Nicolaas Copernicus
| Wetenschapper | |||
| |||
| Nicolaas Copernicus | |||
| Persoonlijke info | |||
|---|---|---|---|
| Geboren | 19 februari 1473 | ||
| Geboorteplaats | Toruń of Thorn (Kulmerland) | ||
| Geboorteland | Koninkrijk Pruisen, tegenwoordig  Polen
| ||
| Overleden | 24 mei 1543 | ||
| Overleden te | Frauenburg (Ermland) | ||
| Bekend van | |||
| Vakgebied | wiskunde, astronomie, kerkelijk recht, economie en politiek | ||
| Actief | ca. 1497-1543 | ||
| Bekend van | zon als middelpunt (heliocentrisme) | ||
| |||
Nicolaus Copernicus of Nicolaas Copernicus. Hij werd geboren in Toruń of Thorn (Kulmerland) in het Koninkrijk Pruisen, tegenwoordig Polen op 19 februari 1473. Hij overleed in Frauenburg (Ermland), op 24 mei 1543. Copernicus was een Pruisische astronoom en wiskundige. Hij had toentertijd een revolutionaire bewering dat de zon in het centrum van het zonnestelsel stond (heliocentrisme), in plaats van de aarde. Naar alle waarschijnlijkheid ontwikkelde Copernicus zijn model onafhankelijk van Aristarchus van Samos, een oude Griekse astronoom die zo'n achttien eeuwen eerder zo'n model had opgesteld.
Levensloop
Zijn vader was een koopman uit Krakau en zijn moeder was de dochter van een rijke koopman uit Toruń. Nicolaus was de jongste van vier kinderen. Copernicus is nooit getrouwd geweest en het is niet bekend dat hij kinderen heeft gehad, maar van ten minste 1531 tot 1539 werd zijn relatie met Anna Schilling, een inwonende huishoudster, als schandalig gezien door twee bisschoppen van Warmia, die hem in de loop der jaren aanspoorden om de relatie met zijn "minnares" te verbreken.
Jonge leven en opleiding
Na de dood van zijn vader nam de oom van moederszijde van de jonge Nicolaus, Lucas Watzenrode de Jongere (1447-1512), de jongen onder zijn hoede en zorgde voor zijn opleiding en carrière. Deze Watzenrode had veel belangrijke connecties in zijn tijd. De jonge Copernicus ging waarschijnlijk eerst naar de St. John's School in Toruń. Daarna ging hij de kathedraalschool in Włocławek.
In het wintersemester van 1491-1492 studeerde Copernicus, als "Nicolaus Nicolai de Thuronia", samen met zijn broer Andrew aan de Universiteit van Krakau. Hier kreeg hij wiskunde en astronomie. Ook maakte hij kennis met de humanistische cultuur. In Krakau begon Copernicus met het verzamelen van een grote bibliotheek over astronomie.
Zonder een diploma te behalen, waarschijnlijk in de herfst van 1495, verliet Copernicus Krakau om naar het hof van zijn oom Watzenrode te gaan om er een kanunnik te worden. Zijn oom was in 1489 verheven tot prins-bisschop van Ermland. Het is echter onduidelijk of Copernicus ooit tot priester is gewijd.
Italië
In de herfst van 1496 arriveerde Copernicus in Bologna in Italië en ging daar naar de Universiteit van Juristen om kerkelijk recht te studeren, maar hield zich vooral bezig met geesteswetenschappen en astronomie. Hij ontmoette er de beroemde astronoom Domenico Maria Novara da Ferrara en werd zijn leerling en assistent. Hij las veel werken van Griekse en Latijnse (Romijnse) schrijvers (Pythagoras, Aristarchos van Samos, Cleomedes, Cicero, Plinius de Oudere, Plutarchus, Philolaus, Heraclides, Ecphantos en Plato), waaronder oude astronomische, kosmologische en kalendersystemen.
In Rome observeerde hij een maansverduistering in de nacht van 5 op 6 november 1500. halverwege 1501 kwam Copernicus terug in Warmia (Polen). In de herfst van 1501 tot zomer 1503 keerde hij terug in Italie, nu in Padua, om er geneeskunde te studeren en om zijn doctoraat in het kerkelijk recht te behalen.
Waarnemingen
Hij nam de planeten Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus waar en beschreef hun posities (die vrij nauwkeurig waren ten opzichte van wat nu bekend is). Copernicus was de secretaris en arts van zijn oom van 1503 tot 1510 (of misschien tot de dood van zijn oom op 29 maart 1512) en woonde in het bisschoppelijk kasteel in Lidzbark (Heilsberg), waar hij begon te werken aan zijn heliocentrische theorie. Hij vertaalde ook Griekse werken.
In 1510 of 1512 verhuisde Copernicus naar Frombork, een stad in het noordwesten aan de Vistula-lagune aan de Oostzeekust. Copernicus voerde naast zijn kerkelijke werk er in 1513-1516 astronomische waarnemingen uit. Dat deed hij met behulp van primitieve instrumenten. Hij bevond zich in het tumult van de de Pools-Duitse oorlog van 1519-1521.
Mogelijk heeft hij bemoeienis gehad met de hervorming van de Juliaanse kalender. Ook hield hij zich als econoom bezig met de waarde van geld, in een tijd dat de muntwaarden zeer onstabiel waren.
Het waren ook roerige tijden rondom het geloof. Copernicus had niets met het opkomende protestantisme.
Tegen die tijd naderde het werk van Copernicus zijn definitieve vorm, en geruchten over zijn theorie hadden geleerde mensen in heel Europa bereikt. Ondanks aandringen van vele kanten stelde Copernicus de publicatie van zijn boek uit. Er was op dat moment al de nodige kritiek op zijn stelling dat niet de aarde, maar de zon het centrum van het heelal vormde.
Tegen het einde van 1542 kreeg Copernicus een beroerte en verlamming, en hij stierf op 70-jarige leeftijd op 24 mei 1543. Zijn werk was toen net in boekvorm verschenen en hij heeft het de dag ervoor nog kunnen zien.
Opvolgers
Georg Joachim Rheticus had de opvolger van Copernicus kunnen zijn, maar deed dat niet. Erasmus Reinhold had zijn opvolger kunnen zijn, maar stierf voortijdig. De eerste van de grote opvolgers was Tycho Brahe (hoewel hij niet dacht dat de aarde om de zon draaide), gevolgd door Johannes Kepler, die had samengewerkt met Tycho in Praag en profiteerde van Tycho's decennialange waarde van gedetailleerde observatiegegevens. Ook Simon Stevin en Galilei Galileo waren een van de weinigen die meegingen in de theorie van Copernicus. Het was James Bradley die het definitieve bewijs gaf.