Dit artikel is bekroond met een WikiKids Award!

Australië (land): verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(86 tussenliggende versies door 25 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
{{Award|oud|2010}}
−  
  +
{{zie artikel|Bedoel je het continent Australië? [[Australië (continent)|Klik hier!]]}}
−
{{Award}}
  
 
{{Australië}}
  
{{Australië}}
−
'''Australië''' is een land in [[Oceanië]]. Australië werd onafhankelijk op 1 [[januari]] 1901 en heeft meer dan 20 [[miljoen]] inwoners. Het land ligt op het [[zuidelijk halfrond]]. Ze spreken er vooral Australisch Engels, dat is [[Engels]] met een beetje accent en wat aparte woorden.
+
'''Australië''' is een land in [[Oceanië]]. Australië werd onafhankelijk van het [[Verenigd Koninkrijk]] op 1 [[januari]] 1901 en heeft meer dan 20 [[miljoen]] inwoners. Het land ligt op het [[zuidelijk halfrond]]. Ze spreken er vooral [[Australisch Engels]], dat is [[Engels]] met een beetje accent en wat aparte woorden die je in andere varianten van het Engels niet hebt.
   
−
Australië wordt nu vooral bewoond door Europeanen, maar vroeger bevolkten de [[Aboriginals]] het hele eiland. Australië is bekend om verschillende dingen. Onder andere de prachtige natuur, het [[Great Barrier Rif]] en het grote [[Sydney Opera House]] maken het grote eiland erg bekend.
+
Australië wordt nu vooral bewoond door Europeanen, maar vroeger bevolkten de [[Aboriginals]] het hele eiland. Australië is bekend om verschillende dingen. Onder andere de prachtige natuur, het [[Groot Barrièrerif]] en het grote [[Sydney Opera House]] maken het grote eiland erg bekend.
  +
  +
==Geschiedenis==
  +
=== Voor de Europese ontdekking van Australië ===
  +
Ongeveer 50.000 jaar geleden kwamen de eerste mensen naar Australië. De Engelsen noemen hen sinds 1789 [[Aboriginals]], een [[Latijn]]se term voor 'oorspronkelijke bewoners'. Deze bewoners waren afkomstig uit [[Zuidoost-Azië]]. Omdat er 50.000 jaar geleden veel water bevroren was, Bijvoorbeeld aan de Noord- en Zuidpool, kwamen er natuurlijke bruggen van Azië naar Australië waardoor mensen en dieren naar Australië konden lopen. Dit was een proces van circa 40.000 jaar. De aarde warmde op, het ijs begon te smelten en de [[zeespiegel]] op aarde steeg. Zo werd Australië een eiland.
   
  +
In het jaar 150 werd er voor het eerst over Australië geschreven door de [[Oude Grieken]]. Ze noemde het land "Terra Australis" oftewel Zuidland. Veel mensen waren gefascineerd door het onbekende land en gingen ernaar op zoek. Het was bedoeld als een verhaaltje. De Grieken hadden nooit gedacht dat er ook echt een zuidelijk land zou zijn.
−
==Klimaat==
  
−
Australië ligt tussen de 10 en 45 graden Zuiderbreedte. Dat is de woestijngordel op zowel het noordelijk als zuidelijk halfrond. Op dezelfde breedtegraad op het noordelijk halfrond ligt bijvoorbeeld de [[Sahara]].
 
−
Het overgrote deel van het land heeft een droog klimaat. Vooral in het westen lopen de temperaturen behoorlijk op. Temperaturen boven de 40 graden zijn goed mogelijk. Alleen aan de randen van het continent is het klimaat natter.
 
−
De noordkust heeft een tropisch regenklimaat. In het zuidwesten en het oosten van Australië heerst een maritiem klimaat. Op andere pagina's wordt dieper ingegaan op de drie hoofdklimaten van Australië.
 
−
De seizoenen in Australië zijn tegengesteld aan het noordelijk halfrond. De lente duurt van september tot november, de zomer van december tot februari, de herfst van maart tot mei en de winter van juni tot augustus.
 
−
De seizoenen zoals we die in Europa kennen zijn alleen in het zuiden aanwezig. In het noorden is sprake van een droge en een natte tijd.
  
   
  +
===De vlag van Aboriginals===
−
wist je dat het in Brisbane veel warmer is in Januari (29.4 graden) dan in Tasmanië (17.0 graden)
  
  +
De vlag van de Aboriginals is aan de bovenkant zwart. Het zwarte symboliseert de Aboriginals. De onderkant is rood en dat symboliseert de aarde. In het midden van de vlag staat nog een gele cirkel die de zon symboliseert.
   
  +
=== Europese ontdekking en kolonisatie ===
−
==Politiek==
  
  +
[[Bestand:Captainjamescookportrait.jpg|miniatuur|300px|[[James Cook]]]]
−
Sinds 1901 is Australië - officieel Commonwealth of Australia - een Federatie. Het Australische politieke stelsel is afgeleid van dat van Groot-Brittannië. De federale regering wordt in Australië de Commonwealth genoemd en is gezeteld in de hoofdstad Canberra. De Commonwealth is gebaseerd op een door het volk verkozen Parlement met twee kamers: het Huis van Afgevaardigden en de Senaat.
 
  +
[[Bestand:New Holland including New South Wales.jpg|250px|miniatuur|left|Een oude kaart van "Nieuw Holland". Hoewel Nieuw-Holland nu inmiddels Australië heet, is Nieuw-Zeeland nog steeds bekend onder haar Nederlandse naam]]
−
Aan het hoofd van de regering staat de minister-president. Op dit moment is dat Kevin Rudd. De partij - of coalitie van partijen - met een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden wordt de regering en de ministers worden aangesteld uit beide kamers.
 
  +
In 1606 legde het [[Nederland]]se schip "Duyfken" aan in de Golf van Carpentaria in het noorden van Australië, tegenover [[Nieuw-Guinea]]. Kapitein [[Willem Janszoon]], de ontdekker van Australië, keerde terug naar Bantam op [[Java (eiland)|Java]], [[Nederlands-Indië]]. In 1616 bereikt een ander Nederlands schip Shark Bay (nu Denham) in het uiterste westen van Australië. De volgende anderhalve eeuw bezoeken nog diverse Nederlanders, [[Frankrijk|Fransen]] en [[Engeland|Engelsen]] dit land dat dan inmiddels "Nieuw Holland" genoemd wordt, maar men voelt weinig behoefte het nogal barre land te verkennen of koloniseren. In 1770 vaart Engelsman [[James Cook]] als eerste Europeaan langs de oostkust van Australië, gaat aan land in Botany Bay (nu Sydney), claimt de oostkust voor Engeland, en noemt die "Nieuw-Zuid-Wales".
−
In Australië is er sprake van een tweepartijensysteem met een links blok (Labor) en een rechts blok (een coalitie van Liberal Party en National Party). Op dit moment is de Australian Labor Party met Kevin Rudd aan het roer de grootste partij. Hoewel Australië een onafhankelijke natie is, is de monarch van Groot-Brittannië officieel ook de monarch van Australië. Op dit moment is dat Koningin Elizabeth II. De Koningin benoemt op advies van de verkozen Australische Federale Regering de Gouverneur-generaal van Australië om haar te vertegenwoordigen.
  
   
  +
Bij terugkeer van Cook in Engeland ziet de Engelse regering in Australië een oplossing voor de overbevolkte Engelse gevangenissen, te meer als Engeland door het definitieve verlies van de koloniën in [[Noord-Amerika]], die zich in 1783 onafhankelijk maken als de Verenigde Staten, daar geen gevangenen meer heen kan deporteren. Engeland sticht dus strafkoloniën in Australië, de eerste in 1788 in het huidige [[Sydney]]. Nog voor 1800 beginnen ook vrije Engelsen zich te vestigen; ze kunnen voor vrijwel niets stukken land aankopen van de Britse regering.
−
Net zoals de Verenigde Staten, maar in tegenstelling met Groot-Brittannië, heeft Australië een geschreven grondwet. Deze definieert de functies van de Commonwealth, zoals buitenlandse betrekkingen en handel, defensie en immigratie. De Commonwealth deelt de verantwoordelijkheden voor het bestuur van dit uitgestrekte land met de regeringen van de zes staten en twee autonome territoria.
 
   
  +
De Britse kolonisators eigenen zich direct het land en de waterbronnen van de inheemse bevolking, de Aboriginals, toe, en rechtvaardigen dit met de redenering dat deze inboorlingen het begrip "landeigendom" niet kennen en ‘dus’ wel verdreven kunnen worden. Verwoesting van land en voedselbronnen van de Aboriginals leidt tot hun verhongering; Aboriginals reageren tot in de 19e eeuw met gewapend verzet en guerrillaoorlog; blanke kolonisten reageren daar weer op met grote gewelddadigheid en willekeurige massaslachtingen, zoals in Pinjarra (1834), Myall Creek (1838), Battle Mountain (1884) en Coniston (1928). Schattingen zijn dat in 1770 de Aboriginal-bevolking ongeveer 700.000 mensen telde, en dat tegen het jaar 1900 90% daarvan was weggevaagd door de gevolgen van landdiefstal (tegen 1870 hebben de Europeanen zich alle vruchtbare gebieden toegeëigend), direct geweld en Europese besmettelijke ziekten. Bij direct geweld worden in totaal tussen de 10.000 en 20.000 Aboriginals en 3.000 blanken gedood.
−
De zes staten van Australië met de hoofdsteden zijn:
  
−
* New South Wales - Sydney
 
−
* Victoria - Melbourne
  
−
* Tasmanië - Hobart
  
−
* Western Australia - Perth
  
−
* South Australia - Adelaide
  
−
* Queensland - Brisbane
  
   
  +
In alle uithoeken van het enorme eiland ontstaan Britse kolonies: 1824 bij [[Brisbane]] (oost), 1829 bij [[Perth]] (zuidwest), 1835 [[Melbourne]] (zuidoost), 1836 bij [[Adelaide]] (zuid), 1869 [[Darwin]] (noord).
−
De twee autonome territoria met hun hoofdsteden zijn:
  
−
* Northern Territory - Darwin
  
−
* Australian Capital Territory - Canberra
  
   
  +
De ver van elkaar gelegen gebieden worden afzonderlijk bestuurd door een eigen gouverneur. Na 1855 krijgen ze geleidelijk een grotere mate van zelfbestuur binnen het Britse rijk. De koloniën zien om diverse redenen voordelen in samenwerking, en dit leidt in 1901 tot de oprichting, met instemming van het Britse parlement, van de "Commonwealth (republiek) of Australia" als gedeeltelijk autonoom (zelfstandig) gebied binnen het Britse rijk.
−
Verder zijn er nog een aantal kleine externe territoria die niet op vaste Australische land liggen en die rechtstreeks door de Commonwealth worden bestuurd. Dit zijn bijvoorbeeld de Heard en Macdonald Islands en het Australian Antarctic Territory.
  
   
  +
=== 1901-1945 ===
−
Zowel de staten als de autonome territoria hebben een vorm van zelfbestuur, maar de staten zijn in verhouding tot de territoria een stuk zelfstandiger. Elke staat heeft zo een eigen premier, parlement met een Senaat en Huis van Afgevaardigden en een grondwet. De Commonwealth regelt de zaken van nationaal belang en laat de meeste regionale wetgeving en uitoefening daarvan over aan de staten.
 
