk heeft Lodewijk XV nooit helemaal af gezien, omdat hij overleed voordat het af was.

Lodewijk XVI

Lodewijk XVI werd de nieuwe koning van Frankrijk. In 1780 wilde hij een aantal gevels gaan vervangen door nieuwere en modernere. De Minister van Financiën vond dit een slecht idee, omdat er veel te weinig geld was. Het geld was in middels al opgegaan aan onder andere de Franse steun aan de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog. Daarom zijn de gevels nooit gebouwd. Voor zijn vrouw Marie Antoinette liet Lodewijk XVI een park bouwen. Het park lag achter het Klein Trianon. In het park stond een soort van dorp, genaamd Hameau de la Reine. De Fransen vonden de kosten voor het dorp veel te hoog en waren daar ook erg kritisch over.

Franse Revolutie

Het kasteel na de laatste uitbreiding. Sindsdien ziet het kasteel er zo uit.

Op de nacht van 6 oktober 1789 bestormde een Franse menigte het Kasteel van Versailles. Hierbij overleden een aantal lijfwachten van de koning. De koningin Marie Antoinette werd samen met Lodewijk XVI veilig ondergebracht in een kamer. Toch was dit niet genoeg. De volgende dag werden zij meegenomen naar Parijs, waar ze uiteindelijk vermoord werden. Toch werd het kasteel van Versailles niet verwoest of geplunderd. Het kasteel bleef onbewoond, maar wel beheerd. Toen Frankrijk een republiek werd, werd besloten een deel van de spullen in het paleis te veilen. In 19 juni 1792 gebeurde dit. Een paar meubels en schilderijen werden vervoerd naar het Louvre. Bij de schilderijen zat ook de Mona Lisa. De veiling was onder meer gedaan om het kasteel te redden. De burgemeester van Versailles zag dit als laatste oplossing. Veel boeken en brieven bleven in het paleis. Het grootste deel van de meubels werd gekocht door het Engelse koningshuis. De overige meubels werden gekocht door andere Europese landen. In 1793 werd het paleis een museum en een conservatorium. Toch waren er weinig bezoekers.

Napoleon

Het koninklijke kapel.

In 1804 werd Napoleon Bonaparte gekroond tot keizer. In 1805 overwoog hij om in het paleis te gaan wonen. In 1810 gaf hij een architect de opdracht om een ontwerp te maken. Er zouden koepels komen en bogen. Ook werden in zijn plannen de gevels vervangen. Dit ging niet door. Op Sint-Helena sprak Napoleon met Las Cazes. Las Cazes had als idee om de tuin opnieuw in te richten. Hierbij zouden alle bloemperken verwijderd worden en vervangen worden door beelden van veldslagen. Ook dit werd niet uitgevoerd. Napoleon verbleef in het Groot Trianon. Dit was veel makkelijker in te richten en was veel kleiner. In een plan werd 50 miljoen livres uitgegeven aan de verbouwing van het kasteel, dit werden er uiteindelijk "maar" 8 miljoen. Aan het kasteel gaf Napoleon liever niet zoveel geld uit, maar hij gaf wel veel geld uit aan het Kasteel van Laken en het Kasteel van Malmaison.

Bourbons

Uiteindelijk werd Frankrijk weer een koninkrijk. De nieuwe koning heette Lodewijk XVIII. Het lege paleis vonden hij en zijn broer een probleem. Als eerste wilde zij de koninklijke slaapkamer aanpassen. Dit mislukte, omdat er weinig werd gelet op details en kwaliteit. Toch lieten ze de gevels afbouwen en ze lieten het Noordelijke en Zuidelijk paviljoen bouwen.

19de eeuw

De Spiegelzaal van het Kasteel van Versailles. Dit is één van de bekendste zalen van het kasteel.

Toen Lodewijk Filips I koning was werd het kasteel geen woning meer van de koning. Hij liet een museum in het kasteel bouwen. Het museum moest gaan over de Franse geschiedenis. Het hele kasteel werd omgebouwd, maar indeling bleef behouden. Zo werden in een aantal zalen de Kruistochten vertoond. In de appartementen van de prinsen werd de galerij van de veldslagen gebouwd. Het museum heette Musée de l'Histoire de France en bezat 3000 schilderijen. In 1840 werden ook de tuinen geopend. Er werd hierdoor van het Parijs naar het kasteel een spoorlijn aangelegd. Deze werkte op stoomkracht. Door de stoomkracht konden ook alle fonteinen voor het eerst allemaal tegelijk werken. Voor Parijzenaren was het kasteel een leuke uitje.

