Slag om Ieper

Slag om Ieper
Australische militairen op een loopbrug
Datum	19 oktober 1914 - 29 april 1918
Locatie	Ieper
Overwinning voor	Geallieerde overwinning
Resultaat
Strijdende partijen
Britse Rijk Australië Canada Nieuw-Zeeland Zuid-Afrika Verenigd Koninkrijk Brits-Indië Frankrijk Algerije Marokko België Portugal Verenigde Staten	Duitse Keizerrijk
Leiders
John French Douglas Haig Hubert Gough Herbert Plumer Julian Byng Horace Smith-Dorrien Henry Horne Arthur Currie Ferdinand Foch Joseph Joffre Philippe Pétain Henri Gabriel Putz François Anthoine Albert I Théophile Figeys Armand De Ceuninck Louis Ruquoy Cyriaque Gillain Manuel de Oliveira Gomes da Costa Tamagnini de Abreu	Erich von Falkenhayn Max von Gallwitz Erich Ludendorff Ludwig von Falkenhausen Albrecht von Württemberg Rupprecht von Bayern Max von Fabeck Alexander von Linsingen Friedrich Sixt von Armin Ferdinand von Quast
Troepensterkte
Verliezen
Portaal Geschiedenis

De Slag om Ieper is een grote veldslag uit de Eerste Wereldoorlog die verdeeld wordt in vier slagen met een vastlopend front. Het Duitse Rijk en de geallieerden probeerden allebei een doorbraak te forceren wat mislukte. Bij de tweede slag werd voor het eerst gifgas gebruikt. Hierna was de mijnenslag van Mesen. De geallieerden groeven 24 mijnen in waarvan er 19 afgingen en het Duitse Rijk een grote klap toebrachten. De derde slag was het ergst; toen stierven honderdduizenden soldaten. Die slag noemen ze ook wel de slag bij Passendale. Bij de vierde slag maakten de geallieerden grote stappen maar een doorbraak forceren is nooit echt gelukt.

Vooraf

Troonpretendent Frans Ferdinand van Oostenrijk (foto ca. 1914)

In de 20e eeuw liepen de spanningen hoog op in Europa. Landen maakten veel ruzie. Een oorzaak was dat Frankrijk nog wel een appeltje te schillen had met het Duitse Rijk nadat dit bij de Frans-Duitse oorlog Elzas-Lotharingen had veroverd. Het Duitse Rijk en Oostenrijk-Hongarije waren bondgenoten en Rusland, Frankrijk en Engeland ook, die drie noemen we de Triple Entente. Veel landen hadden het gevoel dat ze de ander wel aankonden en de Duitsers hadden toen een van de sterkste legers op aarde. Voordat de oorlog begon hadden veel landen al een plan opgesteld. Zo had Duitsland het Schlieffenplan en Frankrijk Plan XVII. In 1914 waren alle legers gemoderniseerd. En toen op 28 juni 1914 de Oostenrijkse troonopvolger Frans Ferdinand werd vermoord door een Servische student leek het er eerst nog op dat Oostenrijk niet zou reageren. Maar stiekem onderhandelden Duitsland en Oostenrijk en Duitsland zou gaan helpen als Oostenrijk een oorlog zou gaan voeren. Op 23 juli werd er het 48-uursultimatum gesteld. Daarin werden een hoop eisen aan Servië gesteld.

Servië vond alles goed maar wilde alleen geen Oostenrijkse agenten toelaten. Oostenrijk verbrak alle banden en ging mobiliseren. Rusland besloot dat ook te doen en steunde Servië. Op 28 juli verklaarde Oostenrijk de oorlog aan Servië. Omdat Oostenrijk en Duitsland bondgenoten waren stelde Duitsland een ultimatum om de mobilisatie bij de Russen in te trekken. Toen de Russen dat niet deden verklaarde Duitsland de oorlog. Frankrijk mobiliseerde nu ook. Omdat Duitsland dacht dat het wel even zou duren voor de Russen klaar waren met mobiliseren verklaarden ze de oorlog aan Frankrijk. Ze zouden het Schlieffenplan gebruiken en met een boog door België heen trekken. De Britten verklaarden Duitsland nu ook de oorlog. Het Schlieffenplan mislukte en het westfront liep vast. Bij Ieper maar ook elders zoals aan de Marne, de Somme en bij Verdun is voortdurend geprobeerd een doorbraak te forceren.