  +
[[Bestand:CSIRO ScienceImage 11533 Parliament House Canberra.jpg|miniatuur|300px|De nieuwe hoofdstad [[Canberra]] met het Australische Parlementsgebouw]]
  +
In 1901 keurde Australië een [[federatie|federale]] [[grondwet]] goed en werd een zelfregerend deel ([[dominion]]) van het Britse Rijk. Australische troepen namen aan beide wereldoorlogen deel. In de [[Tweede Wereldoorlog]] vochten Australische eenheden onder andere op [[Ambon]], in [[Egypte]], op [[Kreta]] en in de [[Oceanië|Pacific]].
   
  +
Melbourne werd de eerste hoofdstad, maar in 1911 schreef de regering een prijsvraag uit voor het ontwerp van een nieuwe hoofdstad. Het winnende ontwerp van de Amerikaanse architect [[Walter Burley Griffin]] werd uitgevoerd vanaf 1913, en in 1927 werd het aldus ontstane [[Canberra]] de nieuwe hoofdstad.
−
Hoewel de territoria wel een eigen wetgeving, een Huis van Afgevaardigden en een Chief Minister hebben, zijn ze met het besturen van hun territoria een stuk afhankelijker van de Commonwealth. Zo is de Commonwealth bijvoorbeeld direct bevoegd om uranium uit de mijnen van het Northern Territory op te diepen, maar kan dit niet zomaar in Western Australia doen. De Commonwealth is het dus toegestaan direct macht uit te oefenen in de territoria. In de staten is dit een stuk moeilijker en alleen mogelijk via een zeer strikte regelgeving.
 
   
−
==Voedsel==
 +
=== 1945-heden ===
  +
Sinds de Tweede Wereldoorlog is Australië veranderd door een streng [[immigratie]]programma. Hierdoor werden lange tijd uitsluitend blanke Europeanen toegelaten, maar sinds de jaren '80 is de instroom van Aziaten sterk toegenomen. Dit alles leidde tot wrijving in de samenleving, en in 1996 behaalde Pauline Hanson met haar One Nation Party en een programma gebaseerd op {{wbwoord|2|xenofobische}} uitgangspunten 1 miljoen stemmen. Tegenwoordig haalt de partij tussen de 1 en 5% van de stemmen.
−
Bush Tucker wordt veel gegeten in Australië, dit is eten wat je direct uit de natuur haalt.
  
−
En staat bekend om: zeer sterke vieze smaken.
  
   
  +
In 1999 wordt er een referendum gehouden in Australië over het afschaffen van de monarchie. Uiteindelijk wordt besloten om de monarchie te behouden.
−
Bush Trucker betekent letterlijk: eten dat de [[woestijn]] biedt.
  
−
 
−
Australië kende lang geen echte eigen keuken.
  
   
  +
==Bevolking en cultuur==
−
Australië was zo slim om het beste eten van anderen culturen over te nemen.
  
  +
[[Bestand:Glen Namundja.jpg|miniatuur|400px|Een [[Aboriginal]]man is bezig met het maken van Aboriginalkunst. Deze kunst is heel populair geworden]]
  +
Australië is een land van [[immigrant]]en. Dat betekent dat er veel mensen uit het buitenland komen. Bijna 25% van de Australiërs is in het buitenland geboren en 43% van de Australiërs heeft minimaal één ouder die in het buitenland is geboren. Veel Europese immigranten zijn na de [[Tweede Wereldoorlog]] naar Australië verhuisd. Ze kwamen vooral uit het [[Verenigd Koninkrijk]], [[Ierland]], [[Italië]], [[Duitsland]], [[Griekenland]] en [[Nederland]].
   
  +
Sinds 1973 worden er ook veel immigranten toegelaten die niet Europees zijn, bijvoorbeeld uit [[China]], [[Vietnam]] en [[Indonesië]]. Ook zijn er de laatste jaren veel mensen uit [[Zuid-Afrika]] verhuisd naar Australië.
−
Naast de enorme keuze aan restaurants kun je ook in de supermarkt net als in Nederland eten uit allerlei landen en culturen kopen. in het land wordt er veel vlees gegeten.
  
   
  +
In 2011 waren er zo'n 548.370 [[Aboriginals]] in Australië: zo'n 2,5% van de totale bevolking.
−
Er zijn veel soorten fruit, het meest komt uit hun eigen land.
  
   
  +
===Taal===
−
Maar het is daar iets duurder dan in Nederland.
  
  +
De meeste Australiërs spreken [[Engels]] als moedertaal, omdat het land vroeger een [[kolonie]] van het Verenigd Koninkrijk was. Toch hebben de Australiërs er een beetje een eigen taaltje van gemaakt. Veel woorden worden op een beetje aparte manier afgekort. ''Barbecue'' wordt bijvoorbeeld ''barbie'' en ''breakfast'' (ontbijt) wordt ''breakie''. Als Australiërs Engels spreken, hebben ze meestal ook een typisch eigen accent. Dit wordt dus Australisch Engels genoemd.
   
  +
{| class="wikitable"
−
In Australië hebben ze het BYO-concept dat wil zeggen "''Bring Your Own''", en dat betekent dat je zelf drinken mee mag nemen naar een restaurant.
  
  +
! Woord
  +
! Vertaling
  +
|-
  +
| Akle-bitter
  +
| Een klein kind
  +
|-
  +
| Oz of Straya
  +
| Australië
  +
|-
  +
| Oldies
  +
| Ouders
  +
|-
  +
| Beauty
  +
| Geweldig, mooi, te gek!
  +
|-
  +
| Bloke
  +
| Een man/vent
  +
|-
  +
| Bird
  +
| Meisje
  +
|-
  +
| G'day
  +
| Hallo
  +
|-
  +
| Loo
  +
| WC
  +
|}
   
  +
===Godsdienst===
−
Ze hebben in Australië veel zeebanket warm en koud.
  
  +
[[Bestand:Sydney StMaryCathedral perspective.JPG|miniatuur|400px|De rooms-katholieke ''St Mary's Cathedral'' in [[Sydney]]]]
  +
In Australië zijn groeiende gemeenschappen zoals: [[islam|moslims]], [[Hindoeïsme|hindoes]], [[Sikhisme|sikhs]] en [[boeddhisme|boeddhisten]]. Maar godsdienst in Australië is geen vanzelfsprekend iets; meer dan een miljoen Australiërs zegt helemaal niet te geloven. Australië telt inmiddels ongeveer 25 [[moskee]]ën. Het kerkbezoek loopt tegenwoordig wel wat terug. Meer dan een miljoen Australiërs hangt geen enkele godsdienst aan.
   
  +
De meeste mensen zijn [[christelijk]], zo'n 75% van de bevolking. Er zijn daarbinnen verschillende stromingen:
−
In Australië eten ze ook wel schaaldieren sommige schaaldieren kunnen wel 10 cm lang zijn.
  
  +
* [[Anglicaans]] 26%
  +
* [[Rooms-katholiek]] 26%
  +
* [[Methodist]] en [[presbyteriaans]] 10%
  +
* [[Grieks-orthodox]] 3%
  +
* [[Baptisme|Baptist]] 3%
  +
* [[Lutheranisme|Luthers]] 3 %
   
  +
Aboriginals hebben hun eigen geloof. Ze geloven in [[reïncarnatie]], wat betekent dat een geest van een overledene terugkeert in het lichaam van een ander mens.
−
Ook is er veel vlees in Australië veel mensen vinden dat als je in Australië bent lamsrib moet proberen want, dat eten kunnen ze heel lekker klaarmaken.
  
   
  +
===Voedsel===
−
Er worden nu ook veel wilde dieren op de menu kaart gezet zoals kangaroevlees en krokodillenvlees.
  
  +
[[Bestand:Vegemiteontoast large.jpg|left|150px|miniatuur|[[Vegemite]] op toast]]
  +
Bush Tucker wordt veel gegeten in Australië, dit is eten wat je direct uit de natuur haalt. Het staat bekend om zeer sterke smaken. Bush Trucker betekent letterlijk: eten dat de [[woestijn]] biedt.
   
  +
Australië kende lang geen echte eigen keuken. Het was zo slim om het beste eten van anderen culturen over te nemen. Naast de enorme keuze aan restaurants kun je ook in de supermarkt net als in Nederland eten uit allerlei landen en culturen kopen. In het land wordt er veel [[vlees]] gegeten. Niet alleen rund- of varkensvlees, maar ook kangoeroe- of krokodillenvlees. Behalve deze vreemde vleessoorten is ook lamsvlees populair. Er zijn ook veel soorten [[fruit]], de meeste komen uit hun eigen land, maar het is daar iets duurder dan in Nederland. Ze hebben er ook het BYO-concept dat wil zeggen "''Bring Your Own''", dat betekent dat je zelf drinken mee mag nemen naar een restaurant.
−
Er wordt in Australië veel fruit als toetje gegeten.
  
   
  +
Australiërs lusten ook wel bier. Elk dorp, hoe klein ook, heeft wel een café. Ze drinken het bier koud. Ze drinken ook wel wijn in Australië. Australiërs drinken ook veel [[thee]]. Men drinkt meestal thee met [[melk]], dat heet white tea, en thee met [[suiker]], black tea.
−
Door de veel verschillende klimaten hebben ze daar heel veel soorten fruit.
  
   
  +
Iets wat wordt gezien als typisch Australisch is [[Vegemite]]. Dat is een ''spread'' die je op je brood smeert.
−
Australiërs lusten ook wel bier.
  
   
  +
==Politiek==
−
Elk dorp hoe klein ook heeft wel een café ze drinken het bier koud.
  
  +
Sinds 1901 is Australië - officieel ''Commonwealth of Australia'' - een [[Federatie]]. De federale regering wordt in Australië de Commonwealth genoemd en zit in de hoofdstad Canberra. De Commonwealth heeft een door het volk gekozen [[parlement]] met twee kamers: het Huis van Afgevaardigden (Tweede Kamer) en de Senaat (Eerste Kamer).
   
  +
Aan het hoofd van de regering staat de minister-president. Op dit moment is dat [[Anthony Albanese]] van de [[Australische Arbeiderspartij]]. De partij – of {{wbwoord|1|coalitie}} van partijen – met een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden wordt de regering en de ministers worden aangesteld uit beide kamers.
−
Ze drinken ook wel wijn in Australië.
  
   
  +
In Australië zijn er twee grote politieke blokken. Er is een links blok (de [[Australische Arbeiderspartij]]) en een rechts blok (de [[Liberaal-Nationale Coalitie]] van de [[Liberale Partij van Australië]] en de [[Nationale Partij van Australië]]). Op dit moment is de Australische Arbeidspartij met Anthony Albanese aan het roe r de grootste partij.
−
Australiërs drinken veel thee.
  
   
  +
Hoewel Australië een onafhankelijk land is, is de koning(in) van het [[Verenigd Koninkrijk]] officieel ook de koning(in) van Australië. Op dit moment is dat [[Charles III van het Verenigd Koninkrijk|Charles III]]. De koning(in) benoemt op advies van de Australische Federale Regering de Gouverneur-generaal van Australië om haar te vertegenwoordigen. Hij of zij is dus de plaatsvervanger van de koningin. Hij/zij zit namelijk zelf meestal in Engeland.
−
Men drinkt meestal thee met melk dat heet white tea, en thee met suiker black tea.
  
