Geschiedenis van Oostenrijk: verschil tussen versies

Versie van 25 jan 2014 14:54

Geschiedenis van Oostenrijk
Tot 700
Noricum
Van 700 tot 1000
Markgraafschap Oostenrijk
Van 1000 tot 1800
Oostenrijkse Kreits
Hertogdom Oostenrijk
Aartshertogdom Oostenrijk
Habsburgse monarchie
Van 1800 tot 1919
Keizerrijk Oostenrijk
Ausgleich
Oostenrijk-Hongarije
Duits-Oostenrijk
Van 1919 tot nu
Eerste Oostenrijkse Republiek
Anschluss
Ostmark
Geallieerde bezettingszones
Tweede Oostenrijkse Republiek
Portaal : Oostenrijk

Dit is een overzicht van de Geschiedenis van Oostenrijk.

Markgraafschap

Zie Markgraafschap Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tussen 976 en 1156 was Oostenrijk een Markgraafschap. Het stond vooral bekend onder de naam Marchia Orientalis. De heersers over het Markgraafschap waren toen de leden van het Huis Babenberg. De stichter van het Markgraafschap was Leopold I van Oostenrijk, hij was ook meteen de eerste markgraaf van het Markgraafschap. Later regeerde het Huis Babenberg ook over Hertogdom Oostenrijk, zo ging Oostenrijk heten in 1156. Tot aan 1246 regeerde het Huis Babenberg over Oostenrijk.

Hertogdom

Zie Hertogdom Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tussen 1156 en 1453 heette Oostenrijk Hertogdom Oostenrijk. Tot aan 1246 regeerde Huis Babenberg over Oostenrijk. Daarna regeerde Huis Přemysliden over Oostenrijk, vervolgens Huis Zähringen, vervolgens weer Huis Přemysliden. Uiteindelijk kwam in 1278 Huis Habsburg aan de macht. Het huis zorgde dat Oostenrijk wat groter werd. In 1379 werd Oostenrijk verdeeld onder het Huis Habsburg. Elk stuk kreeg een eigen hertog en iedere hertog kreeg de titel Hertog van Oostenrijk. Maximiliaan I zorgde ervoor dat Oostenrijk weer één werd en zo ging Oostenrijk in 1359 Aartshertogdom Oostenrijk heten. Maximiliaan I was toen daarmee ook hertog van Oostenrijk.

Aartshertogdom

Zie Aartshertogdom Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In 1453 werd Oostenrijk een Aarthertogdom. Het land heette toen Aartshertogdom Oostenrijk. In 1453 werd Oostenrijk ook gesplitst in:

Door een soort van Unie, kon je zeggen dat het een land was. Oostenrijk was toen deel van het Heilige Roomse Rijk. Ook had Oostenrijk vanaf 1713 een deel van Nederland, België en Luxemburg. Deze gebieden werden de Oostenrijkse Nederlanden genoemd. Aartshertogdom Oostenrijk bestond tot en met 1804.

Keizerrijk

Zie Keizerrijk Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In 1804 werd Oostenrijk een keizerrijk. Keizer Frans II heeft toen de titel keizer van Oostenrijk aangenomen. In 1806 wilde hij geen keizer meer zijn van het Heilige Roomse Rijk omdat het restant daarvan bestond uit machteloze Franse vazalstaten. Formeel hield toen het Heilige Roomse Rijk op te bestaan. In 1815 ging het keizerrijk deels wel bij de Duitse Bond horen. Na 1867 ging Keizerrijk Oostenrijk over in de Dubbelmonarchie oftewel Oostenrijk-Hongarije.

Oostenrijk-Hongarije

Zie Oostenrijk-Hongarije voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Oostenrijk-Hongarije (vaak aangeduid als Oostenrijk) was een land tussen 1867 en 1918. Na de Ausgleich (gelijkberechtiging) van Hongarije in 1867 werd Oostenrijk-Hongarije één staat. Frans Jozef werd als keizer van Oostenrijk en koning van Hongarije staatshoofd en bleef dat tot zijn dood in 1916. Hij was getrouwd met Elisabeth of Sissi. Het land had twee premiers, een voor Oostenrijk en een voor Hongarije. De beoogde troonopvolger (niet kroonprins, een kroonprins is de zoon van een koning of keizer en dat was hij niet) Frans Ferdinand was al in 1914 doodgeschoten door een Servische terrorist. Servië was namelijk verstoord over de annexatie van Bosnië-Herzegovina door Oostenrijk-Hongarije in 1908. Het had die gebieden zelf willen hebben in zijn streven naar een groot Servisch rijk. Frans Jozef werd in 1916 opgevolgd door Karl I.

