Wetgevende macht

De wetgevende macht is een deel van de trias politica. Deze macht bepaalt wat de weten en regels in een land zijn. In een democratie is de wetgevende macht een parlement dat wordt de wetgevende macht gekozen. Iedereen uit het volk met kiesrecht kiest de leden van de wetgevende macht, waardoor het volk bepaalt welke wetten en regels er moeten zijn.

Nederland

Het wapen van de Nederlandse Staten-Generaal.

In Nederland is de Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden de wetgevende macht. De Staten-Generaal bestaan uit de Eerste Kamer der Staten-Generaal en Tweede Kamer der Staten-Generaal) de wetgevende macht. Ook de regering mag voorstellen voor een wet doen, waardoor de regering in die rol ook de wetgevende macht heeft. De Staten-Generaal controleren als wetgevende macht of de uitvoerende macht (de regering) wel echt de wetten uitvoert.

De Tweede Kamer bepaalt wat de weten en regels in Nederland zijn. Ook mogen Tweede Kamerleden een wet die door een ander Kamerlid of een lid van de regering is ingediend, aanpassen. Als de Tweede Kamer een wet heeft aangenomen, moet de Eerste Kamer ook nog kijken naar die wet. Tweede Kamerleden kunnen ook vragen stellen aan de regering. De regering moet antwoord geven op deze vragen. Als de leden in de Tweede Kamer vinden dat de regering haar werk niet goed uitvoert, kunnen ze een motie van treurnis, een motie van afkeuring of een motie van wantrouwen indienen. Wanneer een meerderheid van de leden een motie van wantrouwen steunt, moet de regering aftreden. Als er naast de regering ook nog veel andere mensen een fout maken, kan er een groot probleem ontstaan. In dat geval mag de Tweede Kamer een parlementaire enquêtecommissie instellen. Deze commissie kan getuigen oproepen en hen ondervragen. Hierna maakt de commissie vaak een rapport op, waarin ze schrijft wat het probleem is, hoe het probleem is ontstaan en hoe het probleem kan worden opgelost.

Als de Tweede Kamer een wet heeft aangenomen, moet de Eerste Kamer ook nog kijken naar die wet. De Eerste Kamer mag die wet niet meer aanpassen, maar mag wel vragen stellen aan de regering. De regering moet antwoord geven op deze vragen. De leden van de Eerste Kamer mogen ook een motie van treurnis, een motie van afkeuring of een motie van wantrouwen indienen. Wanneer een meerderheid van de leden van de Eerste Kamer een motie van wantrouwen steunt, moet de regering ook aftreden. Er worden in de Eerste Kamer echter weinig moties ingediend. Ten slotte heeft ook de Eerste Kamer het recht om een parlementaire enquêtecommissie in te stellen, maar dat is nog nooit gebeurd.

Er zijn ook op lagere niveaus een wetgevende macht. Zo is de gemeenteraad de wetgevende macht van een gemeente en zijn de Provinciale Staten de wetgevende macht van een provincie.

België

Het Belgische parlementsgebouw in Brussel.

In België is het Federaal Parlement van België de wetgevende macht. Het Federaal Parlement bestaat uit de Senaat en Kamer van volksvertegenwoordigers) de wetgevende macht. Ook de regering mag voorstellen voor een wet doen, waardoor de regering in die rol ook de wetgevende macht heeft. Het Federaal Parlement controleert als wetgevende macht of de uitvoerende macht (de regering) wel echt de wetten uitvoert.

De Kamer bepaalt wat de weten en regels in België zijn. Ook mogen Kamerleden een wet die door een ander Kamerlid of een lid van de regering is ingediend, aanpassen. Als de Kamer een wet heeft aangenomen, moet de Senaat ook nog kijken naar die wet. Kamerleden kunnen ook vragen stellen aan de regering. De regering moet antwoord geven op deze vragen. Als de leden van de Kamer vinden dat de regering haar werk niet goed uitvoert, kunnen ze een constructieve motie van wantrouwen indienen. Als een meerderheid van de leden een motie steunt, moet de Kamer ook een andere minister-president aanwijzen. Doet de Kamer dan niet, dan heeft de motie geen werking en mag de regering blijven zitten. Als er naast de regering ook nog veel andere mensen een fout maken, kan er een groot probleem ontstaan. In dat geval mag Kamer een parlementair onderzoek instellen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door leden van een onderzoekscommissie. Aan de hand van het aantal zetels in de Kamer, wordt bepaald welke politieke partijen een lid in die commissie krijgen.

Als de Kamer een wet heeft aangenomen, moet de Senaat ook nog kijken naar die wet. De Senaat kan ervoor kiezen om de wet niet aan te passen. Als de Senaat daarvoor kiest, is de wet aangenomen. De Senaat kan er ook voor kiezen om te wet aan te passen en de wet zo daarna alsnog aan te nemen. De Senaat mag net zoals de Kamer vragen stellen aan de regering. De regering moet antwoord geven op deze vragen. De senatoren (leden van de Senaat) hebben geen recht om een parlementair onderzoek in te stellen. Wel kan de Senaat een informatieverslag opmaken. Hiervoor wordt een commissie ingesteld. Deze commissie mag deskundigen oproepen om zo informatie in te winnen. De ingewonnen informatie wordt in een verslag opgeschreven. Dit verslag wordt dan gegeven aan alle regeringen en voorzitters van alle parlementen in België.

Er zijn ook op lagere niveaus een wetgevende macht. Zo is de gemeenteraad de wetgevende macht van een gemeente, is de Provincieraad de wetgevende macht van een provincie en zijn het Vlaams Parlement, het Waals Parlement en het Brussels Hoofdstedelijk Parlement de wetgevende machten van Vlaanderen, Wallonië en Brussel.