Portaal:Planten: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (Categorie:Kerndoel40 toegevoegd met HotCat)
 
(21 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 7: Regel 7:
 
  |tekst=  
 
  |tekst=  
 
  <center>
 
  <center>
'''[[Planten]]''' zijn [[organisme]]n en ze zijn in vele soorten en maten om ons heen. Van heel eenvoudige, niet groter dan een [[cel (biologie)|cel]], tot de [[mammoetboom]] die ruim 80 meter hoog is. Planten zijn een grote leverancier van [[zuurstof (element)|zuurstof]]. Ook leveren sommige soorten natuurlijke verfstoffen en medicinale stoffen. En wat dacht je van voedsel, zoals [[fruit]], [[graan|granen]] en [[groente]]s. Toch kunnen er ook [[Vergif|gif]]tige soorten tussen zitten. Daarnaast hebben sommige soorten door de eeuwen heen gediend als bouwmateriaal zoals [[stro]] en [[hout]]. Andere planten hebben weer een sierwaarde vanwegen hun kleurige [[Blad (plant)|blad]]eren en [[Bloem (plant)|bloem]]en. Om te weten te komen wat we aan elke soort hebben, moet je de eigenschappen kennen. Via dit portaal kun je die vinden. Let wel, het zijn er heel veel en ze staan lang niet allemaal op het portaal genoemd, dus je moet soms flink doorzoeken! In dit overzicht herken je wellicht ook de [[evolutie]] van de planten (Zie ook [[Geschiedenis van de aarde]]). Veel zoek- en leesplezier in de wereld van de [[planten]].
+
'''[[Planten]]''' zijn [[organisme]]n en ze zijn in vele soorten en maten om ons heen. Van heel eenvoudige, niet groter dan een [[cel (biologie)|cel]], tot de [[mammoetboom]] die ruim 80 meter hoog is. Planten zijn een grote leverancier van [[zuurstof (element)|zuurstof]]. Ook leveren sommige soorten natuurlijke verfstoffen en medicinale stoffen. En wat dacht je van voedsel, zoals [[fruit]], [[graan|granen]] en [[groente]]s. Toch kunnen er ook [[Vergif|gif]]tige soorten tussen zitten. Daarnaast hebben sommige soorten door de eeuwen heen gediend als bouwmateriaal zoals [[stro]] en [[hout]]. Andere planten hebben weer een sierwaarde vanwegen hun kleurige [[Blad (plant)|blad]]eren en [[Bloem (plant)|bloem]]en. Om te weten te komen wat we aan elke soort hebben, moet je de eigenschappen kennen. Via dit portaal kun je die vinden. Let wel, het zijn er heel veel en ze staan lang niet allemaal op het portaal genoemd, dus je moet soms flink doorzoeken! In dit overzicht herken je wellicht ook de [[evolutie]] van de planten (Zie ook [[Geschiedenis van de aarde]]). Het onderscheid tussen de eerste vier supergroepen met daarin de [[eencellige]]n is nogal lastig te maken. Wetenschappers onderzoeken dat nog steeds. Veel zoek- en leesplezier in de wereld van de [[planten]].
 
</center>
 
</center>
 
Gerelateerde portalen en lijsten:
 
Gerelateerde portalen en lijsten:
Regel 13: Regel 13:
 
* [[Portaal:Dieren]]
 
* [[Portaal:Dieren]]
 
* [[Portaal:Eten en Drinken]]
 
* [[Portaal:Eten en Drinken]]
 +
* [[Wikikids:TVB/Portalen/Planten|Categorieën behorend bij het Portaal:Planten]]
 
<br>
 
<br>
 
{{naar PIM}}
 
{{naar PIM}}
Regel 24: Regel 25:
 