   
  +
Australië heeft een geschreven grondwet. Daarin staan de functies van de Commonwealth: zoals buitenlandse betrekkingen, handel, defensie en immigratie. Veel andere dingen worden geregeld door de staten. Australië is tenslotte een federatie.
−
==Onderwijs==
  
−
[[Afbeelding:Flag of Australia.png|right|thumb|220px|Vlag]]
  
−
Australië is een groot eiland met veel verschillen tussen scholen in steden. Het onderwijs in Australië is onderverdeeld in verschillende niveaus. Het systeem is niet te vergelijken met die in [[Nederland]] of [[België]].
  
   
  +
===Bestuurlijke indeling===
−
Op school hebben ze [[Biologie]] en [[Aardrijkskunde]]. Eigenlijk hebben ze alle vakken die wij ook hebben.
  
  +
[[Bestand:Australia locator-MJC coloured (labelled).png|miniatuur|400px|De staten en interne territoria van Australië]]
  +
Australië heeft zes staten. Deze staten hebben zelfbestuur, dat betekent dat ze veel dingen zelf mogen beslissen. Ook zijn er drie {{wbwoord|3|interne territoria}}. Het Australian Capital Territory en het Northern Territory hebben ook zelfbestuur, maar het Jervis Bay Territory niet. Dat wordt rechtstreeks bestuurd door de overheid: de Commonwealth.
   
  +
Zowel de staten als de autonome territoria hebben een vorm van zelfbestuur. Dat betekent dat ze een eigen premier, een parlement met een Senaat (Eerste Kamer) en Huis van Afgevaardigden (Tweede Kamer), en een grondwet hebben. Maar de staten zijn alsnog een stuk zelfstandiger dan de territoria. Zo mag de Commonwealth bijvoorbeeld [[uranium]] uit de mijnen in het Northern Territory halen, zonder toestemming van het territorium. Dit zou niet zomaar in Western Australia kunnen. De Commonwealth mag dus dingen doen in de territoria, zonder toestemming. In de staten is dit haast onmogelijk.
−
De student volgt een les in plaatselijke high school. De lessen beginnen om 8:45 en eindigen om 15:15. Op de lagere scholen moet je een [[uniform]] dragen
  
   
  +
{| class="wikitable"
−
==Geschiedenis==
  
  +
!
−
=== Voor de Europese ontdekking van Australië ===
  
  +
! Staat
−
Ongeveer 50.000 jaar geleden kwamen de eerste mensen naar Australië. Engelsen noemen hen sinds 1789 Aboriginals, een Latijnse term voor 'oorspronkelijke bewoners'. Deze bewoners waren afkomstig uit Zuidoost-Azië. Omdat er 50.000 jaar geleden veel water bevroren was, Bijvoorbeeld aan de Noord- en Zuidpool, kwamen er natuurlijke bruggen van Azië naar Australië waardoor mensen en dieren naar Australië konden lopen. Dit was een proces van circa 40.000 jaar. De aarde warmde op, het ijs begon te smelten en de zeespiegel op aarde steeg. Zo werd Australië een eiland.
  
  +
! Inwoners
  +
! Hoofdstad
  +
|-
  +
| 1.
  +
| [[Bestand:Flag of New South Wales.svg|20px|border]] [[Nieuw-Zuid-Wales|New South Wales]] || align="right" | 7.272.800 || [[Sydney]]
  +
|-
  +
| 2.
  +
| [[Bestand:Flag of Victoria (Australia).svg|20px|border]] [[Victoria (Australië)|Victoria]] || align="right" | 5.603.100 || [[Melbourne]]
  +
|-
  +
| 3.
  +
| [[Bestand:Flag of Queensland.svg|20px|border]] [[Queensland]] || align="right" | 4.560.059 || [[Brisbane]]
  +
|-
  +
| 4.
  +
| [[Bestand:Flag of Western Australia.svg|20px|border]] [[West-Australië|Western Australia]] || align="right" | 2.451.400 || [[Perth]]
  +
|-
  +
| 5.
  +
| [[Bestand:Flag of South Australia.svg|20px|border]] [[Zuid-Australië|South Australia]] || align="right" | 1.650.600 || [[Adelaide]]
  +
|-
  +
| 6.
  +
| [[Bestand:Flag of Tasmania.svg|20px|border]] [[Tasmanië]] || align="right" | 512.100 || [[Hobart]]
  +
|-
  +
!
  +
! Territoria
  +
!
  +
!
   
  +
|-
−
In het jaar 150 werd er voor het eerst over Australië geschreven door de Grieken. Ze noemde het land "Terra Australis" oftewel Zuidkust. Veel mensen waren gefascineerd door het onbekende land en gingen er naar op zoek.
 
  +
| 7.
  +
| [[Bestand:Flag of the Australian Capital Territory.svg|20px|border]] [[Australian Capital Territory]] || align="right" | 373.100 || [[Canberra]]
  +
|-
  +
| 8.
  +
| [[Bestand:Flag of the Northern Territory.svg|20px|border]] [[Noordelijk Territorium|Northern Territory]] || align="right" | 233.300 || [[Darwin]]
  +
|-
  +
| 9.
  +
| [[Jervis Bay Territory]] || align="right" | 760 || [[Jervis Bay Village]]
  +
|-
  +
|}
  +
[[Bestand:Norfolk-Island-Pines.jpg|miniatuur|400px|Het afgelegen [[Norfolk (eiland)|Norfolk Island]]]]
  +
Verder zijn er nog een aantal kleine {{wbwoord|4|externe territoria}}. Deze worden, net als Jervis Bay, rechtstreeks door de Commonwealth bestuurd:
  +
* [[Norfolk (eiland)|Norfolk]] (2302 inwoners)
  +
* [[Christmaseiland]] (2072 inwoners)
  +
* [[Cocoseilanden]] (596 inwoners)
  +
* [[Ashmore- en Cartiereilanden]] (onbewoond)
  +
* [[Australian Antarctic Territory]] (onbewoond)
  +
* [[Koraalzee-eilanden]] (onbewoond)
  +
* [[Heard en McDonaldeilanden]] (onbewoond)
   
  +
==Geografie==
−
===De vlag van Aboriginals===
  
  +
[[Bestand:Coral Garden.jpg|left|200x200px|miniatuur|Het [[Groot Barrièrerif]]|alt=]]
−
De vlag van de Aboriginals is aan de bovenkant zwart. Het zwarte symboliseert de Aboriginals.
  
  +
===Klimaat===
−
De onderkant is rood en dat symboliseert de aarde. In het midden van de vlag staat nog een gele cirkel die de zon symboliseert.
  
  +
Australië ligt tussen de 10 en 45 graden zuiderbreedte. Dat is de woestijngordel op zowel het noordelijk als zuidelijk halfrond. Op dezelfde breedtegraad op het noordelijk halfrond ligt bijvoorbeeld de [[Sahara]]. Het overgrote deel van het land heeft een droog klimaat. Vooral in het westen lopen de temperaturen behoorlijk op. Temperaturen boven de 40 graden zijn goed mogelijk. Alleen aan de randen van het continent is het klimaat natter.
−
[[image:Vlag_aboriginals.jpg‎|thumb]]
  
   
  +
De noordkust heeft een tropisch regenklimaat. In het zuidwesten en het oosten van Australië heerst een maritiem klimaat. Op andere pagina's wordt dieper ingegaan op de drie hoofdklimaten van Australië.
−
=== Europese ontdekking en kolonisatie ===
  
  +
De seizoenen in Australië zijn tegengesteld aan het noordelijk halfrond. De lente duurt van september tot november, de zomer van december tot februari, de herfst van maart tot mei en de winter van juni tot augustus.
−
In 1606 legde het Hollandse schip ‘Duyfken’ aan in de Golf van Carpentaria in het noorden van Australië, tegenover Nieuw-Guinea. Kapitein Willem Janszoon was niet erg gecharmeerd van het moerassige land met zijn vijandige bewoners, en keerde terug naar Bantam op Java. In 1616 bereikt een ander Nederlands schip Shark Bay (nu Denham) in het uiterste westen van Australië. De volgende anderhalve eeuw bezoeken nog diverse Nederlanders, Fransen en Engelsen dit land dat dan inmiddels “Nieuw Holland” genoemd wordt, maar men voelt weinig behoefte het nogal barre land te verkennen of koloniseren. In 1770 vaart Engelsman James Cook als eerste Europeaan langs de oostkust van Australië, gaat aan land in Botany Bay (nu Sydney), claimt de oostkust voor Engeland, en noemt die “Nieuw-Zuid-Wales”.
  
   
  +
De seizoenen zoals we die in Europa kennen zijn alleen in het zuiden aanwezig. In het noorden is sprake van een droge en een natte tijd.
−
Bij terugkeer van Cook in Engeland ziet de Engelse regering in Australië een oplossing voor de overbevolkte Engelse gevangenissen, te meer als Engeland door het definitieve verlies van de koloniën in Noord-Amerika, die zich in 1783 onafhankelijk maken als de Verenigde Staten, daar geen gevangenen meer heen kan deporteren. Engeland sticht dus strafkoloniën in Australië, de eerste in 1788 in het huidige Sydney. Nog voor 1800 beginnen ook vrije Engelsen zich te vestigen; ze kunnen voor vrijwel niets stukken land aankopen van de Britse regering.
  
   
  +
===Landschap===
−
De Britse kolonisators eigenen zich direct het land en de waterbronnen van de inheemse bevolking, de Aboriginals, toe, en rechtvaardigen dit met de redenering dat deze inboorlingen het begrip ‘landeigendom’ niet kennen en ‘dus’ wel verdreven kunnen worden. Verwoesting van land en voedselbronnen van de Aboriginals leidt tot hun verhongering; Aboriginals reageren tot in de 19e eeuw met gewapend verzet en guerrillaoorlog; blanke kolonisten reageren daar weer op met grote gewelddadigheid en willekeurige massaslachtingen, zoals in Pinjarra (1834), Myall Creek (1838), Battle Mountain (1884) en Coniston (1928). Schattingen zijn dat in 1770 de Aboriginal-bevolking ongeveer 700.000 mensen telde, en dat tegen het jaar 1900 90% daarvan was weggevaagd door de gevolgen van landdiefstal (tegen 1870 hebben de Europeanen zich alle vruchtbare gebieden toegeëigend), direct geweld en Europese besmettelijke ziekten. Bij direct geweld worden in totaal tussen de 10.000 en 20.000 Aboriginals en 3.000 blanken gedood.
  
  +
Australië is veel natuur zoals [[Bos (landschap)|bossen]], [[woestijn]]en, rotsgebieden en [[berg (geografie)|berg]]en. Er zijn miljoenen vierkante kilometers woestijn en bossen. Een groot deel van Australië is droog. Er zijn acht bekende woestijnen. Het midden van Australië, waar de woestijnen liggen, wordt de [[Outback]] genoemd. De meeste bergen zijn niet hoger dan 2000 meter. Het land heeft geen [[vulkanen]]. Er zijn ook veel bosbranden in Australië doordat het er zo heet is. In het noorden van Australië is ook [[regenwoud]].
−
In alle uithoeken van het enorme eiland ontstaan Britse kolonies: 1824 bij Brisbane (oost), 1829 bij Perth (zuidwest), 1835 Melbourne (zuidoost), 1836 bij Adelaide (zuid), 1869 Darwin (noord).
 
