Eerste Kamer

De Eerste kamer in debat (in de vergaderzaal van de Eerste Kamer)

Het gebouw van de Eerste Kamer vanaf de Hofvijver.

De Eerste Kamer, of officieel de Eerste Kamer der Staten-Generaal is één van de twee kamers van de Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden (het Nederlands parlement). Naast een Eerste Kamer is er ook een Tweede Kamer. De Eerste Kamer bestaat uit 75 leden.

De Eerste Kamer is minder belangrijk dan de Tweede Kamer. Dit kun je zien aan verschillende dingen. Zo vergadert de Tweede Kamer haast iedere dag, terwijl de Eerste Kamer slechts één keer in de week vergadert. Deze vergadering vindt haast altijd op dinsdag plaats. Aangezien Prinsjesdag ook op dinsdag valt, wordt de vergadering ook wel eens verplaatst naar maandagavond en met hoge uitzondering op woensdag.

Toch is de Eerste Kamer van belang. Ze kijkt nog eens naar de wetten die in de Tweede Kamer zijn goedgekeurd. Zo staan er geen fouten in. De Eerste Kamer zit in Den Haag, aan het Binnenhof. Je kunt de Eerste Kamer vergelijken met de Belgische Senaat.

Geschiedenis

Tegenwoordig bestaat er in Nederland twee kamers, de Eerste en Tweede Kamer. Vroeger was dat wel anders! Er was één kamer, de Staten-Generaal. In 1815 werden de Staten-Generaal gesplitst in twee kamers en zo ontstond ook de Eerste Kamer. Eigenlijk was het nooit de bedoeling om een Eerste Kamer op te richten, maar België (dat toen nog bij Nederland hoorde) wilde het graag. Men ging akkoord. In de Eerste Kamer zaten alleen maar mensen van adel en die iets belangrijks voor Nederland hadden gedaan. Degene die de leden koos was de koning.

Pas in 1848 veranderde hier iets aan. De manier van kiezen was niet democratisch. De grondwet werd gewijzigd en de koning kreeg veel minder macht. Zo kon hij de Eerste Kamerleden niet meer kiezen. Dit werd nu gedaan door de Provinciale Staten. Een jaar later verhuisde de Eerste Kamer. Normaal zat de kamer altijd in de Trêveszaal, maar na 1849 verhuisde de kamer naar de voormalige vergaderzaal van de Staten van Holland en West-Friesland. Eigenlijk was het altijd de bedoeling dat de Eerste Kamer daar zat, maar de zaal moest gerestaureerd worden.

Premier Mark Rutte en Loek Hermans praten met elkaar.

In 1887 kreeg de Eerste Kamer meer leden. Voorheen waren het er 39, maar toen 50. In 1952 werd dit nog eens verhoogd tot 75. Sinds 1917 mogen er ook vrouwen lid zijn van de Eerste Kamer. Tot 1983 werd de Eerste Kamer om de zes jaar gekozen, maar tegenwoordig om de vier jaar.

Taken

Wetten goedkeuren of afwijzen

De Tweede Kamer maakt wetten. De Eerste Kamer keurt die goed of af. Een wet mag pas worden uitgevoerd als de Eerste Kamer die wet ook heeft goedgekeurd. De Eerste Kamer mag de wetten niet zelf aanpassen. De Eerste Kamer mag ook zelf geen wetten bedenken. Als de Eerste Kamer een wet goedkeurt, heeft de Eerste Kamer later niet het recht om die wet weer af te keuren. De Tweede Kamer mag dit wel. Ook hebben zij het recht om te beslissen over het budget van Nederland.

Zo controleert de Eerste Kamer ook een beetje de Tweede Kamer.

Controleren van de regering

Het gebouw van de Eerste Kamer vanaf het binnenplein.

De Eerste Kamer mag net als de Tweede Kamer vragen stellen aan de regering. Deze vragen mogen alleen via een brief of mail worden gesteld, schriftelijk dus. Ook mag de Eerste Kamer een minister vragen om te komen. Dan vindt er een debat plaats. De minister moet alle vragen eerlijk beantwoorden. Bij grote onderwerpen kan de Eerste Kamer een groepje Eerste Kamerleden vragen om zich hiermee bezig te houden. Zo'n groepje heet een parlementaire enquêtecommissie. Eigenlijk is dit nog nooit gedaan door de Eerste Kamer. Mocht de Eerste Kamer een minister niet vertrouwen, mag het een motie van wantrouwen opleggen tegen die minister. Of dit ertoe leidt dat een minister moet aftreden is onduidelijk.

Op deze manier controleert de Eerste Kamer de regering.