Eerste Wereldoorlog

De moord op aartshertog Frans Ferdinand wordt gezien als aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog. Toen Servië als aanstichter van die moord niet aan een Oostenrijks ultimatum om genoegdoening voldeed, verklaarde Oostenrijk op 28 juli 1914 Servië de oorlog. Niet met de bedoeling om Servië te veroveren, maar om het land te verdelen onder zijn buren, zodat het machteloos zou zijn en op zou houden met zijn voortdurende provocaties.. Die oorlogsverklaring betrok ook Rusland (bondgenoot van Servië) in de oorlog en vervolgens ook weer Duitsland als bondgenoot van Oostenrijk. Duitsland en Oostenrijk verloren de oorlog en Oostenrijk-Hongarije viel uiteen. Oostenrijk en Hongarije moesten een enorme oorlogsschatting betalen, hoewel nog niet zoveel als Duitsland, dat er economisch aan onderdoor ging.

Republiek Duits-Oostenrijk

Zie Republiek Duits-Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Toen Karl I afstand had gedaan van de troon werd het restant van Oostenrijk een republiek, ook wel Duits-Oostenrijk genoemd. Dat waren de Oostenrijkse gebieden van Oostenrijk-Hongarije, die hoofdzakelijk door Duits sprekende Oostenrijkers werden bevolkt.

Eerste Oostenrijkse Republiek

Zie Eerste Oostenrijkse Republiek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tussen 1919 en 1938 was Oostenrijk een republiek. De Eerste Oostenrijkse republiek werd gevormd na het Verdrag van Saint-Germain in 1919. Dit verdrag zorgde dat de Republiek Duits-Oostenrijk niet zich bij het Duitse Rijk zou aansluiten. Dit werd voornamelijk door Frankrijk onder het motto "verdeel en heers" tegengehouden. In 1938 werd Oostenrijk ingelijfd bij Duitsland. Deze gebeurtenis wordt de Anschluss genoemd. Oostenrijk werd toen bestuurd als een soort provincie en kreeg de naam "Ostmark".

Bezettingszones

Zie Geallieerde bezettingszones in Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Na de Tweede Wereldoorlog werd ook Oostenrijk verdeeld onder de geallieerden. Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie bezetten allemaal een stuk van Oostenrijk. Ook werd de hoofdstad Wenen verdeeld. Pas na het Oostenrijks Staatsverdrag van 1955 werd Oostenrijk weer een land. Officieel ging het de Tweede Oostenrijkse Republiek heten.

Tweede Oostenrijkse Republiek

Zie Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 15 mei 1955 werd het Oostenrijks Staatsverdrag getekend, hiermee werd Oostenrijk weer een zelfstandig land. De hoofdstad werd Wenen en er kwam een Oostenrijks paspoort. De enige voorwaarde die werd gesteld was dat Oostenrijk altijd neutraal zou blijven. Na de val van het communisme in Oost-Europa werd Oostenrijk meer betrokken bij de politiek in Europa. In 1995 werd Oostenrijk lid van de Europese Unie en in 2002 werd Oostenrijk een Euroland.

Zie ook

Lijst van heersers van Oostenrijk

	Geschiedenis van Europa
Albanië · Andorra · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Kosovo · Krim · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Macedonië · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk (Engeland, Schotland, Wales, Noord-Ierland) · Wit-Rusland · IJsland · Zweden · Zwitserland

