IJzendijke
IJzendijke (Zeeuws-Vlaams: Iezendieke) is een stad in de Zeeuwse gemeente Sluis. Vroeger was IJzendijke een belangrijke havenplaats en vestingstad. Tot en met 1970 was IJzendijke een zelfstandige gemeente, vervolgens werd het bij de gemeente Oostburg gevoegd en uiteindelijk bij de gemeente Sluis. IJzendijke ligt in het westelijke deel van Zeeuws-Vlaanderen. IJzendijke telt 2194 inwoners (in 2014).
Bijnaam
IJzendijke heeft een bijnaam, namelijk Petit Paris. Dit is Frans voor Klein Parijs. Waar de bijnaam precies vandaan komt weten we niet zeker. Wel zijn er verschillende ideeën over de bijnaam. Zo kwamen er vroeger toeristen en vreemdelingen naar IJzendijke. Volgens hun had de stad net zoveel cafés en restaurants als Parijs. Uit onderzoek van de Nieuwe Rotterdamse Courant ui 1912 blijkt dat dorpen en steden rondom IJzendijke veel meer cafés hadden in die tijd, dus waarschijnlijk is dit niet de reden van de bijnaam. IJzendijke had wel veel cafés met Franse namen, waardoor de stad ook aan zijn bijnaam kan zijn gekomen. Ook was er een internaat voor meisjes in de stad, waar de nonnen vaak Frans spraken. De laatste theorie was dat ter vergelijking veel inwoners in de stad Frans spraken, aangezien er veel banden waren met adel uit Frankrijk en het Franstalige Wallonië. Deze laatste theorie wordt vaak gezien als de meest logische.
Geschiedenis
Ooit lag IJzendijke aan het Braakman. Dit was een soort van zee en kan je vergelijken met de Westerschelde. In de middeleeuwen was IJzendijke een groeide stad. Wol en linnen uit Vlaanderen werd verscheept en verhandeld. Ron 1280 behoorde de stad bij de Londense Hanze en 1303 kreeg het plaatsje stadsrechten. Na 1360 werd de stad verschillende keren bedreigd door de zee. Op 9 oktober 1374 was de eerste overstroming en een jaar later nog één. Tijdens de Sint-Elisabethsvloed was er opnieuw een overstroming, maar alleen het gebied om IJzendijke heen overstroomde. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog maakten de Spanjaarden een verdedigingswal rond IJzendijke heen. Uiteindelijk heeft dit niet geholpen, want in 1604 verdreef Maurits van Oranje de Spanjaarden uit de stad. Hierna werd de stad een vesting.
In de zeventiende en achttiende eeuw werd IJzendijke vele keren bestormt. IJzendijke gaf weerstand hier tegen, maar ook twee keer veroverd geweest. Tussen 1747 en 1748 viel de stad in Franse handen en dat was ook zo tussen 1749 en 1814. Napoleon Bonaparte gaf de aanvoerders van de legers vaak een landgoed cadeau, waardoor er in Zeeuws-Vlaanderen veel landgoederen waren van de Franse en Waalse adel. Na 1814 hief de regering van Nederland de vesting op. Tijdens de Belgisch Revolutie was het de laatste keer dat IJzendijke was bewapend met legers en wapens. In die tijd is IJzendijke één maal door de Belgen bestormd. Tussen 1841 en 1843 werd de vesting aangebroken. De laatste delen werden pas in de twintigste eeuw gerestaureerd.
IJzendijke werd in 1919, 1921 en 1924 bezocht door koningin Wilhelmina. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, in 1944, was IJzendijke de plaats waar de strijd tussen de Duitsers en de Geallieerden afspeelden. Oorspronkelijk hadden de Geallieerden het plan om de Westerschelde over te nemen en zo Zeeuws-Vlaanderen t bevrijden. In IJzendijke werd een hele boel verwoest en na de Tweede Wereldoorlog zo veel als mogelijk hersteld.
Bezienswaardigheden
De bekendste bezienswaardigheid van IJzendijke is de Markt. Op de markt staat een standbeeld van Maurits van Oranje, die IJzendijke van de Spanjaarden bevrijdde. Daarachter staat een schaakbord, omdat Maurits zijn schaakmat zette tegen de Spanjaarden. Het beeld is van Guido Metsers. De Veste is ook bekend. Dit is namelijk het enige overgebleven stuk van de oude vesting. De Witte Juffer is een korenmolen. Hoewel de molen al sinds 1841 is gebouwd, kreeg de molen pas in 2009 een naam. Ook is de bierbrouwerij Cadsandia uit de 19de eeuw erg bekend. Aan de Isabellaweg staat een monument ter nagedachtenis van de Explosie bij IJzendijke. Toen explodeerde een boerderij en 47 mensen om. Daarnaast heb je nog Het Bolwerk, vroeger het streekmuseum. Hier is van alles te vinden over Tachtigjarige Oorlog.
IJzendijke telt 20 rijksmonumenten.
Vlag & Wapen
De vlag van IJzendijke
Het wapen van IJzendijke
|
Plaatsen met historische stadsrechten in de provincie Zeeland | 
| |
|---|---|---|---|
| Aardenburg (1127) · Arnemuiden (1574) · Axel (1213) · Biervliet (1187) · Brouwershaven (1403) · Domburg (1223) · Goes (1405) · Hulst (1180) · IJzendijke (1303) · Kortgene (1431) · Middelburg (1217) · Oostburg (1237) · Philippine (1506) · Reimerswaal (1374) · Sint Anna ter Muiden (1242) · Sint-Maartensdijk (1485) · Sluis (1290) · Terneuzen (1584) · Tholen (1366) · Veere (1355) · Vlissingen (1315) · Westkapelle (1223) · Zierikzee (1219) |
|||