Eerste Slag om Ieper

Front bij de eerste slag

Op 19 oktober staan de Duitse legers en Britse en Franse legers tegen over elkaar vlakbij Zonnebeke. Het verschil in ervaring was groot, de Duitsers hadden vooral studenten zonder opleiding maar de Britten hadden een sterk leger van beroepssoldaten. Als de Duitsers 's ochtends op 21 oktober aanvallen worden ze in de pan gehakt. Op 29 oktober proberen ze het nog een keer bij Geluveld. (Adolf Hitler deed als soldaat mee aan deze aanval). Op 31 oktober veroveren ze Geluveld maar ze zijn de helft van hun manschappen verloren. Op 1 november nemen ze Mesen en Wijtschate in. De Britten trekken zich terug naar Zillebeke. Op 11 november vallen de Duitsers weer aan bij de Nonne Bosschen en het Polygon Wood. Ze proberen Ieper via Menen te veroveren. Op 12 november bombarderen ze de Britten en de Nieuw-Zeelanders in het Polygon Wood. Het lukte niet om Ieper te veroveren. Op 22 november staken de Duitsers de gevechten. Ieper is kapot geschoten.

Tweede Slag om Ieper

Tweede slag om Ieper

Op 22 april 1915 lieten de Duitsers 's middags chloorgas los. Toen de Franse troepen dit zagen vonden ze het wel vreemd maar lieten het voor wat het was. Toen ze om 5 uur een geelgroene nevel op zich af zagen komen werden ze bang en er ontstond toen een gat van 6 kilometer in het front. De Canadezen deden wat ze konden maar het was tevergeefs. Een aantal dagen eerder waren de geallieerden nog gewaarschuwd door een Duitse soldaat. Er werden grote verliezen geleden aan de geallieerde kant.

Toen om 18:00 Langemark was veroverd rukten de Duitsers op 24 april op naar Kitchener's Wood. Dat lag vlakbij Sint-Juliaan. Toen de Duitsers weer gifgas loslieten beschermden Canadezen zich met zakdoeken tegen het gas. Dit deden ze door ze nat te maken met water of urine. Hierdoor konden de Duitsers tijdelijk geen doorbraak forceren. Maar toen ze opnieuw grote gifgaswolken loslieten, moesten de Britten zich terugtrekken op Hill 62. De Duitsers hadden Hill 60 veroverd.

Op 8 mei werd de Frezenberg veroverd. De Duitsers probeerden ook Bellewaerde te veroveren maar dat lukte niet. Na nog enkele gifgas aanvallen waren de gevechten op 25 mei ten einde. De Britten trokken zich terug tot vlakbij Ieper.

Mijnenslag bij Mesen

Spanbroekmolenkrater, Pool of Peace

Anderhalf jaar lang waren de Britten bezig geweest met tunnels te graven tot onder de Duitse linies om daar met mijnen de Duitsers te doen terugtrekken. Er waren 24 mijnen ingegraven. Enkele daarvan werden ontmanteld of gingen niet af zodat er uiteindelijk 19 mijnen waren die ontploften. Vanaf 3 juni waren er al veel bombardementen geweest en toen die opeens stil vielen schrokken de Duitsers en begonnen zelf te schieten. Om 3:10 ontploften de mijnen. De explosies waren tot in Londen te horen en de schokken kon je tot in Parijs voelen. De Britten en Australiërs maakten goed van de verwarrende situatie gebruik en veroverden 7 kilometer land. Op 14 juni 1917 was de slag afgelopen. Een beroemde krater is de Spanbroekmolenkrater. Deze krater waarin nu een vijver staat wordt de Pool of Peace genoemd.

Derde Slag om Ieper

Tyne Cot

Na kleine gevechten met uitzondering van de Mijnenslag bij Mesen wilde Douglas Haig de Duitsers op 31 juli 1917 de genadeklap uitdelen. De Engelse premier was het er totaal niet mee eens, maar Haig zette door. De Duitsers die dit al lang verwacht hadden waren goed voorbereid.

