State of the Union (België)

De vergaderzaal van de Kamer van Volksvertegenwoordigers is het plaats waar de State of the Union gehouden wordt.

De State of the Union van België vindt iedere tweede dinsdag in oktober plaats. Op deze dag leest de premier van België namens de Belgische federale regering een speech voor het Federaal Parlement voor. In de State of the Union staan de plannen van de regering voor het komende jaar. Bij de speech wordt ook een begroting geleverd, waarin de kosten van deze plannen staan.

De State of the Union is de Belgische tegenhanger van de Nederlandse Troonrede. In Vlaanderen bestaat er de Septemberverklaring die vergelijkbaar is.

Geschiedenis

Tijdens de 19e eeuw bestond er in België ook een Troonrede. Deze werd toentertijd door de koning voorgelezen aan het parlement, maar was opgesteld door de regering. De inhoud van de Troonrede was gelijk aan die van de State of the Union. In de Troonrede werd teruggekeken op het afgelopen jaar, maar kwamen ook de plannen voor het komende jaar ter sprake. Tot aan 1892 werd de Troonrede jaarlijks gehouden op de tweede dinsdag in september. Dit werd gezien als de opening van het parlementaire jaar. Bij de toespraak waren beide kamers van het parlement aanwezig.

In 1892 kwam een einde aan de Belgische Troonrede. Dit kwam doordat de toespraak dat jaar uit de hand liep. Koning Leopold II las de toespraak voor, maar werd onderbroken voor enkele leden van de Liberale Partij. Zij riepen plots Vive le suffrage universel (Leve het algemeen kiesrecht). Vanaf de publieke tribune regende het vervolgens met pamfletten. Toentertijd had België censuskiesrecht, waardoor enkel rijke mannen konden stemmen. Veel liberalen wilden juist algemeen kiesrecht. Koning Leopold II was echter zo woedend vanwege de actie dat hij weigerde om ooit nog een Troonrede te houden. Dit betekende het einde van de traditie.

In 1918 werd de Troonrede nog één keer uitgesproken door koning Albert I. Dit was vlak na de Eerste Wereldoorlog. De koning gaf in de speech aan dat er een nieuwe regering was gevormd. Ook zou er algemeen enkelvoudig stemrecht voor alle mannen komen, werd het Nederlands een bestuurstaal en werd de Universiteit Gent officieel Nederlandstalig. De koning besloot niet om de traditie een nieuw leven in de blazen te zijn. Sindsdien zijn er geen Troonredes meer geweest.

In 1993 besloot premier Jean-Luc Dehaene om een nieuwe traditie te beginnen: de State of the Union. Dehaene haalde dit idee uit de Verenigde Staten, waar de Amerikaanse president ieder jaar zijn plannen bespreekt voor het Amerikaans Congres. Na de Dehaene hebben de andere premiers dit steeds overgenomen. Toch wordt de State of the Union weleens overgeslagen. België kent lange en moeizame regeringsformaties, waardoor er soms geen normale regering is. Er is dan alleen een regering van lopende zaken die zelf geen plannen kan maken. In dit geval wordt de State of the Union overgeslagen.

Hoe ziet de State of the Union eruit?

De State of the Union wordt gehouden in de vergaderzaal van de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Bij de speech zijn alle leden van de Kamer aanwezig. De leden van de Senaat worden niet uitgenodigd. Er wordt dus geen Verenigde Kamers georganiseerd.

De speech zelf verschilt per jaar, maar bevat vaak de volgende zaken:

• Een terugblik op belangrijke binnenlandse en buitenlandse gebeurtenissen, zoals oorlogen, crises, etc.
• Enkele successen van de regering in het afgelopen jaar.
• De financiële staat van het land: Is er een begrotingstekort of juist een begrotingsoverschot?
• De belangrijkste plannen van de regering voor het volgende jaar.

De kosten en plannen staan verder uitgewerkt in de begroting. In de weken hierna wordt over de begroting debat gevoerd. Vervolgens wordt de begroting goed- of afgekeurd door het parlement. Tijdens het debat kunnen ook plannen aangepast worden of verdwijnen om een meerderheid te behalen.