Vitamine
Vitamines zijn voedingsstoffen die in verschillende voedingsmiddelen voorkomen. Ze zijn onmisbaar voor je lichaam. Vitamines zorgen dat je goed kan functioneren en zijn ook onmisbaar voor je groei. Daarnaast zijn vitaminen ook beschermstoffen voor het lichaam. Ze helpen met immuunsysteem om het lichaam te beschermen tegen ziekteverwekkers. Vitamines leveren geen energie op. Het zijn dus geen verbrandstoffen.
In totaal bestaan er 13 soorten vitamines. Zij zijn allemaal vernoemd naar een letter van het alfabet. Vroeger dacht men vitamine B één vitamine is. Tegenwoordig weten we dat er verschillende soorten vitamine B zijn (waardoor zij allemaal een cijfer kregen). Vitamines zijn oplosbaar in vet of water. Vitamine A, D, E en K zijn oplosbaar in vet, terwijl vitamine C en alle varianten van vitamine B oplosbaar zijn in water. Iedere vitamine heeft zijn eigen taak
Het menselijk lichaam kan sommige vitamines zelf aanmaken in kleine mate, zoals vitamine D en K. Vaak is dat in slechts een kleine hoeveelheid. Het is daarom belangrijk dat je genoeg vitamines binnenkrijgt via voeding. Ook is het belangrijk of gevarieerd te eten, omdat ieder voedingsmiddel andere vitamines heeft. Zo zijn sinaasappelen rijk aan vitamine D, terwijl melk weer veel vitamine B12 bevat.
Verschillende vitamines
Hier is een overzicht over wat vitamines in houden.
Vitamine A
Vitamine A is een van de vitamines die het lichaam zelf kan aanmaken. Dat gebeurt in de lever, waar het lichaam carotenoïden omzet in vitamine A. De vitamine heeft de volgende functies:
- Goed kunnen zien: Ook helpt het de ogen om zich te kunnen aanpassen aan de schemer of het donker. Daardoor kun je beter zien als het donkerder wordt.
- Het immuunsysteem wordt ondersteund door vitamine A. Ook andere vitaminen zijn hierbij betrokken.
- Ongeboren baby's hebben vitamine A nodig voor de ontwikkeling. Ook kinderen hebben vitamine A nodig om te groeien.
- De cellen voor de luchtpijp, huid, longen, tandvlees en haar worden aangemaakt met behulp van vitamine A.
- Vitamine A helpt om de huid gezond te houden.
Hoewel het lichaam zelf vitamine A kan aanmaken, gebeurt dat slechts in een kleine hoeveelheid. Vitamine A zit voornamelijk in dierlijke producten zoals vlees, melk en zuivelproducten, vis en eidooiers. Ook wordt vitamine A toegevoegd aan halvarine, margarine en vloeibare bak- en braadproducten. Vitamine A uit dierlijke producten wordt retinol genoemd.
Carotenoïden (die het lichaam het lichaam kan omzetten in vitamine A) komen voor in verschillende groenten. Voorbeelden zijn spinazie, wortels, boerenkool en andijvie. Vitamine A kan dus ook een plantaardige oorsprong hebben.
Vitamine B1
Vitamine B1 (of thiamine) zorgt ervoor dat:
- Koolhydraten worden omgezet in energie. Hierdoor heeft je lichaam brandstof om te functioneren.
- De hartspier, het zenuwstelsel en de hersenen goed werken.
Het lichaam kan vitamine B1 niet zelf aanmaken. Het is daarom belangrijk dat je genoeg vitamine B1 per dag binnenkrijgt. Gelukkig zit vitamine B1 in heel veel verschillende dingen. Voorbeelden zijn brood en graanproducten, aardappelen, verschillende soorten groenten, vlees, melk en zuivelproducten.
Vitamine B2
Vitamine B2 (of riboflavine) zorgt ervoor dat het lichaam voldoende energie krijgt. Vitamine B2 kan energie vrijmaken uit koolhydraten, vetten en eiwitten.
Het lichaam kan geen vitamine B2 aanmaken. Daarom moet je vitamine B2 binnenkrijgen via voeding. De vitamine zit vooral in melk en zuivelproducten. Ook zit vitamine B2 in kleine hoeveelheden in vlees, groente, fruit, brood en graanproducten.
Vitamine B3
Vitamine B3 (of niacine) zorgt ervoor dat:
- Het lichaam voldoende energie krijgt
- Het lichaam vetzuren kan aanmaken.
Het lichaam kan tryptofaan omzetten in vitamine B3. Tryptofaan komt voor in alle eiwitrijke producten, zoals vlees, vis, melk, zuivelproducten, eieren, noten en bonen. Vitamine B3 komt ook voor in bepaalde voedingsmiddelen zoals vlees, vis, volkoren graanproducten en brood, groenten en aardappelen.