@@ Regel 4: / Regel 4: @@
 ==Markgraafschap==
 {{Zie hoofdartikel|Markgraafschap Oostenrijk}}
-Tussen 976 en 1156 was Oostenrijk een Markgraafschap. Het stond vooral bekend onder de naam ''Marchia Orientalis''. De heersers over het markgraafschap waren toen de leden van het [[Huis Babenberg]]. De stichter van het Markgraafschap was [[Leopold I van Oostenrijk]], hij was ook meteen de eerste markgraaf van het markgraafschap. Later regeerde het Huis Babenberg ook over [[Hertogdom Oostenrijk]], zo ging oostenrijk heten in 1156. Tot aan 1246 regeerde Huis Babenberg over Oostenrijk.
+Tussen 976 en 1156 was Oostenrijk een Markgraafschap. Het stond vooral bekend onder de naam ''Marchia Orientalis''. De heersers over het Markgraafschap waren toen de leden van het [[Huis Babenberg]]. De stichter van het Markgraafschap was [[Leopold I van Oostenrijk]], hij was ook meteen de eerste markgraaf van het Markgraafschap. Later regeerde het Huis Babenberg ook over [[Hertogdom Oostenrijk]], zo ging Oostenrijk heten in 1156. Tot aan 1246 regeerde het Huis Babenberg over Oostenrijk.
 ==Hertogdom==
 {{Zie hoofdartikel|Hertogdom Oostenrijk}}
-Tussen 1156 en 1453 heette Oostenrijk, Hertogdom Oostenrijk. Tot aan 1246 regeerde Huis Babenberg over Oostenrijk. Daarna regeerde [[Přemysliden|Huis Přemysliden]] over Oostenrijk, vervolgens [[Huis Zähringen]], vervolgens weer Huis Přemysliden. Uiteindelijk kwam in 1278 [[Huis Habsburg]] aan de macht. Het huis zorgde dat Oostenrijk wat groter werd. In 1379 werd Oostenrijk verdeeld onder het Huis Habsburg. Elk stuk kreeg een eigen hertog en iedere hertog kreeg de titel Hertog van Oostenrijk. Maximiliaan I zorgde ervoor dat Oostenrijk weer een werd en zo ging Oostenrijk in 1359 Aartshertogdom Oostenrijk heten. Maximiliaan I was toen daarmee ook hertog van Oostenrijk.
+Tussen 1156 en 1453 heette Oostenrijk Hertogdom Oostenrijk. Tot aan 1246 regeerde Huis Babenberg over Oostenrijk. Daarna regeerde [[Přemysliden|Huis Přemysliden]] over Oostenrijk, vervolgens [[Huis Zähringen]], vervolgens weer Huis Přemysliden. Uiteindelijk kwam in 1278 [[Huis Habsburg]] aan de macht. Het huis zorgde dat Oostenrijk wat groter werd. In 1379 werd Oostenrijk verdeeld onder het Huis Habsburg. Elk stuk kreeg een eigen hertog en iedere hertog kreeg de titel Hertog van Oostenrijk. Maximiliaan I zorgde ervoor dat Oostenrijk weer één werd en zo ging Oostenrijk in 1359 Aartshertogdom Oostenrijk heten. Maximiliaan I was toen daarmee ook hertog van Oostenrijk.
 ==Aartshertogdom==
@@ Regel 19: / Regel 19: @@
 ==Keizerrijk==
 {{Zie hoofdartikel|Keizerrijk Oostenrijk}}
-In 1804 werd Oostenrijk een keizerrijk. [[Keizer Frans II]] heeft zichzelf toen tot keizer van Oostenrijk benoemd. In 1806 wilde hij geen keizer meer zijn van het [[Heilige Roomse Rijk]]. Toen hield het Heilige Roomse Rijk op met bestaan en verviel het in allemaal kleine landen. Oostenrijk behoorde toen ook niet meer tot het Heilige Roomse Rijk. In 1815 ging het keizerrijk wel bij de [[Duitse Bond]] horen. Na 1867 werd Keizerrijk Oostenrijk op in de Dubbelmonarchie of terwijl [[Oostenrijk-Hongarije]].
+In 1804 werd Oostenrijk een keizerrijk. [[Keizer Frans II]] heeft toen de titel keizer van Oostenrijk aangenomen. In 1806 wilde hij geen keizer meer zijn van het [[Heilige Roomse Rijk]] omdat het restant daarvan bestond uit machteloze Franse vazalstaten. Formeel hield toen het Heilige Roomse Rijk op te bestaan. In 1815 ging het keizerrijk deels wel bij de [[Duitse Bond]] horen. Na 1867 ging Keizerrijk Oostenrijk over in de Dubbelmonarchie oftewel [[Oostenrijk-Hongarije]].
 ==Oostenrijk-Hongarije==
 {{Zie hoofdartikel|Oostenrijk-Hongarije}}
