Jan zonder Vrees
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Jan zonder Vrees, officieel Jan I van Bourgondië, is geboren op 28 mei 1371 in Dijon en vermoord op 10 september 1419 in Montereau-Fault-Yonne op de brug over de Seine (nu een buitenwijk van Parijs), is een prins van het Capetiaanse huis Valois.
Van 1404 tot aan zijn dood was hij hertog van Bourgondië, graaf van Vlaanderen, Artois en Palatijn Bourgondië en heer van Salins, Mechelen en andere plaatsen. Hij zette het beleid van zijn vader Filips de Stoute voort, door het begin van een Bourgondische staat zeker te stellen en tegelijkertijd zijn invloed aan het hof van Frankrijk uit te spelen. Het lukt hem niet om dezelfde leidende rol te spelen die zijn vader had bij de Koninklijke Raad.
Doordat Jan zonder Vrees aan de kant werd gezet leidde ertoe dat hij in 1407 zijn rivaal, Lodewijk I van Orléans (de broer van koning Karel VI van Frankrijk), te laten vermoorden. Door de moord op zijn neef te bevelen, stort de hertog van Bourgondië het koninkrijk Frankrijk in een burgeroorlog tussen Armagnacs en Bourgondiërs. Deze twee partijen strijden om de hoofdstad en het regentschap. Deze problemen helpen de Honderdjarige Oorlog opnieuw te laten oplaaien, waardoor de nieuwe koning van Engeland, Hendrik V, de kans grijpt om zijn rechten op de kroon van Frankrijk op te eisen.
In 1419, terwijl Jan zonder Vrees zich probeerde te verzoenen met de Armagnacs, ook om de Engelse aanval af te weren, werd Jan op zijn beurt vermoord, op de Montereau- brug, in aanwezigheid van de Dauphin (prins), de toekomstige Karel VII. Deze moord brengt de Bourgondiërs naar een samenwerking met de Engelsen en blijft gedurende de 15e eeuw een belangrijke onderdeel van het geschil tussen het Huis van Frankrijk (Huis Valois) en het Huis Bourgondië.
Jeugd
Jan zonder Vrees is een kind van Filips II van Bourgondië, bekend als Filips de Stoute en van Margeretha III van Vlaanderen. Hij is de kleinzoon van de koning van Frankrijk Jan II, bekend als Jan de Goede (1319 - 1364). Als oudste zoon van de hertog van Bourgondië was hij voorbestemd om, in opdracht van het eerstgeboorterecht, het hertogdom Bourgondië te erven. Dat was in 1363 door koning Jan de Goede aan zijn vader geschonken. Jan zonder Vrees is de oudere broer van Antoine van Bourgondië (1384 - 1415) en Filips van Bourgondië (1389 - 1415), die beiden stierven in de strijd om de Franse ridderschap tegen de Engelsen in de Slag bij Agincourt, op 25 oktober 1415. Hij werd de eerste graaf van Nevers in 1384, een graafschap dat hij in 1404 aan zijn broer Filips afstond, toen hij het hertogdom Bourgondië van zijn vader erfde.
Al op jonge leeftijd kreeg Jan muziekles van een minstreel. Hij had ook een eigen hofnar. Zijn hofhouding werd uitgebreid met een lijfarts, kamerknechten en een biechtvader. Op zijn 5e leerde hij jagen en op zijn 6e paardrijden. Op zijn 7e kreeg Jan les in het Diets (oud Nederlands). Een taal die zijn vader niet sprak, maar wel de taal van Vlaanderen was. In 1378 is het opmerkelijk dat er twee pauzen zijn. Eén in Rome en één in Avignon. Bourgondië koos voor die van Avignon. Jan was goed opgevoed in het katholiekcisme. Vanaf zijn derde leerde hij lezen met het psalmenboek, dan nog in het Frans.
Op 11 april 1385 vond het zogeheten dubbelhuwelijk plaats tussen Willem IV van Henegouwen met Margaretha van Bourgondië, de zus van Jan. Op datzelfde moment trouwde Jan zonder Vrees met Margaretha van Beieren, de zus van Willem IV. Jan en Margaretha kregen zeven kinderen.
In het voorjaar van 1396 vertrekt Jan als jonge kruisvaarder naar het oosten, dat bedreigd wordt door de Ottomanen (Turken). Als er een aanval komt op Hongarije door de Ottomanen bij Nicopolis (tegenwoordig Nikopol in Bulgarije), voert Jan het Franse legerdeel aan en belegeren ze de stad. De pronkerige kleding die ze aanhebben is niet bepaald handig in de strijd. Het hieraan besteedde geld hadden ze beter aan wapens kunnen besteden. De Ottomanen winnen met gemak en nemen onder andere Jan gevangen. Hij zou wel eens een flinke som losgeld kunnen opleveren! Hij werd door de tolk Jaques van Heilly aangewezen als een dure gevangene en bleef daardoor in leven. Maar hij moest wel toezien hoe anderen werden vermoord. Via een boodschapper werd vader Filips de Schone op de hoogte gesteld van de toestand. Er werd een losgeld van 710 kilogram goud voor Jan en enkele andere edelen geregeld en naar Hongarije gestuurd. Zo kwam Jan vrij. Op de terugreis moesten hij en de andere overlevenden te voet naar Bourgondië terug gaan. Een enorme nederlaag. Hij keerde pas terug naar Frankrijk in februari 1398. Op 22 februari 1399 zag hij voor het eerst zijn dan twee en een half jarige zoontje, de latere Filips de Goede (31-juli 1396). Hoewel de kruistocht een ramp werd, kreeg Jan hier zijn bijnaam 'zonder vrees'.
Opvolging Filips de Schone
Filips de Stoute sterft op 27 april 1404. Jean sans Peur brengt hulde aan de koning van Frankrijk Charles VI the23 meivan hetzelfde jaar voor zijn hertogdom Bourgondië en kwam Dijon binnen op17 juni 14042 . Vervolgens garandeert hij de inwoners van de stad het behoud van de privileges die ze genoten onder de voogdij van zijn vader 2 . Kort daarna vierde Jean sans Peur het huwelijk van zijn dochter Marguerite met de Dauphin van Frankrijk Louis de Guyenne , daarna dat van Philippe , zijn oudste zoon, met Michelle de Valois , dochter van koning Karel VI . Hierdoor kan hij de gunsten van koningin Isabelle van Beieren aantrekken,die belooft zijn belangen te verdedigen 2 .
Sinds 1392 had koning Karel VI last van waanzin van verschillende lengtes. Een ordonnantie van 1403 bepaalt dat in het geval van onvermogen van de soeverein, de regering van het koninkrijk met tussenpozen zou plaatsvinden, in het kader van de Koninklijke Raad voorgezeten door koningin Isabeau van Beieren . De koningin wordt gezamenlijk bijgestaan door hertog Jean de Berry en hertog Lodewijk II van Bourbon . Toen stuurde ze haar hulp aan de twee neven, Louis I st van Orleans , de broer van de koning, en Jan zonder Vrees, die zal zich verzetten tegen in de Raad 3