Duitse Bondsdagverkiezingen 2025: verschil tussen versies

Versie van 21 feb 2025 21:23

In het nieuwsDit artikel bevat onderwerpen die in het nieuws zijn. De informatie in dit artikel kan dus al snel verouderd zijn! Je wordt uitgenodigd op bewerk te klikken om dit artikel aan te vullen.

Duitse Bondsdagverkiezingen 2025
← 2021	2029 →

Land	Duitsland

Datum	23 februari 2025




Parlement	Bondsdag
Te verdelen	630 zetels

	zetels

	zetels

	zetels

Kaart








Vorige bondskanselier ← Olaf Scholz (SPD)
Portaal Politiek

De Duitse Bondsdagverkiezingen 2025 worden gehouden op 23 februari 2025. Bij deze verkiezingen worden de leden van de Bondsdag verkozen. De Bondsdagleden voeren hun werk niet alleen uit, maar zijn meestal aangesloten bij een grotere politieke partij die het beste bij hen past. De leden van de Bondsdag worden op twee manieren gekozen: een deel via een stelsel van kieskringen (Duits: Wahlkreisen) en een deel via een lijstenstelsel. Het totaal aantal te verdelen zetels in de Bondsdag staat sinds 2023 vast op 630 zetels.

Achtergrond

In Duitsland worden normaal elke vier jaar Bondsdagverkiezingen houden. Sinds 2023 is er een nieuw kiessysteem. De veranderingen staan hieronder uitgelegd.

Oude kiessysteem

In het oude systeem werden de leden van de Bondsdag gekozen volgens een gemengd systeem: 299 leden werden verkozen in de kieskringen en een niet-vaststaand aantal leden werd gekozen via een lijstenstelsel.

Voor het kieskringenstelsel werd Duitsland verdeeld in 299 kieskringen. Elk lid dat werd gekozen in een kieskring (Duits: Direktkandidat), vertegenwoordigde een specifiek deel van het land, namelijk de inwoners van de kieskring waar het in woont. Om ervoor te zorgen dat kleinere partijen toch vertegenwoordigd werden, werd er een niet-bepaald aantal leden via een lijstenstelsel gekozen. Op deze manier werden er bijkomende mensen verkozen, totdat er een gelijke verdeling was bereikt. Een gelijke verdeling betekende dat het percentage van de stemmen dat een partij kreeg, gelijkstond aan het percentage van het totaal aantal zetels. Politieke partijen die minder dan vijf procent van het totaal aantal stemmen kregen, hadden geen recht op zetels in het parlement, tenzij ze in minstens drie kieskringen hun kandidaten verkozen kregen.

Het nadeel van het oude systeem was dat het aantal leden van de Bondsdag niet vaststond. Het aantal leden dat via het lijstenstelsel werd verkozen nam namelijk toe totdat er een gelijke verdeling werd bereikt. Na de verkiezingen van 2021 telde de Bondsdag hierdoor welgeteld 736 zetels, waarmee ze een van de grootste parlementen ter wereld was. Hierdoor werd in 2023 het totaal aantal zetels vastgesteld op 630. Daarnaast werd er ook een aantal hervormingen doorgevoerd.

Nieuwe kiessysteem

In het nieuwe systeem staat het aantal leden van de Bondsdag vast op 630. Er bestaat nog steeds een gemengd systeem: 299 leden worden gekozen via kieskringen en een deel van de leden wordt gekozen via het lijstenstelsel. In het nieuwe systeem is het lijstenstelsel echter leidend.