-Oostenrijk-Hongarije was een land tussen 1867 en 1918. Na de [[Ausgleich]] in 1867 werd Oostenrijk-Hongarije een land. [[Frans Jozef I van Oostenrijk|Frans Jozef]] werd keizer. Hij heeft de 51 jaar dat Oostenrijk-Hongarije bestond er over regeerd. Hij was getrouwd met [[Elisabeth in Beieren (1837-1898)|Elisabeth]] of ''Sissi''. Het land had een keizer en twee premiers, een voor Oostenrijk en een voor Hongarije. In 1916 werd naar een nieuwe kroonprins gezocht. Dit werd [[Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este|Frans Ferdinand]]. Hij zou de troonopvolger worden. In die tijd werd [[Bosnië en Herzegovina]] onafhankelijk van het bosniëers[[Ottomaanse Rijk]]. Toen werd Bosnië een paar jaar daarna bij Oostenrijk-Hongarije toegevoegd. Ook wilde ze Servië innemen. Veel serven waren hier niet blij mee. Een paar servische jongeren richtte zelfs de [[Zwarte hand]] op. Frans Ferdinand kwam naar [[Sarajevo]] in [[Bosnië en Herzegovina]] samen met zijn vrouw Sophie. De leden van de Zwarte hand wilde de kroonprins vermoorden. De eerste aanslag mislukte. Toen de kroonprins de gewonden van de eerste aanslag wilde bezoeken in de straat waar de aanslag was, onstond er verwarring. De auto voor de auto met de kroonprins en zijn vrouw nam de oorspronkelijke route. In de verwarring die ontstond greep een van de leden van de zwarte hand zijn kans. Hij vermoorde de kroonprins en zijn vrouw.
+Oostenrijk-Hongarije (vaak aangeduid als Oostenrijk) was een land tussen 1867 en 1918. Na de [[Ausgleich]] (gelijkberechtiging) van Hongarije in 1867 werd Oostenrijk-Hongarije één staat. [[Frans Jozef I van Oostenrijk|Frans Jozef]] werd als keizer van Oostenrijk en koning van Hongarije staatshoofd en bleef dat tot zijn dood in 1916. Hij was getrouwd met [[Elisabeth in Beieren (1837-1898)|Elisabeth]] of ''Sissi''. Het land had twee premiers, een voor Oostenrijk en een voor Hongarije. De beoogde troonopvolger (niet kroonprins, een kroonprins is de zoon van een koning of keizer en dat was hij niet) [[Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este|Frans Ferdinand]] was al in 1914 doodgeschoten door een Servische terrorist. Servië was namelijk verstoord over de annexatie van [[Bosnië-Herzegovina]] door Oostenrijk-Hongarije in 1908. Het had die gebieden zelf willen hebben in zijn streven naar een groot Servisch rijk. Frans Jozef werd in 1916 opgevolgd door Karl I.
 ==Eerste Wereldoorlog==
-De [[Moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk|moord in Sarajevo]] boven beschreven wordt, wordt gezien als het begin van de [[Eerste Wereldoorlog]]. Na de moord zag keizer [[Frans Jozef I van Oostenrijk|Frans Jozef]] een kans om zijn rijk te vergroten. Als Servië zich niet binnen 48 uur zou overgeven, zou Oostenrijk-Hongarije Servië binnenvallen. Servië was bondgenoot met Rusland en Rusland vond dat Oostenrijk-Hongarije niet zo fel moest reageren. Duitsland was bondgenoten met Oostenrijk-Hongarije en Duitsland zei dat er oorlog moest komen. Door onder andere bondgenootschappen, militairisme, nationalisme en de Wapenwedloop onstond de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog viel Oostenrijk-Hongarije uiteen en moest Oostenrijk-Hongarije een deel van de schade van de Eerste
+De moord op aartshertog Frans Ferdinand wordt gezien als aanleiding tot de [[Eerste Wereldoorlog]]. Toen Servië als aanstichter van die moord niet aan een Oostenrijks ultimatum om genoegdoening voldeed, verklaarde Oostenrijk op 28 juli 1914 Servië de oorlog. Niet met de bedoeling om Servië te veroveren, maar om het land te verdelen onder zijn buren, zodat het machteloos zou zijn en op zou houden met zijn voortdurende provocaties.. Die oorlogsverklaring betrok ook Rusland (bondgenoot van Servië) in de oorlog en vervolgens ook weer Duitsland als bondgenoot van Oostenrijk. Duitsland en Oostenrijk verloren de oorlog en Oostenrijk-Hongarije viel uiteen. Oostenrijk en Hongarije moesten een enorme oorlogsschatting betalen, hoewel nog niet zoveel als Duitsland, dat er economisch aan onderdoor ging.