   
  +
Australië ligt aan de [[Indische Oceaan|Indische]] en de [[Grote Oceaan]]. Onder water heeft Australië ook prachtige natuur. Aan de oostkust van het land, voor de kust van Queensland, ligt het [[Groot Barrièrerif]]: het grooste [[koraal]]rif ter wereld.
−
De ver van elkaar gelegen gebieden worden afzonderlijk bestuurd door een eigen gouverneur. Na 1855 krijgen ze geleidelijk een grotere mate van zelfbestuur binnen het Britse rijk. De koloniën zien om diverse redenen voordelen in samenwerking, en dit leidt in 1901 tot de oprichting, met instemming van het Britse parlement, van de "Commonwealth (republiek) of Australia" als gedeeltelijk autonoom (zelfstandig) gebied binnen het Britse rijk.
  
   
−
=== 1901-1945 ===
 +
==== Woestijnen ====
  +
[[Bestand:IBRA 6 Deserts legend.png|miniatuur|Woestijnen van Australië]]
−
In 1901 keurde Australië een federale grondwet goed en werd een zelfregerend deel (dominion) van het Britse Rijk. Australische troepen namen aan beide wereldoorlogen deel. In de [[Tweede Wereldoorlog]] vochten Australische eenheden onder andere op Ambon, in Egypte, op Kreta en in de Pacific.
  
  +
Australië kent de volgende woestijnen (in volgorde van grootte - zie ook kaart):
  +
# Grote Victoriawoestijn, is een dorre woestijnachtige regio in het zuiden van Australië. De woestijn ligt in de staten van Zuid-Australië en West-Australië. Het bedekt een gebied van 424.400 km².
  +
# Grote Zandwoestijn, (Engels: ''Great Sandy Desert'') is een woestijn in het noordwesten van Australië. De woestijn heeft een oppervlakte van 360.000 km² en is na de Grote Victoriawoestijn de grootste woestijn van Australië.
  +
# Tanamiwoestijn, is een woestijn in het noorden van Australië met een oppervlak van 259.973 km².
  +
# Simpsonwoestijn, (Engels: ''Simpson Desert'') ligt in Centraal-Australië en strekt zich uit over het Noordelijk Territorium, Zuid-Australië en Queensland. Zij beslaat een oppervlakte van ongeveer 170.000 km².
  +
# Gibsonwoestijn, (Engels: ''Gibson Desert'') ligt in West-Australië, ten westen van de grens met het Noordelijk Territorium. Haar oppervlakte bedraagt circa 156.000 km².
  +
# Kleine Zandwoestijn, (Engels: ''Little Sandy Desert'') is een woestijn in West-Australië ten zuiden van de Grote Zandwoestijn en ten westen van de Gibsonwoestijn. De Kleine Woestijn heeft een oppervlakte van 111.500 km².
  +
# Strzeleckiwoestijn, Nieuw Zuid-Wales, Queensland, Zuid-Australië met een oppervlak van 80.250 km².
  +
# Sturt Stony woestijn, Queensland, Zuid-Australië, met een oppervlak van 29.750 km².
  +
# Tirariwoestijn, is een zandwoestijn in het noorden van de Australische staat South Australia met een oppervlak van 15.250 km².
  +
# Pedirkawoestijn, Zuid Australië met een oppervlak van 1250 km².
  +
<gallery>
  +
File:Desert de Simpson.jpg|Eén van de vele Australische woestijnen
  +
File:TwelveApostles-Gaz.jpg|De Australische kust
  +
File:Whitehaven Beach, Whitsunday Island, Queensland.jpg|Een toeristisch strand
  +
File:Three Sisters Sunset.jpg|De [[Blue Mountains]] in New South Wales
  +
File:Australia Cap Tribulation.JPG|Het regenwoud in Queensland
  +
File:Autumn in the Dandenong Ranges.jpg|Herfst in Victoria
  +
File:Lord Howe Island from North.jpg|[[Lord Howe-eiland]]
  +
</gallery>
   
  +
===Dieren===
−
Melbourne werd de eerste hoofdstad, maar in 1911 schreef de regering een prijsvraag uit voor het ontwerp van een nieuwe hoofdstad. Het winnende ontwerp van de Amerikaanse architect Walter Burley Griffin werd uitgevoerd vanaf 1913, en in 1927 werd het aldus ontstane Canberra de nieuwe hoofdstad.
  
  +
[[Bestand:Koala climbing tree.jpg|miniatuur|400px|Een [[koala]]]]
  +
Doordat Australië al duizenden jaren een eiland is en dus afgesloten is van de rest van de wereld. leven er veel bijzondere diersoorten. Zo is het één van de weinige plekken ter wereld waar [[buideldieren]] en [[eierleggende zoogdieren]] voorkomen.
  +
  +
Bekende buideldieren in Australië zijn de [[kangoeroe]], de [[koala]], de [[wallaby]] (een soort kangoeroe maar dan in het klein) en de [[wombat]]. Op het eiland Tasmanië komen ook [[Tasmaanse duivel]]s voor. Dit zijn kleine, agressieve carnivoren (vleeseters).
   
  +
De [[koala]] is een buideldier. De koala staat vooral bekend omdat hij veel slaapt. Koala betekent in een Aboriginal-taal "geen water". Je komt er niet zo snel een tegen want het zijn nachtdieren. Je vindt ze meestal slapend in [[eucalyptus]]bomen. Toeristen gaan graag met ze op de foto. Ook zijn toeristen gek op de kangoeroes.
−
=== 1945-heden ===
  
−
Sinds de Tweede Wereldoorlog is Australië veranderd door een streng immigratieprogramma. Hierdoor werden lange tijd uitsluitend blanke Europeanen toegelaten, maar sinds de jaren '80 is de instroom van Aziaten sterk toegenomen. Dit alles leidde tot wrijving in de samenleving, en in 1996 behaalde Pauline Hanson met haar One Nation Party en een programma gebaseerd op xenofobie uitgangspunten 1 miljoen stemmen.
  
   
  +
Er leeft ook een grote loopvogel in Australië: de [[emoe]]. Deze lijkt een beetje op een [[struisvogel]].
−
Australië blijft een constitutionele monarchie met Koningin Elizabeth II als staatshoofd: een referendum om een republiek te vestigen werd in 1999 afgewezen.
  
   
  +
De [[dingo]] komt ook in Australië voor. De dingo wordt ook wel de "de wilde hond van Australië" genoemd. Hij huilt net als een [[wolf]]. Dingo's eten konijnen, ratten, muizen en zelfs kangoeroes. De soort kwam vroeger niet in Australië, maar is ontstaan uit verwilderde honden, die door de eerste mensen naar het eiland zijn meegenomen. Ze zijn een echte plaag geworden en vormen een bedreiging voor veel Australische buideldieren. Een ander dier wat een echte plaag is geworden zijn [[kameel|kamelen]]. Ook deze zijn door mensen naar Australië gebracht.
−
==Landschap==
  
−
[[Afbeelding:Australië sateliet.jpg|left|thumb|300px|Satellietfoto van Australië]]
  
−
De zes grootste steden van Australië zijn: [[Canberra]] (hoofdstad), [[Sydney (Australië)|Sydney]], [[Melbourne (Australië)|Melbourne]], [[Brisbane]], [[Perth]] en [[Adelaide]].
  
   
  +
Er leven in Australië ook veel [[Slang (dier)|slangen]]. Gelukkig is het land zo groot dat ze genoeg plekken hebben om weg te kruipen. Je ziet ze dus bijna nooit. In Australië leven een paar slangen die heel gevaarlijk zijn, dit zijn de [[taipan]] en de [[tijgerslang]]. De tijgerslang valt mensen aan en zijn gif is dodelijk.
−
In Australië is veel natuur zoals [[Bos (landschap)|bossen]], [[woestijn]]en, rotsgebieden en [[berg (geografie)|berg]]en.
  
−
Er zijn miljoenen vierkante kilometers woestijn en bossen. [[Alice Springs]] is de grootste stad dat midden in de woestijn ligt.
  
   
  +
Er zijn ook [[walvishaai]]en. Zij zijn de grootste van de [[haaien]]familie. Deze haai weegt 40.000 kilo en kan 18 meter lang worden! De walvishaai is niet gevaarlijk voor mensen. Hij eet kleine visjes en plankton.
−
Een groot deel van Australië is droog. Er zijn acht bekende woestijnen.
  
−
De meeste bergen zijn niet hoger dan 2000 meter. Het land heeft geen [[vulkanen]].
  
−
Er zijn ook veel bosbranden in Australië doordat het er zo heet is.
  
−
Australië ligt aan de [[Indische Oceaan|Indische]] en de [[Grote Oceaan]].
  
−
{{--}}
  
   
  +
Roggen lijken een beetje op pannenkoeken. Ze kunnen wel 6 meter in de doorsnee worden.
−
==Taal==
  
−
Australiërs spreken [[Engels]], omdat het land een [[kolonie (staatkundig)|kolonie]] van [[Groot-Brittannië]] was.
  
−
Toch hebben de Australiërs er een eigen taal van gemaakt. Veel woorden worden afgekort.
  
−
Bijvoorbeeld: barbecue wordt Barbie en breakfast wordt breakie.
  
−
Als Australiërs Engels spreken hebben ze een apart [[accent]].
  
−
* Ankle-bitter = een klein kind
  
−
* Beauty = geweldig, mooi, te gek!
  
−
* Bloke = een man/vent
  
−
* Bird = meisje.
  
−
* G’day = hallo
  
   
  +
Het bekendste eierleggende zoogdier is het [[vogelbekdier]]. Die heet zo omdat hij een eendensnavel heeft. Toen het vogelbekdier voor het eerst werd gezien, dachten ze dat het een grap was. Maar het beestje leeft echt in Australië.
−
== Toerisme ==
  
−
Het toerisme heeft zich sinds de jaren zeventig sterk ontwikkeld en vormt een steeds belangrijker onderdeel van de Australische economie.
 
   
  +
<gallery>
−
De meeste toeristische trekpleisters liggen in het oosten, in [[Queensland]] en [[New South Wales]]. [[Sydney]] wordt vooral bezocht om de brede, kilometers lange [[strand]]en die zich binnen de stadsgrenzen bevinden en om het nabij gelegen Kuringgai Chase National Park, een mooi dierenreservaat. Australiës bekendste zoogdier, het vogelbekdier, kun je zien in het wildreservaat Healesville, 65 km van [[Melbourne]]. Ten zuiden van [[Canberra]] liggen de Snowy Mountains, waar het skiseizoen in juni begint en [[Thredbo]] en [[Perisher]] zijn de voornaamste wintersportcentra.
 
  +
File:Kangur.rudy.drs.jpg|Een [[kangoeroe]]
−
Australiës grootste toeristische attractie is het [[Groot Barrièrerif]] voor de noordoostkust. [[Great Keppel Island]] in het zuiden is beroemd om zijn witte stranden. De [[Gold Coast]] is het favoriete vakantiegebied van de Australiërs en ligt 80 km ten zuiden van [[Brisbane]].
 