|-
 
|-
 
|<center>[[Bestand:Fungi_collage.jpg|center|250px]]</center>
 
|<center>[[Bestand:Fungi_collage.jpg|center|250px]]</center>
'''[[Schimmels]]''' of '''fungi''' zijn een groep van [[organisme]]n die eigenlijk niet tot het [[plantenrijk]] behoren. Ze vormen een eigen [[Rijk (biologie)|rijk]]. De meest bekende soorten zijn de [[paddenstoelen]]. Binnen het rijk van de schimmels heb je verschillende stammen: ''Ascomycota of [[Zakjeszwammen]] • Basidiomycota of [[Steeltjeszwammen]], waaronder de [[paddenstoelen]] • [[Blastocladiomycota]] • Chytridiomycota of [[Schijnschimmels]], kleine pot schimmels • [[Glomeromycota]] • [[Microspora]] of Microsporidia, [[eencellige parasieten]] • [[Neocallimastigomycota]] • [[Zygomycota]] of [[Lagere schimmels]] of wierzwammen''
+
'''[[Schimmels]]''' of '''fungi''' zijn een groep van [[organisme]]n die eigenlijk '''niet''' tot het [[plantenrijk]] behoren. Ze vormen een eigen [[Rijk (biologie)|rijk]]. Kenmerkend voor de schimmels is dat ze geen [[bladgroen]] hebben. De meest bekende soorten zijn de [[paddenstoelen]]. Binnen het rijk van de schimmels heb je verschillende stammen: '' [[Zakjeszwammen]] (Ascomycota) • [[Steeltjeszwammen]] (Basidiomycota), waaronder de [[paddenstoelen]] • [[Blastocladiomycota]] • [[Schijnschimmels]] of Kleine pot schimmels (Chytridiomycota) • [[Glomeromycota]] • [[Microspora]] of [[Microspora|Microsporidia]] • [[Neocallimastigomycota]] • [[Lagere schimmels]] of wierzwammen (Zygomycota)''
 
|
 
|
 
<center>[[File:Leish_amast_free_DPDx.JPG|center|300px]]</center>
 
<center>[[File:Leish_amast_free_DPDx.JPG|center|300px]]</center>
De supergroep '''Excavata''' is een wat wonderlijke groep. Heb je het nu over planten of dieren? Het zijn in ieder geval eencellige [[Eukaryoten]]. De naam of term [[Parasiet]] is wellicht het meest bekend. Binnen deze supergroep heb je de [[Metamonade]], de [[Malawimonaden]] en de [[Discoba]], JEH of Eozoa. Sommigen van de soorten zijn in staat tot [[fotosynthese]],  anderen weer niet. Ook is de vraag wat nou precies de functie is van deze organismen? Ze lijken ook verwant te zijn aan [[bacterie|bacteriën]], maar dat is niet helemaal juist want die hebben net als de schimmels een eigen [[Rijk (biologie)|rijk]].
+
De supergroep '''Excavata''' (een soort [[protisten]]) is een wat wonderlijke groep. Heb je het nu over planten of dieren? Het zijn in ieder geval eencellige [[Eukaryoten]]. De naam of term [[Parasiet]] is wellicht het meest bekend. Binnen deze supergroep heb je de [[Metamonade]], de [[Malawimonaden]] en de [[Discoba]]. Sommigen van de soorten zijn in staat tot [[fotosynthese]],  anderen weer niet. Sommigen hebben dus wel [[bladgroen]] in de [[cel (biologie)|cellen]], anderen weer niet. Op grond van hun [[DNA]] worden ze tegenwoordig tot de planten gerekend. Ook is de vraag wat nou precies de functie is van deze organismen? Ze lijken ook verwant te zijn aan [[bacterie|bacteriën]], maar dat is niet helemaal juist want die hebben net als de schimmels een eigen [[Rijk (biologie)|rijk]].
 
|}
 
|}
 
</center>
 
</center>
Regel 34: Regel 35:
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
|+
 
|+
! width="50%" style="background-color:#228B22; color:White" border="1" cellpadding="0" cellspacing="2" ; |'''Supergroep Chromalveolata''' <br />''waaronder [[algen]] en [[bruinwier]]en''
+
! width="50%" style="background-color:#228B22; color:White" border="1" cellpadding="0" cellspacing="2" ; |'''Supergroep Chromalveolata''' <br />''waaronder [[algen]] en [[bruinwieren]]''
! width="50%" style="background-color:#228B22; color:White" border="1" cellpadding="0" cellspacing="2" ; |'''Supergroep Rhizaria''' <br />''zoals de [[wortelpotigen]]''
+
! width="50%" style="background-color:#228B22; color:White" border="1" cellpadding="0" cellspacing="2" ; |'''Supergroep Rhizaria''' <br />''of [[wortelpotigen]]''
 
|-
 
|-
 
|<center>[[File:Chromista_collage_2.jpg|center|200px]]</center>
 
|<center>[[File:Chromista_collage_2.jpg|center|200px]]</center>
Regel 41: Regel 42:
  