-Wereldoorlog betalen, maar Duitsland moest het meeste betalen.
 ==Republiek Duits-Oostenrijk==
 {{Zie hoofdartikel|Republiek Duits-Oostenrijk}}
+Toen Karl I afstand had gedaan van de troon werd het restant van Oostenrijk een republiek, ook wel Duits-Oostenrijk genoemd. Dat waren de Oostenrijkse gebieden van Oostenrijk-Hongarije, die hoofdzakelijk door Duits sprekende Oostenrijkers werden bevolkt.
-Tussen 1918 en 1919 behoorde een deel van Oostenrijk bij Duitsland. Na het [[Verdrag van Saint-Germain]] moest Duitsland Oostenrijk afstaan. De monarchie werd afgeschaft.
 ==Eerste Oostenrijkse Republiek==
 {{Zie hoofdartikel|Eerste Oostenrijkse Republiek}}
-Tussen 1919 en 1938 was Oostenrijk een republiek. Het Eerste Oostenrijkse republiek werd gevormd na het [[Verdrag van Saint-Germain (1919)|Verdrag van Saint-Germain]] in 1919. Dit verdrag zorgde dat Republiek Duits-Oostenrijk niet zich bij het Duitse rijk zou aansluiten. Dit was gedaan uit angst dat er weer net zo een grote oorlog zou uitbreken als de [[Eerste Wereldoorlog]]. In 1938 werd Oostenrijk veroverd door Duitsland en werd bij [[Groot-Duitse Rijk|Duitsland]] gevoegd. Deze gebeurtenis wordt de [[Anschluss]] genoemd. Oostenrijk werd toen bestuurd als een soort provincie.
+Tussen 1919 en 1938 was Oostenrijk een republiek. De Eerste Oostenrijkse republiek werd gevormd na het [[Verdrag van Saint-Germain (1919)|Verdrag van Saint-Germain]] in 1919. Dit verdrag zorgde dat de Republiek Duits-Oostenrijk niet zich bij het Duitse Rijk zou aansluiten. Dit werd voornamelijk door Frankrijk onder het motto "verdeel en heers" tegengehouden. In 1938 werd Oostenrijk ingelijfd bij [[Groot-Duitse Rijk|Duitsland]]. Deze gebeurtenis wordt de [[Anschluss]] genoemd. Oostenrijk werd toen bestuurd als een soort provincie en kreeg de naam "Ostmark".
 ==Bezettingszones==
 {{Zie hoofdartikel|Geallieerde bezettingszones in Oostenrijk}}
-Na de Tweede Wereldoorlog werd ook Oostenrijk verdeeld onder de [[geallieerden]]. Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie kregen allemaal een stuk van Oostenrijk. Ook werd de hoofdstad Wenen verdeeld. Pas na het [[Oostenrijks Staatsverdrag]] van 1955 werd Oostenrijk weer een land. Officieel ging het het Tweede Oostenrijkse republiek heten.
+Na de Tweede Wereldoorlog werd ook Oostenrijk verdeeld onder de [[geallieerden]]. Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie bezetten allemaal een stuk van Oostenrijk. Ook werd de hoofdstad Wenen verdeeld. Pas na het [[Oostenrijks Staatsverdrag]] van 1955 werd Oostenrijk weer een land. Officieel ging het de Tweede Oostenrijkse Republiek heten.
 ==Tweede Oostenrijkse Republiek==
 {{Zie hoofdartikel|Oostenrijk}}
-Op 15 mei 1955 werd het [[Oostenrijks Staatsverdrag]] getekend, hiermee werd Oostenrijk weer een zelfstandig land. De hoofdstad werd [[Wenen]] en er kwam een Oostenrijks paspoort. De enige voorwaarde die werd gesteld was dat, Oostenrijk altijd neutraal zal blijven op het gebied van oorlog. Na de val van het communisme in Oost-Europa werd Oostenrijk meer betrokken bij de politiek in Europa. In 1995 werd Oostenrijk lid van de [[Europese Unie]] en in 2002 werd Oostenrijk een [[Euroland]].
+Op 15 mei 1955 werd het [[Oostenrijks Staatsverdrag]] getekend, hiermee werd Oostenrijk weer een zelfstandig land. De hoofdstad werd [[Wenen]] en er kwam een Oostenrijks paspoort. De enige voorwaarde die werd gesteld was dat Oostenrijk altijd neutraal zou blijven. Na de val van het communisme in Oost-Europa werd Oostenrijk meer betrokken bij de politiek in Europa. In 1995 werd Oostenrijk lid van de [[Europese Unie]] en in 2002 werd Oostenrijk een [[Euroland]].
 ==Zie ook==