  +
File:Vombatus ursinus -Maria Island National Park.jpg|Een [[wombat]]
  +
File:Sarcophilus harrisii taranna.jpg|Een [[Tasmaanse duivel]]
  +
File:Emu-wild.jpg|Een [[emoe]]
  +
File:Nullarbor Dingo.jpg|Een [[dingo]]
  +
File:Fierce Snake-Oxyuranus microlepidotus.jpg|Een [[taipan]]
  +
File:Whale shark Georgia aquarium.jpg|Een [[walvishaai]]
  +
File:Wild Platypus 4.jpg|Een [[vogelbekdier]]
  +
</gallery>
   
  +
===Grootste steden===
−
Midden in de Australische outback ligt de oude [[kolonist]]enstad [[Alice Springs]], de enige stad in een omtrek van honderden kilometers. Ruim 350 km ten westen van deze stad liggen Ayers Rock (met prehistorische tekeningen) en de felgekleurde rotsen van Mount Olga.
 
  +
Het overgrote deel van de Australische bevolking woont in steden. Meer dan 60% van de Australiërs woont in één van de zes grootste steden. Alle grote steden liggen aan zee.
  +
{| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
  +
! colspan="11" align="center" | Lijst met de 6 grootste steden
  +
|-
  +
! rowspan="23" width:150 |<br />
  +
[[Bestand:Sydney Opera house 3.jpg|200px|Sydney]]<br />[[Sydney]]<br />
  +
[[Bestand:Melbourne skyline on 14 September 2013.jpg|200px|Melbourne]]<br />[[Melbourne]]<br />
  +
[[Bestand:Brisbane May 2013.jpg|200px|Brisbane]]<br />[[Brisbane]]<br />
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Nummer
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Stad
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Staat
  +
! rowspan="23" width:150 |
  +
[[Bestand:Perth CBD from air.jpg|200px|Perth]]<br />[[Perth]]<br />
  +
[[Bestand:Adelaide DougBarber.jpg|200px|Adelaide]]<br />[[Adelaide]]<br />
  +
[[Bestand:Surfers Paradise (568).jpg|200px|Gold Coast]]<br />[[Gold Coast]]<br />
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1 || align="center" | '''[[Sydney]]''' || align="center" | 4.667.283 || align="center" | [[New South Wales]]
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2 || align="center" | '''[[Melbourne]]''' || align="center" | 4.246.345 || align="center" | [[Victoria (Australië)|Victoria]]
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3 || align="center" | '''[[Brisbane]]''' || align="center" | 2.189.878 || align="center" | [[Queensland]]
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4 || align="center" | '''[[Perth]]''' || align="center" | 1.897.548 || align="center" | [[Western Australia]]
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5 || align="center" | '''[[Adelaide]]''' || align="center" | 1.277.174 || align="center" | [[South Australia]]
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6 || align="center" | '''[[Gold Coast]]''' || align="center" | 590.889 || align="center" | [[Queensland]]
  +
|}
   
  +
==Onderwijs==
−
Op het groene en vruchtbare Tasmanië biedt het landschap een totaal andere aanblik dan waar ook op het continent. Cradle Mountain in Lake St. Claire National Park is hier het grootste natuurgebied en zeer in trek bij forelvissers. In Port Arthur, 100 km ten zuidoosten van Tasmaniës hoofdstad [[Hobart]], liggen nog de ruïnes van gevangenissen en bewakersverblijven uit de tijd dat Australië een strafkolonie was.
 
  +
[[Bestand:The Main Quadrangle of the University of Sydney.png|400px|miniatuur|De Universiteit van Sydney]]
−
Toeristen hebben een visum nodig voor Australië. De beste tijden voor een bezoek verschillen per landstreek. Voor South Australia zijn het de maanden september tot december, voor Queensland [[juni]] tot [[september]], voor New South Wales [[september]] tot [[mei]], voor Western Australia [[Augustus (maand)|augustus]] tot [[november]].
  
  +
Australië is een groot eiland met veel verschillen tussen scholen in steden. Het onderwijs in Australië is onderverdeeld in verschillende niveaus. Het systeem is niet te vergelijken met dat in Nederland of België.
   
  +
Je gaat eerst naar de lagere school (primary school). Op de lagere scholen moet je een [[uniform]] dragen. De student krijgt daarna les in plaatselijke high school. De lessen beginnen om 8:45 en eindigen om 15:15. Daarna kan je ook nog doorgaan naar de [[universiteit]].
−
[[Europa (werelddeel)|Europa]] is op het ogenblik één van de belangrijkste toeristische markten voor Australië. Een kwart van alle inkomende toeristen komt daar vandaan, maar belangrijker is dat de Europeanen liefst 33% van alle uitgaven voor hun rekening nemen. De jaarlijkse groei van het aantal Europeanen bedraagt ruim 5%.
 
−
In [[2004]] bezochten 5,2 miljoen buitenlandse toeristen Australië en dat was een record. Samen gaven ze 14 miljard euro uit. Men verwacht dat het inkomende toerisme de komende tien jaar zal groeien tot een totaal van 9,2 miljoen in [[2014]]. De belangrijkste markten waren in [[2004]] [[Nieuw-Zeeland]] 1,03 miljoen bezoekers, [[Japan]] 720.000 bezoekers, [[Engeland]] 670.000 bezoekers, [[Verenigde Staten]] 433.000 bezoekers, en [[China]] 251.000 bezoekers. [[Duitsland]] was met 140.000 toeristen een sterke stijger. Het [[Nederland]]se aandeel is nog erg bescheiden: 73.000 toeristen in [[2004]] en in [[2003]] 70.600 toeristen. De meeste Nederlanders gingen naar het oosten, ruim 15.000 bezoekers gingen naar het westen.
  
   
  +
Op scholen in het binnenland heb je een soort telefoon waarmee je communiceert met je juf of meester die op een heel andere plek zit te werken, namelijk in de stad. Hij of zij geeft kinderen les die te ver van een normale school wonen.
−
De meeste toeristen komen aan via de [[luchthaven]]s van Melbourne of Sydney. Soms komen ze ook aan met de nationale luchtvaartmaatschappij, [[Qantas]].
  
   
  +
==Toerisme==
−
==Godsdienst in Australië==
  
  +
[[Bestand:A188, Northern Territory, Australia, Uluru-Kata Tjuta National Park, Ayers Rock at sunset, 2007.JPG|left|miniatuur|300px|[[Uluru]] is één van de grootste toeristische attracties van Australië, midden in de [[Outback]]]]
−
In Australië zijn groeiende gemeenschappen zoals: [[islam|moslims]], [[Hindoeïsme|hindoes]], [[Sikhisme|sikhs]] en [[boeddhisme|boeddhisten]].
  
  +
[[Bestand:Qantas A380-800 VH-OQD SIN 2011-2-5.png|miniatuur|400px|Een [[Airbus A380]] van de nationale luchtvaartmaatschappij [[Qantas]]]]
−
Australië telt inmiddels ongeveer 25 moskeeën en verder zijn er sikhs en boeddhisten. Meer dan een miljoen Australiërs hangt geen enkele godsdienst aan.
  
  +
Het toerisme heeft zich sinds de jaren zeventig sterk ontwikkeld en vormt een steeds belangrijker onderdeel van de Australische economie.
   
  +
De meeste toeristische trekpleisters liggen in het oosten, in [[Queensland]], [[Victoria (Australië)|Victoria]] en [[New South Wales]]. [[Sydney]] wordt vooral bezocht om de brede, kilometers lange [[strand]]en die zich binnen de stadsgrenzen bevinden en om het nabij gelegen Kuringgai Chase National Park, een mooi dierenreservaat. Ook nemen ze graag een foto van de [[Sydney Harbour Bridge]] en het [[Sydney Opera House]]. Australiës bekendste waterdier, het vogelbekdier, kun je zien in het wildreservaat Healesville, 65&nbsp;km van [[Melbourne]]. Ten zuiden van [[Canberra]] liggen de Snowy Mountains, waar het skiseizoen in juni begint en [[Thredbo]] en [[Perisher]] zijn de voornaamste wintersportcentra.
−
Geloven in Australië
  
  +
Australiës grootste toeristische attractie is het [[Groot Barrièrerif]] voor de noordoostkust. [[Great Keppel Island]] in het zuiden is beroemd om zijn witte stranden. De [[Gold Coast]] is het favoriete vakantiegebied van de Australiërs en ligt 80&nbsp;km ten zuiden van [[Brisbane]].
−
* [[Anglicaans]] 26%
  
−
* [[rooms-katholiek]] 26%
  
−
* [[Methodisme]] en [[presbyteriaanse]] 10%
  
−
* [[Grieks-orthodox]] 3%
  
−
* [[Baptist|Baptisten]] 3%
  
−
* [[Luther|Lutheranen]] 3 %
  
   
  +
Midden in de Australische outback ligt de oude [[kolonist]]enstad [[Alice Springs]], de enige stad in een omtrek van honderden kilometers. Ruim 350&nbsp;km ten westen van deze stad liggen [[Uluru]] (Ayers Rock; met prehistorische tekeningen) en de felgekleurde rotsen van Mount Olga.
−
Aboriginals hebben hun eigen geloof. Ze geloven dat een geest van een overledene terugkeert in het lichaam van een ander mens ([[reïncarnatie]]). Het grootste deel van de inwoners van Australië is
  
−
christen; zo hangt 75% van de inwoners dit geloof aan.
  
−
Maar godsdienst in Australië is geen vanzelfsprekend iets; meer dan 1.000.000 Australiërs zeggen helemaal niet te geloven. Vooral de laatste jaren loopt het kerkbezoek terug in het land.
  
   
  +
Op het groene en vruchtbare Tasmanië biedt het landschap een totaal andere aanblik dan waar ook op het continent. Cradle Mountain in Lake St. Claire National Park is hier het grootste natuurgebied en zeer in trek bij forelvissers. In Port Arthur, 100&nbsp;km ten zuidoosten van de Tasmaanse hoofdstad [[Hobart]], liggen nog de ruïnes van gevangenissen en bewakersverblijven uit de tijd dat Australië een strafkolonie was.
−
==Dieren in Australië==
  
  +
Toeristen hebben een visum nodig voor Australië. De beste tijden voor een bezoek verschillen per landstreek. Voor South Australia zijn het de maanden september tot december, voor Queensland [[juni]] tot [[september]], voor New South Wales [[september]] tot [[mei]], voor Western Australia [[Augustus (maand)|augustus]] tot [[november]].
−
[[Afbeelding:Kangaroe.jpg|right|thumb|0px|Kangoeroe]]
  
−
[[Bestand:Natuurinaustralie.jpg|right|440px|thumb|Een voorbeeld van de natuur in Australië]]
  
−
De bekendste diersoorten die in Australië leven zijn de [[kangoeroe]] en de [[koala]].
 
−
De wallabie is een kangoeroe maar dan in het klein. Tasmanian devils zijn gevaarlijk.
  
−
Het is maar te hopen dat je deze niet tegenkomt, want dan is je leven niet veilig!
  