In 1830 en in 1848 waren er revoluties. Het gebouw had hierdoor geen schade geleden. In 1870 bezette het leger van Pruisen het kasteel. Toch brachten ze geen vernielingen aan. In de Spiegelzaal werd de eerste Duitse keizer uitgeroepen: Wilhelm I. Uiteindelijk werd het kasteel weer een bestuurscentrum, maar dit keer van Duitsland. Rond 1900 werd het kasteel herkend door de monumentenzorg.

20ste eeuw

In 1914 begon Duitsland de Eerste Wereldoorlog. In 1918 was deze afgelopen. In 1919 kwam daarvoor een verdrag. De Vrede van Versailles. Deze werd ondertekend in de Spiegelzaal van het paleis. In de Groot Trianon werd datzelfde jaar vrede gesloten met Hongarije. In de Tweede Wereldoorlog werd het paleis bijna niet beschadigd. Toch werd het paleis gerestaureerd. Het museum in het Paleis werd weer geopend en door de stroom van toeristen werd er een nieuw trappenhuis gebouwd. In 1990 moest het ministerie van Defensie de stallen verlaten, omdat deze verwaarloosd waren door het leger. Het ministerie moest ergens anders heen en de stallen werden gerestaureerd. In de stallen werden rijtuigen tentoongesteld. Het parlement van Frankrijk verhuisde uiteindelijk en vergaderd af en toe nog in het paleis.

Zalen

De slaapkamer van Marie Antoinette in het Kasteel van Versailles.

Elke zalen van het kasteel zijn:

Tuin

De tuin van het kasteel aan de achterzijde, gezien vanaf het Pareterre d'eau.

Om het kasteel van Versailles ligt een enorme tuin. In de tuinen staat duizenden planten en bomen en tientallen fonteinen. De tuinen zijn gebouwd in Franse stijl. De tuin is vele malen groter dan het kasteel. Midden in de tuin ligt een groot kanaal, met de naam Grand Canal. In de tuinen liggen ook veel hofjes. Deze heten lusthoven. De lusthoven bestaat meestal uit een vijver en paar beeldengroepen. Maar er kan ook een theehuisje of prieeltje in staan. Het Koepelhof is hier een voorbeeld van. In de tuinen liggen ook veel vijvers. Bekende vijvers zijn de Latonavijver en de Neptunusvijver. In de vijvers staan vaak fonteinen en beelden. In de tuin staan ook twee bijgebouwen. Deze heten Trainons. Dit zijn het Groot Trianon en het Klein Trianon. Achter de tuin is er nog een dorpje dat ook bij het paleis hoort. Dit dorpje heet Le Hameau de la Reine.

Cijfers

Het kasteel van Versailles gezien vanuit de tuinen.

Hieronder zie je de cijfers van het paleis:

700 gangen, zalen en kamers.
2513 ramen.
352 schouwen.
70 trappen.
500 spiegels.
6000 schilderijen.
13 hectare dakbedekking, dit is gelijk aan 26 voetbalvelden.
800 hectare tuin.
900 personen in dienst.
10 miljoen bezoekers per jaar.
4 miljoen tulpbollen, die elk jaar worden besteld vanuit Nederland.
21.000 bloemen moeten elk jaar vervangen worden.
55 vijvers.
2400 fonteinen.

Wist je dat...

Het dorp Le Hameau de la Reine, dat is gebouwd voor Marie Antoinette. Het dorp ligt achter het Klein Trainon.

...Wolfgang Amadeus Mozart een concert gaf in het paleis.
...Dat er in 1783 de eerste luchtballon werd losgelaten in de tuin van het kasteel. In de mand zaten een eend, een haan en een schaap. De ballon bleef maar 8 minuten en daarna storten de ballon neer. De dieren overleefden de val. Hierdoor was bewezen dat de mens kon vliegen.
...Schloss Schönbrunn in Wenen, Oostenrijk werd gebouwd naar idee van het paleis van Versailles. Men wilde een paleis groter bouwen dan het kasteel van Versailles. Uiteindelijk is dit niet gelukt, maar het is wel groot geworden.
...Het kasteel van Versailles werelderfgoed is. Het werd in 1979 opgenomen in de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Externe Links