Vitamine B5
Vitamine B5 (of pantotheenzuur) zorgt voor dat:
- Het lichaam energie kan vrijmaken uit vetten. Vitamine B5 is dus betrokken bij het maken van brandstof voor het lichaam.
- Eiwitten en vetten uit eten en drinken kunnen worden afgebroken of worden omgebouwd.
- Nieuw weefsel wordt aangemaakt. Hierdoor kunnen wonden en andere beschadigingen aan de huid genezen.
- Bepaalde hormonen kunnen worden aangemaakt. Voorbeelden zijn cortisol (tegen stress) en testosteron en progesteron (beide geslachtshormonen).
Het lichaam kan vitamine B5 niet zelf aanmaken. Daarom moet het lichaam die vitamine halen uit voedingsmiddelen. Eten en drinken met veel vitamine B5 zijn vlees, eieren, volkoren graanproducten en brood, peulvruchten, melk en zuivelproducten, groenten en fruit.
Vitamine B6
Vitamine B6 (of pyridoxine) helpt bij:
- De stofwisseling: De vitamine is vooral belangrijk bij het opbouwen en afbreken van aminozuren. Dat zijn bouwstenen voor eiwitten.
- De werking van bepaalde hormonen zoals de schildklierhormonen.
- Het aanmaken van bloed en voornamelijk rode bloedcellen.
- Een goede werking van het immuunsysteem en het zenuwstelsel.
- De groei.
Het lichaam kan zelf geen vitamine B6 aanmaken. Daarom moet je de vitamine binnenkrijgen via de voeding. Vitamine B6 zit in ontzettend veel producten zoals vlees, vis, eieren, kaas, noten, brood en graanproducten, peulvruchten, groenten, fruit, melk en zuivelproducten.
Vitamine B8
Vitamine B8 (of biotine) is zorgt voor de volgende dingen:
- Het vrijmaken van energie uit eten.
- Het vormen van vetzuren in het lichaam.
- Het gezond houden van de huid en het haar.
- De normale werking van het zenuwstelsel.
Het menselijk lichaam kan geen vitamine B8 aanmaken. Daarom moet je het binnenkrijgen via voeding. Vitamine B8 komen vooral voor in eieren, noten, levervlees en melk.
B11
Foliumzuur wordt gezien als een belangrijke vitamine voor het verkleinen van de kans op hart- en vaatziekten. Ook kan foliumzuur de kans op een miskraam of een aangeboren afwijking zoals een open ruggetje verkleinen. Vandaar dat vrouwen die zwanger willen worden, wordt aangeraden om extra foliumzuur te slikken. Verder is deze vitamine belangrijk voor de opbouw van het DNA (ons erfelijk materiaal) en voor de opbouw en afbraak van eiwitten.
B12
Ook B12 helpt bij een gezonde bouw van ons erfelijk materiaal en bij de opbouw en afbraak van eiwitten. Verder is deze vitamine nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en een goede werking van het zenuwstelsel.
Vitamine C
Vitamine C verhoogt de weerstand tegen ziektes en zorgt voor het gezond houden van steunweefsel, botten, tanden en bloedvaten.
Vitamine D
Deze vitamine zorgt voor sterkere tanden en botten. Deze vitamine is ook belangrijk voor onze weerstand tegen ziektes. Deze vitamine kan ons lichaam zelf aanmaken door zonlicht en het wordt gemaakt in de huid.
Vitamine E
Vitamine E lijkt de kans op hart- en vaatziekten, prostaatkanker en de ziekte van Alzheimer te verkleinen. Het slikken van vitamine E wordt vaak aangeraden als middel tegen veroudering.
Vitamine K
Vitamine K wordt voor een belangrijk deel in ons lichaam aangemaakt door bacteriën in de dikke darm. Voor een groot deel maakt ons lichaam deze vitamine zelf aan.
Vitaminesupplementen
Veel apotheken, drogisterijen en gezondheidswinkel verkopen vitaminepillen (of vitaminesupplementen). Er bestaan verschillende soorten vitaminepillen zoals voor vitamine D, vitamine C en multivitamine. De vitaminepillen kunnen als aanvulling worden ingenomen. Zo slikken sommige mensen vitamine D in de winter. De zon schijnt dan minder en het lichaam maakt minder vitamine D aan.
Vitaminesupplementen zijn bedoeld als aanvulling en niet als vervanging. Naast de vitaminepillen moet je dus ook nog steeds vitamines uit voedsel (zoals fruit) halen.