   
  +
[[Europa (werelddeel)|Europa]] is op het ogenblik één van de belangrijkste toeristische markten voor Australië. Een kwart van alle inkomende toeristen komt daar vandaan, maar belangrijker is dat de Europeanen liefst 33% van alle uitgaven voor hun rekening nemen. De jaarlijkse groei van het aantal Europeanen bedraagt ruim 5%.
−
De koala is een buideldier. De koala staat vooral bekend omdat hij veel slaapt. De koala is ook een buideldier net als de kangoeroe. Koala betekent in het Aboriginal taal geen water. Ze drinken ook wel gewoon water. Je komt er niet zo snel een tegen want het zijn nachtdieren.
  
  +
In [[2004]] bezochten 5,2 miljoen buitenlandse toeristen Australië en dat was een record. Samen gaven ze 14 miljard euro uit. Men verwacht dat het inkomende toerisme de komende tien jaar zal groeien tot een totaal van 9,2 miljoen in [[2014]]. De belangrijkste markten waren in [[2004]] [[Nieuw-Zeeland]] 1,03 miljoen bezoekers, [[Japan]] 720.000 bezoekers, [[Engeland]] 670.000 bezoekers, [[Verenigde Staten]] 433.000 bezoekers, en [[China]] 251.000 bezoekers. [[Duitsland]] was met 140.000 toeristen een sterke stijger. Het [[Nederland]]se aandeel is nog erg bescheiden: 73.000 toeristen in [[2004]] en in [[2003]] 70.600 toeristen. De meeste Nederlanders gingen naar het oosten, ruim 15.000 bezoekers gingen naar het westen.
   
  +
De meeste toeristen komen aan via de [[luchthaven]]s van Melbourne of Sydney. Soms komen ze ook aan met de nationale luchtvaartmaatschappij, [[Qantas]].
−
De dingo komt ook in Australië voor. De dingo wordt ook wel de ‘de wilde hond van Australië’ genoemd. Hij huilt net als een wolf. Hij eet konijnen,ratten, muizen en zelfs kangoeroes.
  
   
  +
==Fotogalerij==
−
Er leven in Australië ook veel slangen. Gelukkig is het land zo groot dat ze genoeg plekken hebben om weg te kruipen. Je ziet ze dus bijna nooit. In Australië leven een paar slangen die heel gevaarlijk zijn, dit zijn de [[taipanslang]] en de [[tijgerslang]]. De tijgerslang valt mensen aan en zijn gif is dodelijk.
  
  +
<gallery>
−  
  +
File:As-map.png|Een kaart van Australië
−
Er zijn ook [[walvishaai]]en, ze zijn de grootste van de [[haaien]]familie. Deze haai weegt 40.000 kilo en kan 18 meter lang worden! De walvishaai is niet gevaarlijk voor mensen. Hij eet kleine visjes en plankton.
  
  +
Image:Australia.jpg |Satellietfoto van Australië
−  
  +
File:Opera House and ferry. Sydney.jpg|Het [[Sydney Opera House]], een bekende toeristische attractie
−
Roggen lijken een beetje op pannenkoeken. Ze kunnen wel 6 meter in de doorsnee worden.
  
  +
File:Sydney Harbour Bridge from the air.JPG|[[Sydney]] met de [[Sydney Harbour Bridge]]
−  
  +
File:Fraser Island S.S.Maheno Wrack.jpg|Een scheepswrak op [[Fraser Island]]
−
Het vogelbekdier is een zoogdier dat eieren legt en een eendensnavel heeft. Toen het vogelbekdier voor het eerst werd gezien, dachten ze dat het een grap was. Maar het beestje leeft echt in Australië.
  
  +
File:Royal exhibition building tulips straight.jpg|Het gebouw van de Wereldtentoonstelling 1880 in [[Melbourne]]
  +
File:Cradle mountain foothills - tasmania.jpg|Het landschap van [[Tasmanië]]
  +
</gallery>
   
 
==Externe links==
  
==Externe links==
  +
* [https://www.topomania.net/mapinfo/Australië?destination=maps/search%3Fsearch%3Daustrali%25C3%25AB Topo Australië]
−
* [http://beeldbank.schooltv.nl/oneclip.jsp?id=25580 Beeldbankfilmpje over Australië]
  
−
* [http://webpad-australie.yurls.net/ Webpad Australië]
  
−
* [http://webje-australie.yurls.net/ Webje Australië]
  
   
  +
{{wbbetekenis|1|Een [[coalitie]] is een groep partijen die samen regeren.}}
−
==Spelletje==
  
  +
{{wbbetekenis|2|[[Xenofobie]] betekent angst voor iemand die of iets wat vreemd is, bijvoorbeeld uit een ander land}}
−
* [http://www.dadsproject.com/topomania/loader/nl/australie.php Topo Australië]
  
  +
{{wbbetekenis|3|Territoria die op het vasteland van Australië liggen}}
  +
{{wbbetekenis|4|Territoria die niet op het vasteland van Australië liggen, maar bijvoorbeeld midden in de oceaan}}
  +
{{Navigatie Landen Oceanië}}
  +
{{Navigatie Gemenebest van Naties}}
   
  +
[[Categorie:Landen van Oceanië]]
−
{{ContinentenAarde}}
  
  +
[[Categorie:Gemenebest van Naties]]
−
{{Navigatie Landen Oceanië}}
  
−
[[Categorie:Landen]]
 +
[[en:Australia]]
 
[[es:Australia]]
  
[[es:Australia]]
  +
[[fr:Australie]]
  +
[[it:Australia]]
  +
[[ru:Австралия]]
  +
[[Categorie:WikiKids:Award]]

Huidige versie van 29 mei 2024 om 20:28

Bedoel je het continent Australië? Klik hier!
Gemenebest Australië
Commonwealth of Australia

Flag of Australia.svg Coat of arms of Australia.svg Australia (orthographic projection).svg

Hoofdstad Canberra
Aantal inwoners 25.948.163 (2022)
Oppervlakte 7.692.024 km²
Regeringsvorm Federale Constitutionele monarchie
Staatshoofd koning Charles III (sinds 2022)
Gouverneur-generaal David Hurley (sinds 2019)
Regeringsleider premier Anthony Albanese (sinds 2022)
Godsdienst Christendom (52,1%)
Geen religie (30,1%)
Islam (2,6%)
Boeddhisme (2,4%)
Hindoeïsme (1,9%)
Overig (1,3%)
Taal Engels (English)
Munteenheid Australische dollar
Volkslied Advance Australia Fair
Nationale feestdag 26 januari
Landcode AUS
Portaal Portal.svg Australië

Australië is een land in Oceanië. Australië werd onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk op 1 januari 1901 en heeft meer dan 20 miljoen inwoners. Het land ligt op het zuidelijk halfrond. Ze spreken er vooral Australisch Engels, dat is Engels met een beetje accent en wat aparte woorden die je in andere varianten van het Engels niet hebt.

Australië wordt nu vooral bewoond door Europeanen, maar vroeger bevolkten de Aboriginals het hele eiland. Australië is bekend om verschillende dingen. Onder andere de prachtige natuur, het Groot Barrièrerif en het grote Sydney Opera House maken het grote eiland erg bekend.

Geschiedenis

Voor de Europese ontdekking van Australië

Ongeveer 50.000 jaar geleden kwamen de eerste mensen naar Australië. De Engelsen noemen hen sinds 1789 Aboriginals, een Latijnse term voor 'oorspronkelijke bewoners'. Deze bewoners waren afkomstig uit Zuidoost-Azië. Omdat er 50.000 jaar geleden veel water bevroren was, Bijvoorbeeld aan de Noord- en Zuidpool, kwamen er natuurlijke bruggen van Azië naar Australië waardoor mensen en dieren naar Australië konden lopen. Dit was een proces van circa 40.000 jaar. De aarde warmde op, het ijs begon te smelten en de zeespiegel op aarde steeg. Zo werd Australië een eiland.

In het jaar 150 werd er voor het eerst over Australië geschreven door de Oude Grieken. Ze noemde het land "Terra Australis" oftewel Zuidland. Veel mensen waren gefascineerd door het onbekende land en gingen ernaar op zoek. Het was bedoeld als een verhaaltje. De Grieken hadden nooit gedacht dat er ook echt een zuidelijk land zou zijn.

De vlag van Aboriginals

De vlag van de Aboriginals is aan de bovenkant zwart. Het zwarte symboliseert de Aboriginals. De onderkant is rood en dat symboliseert de aarde. In het midden van de vlag staat nog een gele cirkel die de zon symboliseert.

Europese ontdekking en kolonisatie

James Cook
Een oude kaart van "Nieuw Holland". Hoewel Nieuw-Holland nu inmiddels Australië heet, is Nieuw-Zeeland nog steeds bekend onder haar Nederlandse naam

In 1606 legde het Nederlandse schip "Duyfken" aan in de Golf van Carpentaria in het noorden van Australië, tegenover Nieuw-Guinea. Kapitein Willem Janszoon, de ontdekker van Australië, keerde terug naar Bantam op Java, Nederlands-Indië. In 1616 bereikt een ander Nederlands schip Shark Bay (nu Denham) in het uiterste westen van Australië. De volgende anderhalve eeuw bezoeken nog diverse Nederlanders, Fransen en Engelsen dit land dat dan inmiddels "Nieuw Holland" genoemd wordt, maar men voelt weinig behoefte het nogal barre land te verkennen of koloniseren. In 1770 vaart Engelsman James Cook als eerste Europeaan langs de oostkust van Australië, gaat aan land in Botany Bay (nu Sydney), claimt de oostkust voor Engeland, en noemt die "Nieuw-Zuid-Wales".

Bij terugkeer van Cook in Engeland ziet de Engelse regering in Australië een oplossing voor de overbevolkte Engelse gevangenissen, te meer als Engeland door het definitieve verlies van de koloniën in Noord-Amerika, die zich in 1783 onafhankelijk maken als de Verenigde Staten, daar geen gevangenen meer heen kan deporteren. Engeland sticht dus strafkoloniën in Australië, de eerste in 1788 in het huidige Sydney. Nog voor 1800 beginnen ook vrije Engelsen zich te vestigen; ze kunnen voor vrijwel niets stukken land aankopen van de Britse regering.

De Britse kolonisators eigenen zich direct het land en de waterbronnen van de inheemse bevolking, de Aboriginals, toe, en rechtvaardigen dit met de redenering dat deze inboorlingen het begrip "landeigendom" niet kennen en ‘dus’ wel verdreven kunnen worden. Verwoesting van land en voedselbronnen van de Aboriginals leidt tot hun verhongering; Aboriginals reageren tot in de 19e eeuw met gewapend verzet en guerrillaoorlog; blanke kolonisten reageren daar weer op met grote gewelddadigheid en willekeurige massaslachtingen, zoals in Pinjarra (1834), Myall Creek (1838), Battle Mountain (1884) en Coniston (1928). Schattingen zijn dat in 1770 de Aboriginal-bevolking ongeveer 700.000 mensen telde, en dat tegen het jaar 1900 90% daarvan was weggevaagd door de gevolgen van landdiefstal (tegen 1870 hebben de Europeanen zich alle vruchtbare gebieden toegeëigend), direct geweld en Europese besmettelijke ziekten. Bij direct geweld worden in totaal tussen de 10.000 en 20.000 Aboriginals en 3.000 blanken gedood.

In alle uithoeken van het enorme eiland ontstaan Britse kolonies: 1824 bij Brisbane (oost), 1829 bij Perth (zuidwest), 1835 Melbourne (zuidoost), 1836 bij Adelaide (zuid), 1869 Darwin (noord).