 
|<center>[[Bestand:Ammonia_tepida.jpg|center|300px]]</center>
 
|<center>[[Bestand:Ammonia_tepida.jpg|center|300px]]</center>
De supergroep '''Rhizaria''' is een tamelijk nieuwe [[taxonomie|taxonomische groep]] ([[taxon]]) in het [[plantenrijk]]. Rhizaria kunnen verschillende vormen hebben, maar het zijn  allemaal ''[[wortelpotigen]]''. Dit zijn organismen met zogenaamde [[schijnvoet]]jes (pseudopodia). Deze vormen dradige uitlopers of vertakken. Sommige soorten hebben daarnaast een zogeheten [[cytoskelet]]. De twee belangrijkste groepen binnen de Rhizaria zijn de ''[[Foraminifera]] en de [[Radiolaria]] (straaldiertjes)''.
+
De supergroep '''Rhizaria''' of '''[[Wortelpotigen]]''' is een tamelijk nieuwe [[taxonomie|taxonomische groep]] ([[taxon]]) in het [[plantenrijk]]. Rhizaria kunnen verschillende vormen hebben, maar het zijn  allemaal ''[[wortelpotigen]]''. Dit zijn organismen met zogenaamde [[schijnvoet]]jes (pseudopodia). Deze vormen dradige uitlopers of vertakken. Sommige soorten hebben daarnaast een zogeheten [[cytoskelet]]. De twee belangrijkste groepen binnen de Rhizaria zijn de ''[[Foraminifera]] en de [[stralendiertjes]] (Radiolaria)''.
 
|}
 
|}
 
</center>
 
</center>
Regel 64: Regel 65:
 
|-
 
|-
 
|<center>[[File:Arum_dioscoridis.JPG|center|160px]]</center>
 
|<center>[[File:Arum_dioscoridis.JPG|center|160px]]</center>
De [[vaatplanten]] of hogere planten (Tracheophyta) zijn alle hierna genoemde planten die een watertransportsysteem hebben, te beginnen bij de [[Wolfsklauw]]en (Lycopsida) en [[Paardenstaart (geslacht)|Paardenstaart]]en samen met de [[varens]] die tot de zogeheten Pteropsida behoren. Deze drie groepen hebben geen [[zaad|zaden]] maar [[sporen]].  
+
De '''[[vaatplanten]]''' of hogere planten (Tracheophyta) zijn alle hierna genoemde planten die een watertransportsysteem hebben, te beginnen bij de [[Wolfsklauw]]en (Lycopsida) en [[Paardenstaart (geslacht)|Paardenstaart]]en samen met de [[varens]] die tot de zogeheten Pteropsida behoren. Deze drie groepen hebben geen [[zaad|zaden]] maar [[sporen]].  
  
 
|<center>[[File:Pinus_nigra_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-242.jpg|center|200px]]</center>
 
|<center>[[File:Pinus_nigra_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-242.jpg|center|200px]]</center>
Regel 76: Regel 77:
 
|-
 
|-
 
|<center>[[File:Wheat_close-up.JPG|center|300px]]</center>
 
|<center>[[File:Wheat_close-up.JPG|center|300px]]</center>
De '''[[eenzaadlobbigen]]''' (Monocotyledones) is een enorm grote groep van planten die één [[zaadlob]] per zaad (lijken te) hebben. Als ze opkomen boven de grond nadat ze gezaaid zijn, zie je maar één blaadje of sprietje. Tot de eenzaadlobbigen behoren de ''[[gras]]sen ([[graan|granen]]), [[palm]]en'', en ook [[bolgewas]]sen met bloemen als ''[[lelie]]s, [[orchidee]]ën, [[tulp]]en en [[narcis]]sen'' behoren tot deze groep van planten.
+
De '''[[eenzaadlobbigen]]''' (Monocotyledones) is een enorm grote groep van planten die één [[zaadlob]] per zaad (lijken te) hebben. Als ze opkomen boven de grond nadat ze gezaaid zijn, zie je maar één blaadje of sprietje. Ze behoren tot de [[bedektzadigen]]. Tot de eenzaadlobbigen behoren de ''[[gras]]sen ([[graan|granen]]), [[palm]]en'', en ook [[bolgewas]]sen met bloemen als ''[[lelie]]s, [[orchidee]]ën, [[tulp]]en en [[narcis]]sen'' behoren tot deze groep van planten.
  