Britse troepen

Op 31 juli trokken de Britten in de stromende regen opwaarts. Voor het eerst werden er grootschalig tanks gebruikt maar die kwamen vast te zitten. Bij de slag bij Pilkem werd wel 3 kilometer terreinwinst geboekt maar dat ging gepaard met grote verliezen. Op 10 augustus probeerden de Britten de omgeving rond Geluveld te veroveren maar dat liep mis. Later werd er nog gevochten bij Langemark maar in de maand augustus gebeurde er verder niet veel bijzonders. Toen de grond weer droger werd konden er wel weer tanks ingezet worden. Doordat het niet echt goed ging werden de ANZAC troepen ingezet. Dit waren Australische en Nieuw-Zeelandse militairen. Op 26 september werd er succesvol gevochten om het Polygoonbos. De slag bij Passendale waar de derde slag om Ieper zijn naam aan dankt vond plaats op 12 oktober. Alles liep mis. Haig stopte de aanval en verving de ANZAC-troepen door Canadese soldaten. Op 6 november namen de Canadezen Passendale in, met grote verliezen. Het gebied werd passion-dale genoemd wat "dal van het lijden" betekent. De begraafplaatsen werden overvol, met name Tyne Cot de grootste Britse begraafplaats ter wereld groeide enorm. In december werden de gevechten afgebroken zonder een doorslaggevend resultaat.

Vierde Slag om Ieper

Leiemonument

Deze slag wordt ook wel de Leieslag genoemd. De slag was onderdeel van het Duitse lenteoffensief. De Duitsers begonnen op 7 april 1918 met bombardementen tot op 9 april. De Duitsers braken 8 kilometer door waarna ze op 10 april tegengehouden werden door de Britten. Op 11 april ging het toch weer slecht voor de Britten, de Duitsers stoten nog eens 10 kilometer door maar worden tegen gehouden door Australische regimenten. De Duitsers stoten steeds verder door in vijandelijk gebied en worden op 29 april staande gehouden bij de Scherpenberg. Hiervoor op 15 april werden er nog grote klappen uitgedeeld aan de Britten bij de Kemmelberg. Dit noemen ze ook wel de slachting van de Kemmelberg.

Op 11 november was de oorlog afgelopen en daarmee ook de Slag om Ieper hoewel er tussen 29 april en 11 november geen grote slagen nabij Ieper hebben plaatsgevonden.

In Flanders Fields

Poppies in een loopgraaf

In Flanders Fields is een gedicht van John McCrae. Hij was een Canadese militair en arts.

Het gedicht gaat als volgt:

In Flanders fields the poppies blow

Between the crosses, row on row

That mark our place; and in the sky

The larks, still bravely singing, fly

Scarce heard amid the guns below.

We are the Dead. Short days ago

We lived, felt dawn, saw sunset glow,

Loved, and were loved, and now we lie

In Flanders fields.

Take up our quarrel with the foe:

To you from failing hands we throw

The torch; be yours to hold it high.

If ye break faith with us who die

We shall not sleep, though poppies grow

In Flanders fields.

Vlaanderens hart bloedt in zijn kollebloemen open,

tussen de kruisjes door, die, rij naast rij geplant,

het simpel teeken zijn, waaronder wij steeds hoopen,

dat onze milde dood de vree werd voor dit land.

Bij rooden dageraad volgden wij in het blauwe

den zoeten leeuwerik, wiens jubel werd gestoord

door schroot en vloek en klacht. Tot men ons kwam houwen

en op dit Vlaamsche veld ons streven werd gesmoord.

Gij, die nu na ons leeft, wij reiken u de toortsen,

verheft ze naar het licht, elk roepe een nieuwen held:

verbreekt gij onze trouw, dan wordt in wreedste koortsen

ons 't heilig verbod te slapen in dit veld:

in elke kollebloem zouden wij blijvend bloeden!

Menenpoort, Ieper

De poppies zijn klaprozen.

Herdenking

Natuurlijk worden elk jaar de slagen herdacht maar elke dag wordt de last post geblazen bij de Menenpoort. De last post is hetzelfde als in Nederland de Taptoe. De Menenpoort is ook gebouwd ter herinnering aan de Slag om Ieper.