De ver van elkaar gelegen gebieden worden afzonderlijk bestuurd door een eigen gouverneur. Na 1855 krijgen ze geleidelijk een grotere mate van zelfbestuur binnen het Britse rijk. De koloniën zien om diverse redenen voordelen in samenwerking, en dit leidt in 1901 tot de oprichting, met instemming van het Britse parlement, van de "Commonwealth (republiek) of Australia" als gedeeltelijk autonoom (zelfstandig) gebied binnen het Britse rijk.

1901-1945

De nieuwe hoofdstad Canberra met het Australische Parlementsgebouw

In 1901 keurde Australië een federale grondwet goed en werd een zelfregerend deel (dominion) van het Britse Rijk. Australische troepen namen aan beide wereldoorlogen deel. In de Tweede Wereldoorlog vochten Australische eenheden onder andere op Ambon, in Egypte, op Kreta en in de Pacific.

Melbourne werd de eerste hoofdstad, maar in 1911 schreef de regering een prijsvraag uit voor het ontwerp van een nieuwe hoofdstad. Het winnende ontwerp van de Amerikaanse architect Walter Burley Griffin werd uitgevoerd vanaf 1913, en in 1927 werd het aldus ontstane Canberra de nieuwe hoofdstad.

1945-heden

Sinds de Tweede Wereldoorlog is Australië veranderd door een streng immigratieprogramma. Hierdoor werden lange tijd uitsluitend blanke Europeanen toegelaten, maar sinds de jaren '80 is de instroom van Aziaten sterk toegenomen. Dit alles leidde tot wrijving in de samenleving, en in 1996 behaalde Pauline Hanson met haar One Nation Party en een programma gebaseerd op xenofobische Vraagteken2.png uitgangspunten 1 miljoen stemmen. Tegenwoordig haalt de partij tussen de 1 en 5% van de stemmen.

In 1999 wordt er een referendum gehouden in Australië over het afschaffen van de monarchie. Uiteindelijk wordt besloten om de monarchie te behouden.

Bevolking en cultuur

Een Aboriginalman is bezig met het maken van Aboriginalkunst. Deze kunst is heel populair geworden

Australië is een land van immigranten. Dat betekent dat er veel mensen uit het buitenland komen. Bijna 25% van de Australiërs is in het buitenland geboren en 43% van de Australiërs heeft minimaal één ouder die in het buitenland is geboren. Veel Europese immigranten zijn na de Tweede Wereldoorlog naar Australië verhuisd. Ze kwamen vooral uit het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Italië, Duitsland, Griekenland en Nederland.

Sinds 1973 worden er ook veel immigranten toegelaten die niet Europees zijn, bijvoorbeeld uit China, Vietnam en Indonesië. Ook zijn er de laatste jaren veel mensen uit Zuid-Afrika verhuisd naar Australië.

In 2011 waren er zo'n 548.370 Aboriginals in Australië: zo'n 2,5% van de totale bevolking.

Taal

De meeste Australiërs spreken Engels als moedertaal, omdat het land vroeger een kolonie van het Verenigd Koninkrijk was. Toch hebben de Australiërs er een beetje een eigen taaltje van gemaakt. Veel woorden worden op een beetje aparte manier afgekort. Barbecue wordt bijvoorbeeld barbie en breakfast (ontbijt) wordt breakie. Als Australiërs Engels spreken, hebben ze meestal ook een typisch eigen accent. Dit wordt dus Australisch Engels genoemd.

Woord Vertaling
Akle-bitter Een klein kind
Oz of Straya Australië
Oldies Ouders
Beauty Geweldig, mooi, te gek!
Bloke Een man/vent
Bird Meisje
G'day Hallo
Loo WC

Godsdienst

De rooms-katholieke St Mary's Cathedral in Sydney

In Australië zijn groeiende gemeenschappen zoals: moslims, hindoes, sikhs en boeddhisten. Maar godsdienst in Australië is geen vanzelfsprekend iets; meer dan een miljoen Australiërs zegt helemaal niet te geloven. Australië telt inmiddels ongeveer 25 moskeeën. Het kerkbezoek loopt tegenwoordig wel wat terug. Meer dan een miljoen Australiërs hangt geen enkele godsdienst aan.

De meeste mensen zijn christelijk, zo'n 75% van de bevolking. Er zijn daarbinnen verschillende stromingen:

Aboriginals hebben hun eigen geloof. Ze geloven in reïncarnatie, wat betekent dat een geest van een overledene terugkeert in het lichaam van een ander mens.

Voedsel

Vegemite op toast

Bush Tucker wordt veel gegeten in Australië, dit is eten wat je direct uit de natuur haalt. Het staat bekend om zeer sterke smaken. Bush Trucker betekent letterlijk: eten dat de woestijn biedt.

Australië kende lang geen echte eigen keuken. Het was zo slim om het beste eten van anderen culturen over te nemen. Naast de enorme keuze aan restaurants kun je ook in de supermarkt net als in Nederland eten uit allerlei landen en culturen kopen. In het land wordt er veel vlees gegeten. Niet alleen rund- of varkensvlees, maar ook kangoeroe- of krokodillenvlees. Behalve deze vreemde vleessoorten is ook lamsvlees populair. Er zijn ook veel soorten fruit, de meeste komen uit hun eigen land, maar het is daar iets duurder dan in Nederland. Ze hebben er ook het BYO-concept dat wil zeggen "Bring Your Own", dat betekent dat je zelf drinken mee mag nemen naar een restaurant.

Australiërs lusten ook wel bier. Elk dorp, hoe klein ook, heeft wel een café. Ze drinken het bier koud. Ze drinken ook wel wijn in Australië. Australiërs drinken ook veel thee. Men drinkt meestal thee met melk, dat heet white tea, en thee met suiker, black tea.

Iets wat wordt gezien als typisch Australisch is Vegemite. Dat is een spread die je op je brood smeert.

Politiek

Sinds 1901 is Australië - officieel Commonwealth of Australia - een Federatie. De federale regering wordt in Australië de Commonwealth genoemd en zit in de hoofdstad Canberra. De Commonwealth heeft een door het volk gekozen parlement met twee kamers: het Huis van Afgevaardigden (Tweede Kamer) en de Senaat (Eerste Kamer).

Aan het hoofd van de regering staat de minister-president. Op dit moment is dat Anthony Albanese van de Australische Arbeiderspartij. De partij – of coalitie Vraagteken2.png van partijen – met een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden wordt de regering en de ministers worden aangesteld uit beide kamers.

In Australië zijn er twee grote politieke blokken. Er is een links blok (de Australische Arbeiderspartij) en een rechts blok (de Liberaal-Nationale Coalitie van de Liberale Partij van Australië en de Nationale Partij van Australië). Op dit moment is de Australische Arbeidspartij met Anthony Albanese aan het roe r de grootste partij.

Hoewel Australië een onafhankelijk land is, is de koning(in) van het Verenigd Koninkrijk officieel ook de koning(in) van Australië. Op dit moment is dat Charles III. De koning(in) benoemt op advies van de Australische Federale Regering de Gouverneur-generaal van Australië om haar te vertegenwoordigen. Hij of zij is dus de plaatsvervanger van de koningin. Hij/zij zit namelijk zelf meestal in Engeland.

Australië heeft een geschreven grondwet. Daarin staan de functies van de Commonwealth: zoals buitenlandse betrekkingen, handel, defensie en immigratie. Veel andere dingen worden geregeld door de staten. Australië is tenslotte een federatie.

Bestuurlijke indeling

De staten en interne territoria van Australië

Australië heeft zes staten. Deze staten hebben zelfbestuur, dat betekent dat ze veel dingen zelf mogen beslissen. Ook zijn er drie interne territoria Vraagteken2.png. Het Australian Capital Territory en het Northern Territory hebben ook zelfbestuur, maar het Jervis Bay Territory niet. Dat wordt rechtstreeks bestuurd door de overheid: de Commonwealth.

Zowel de staten als de autonome territoria hebben een vorm van zelfbestuur. Dat betekent dat ze een eigen premier, een parlement met een Senaat (Eerste Kamer) en Huis van Afgevaardigden (Tweede Kamer), en een grondwet hebben. Maar de staten zijn alsnog een stuk zelfstandiger dan de territoria. Zo mag de Commonwealth bijvoorbeeld uranium uit de mijnen in het Northern Territory halen, zonder toestemming van het territorium. Dit zou niet zomaar in Western Australia kunnen. De Commonwealth mag dus dingen doen in de territoria, zonder toestemming. In de staten is dit haast onmogelijk.

Staat Inwoners Hoofdstad
1. Flag of New South Wales.svg New South Wales 7.272.800 Sydney
2. Flag of Victoria (Australia).svg Victoria 5.603.100 Melbourne
3. Flag of Queensland.svg Queensland 4.560.059 Brisbane
4. Flag of Western Australia.svg Western Australia 2.451.400 Perth
5. Flag of South Australia.svg South Australia 1.650.600 Adelaide
6. Flag of Tasmania.svg Tasmanië 512.100 Hobart
Territoria
7. Flag of the Australian Capital Territory.svg Australian Capital Territory 373.100 Canberra
8. Flag of the Northern Territory.svg Northern Territory 233.300 Darwin
9. Jervis Bay Territory 760 Jervis Bay Village
Het afgelegen Norfolk Island

Verder zijn er nog een aantal kleine externe territoria Vraagteken2.png. Deze worden, net als Jervis Bay, rechtstreeks door de Commonwealth bestuurd:

Geografie

Het Groot Barrièrerif

Klimaat

Australië ligt tussen de 10 en 45 graden zuiderbreedte. Dat is de woestijngordel op zowel het noordelijk als zuidelijk halfrond. Op dezelfde breedtegraad op het noordelijk halfrond ligt bijvoorbeeld de Sahara. Het overgrote deel van het land heeft een droog klimaat. Vooral in het westen lopen de temperaturen behoorlijk op. Temperaturen boven de 40 graden zijn goed mogelijk. Alleen aan de randen van het continent is het klimaat natter.

De noordkust heeft een tropisch regenklimaat. In het zuidwesten en het oosten van Australië heerst een maritiem klimaat. Op andere pagina's wordt dieper ingegaan op de drie hoofdklimaten van Australië. De seizoenen in Australië zijn tegengesteld aan het noordelijk halfrond. De lente duurt van september tot november, de zomer van december tot februari, de herfst van maart tot mei en de winter van juni tot augustus.

De seizoenen zoals we die in Europa kennen zijn alleen in het zuiden aanwezig. In het noorden is sprake van een droge en een natte tijd.

Landschap

Australië is veel natuur zoals bossen, woestijnen, rotsgebieden en bergen. Er zijn miljoenen vierkante kilometers woestijn en bossen. Een groot deel van Australië is droog. Er zijn acht bekende woestijnen. Het midden van Australië, waar de woestijnen liggen, wordt de Outback genoemd. De meeste bergen zijn niet hoger dan 2000 meter. Het land heeft geen vulkanen. Er zijn ook veel bosbranden in Australië doordat het er zo heet is. In het noorden van Australië is ook regenwoud.

Australië ligt aan de Indische en de Grote Oceaan. Onder water heeft Australië ook prachtige natuur. Aan de oostkust van het land, voor de kust van Queensland, ligt het Groot Barrièrerif: het grooste koraalrif ter wereld.