Er komen geen zetels bij als een politieke partij via het kieskringensysteem meer zetels krijgt dan ze naar verhouding zou moeten krijgen op basis van het aantal stemmen dat ze via de landelijke lijsten heeft gekregen. Hiermee wordt voorkomen dat andere politieke partijen óók meer zetels moeten krijgen om tot een eerlijke verdeling te komen. In de praktijk werkt het systeem als volgt:

Eerst wordt berekend hoeveel zetels een politieke partij verdient op basis van het aantal stemmen. Een partij die bijvoorbeeld tien procent van het totaal aantal stemmen krijgt, krijgt ook min of meer tien procent van het aantal zetels.
De kandidaten die via het kieskringensysteem worden gekozen, mogen als eerste hun zetel innemen.
Daarna mogen de landelijke kandidaten voor die politieke partij, dus de kandidaten die via de landelijke lijst zijn verkozen, hun zetel innemen.
Als deze politieke partij met de gekozen kandidaten uit de kieskringen al tien procent van het totaal aantal zetels kan vullen, mogen de landelijke kandidaten geen zitting nemen in het parlement.
Als de partij met de gekozen kandidaten uit de kieskringen zelfs meer dan tien procent van het totaal aantal zetels kan vullen, mag ze nog steeds maar tien procent van alle zetels vullen. De leden van de kieskringen die 'te veel' zijn gekozen, mogen hun zetel dus niet innemen.
Welke kandidaten hun zetel niet meer mogen innemen, wordt bepaald aan de hand van het aantal stemmen dat de kandidaat in de eigen kieskring kreeg. De kandidaten die met het kleinste aantal stemmen wonnen in hun kieskring, mogen hun zetel niet meer innemen.

Het voordeel van dit systeem (en het vorige systeem) is dat kiezers zo meer betrokken zijn bij de parlementsleden. Het nadeel van dit systeem (en het vorige systeem) is dat er per kieskring maar één lid gekozen kan worden, waardoor de stemmen van iedereen die op een ander lid stemde, verloren gaan.

Het bijkomende voordeel van dit nieuwe systeem is dat de Bondsdag niet steeds groter wordt, maar altijd 630 leden telt. Hierdoor is het makkelijker om debatten te houden en wetten voor te bereiden in het parlement. Het nadeel van dit nieuwe systeem is dat minder mensen de Duitse bevolking kunnen vertegenwoordigen.

Deelnemende partijen

In totaal doen er 29 politieke partijen en 62 partijloze kandidaten mee. Hieronder staan de negen belangrijkste partijen van Duitsland.

	Lijsttrekker	Richting	Stroming	Europese fractie
Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD) Sociaaldemocratische Partij van Duitsland	Olaf Scholz	Centrumlinks	Sociaaldemocratie Progressivisme Europeanisme	S&D
Christendemocratische Unie van Duitsland (CDU) Christlich Demokratische Union Deutschlands	Friedrich Merz	Centrumrechts	Christendemocratie Conservatisme Europeanisme	EVP
Bündnis 90/Die Grünen (B'90/Grünen) Verbond 90/De Groenen	Robert Habeck & Annalena Baerbock	Centrum tot centrumlinks	Groene politiek Sociaalliberalisme Europeanisme	Groenen/EVA
Freie Demokratische Partei (FDP) Vrije Democratische Partij	Christian Lindner	Centrumrechts	Liberalisme Economisch liberalisme Europeanisme	RE
Alternative für Deutschland (AfD) Alternatieven voor Duitsland	Alice Weidel	Extreemrechts	Nationaalconservatisme Ultranationalisme Rechts-populisme Harde euroscepsis	ESN
Christlich-Soziale Union (CDU) Christelijk-Sociale Unie	Markus Söder	Centrumrechts	Christendemocratie Conservatisme Beiers regionalisme	EVP
Die Linke Links	Ines Schwerdtner & Jan van Aken	Links	Democratisch socialisme Links-populisme Euroscepsis	Links
Südschleswigscher Wählerverband (SSW) Zuid-Sleeswijks Kiezersverbond	Flemming Meyer	Centrum	Regionalisme Belangen van Deense inwoners Belangen van Friese inwoners	Groenen/EVA
Bündnis Sahra Wagenknecht (BSW) Verbond van Sahra Wagenknecht	Sahra Wagenknecht	Links	Links-populisme Links-nationalisme Socialisme Sociaal-conservatisme Euroscepsis	Geen