 
|<center>[[File:Weeping_Acacia.jpg|center|300px]]</center>
 
|<center>[[File:Weeping_Acacia.jpg|center|300px]]</center>
'''[['Nieuwe' tweezaadlobbigen]]''' (Asteropsida, Eudicots of Tricolpates), zijn [[bedektzadigen]] planten met, zoals de naam al aangeeft, twee zaadlobben. Deze groep is ook enorm groot. De meeste [[Lijst_van_boomsoorten|bomen]] met [[Blad (plant)|bladeren]] ([[loofboom|loofbomen]]) behoren er toe, maar ook de ''[[Roos (bloem)|rozen]], [[Ranonkelachtigen]], [[komkommerachtigen]], [[Anjerachtigen]], [[Heideachtigen]]'' om er maar een paar te noemen.
+
'''[['Nieuwe' tweezaadlobbigen]]''' (Asteropsida, Eudicots of Tricolpates), zijn planten met, zoals de naam al aangeeft, twee [[zaadlob]]ben. Deze groep is ook enorm groot. Ze behoren ook tot de [[bedektzadigen]]. De meeste [[Lijst_van_boomsoorten|bomen]] met [[Blad (plant)|bladeren]] ([[loofboom|loofbomen]]) behoren er toe, maar ook de ''[[Roos (bloem)|rozen]], [[Ranonkelachtigen]], [[komkommerachtigen]], [[Anjerachtigen]], [[Heideachtigen]]'' om er maar een paar te noemen.
 
|}
 
|}
 
</center>
 
</center>
Regel 87: Regel 88:
 
[[Categorie:Planten]]
 
[[Categorie:Planten]]
 
[[Categorie:Kerndoel40]]
 
[[Categorie:Kerndoel40]]
 +
[[Categorie:Kerndoel41]]

Huidige versie van 19 apr 2025 om 16:57

Banner Portaal Planten.png

Welkom

Planten zijn organismen en ze zijn in vele soorten en maten om ons heen. Van heel eenvoudige, niet groter dan een cel, tot de mammoetboom die ruim 80 meter hoog is. Planten zijn een grote leverancier van zuurstof. Ook leveren sommige soorten natuurlijke verfstoffen en medicinale stoffen. En wat dacht je van voedsel, zoals fruit, granen en groentes. Toch kunnen er ook giftige soorten tussen zitten. Daarnaast hebben sommige soorten door de eeuwen heen gediend als bouwmateriaal zoals stro en hout. Andere planten hebben weer een sierwaarde vanwegen hun kleurige bladeren en bloemen. Om te weten te komen wat we aan elke soort hebben, moet je de eigenschappen kennen. Via dit portaal kun je die vinden. Let wel, het zijn er heel veel en ze staan lang niet allemaal op het portaal genoemd, dus je moet soms flink doorzoeken! In dit overzicht herken je wellicht ook de evolutie van de planten (Zie ook Geschiedenis van de aarde). Het onderscheid tussen de eerste vier supergroepen met daarin de eencelligen is nogal lastig te maken. Wetenschappers onderzoeken dat nog steeds. Veel zoek- en leesplezier in de wereld van de planten.

Gerelateerde portalen en lijsten:


Farm-Fresh bullet terug.pngTerug naar PIM-systeem
Supergroep Unikonta of Amorphea
waaronder schimmels of zwammen (Fungi of Myceteae)
Supergroep Excavata
waaronder parasieten
Fungi collage.jpg

Schimmels of fungi zijn een groep van organismen die eigenlijk niet tot het plantenrijk behoren. Ze vormen een eigen rijk. Kenmerkend voor de schimmels is dat ze geen bladgroen hebben. De meest bekende soorten zijn de paddenstoelen. Binnen het rijk van de schimmels heb je verschillende stammen: Zakjeszwammen (Ascomycota) • Steeltjeszwammen (Basidiomycota), waaronder de paddenstoelenBlastocladiomycotaSchijnschimmels of Kleine pot schimmels (Chytridiomycota) • GlomeromycotaMicrospora of MicrosporidiaNeocallimastigomycotaLagere schimmels of wierzwammen (Zygomycota)

Leish amast free DPDx.JPG

De supergroep Excavata (een soort protisten) is een wat wonderlijke groep. Heb je het nu over planten of dieren? Het zijn in ieder geval eencellige Eukaryoten. De naam of term Parasiet is wellicht het meest bekend. Binnen deze supergroep heb je de Metamonade, de Malawimonaden en de Discoba. Sommigen van de soorten zijn in staat tot fotosynthese, anderen weer niet. Sommigen hebben dus wel bladgroen in de cellen, anderen weer niet. Op grond van hun DNA worden ze tegenwoordig tot de planten gerekend. Ook is de vraag wat nou precies de functie is van deze organismen? Ze lijken ook verwant te zijn aan bacteriën, maar dat is niet helemaal juist want die hebben net als de schimmels een eigen rijk.