Verkiezingen

De Tweede Kamer wordt in Nederland direct door het volk gekozen. Bij de Eerste Kamer gebeurt dit via een omweggetje. Het volk kan dus niet direct stemmen voor de Eerste Kamer. Toch wordt de Eerste Kamer democratisch gekozen, maar hoe? Het bestuur van een provincie heet de Provinciale Staten. De Provinciale Staten worden wél gekozen door het volk. Deze kiezen weer de Eerste Kamer. Nadat er een verkiezing voor de Provinciale Staten is geweest, wordt de Eerste Kamer een paar maanden daarna gekozen. Het volk kiest dus eigen de personen die de Eerste Kamer samenstellen.

Aangezien niet iedere provincie even veel inwoners heeft is er een systeem bedacht waarbij elke provincie een vast aantal zetels heeft. Per provincie worden deze zetels verdeeld over de partijen in het provinciebestuur. Een partij met veel zetels in het provinciebestuur krijgt meer zetels in de Eerste Kamer, dan een partij met weinig zetels in het provinciebestuur. De Provinciale Statenverkiezingen zijn dus belangrijk voor de samenstelling van de Eerste Kamer.

Veel mensen weten dit niet en daarom zijn de Provinciale Statenverkiezingen niet populair. Toch is er een reden waarom de Eerste Kamer niet rechtstreeks door het volk wordt gekozen. Op deze manier kunnen de provincies ook meedoen aan de landelijke politiek.

Zetelverdeling in Eerste Kamer

Het Logo van de Eerste Kamer.

Politieke partij	zetels	Fractieleiders
BoerBurgerBeweging (BBB)	16	Ilona Lagas
PvdA-GroenLinks	14	Paul Rosenmöller
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD)	10	Edith Schippers
Christen-Democratisch Appèl (CDA)	6	Theo Bovens
Democraten 66 (D66)	5	Paul van Meenen
Partij voor de Vrijheid (PVV)	4	Marjolein Faber
Partij voor de Dieren (PvdD)	3	Niko Koffeman
JA21	3	Annabel Nanninga
Socialistische Partij (SP)	3	Rik Janssen
ChristenUnie (CU)	3	Tineke Huizinga
Forum voor Democratie (FVD)	2	Johan Dessing
Volt	2	Gaby Perin-Gopie
Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)	2	Peter Schalk
50PLUS	1	Martin van Rooijen
Onafhankelijke Politiek Nederland (OPNL)	1	Auke van der Goot
Totaal	75

Opmerking: De Partij van de Arbeid (PvdA) en GroenLinks vormen één gezamenlijke fractie in de Eerste Kamer.

Tegenstanders

Ondanks dat de Eerste Kamer wetten controleert en ook de regering, vinden sommige partijen de Eerste Kamer overbodig. Hiervoor zijn verschillende redenen. Als eerste wordt de Eerste Kamer niet rechtstreeks door het volk gekozen, wat minder democratisch is als bij de Tweede Kamer. Andere partijen vinden de Eerste Kamer overbodig. Momenteel willen de volgende partijen dat de Eerste Kamer wordt opgeheven; PVV, GroenLinks, D66 en SP.

Mocht de Eerste Kamer worden afgeschaft, is het nog onduidelijk of er een nieuwe kamer komt.

	Politieke partijen in Nederland (Tussen haakjes het huidige aantal zetels)
Tweede Kamer: Partij voor de Vrijheid (37) · GroenLinks-Partij van de Arbeid (25) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (24) · Nieuw Sociaal Contract (20) · Democraten 66 (9) · BoerBurgerBeweging (7) · Christen-Democratisch Appèl (5) · Socialistische Partij (5) · DENK (3) · Partij voor de Dieren (3) · Forum voor Democratie (3) · Staatkundig Gereformeerde Partij (3) · ChristenUnie (3) · Volt (2) · JA21 (1) Eerste Kamer: BoerBurgerBeweging (16) · GroenLinks-Partij van de Arbeid (14) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (10) · Christen-Democratisch Appèl (6) · Democraten 66 (5) · Partij voor de Vrijheid (4) · Partij voor de Dieren (3) · Socialistische Partij (3) · JA21 (3) · ChristenUnie (3) · Forum voor Democratie (2) · Staatkundig Gereformeerde Partij (2) · Volt (2) · 50PLUS (1) · Onafhankelijke Politiek Nederland (1) Europees Parlement: GroenLinks-Partij van de Arbeid (8) · Partij voor de Vrijheid (6) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (4) · Christen-Democratisch Appèl (3) · Democraten 66 (3) · BoerBurgerBeweging (2) · Volt (2) · Partij voor de Dieren (1) · Nieuw Sociaal Contract (1) · Staatkundig Gereformeerde Partij (1)