Kijk verder

Lees verder

@@ Regel 104: / Regel 104: @@
 | style="background:#008AC5" | || [[Bestand:CSU Logo since 2016.svg|50px]] || [[Christlich-Soziale Union]]<br />(CDU)<br /><small>''Christelijk-Sociale Unie''</small> || [[Markus Söder]] || [[Rechts (politiek)|Centrumrechts]] || <p> [[Christendemocratie]]</p><p>[[Conservatisme]]</p>[[Beieren|Beiers]] [[regionalisme]] || [[Europese Volkspartij|EVP]]
 |-
-| style="background:#DC0000" | || [[Bestand:Die Linke logo.svg|50px]] || [[Die Linke]] <br /><small>''Links''</small> || {{nowrap|[[Ines Schwerdtner]] &}}<br/>[[Jan van Aken]] || [[Links (politiek)|Links]] || <p> [[Democratisch socialisme]] </p> <p>[[Links-populisme]] </p> [[Euroscepsis]] || [[Links in het Europees Parlement|Links]]
+| style="background:#DC0000" | || [[Bestand:Logo Die Linke (2023).svg|50px]] || [[Die Linke]] <br /><small>''Links''</small> || {{nowrap|[[Ines Schwerdtner]] &}}<br/>[[Jan van Aken]] || [[Links (politiek)|Links]] || <p> [[Democratisch socialisme]] </p> <p>[[Links-populisme]] </p> [[Euroscepsis]] || [[Links in het Europees Parlement|Links]]
 |-
 | style="background:#003C8F" | || [[Bestand:Südschleswigscher Wählerverband, Logo.svg|50px]] || [[Südschleswigscher Wählerverband]]<br />(SSW)<br /><small>''Zuid-Sleeswijks Kiezersverbond''</small> || [[Flemming Meyer]] || [[Centrum (politiek)|Centrum]] || <p> [[Regionalisme]]</p><p>Belangen van [[Denemarken|Deense inwoners]]</p>Belangen van [[Groot-Friesland|Friese inwoners]] || [[De Groenen/Europese Vrije Alliantie|Groenen/EVA]]
 |-
-| style="background:#792351" | || [[Bestand:Bündnis Sahra Wagenknecht logo 2.svg|50px]] || [[Bündnis Sahra Wagenknecht]]<br />(BSW)<br /><small>''Verbond van Sahra Wagenknecht''</small> || [[Sahra Wagenknecht]] || [[Links (politiek)|Links]] tot [[radicaal-links]] || <p> [[Links-populisme]]</p><p>[[Nationalisme]]</p><p>[[Sociaal-conservatisme]]</p>[[Euroscepsis]] || ''Geen''
+| style="background:#792351" | || [[Bestand:Bündnis Sahra Wagenknecht logo 2.svg|50px]] || [[Bündnis Sahra Wagenknecht]]<br />(BSW)<br /><small>''Verbond van Sahra Wagenknecht''</small> || [[Sahra Wagenknecht]] || [[Links (politiek)|Links]] || <p> [[Links-populisme]]</p><p>[[Links (politiek)|Links]]-[[nationalisme]]</p><p>[[Socialisme]]</p><p>[[Sociaal-conservatisme]]</p>[[Euroscepsis]] || ''Geen''
 |-
 |}
 == Kijk verder ==
-*[https://nos.nl/collectie/13984/video/2556570-migratie-ook-in-laatste-debat-belangrijkste-thema-bij-duitse-verkiezingen Migratie ook in laatste debat belangrijkste thema bij Duitse verkiezingen (NOS/NTR)]
+*[https://nos.nl/collectie/13984/video/2556570-migratie-ook-in-laatste-debat-belangrijkste-thema-bij-duitse-verkiezingen Migratie ook in laatste debat belangrijkste thema bij Duitse verkiezingen (NOS)]
 *[https://nos.nl/nieuwsuur/video/2554444-cdu-leider-friedrich-merz-verdedigt-strengere-asielplannen-op-partijtop CDU-leider Friedrich Merz verdedigt strengere asielplannen op partijtop (NOS-NTR/Nieuwsuur)]
 *[https://nos.nl/nieuwsuur/video/2555225-groot-tv-debat-in-duitsland Groot tv-debat in Duitsland (NOS-NTR/Nieuwsuur)]