Supergroep Chromalveolata
waaronder algen en bruinwieren
Supergroep Rhizaria
of wortelpotigen
Chromista collage 2.jpg

Algen of wieren zijn planten zonder stengels en wortels. Ze varieren van eencelligen tot grote meercellige bladstructueren zoals de reuzenkelp, een zeewiersoort. Algen maken gebruik van fotosynthese. De meeste algen leven in of bij het water. Algen kunnen ook een symbiose of samenwerking aangaan met schimmels; dan noem je dat de korstmossen. Je hebt roodwieren, groenwieren en bruinwieren. De Blauwwieren zijn een soort bacteriën.

Ammonia tepida.jpg

De supergroep Rhizaria of Wortelpotigen is een tamelijk nieuwe taxonomische groep (taxon) in het plantenrijk. Rhizaria kunnen verschillende vormen hebben, maar het zijn allemaal wortelpotigen. Dit zijn organismen met zogenaamde schijnvoetjes (pseudopodia). Deze vormen dradige uitlopers of vertakken. Sommige soorten hebben daarnaast een zogeheten cytoskelet. De twee belangrijkste groepen binnen de Rhizaria zijn de Foraminifera en de stralendiertjes (Radiolaria).

Kranswieren (Charophyta)
Zoetwaterplanten
Landplanten te beginnen bij de Mossen
Laaggroeiende dekens van plantjes
Chara1.jpg

Kranswieren (Characeae) worden ook wel stankwieren of stinkwieren genoemd, vanwege de kwetsbaarheid van hun met kalk bedekte stengels en de vieze geur die ze afgeven als je erop gaat staan. Je zou ze kunnen zien als een overgang van waterplanten naar landplanten. Je hebt de soorten: Kransblad of Chara, brakwaterkransblad of Lamprothamnium, Lychnothamnus, Glanswier of Nitella, Nitellopsis en boomglanswier of Tolypella

Anomodon viticulosus0.jpg

Mossen of bladmossen (stam Bryophyta) zijn kussen of zoden- of mattenvormende kleine, kruidachtige landplanten. Ze kunnen groeien op rotsen, op de grond of als epifyten op de stam of bladeren van bomen. Je hebt de Stam Levermossen (Hepatophyta), Stam Hauwmossen (Anthocerotophyta) en de Stam Bladmossen (Bryophyta). Er bestaan ook soorten die onder water kunnen groeien, zoals bronmos (Fontinalis antipyretica), veel soorten veenmos (Sphagnum spp.), en Javamos (Vesicularia dubyana). Ze zijn verwant aan de vaatplanten.

Clade De Vaatplanten of hogere planten (Tracheophyta)
met wolfsklauwen, paardenstaarten en varens
Clade Zaadplanten (Spermatophyta)
met de naaktzadigen (Gymnospermae)
Arum dioscoridis.JPG

De vaatplanten of hogere planten (Tracheophyta) zijn alle hierna genoemde planten die een watertransportsysteem hebben, te beginnen bij de Wolfsklauwen (Lycopsida) en Paardenstaarten samen met de varens die tot de zogeheten Pteropsida behoren. Deze drie groepen hebben geen zaden maar sporen.

Pinus nigra - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-242.jpg

Met de naaktzadigen (Gymnospermae) wordt een groep zaadplanten bedoeld waartoe de stam van coniferen en andere naaldbomen behoren. Ook de stam Palmvarens (Cycadophyta), de stam Ginkgo (Ginkgophyta) en de Gnetales (Gnetidae) behoren tot de naaktzadigen.

Stam Bedektzadigen (Angiospermophyta) of bloemplanten
Eenzaadlobbigen (Monocotyledones)
Stam Bedektzadigen (Angiospermophyta) of bloemplanten
'Nieuwe' tweezaadlobbigen (Asteropsida)
Wheat close-up.JPG

De eenzaadlobbigen (Monocotyledones) is een enorm grote groep van planten die één zaadlob per zaad (lijken te) hebben. Als ze opkomen boven de grond nadat ze gezaaid zijn, zie je maar één blaadje of sprietje. Ze behoren tot de bedektzadigen. Tot de eenzaadlobbigen behoren de grassen (granen), palmen, en ook bolgewassen met bloemen als lelies, orchideeën, tulpen en narcissen behoren tot deze groep van planten.

Weeping Acacia.jpg

'Nieuwe' tweezaadlobbigen (Asteropsida, Eudicots of Tricolpates), zijn planten met, zoals de naam al aangeeft, twee zaadlobben. Deze groep is ook enorm groot. Ze behoren ook tot de bedektzadigen. De meeste bomen met bladeren (loofbomen) behoren er toe, maar ook de rozen, Ranonkelachtigen, komkommerachtigen, Anjerachtigen, Heideachtigen om er maar een paar te noemen.

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Portaal:Planten&oldid=932901"