Woestijnen

Woestijnen van Australië

Australië kent de volgende woestijnen (in volgorde van grootte - zie ook kaart):

  1. Grote Victoriawoestijn, is een dorre woestijnachtige regio in het zuiden van Australië. De woestijn ligt in de staten van Zuid-Australië en West-Australië. Het bedekt een gebied van 424.400 km².
  2. Grote Zandwoestijn, (Engels: Great Sandy Desert) is een woestijn in het noordwesten van Australië. De woestijn heeft een oppervlakte van 360.000 km² en is na de Grote Victoriawoestijn de grootste woestijn van Australië.
  3. Tanamiwoestijn, is een woestijn in het noorden van Australië met een oppervlak van 259.973 km².
  4. Simpsonwoestijn, (Engels: Simpson Desert) ligt in Centraal-Australië en strekt zich uit over het Noordelijk Territorium, Zuid-Australië en Queensland. Zij beslaat een oppervlakte van ongeveer 170.000 km².
  5. Gibsonwoestijn, (Engels: Gibson Desert) ligt in West-Australië, ten westen van de grens met het Noordelijk Territorium. Haar oppervlakte bedraagt circa 156.000 km².
  6. Kleine Zandwoestijn, (Engels: Little Sandy Desert) is een woestijn in West-Australië ten zuiden van de Grote Zandwoestijn en ten westen van de Gibsonwoestijn. De Kleine Woestijn heeft een oppervlakte van 111.500 km².
  7. Strzeleckiwoestijn, Nieuw Zuid-Wales, Queensland, Zuid-Australië met een oppervlak van 80.250 km².
  8. Sturt Stony woestijn, Queensland, Zuid-Australië, met een oppervlak van 29.750 km².
  9. Tirariwoestijn, is een zandwoestijn in het noorden van de Australische staat South Australia met een oppervlak van 15.250 km².
  10. Pedirkawoestijn, Zuid Australië met een oppervlak van 1250 km².

  • Eén van de vele Australische woestijnen

  • De Australische kust

  • Een toeristisch strand

  • De Blue Mountains in New South Wales

  • Het regenwoud in Queensland

  • Herfst in Victoria

Dieren

Een koala

Doordat Australië al duizenden jaren een eiland is en dus afgesloten is van de rest van de wereld. leven er veel bijzondere diersoorten. Zo is het één van de weinige plekken ter wereld waar buideldieren en eierleggende zoogdieren voorkomen.

Bekende buideldieren in Australië zijn de kangoeroe, de koala, de wallaby (een soort kangoeroe maar dan in het klein) en de wombat. Op het eiland Tasmanië komen ook Tasmaanse duivels voor. Dit zijn kleine, agressieve carnivoren (vleeseters).

De koala is een buideldier. De koala staat vooral bekend omdat hij veel slaapt. Koala betekent in een Aboriginal-taal "geen water". Je komt er niet zo snel een tegen want het zijn nachtdieren. Je vindt ze meestal slapend in eucalyptusbomen. Toeristen gaan graag met ze op de foto. Ook zijn toeristen gek op de kangoeroes.

Er leeft ook een grote loopvogel in Australië: de emoe. Deze lijkt een beetje op een struisvogel.

De dingo komt ook in Australië voor. De dingo wordt ook wel de "de wilde hond van Australië" genoemd. Hij huilt net als een wolf. Dingo's eten konijnen, ratten, muizen en zelfs kangoeroes. De soort kwam vroeger niet in Australië, maar is ontstaan uit verwilderde honden, die door de eerste mensen naar het eiland zijn meegenomen. Ze zijn een echte plaag geworden en vormen een bedreiging voor veel Australische buideldieren. Een ander dier wat een echte plaag is geworden zijn kamelen. Ook deze zijn door mensen naar Australië gebracht.

Er leven in Australië ook veel slangen. Gelukkig is het land zo groot dat ze genoeg plekken hebben om weg te kruipen. Je ziet ze dus bijna nooit. In Australië leven een paar slangen die heel gevaarlijk zijn, dit zijn de taipan en de tijgerslang. De tijgerslang valt mensen aan en zijn gif is dodelijk.

Er zijn ook walvishaaien. Zij zijn de grootste van de haaienfamilie. Deze haai weegt 40.000 kilo en kan 18 meter lang worden! De walvishaai is niet gevaarlijk voor mensen. Hij eet kleine visjes en plankton.

Roggen lijken een beetje op pannenkoeken. Ze kunnen wel 6 meter in de doorsnee worden.

Het bekendste eierleggende zoogdier is het vogelbekdier. Die heet zo omdat hij een eendensnavel heeft. Toen het vogelbekdier voor het eerst werd gezien, dachten ze dat het een grap was. Maar het beestje leeft echt in Australië.

Grootste steden

Het overgrote deel van de Australische bevolking woont in steden. Meer dan 60% van de Australiërs woont in één van de zes grootste steden. Alle grote steden liggen aan zee.

Lijst met de 6 grootste steden

Sydney
Sydney
Melbourne
Melbourne
Brisbane
Brisbane

 Nummer Stad Inwoners Staat

Perth
Perth
Adelaide
Adelaide
Gold Coast
Gold Coast

1 Sydney 4.667.283 New South Wales
2 Melbourne 4.246.345 Victoria
3 Brisbane 2.189.878 Queensland
4 Perth 1.897.548 Western Australia
5 Adelaide 1.277.174 South Australia
6 Gold Coast 590.889 Queensland

Onderwijs

De Universiteit van Sydney

Australië is een groot eiland met veel verschillen tussen scholen in steden. Het onderwijs in Australië is onderverdeeld in verschillende niveaus. Het systeem is niet te vergelijken met dat in Nederland of België.

Je gaat eerst naar de lagere school (primary school). Op de lagere scholen moet je een uniform dragen. De student krijgt daarna les in plaatselijke high school. De lessen beginnen om 8:45 en eindigen om 15:15. Daarna kan je ook nog doorgaan naar de universiteit.

Op scholen in het binnenland heb je een soort telefoon waarmee je communiceert met je juf of meester die op een heel andere plek zit te werken, namelijk in de stad. Hij of zij geeft kinderen les die te ver van een normale school wonen.

Toerisme

Uluru is één van de grootste toeristische attracties van Australië, midden in de Outback
Een Airbus A380 van de nationale luchtvaartmaatschappij Qantas

Het toerisme heeft zich sinds de jaren zeventig sterk ontwikkeld en vormt een steeds belangrijker onderdeel van de Australische economie.

De meeste toeristische trekpleisters liggen in het oosten, in Queensland, Victoria en New South Wales. Sydney wordt vooral bezocht om de brede, kilometers lange stranden die zich binnen de stadsgrenzen bevinden en om het nabij gelegen Kuringgai Chase National Park, een mooi dierenreservaat. Ook nemen ze graag een foto van de Sydney Harbour Bridge en het Sydney Opera House. Australiës bekendste waterdier, het vogelbekdier, kun je zien in het wildreservaat Healesville, 65 km van Melbourne. Ten zuiden van Canberra liggen de Snowy Mountains, waar het skiseizoen in juni begint en Thredbo en Perisher zijn de voornaamste wintersportcentra. Australiës grootste toeristische attractie is het Groot Barrièrerif voor de noordoostkust. Great Keppel Island in het zuiden is beroemd om zijn witte stranden. De Gold Coast is het favoriete vakantiegebied van de Australiërs en ligt 80 km ten zuiden van Brisbane.

Midden in de Australische outback ligt de oude kolonistenstad Alice Springs, de enige stad in een omtrek van honderden kilometers. Ruim 350 km ten westen van deze stad liggen Uluru (Ayers Rock; met prehistorische tekeningen) en de felgekleurde rotsen van Mount Olga.

Op het groene en vruchtbare Tasmanië biedt het landschap een totaal andere aanblik dan waar ook op het continent. Cradle Mountain in Lake St. Claire National Park is hier het grootste natuurgebied en zeer in trek bij forelvissers. In Port Arthur, 100 km ten zuidoosten van de Tasmaanse hoofdstad Hobart, liggen nog de ruïnes van gevangenissen en bewakersverblijven uit de tijd dat Australië een strafkolonie was. Toeristen hebben een visum nodig voor Australië. De beste tijden voor een bezoek verschillen per landstreek. Voor South Australia zijn het de maanden september tot december, voor Queensland juni tot september, voor New South Wales september tot mei, voor Western Australia augustus tot november.

Europa is op het ogenblik één van de belangrijkste toeristische markten voor Australië. Een kwart van alle inkomende toeristen komt daar vandaan, maar belangrijker is dat de Europeanen liefst 33% van alle uitgaven voor hun rekening nemen. De jaarlijkse groei van het aantal Europeanen bedraagt ruim 5%. In 2004 bezochten 5,2 miljoen buitenlandse toeristen Australië en dat was een record. Samen gaven ze 14 miljard euro uit. Men verwacht dat het inkomende toerisme de komende tien jaar zal groeien tot een totaal van 9,2 miljoen in 2014. De belangrijkste markten waren in 2004 Nieuw-Zeeland 1,03 miljoen bezoekers, Japan 720.000 bezoekers, Engeland 670.000 bezoekers, Verenigde Staten 433.000 bezoekers, en China 251.000 bezoekers. Duitsland was met 140.000 toeristen een sterke stijger. Het Nederlandse aandeel is nog erg bescheiden: 73.000 toeristen in 2004 en in 2003 70.600 toeristen. De meeste Nederlanders gingen naar het oosten, ruim 15.000 bezoekers gingen naar het westen.

De meeste toeristen komen aan via de luchthavens van Melbourne of Sydney. Soms komen ze ook aan met de nationale luchtvaartmaatschappij, Qantas.

Fotogalerij

Externe links

Landen en afhankelijke gebieden in Oceanië LocationOceania.png
Australië · Fiji · Indonesië · Kiribati · Marshalleilanden · Micronesië · Nauru · Nieuw-Zeeland · Oost-Timor · Palau · Papoea-Nieuw-Guinea · Salomonseilanden · Samoa · Tonga · Tuvalu · Vanuatu

Afhankelijke gebieden: Amerikaans-Samoa · Cookeilanden · Frans-Polynesië · Guam · Hawaï · Nieuw-Caledonië · Niue · Noordelijke Marianen · Norfolk · Pitcairneilanden · Tokelau · Wallis en Futuna
Landen van de Gemenebest van Naties
Antigua en Barbuda · Australië · Bahama's · Bangladesh · Barbados · Belize · Botswana · Brunei · Canada · Cyprus · Dominica · Eswatini · Fiji · Ghana · Grenada · Guyana · India · Jamaica · Kameroen · Kenia · Kiribati · Lesotho · Malawi · Maldiven · Maleisië · Malta · Mauritius · Mozambique · Namibië · Nauru · Nieuw-Zeeland · Nigeria · Oeganda · Pakistan · Papoea-Nieuw-Guinea · Rwanda · Saint Kitts en Nevis · Saint Lucia · Saint Vincent en de Grenadines · Salomonseilanden · Samoa · Seychellen · Sierra Leone · Singapore · Sri Lanka · Tanzania · Tonga · Trinidad en Tobago · Tuvalu · Vanuatu · Verenigd Koninkrijk · Zambia · Zuid-Afrika
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Australië_(land)&oldid=865570"